İÇİNDEKİLER
İçindekiler
2. Baskının Sunuşu 5
Önsöz 7
Teşekkür 9
Tablolar Listesi 19
Kısaltmalar 21
Giriş 25
Birinci Bölüm
TIBBİ UYGULAMALAR
I. TIBBİ UYGULAMALARIN TANIMI 31
A. Tıbbi Uygulamaların Kapsamı 32
II. TIBBİ UYGULAMALARIN TARAFLARI 34
A. Genel Olarak Kişi 34
1. Kişiliğin Başlangıcı 35
2. Kişiliğin Sona Ermesi 38
3. Hak Ehliyeti ve Fiil Ehliyeti 39
a. Ergin Olmak 39
b. Ayırt Etme Gücü 40
c. Kısıtlı Olmamak 42
4. Kişilik Hakkı 42
a. Kişilik Hakkının Nitelikleri 43
b. Korunan Kişisel Değerler 44
B. Hasta 45
1. Tanım 45
2. Hasta Hakları 46
a. Gelişimi 47
b. İnsan Hakları ile İlişkisi 49
c. Ülkemizde Hasta Hakları Mevzuatı 53
aa. Hasta Hakları Yönetmeliği 53
bb. Diğer Ulusal Düzenlemeler 54
cc. Biyotıp Sözleşmesi 55
3. Hasta Yükümlülükleri 58
4. Hastanın Kanuni Temsilcisi ve Yakını 61
C. Sağlık Meslek Mensupları 64
1. Tanım 64
2. Temel İlkeler 66
3. Bazı Tıp Meslekleri 67
a. Hekimlik 67
b. Hemşirelik 68
D. Sağlık Hizmet Sunucuları 69
III. TIBBİ UYGULAMALARIN HUKUKİ NİTELİĞİ 73
A. Kamu Hukuku 73
B. Özel Hukuk 74
1. Sözleşme İlişkisi 75
a. Vekalet Sözleşmesi 76
b. Eser Sözleşmesi 78
c. Hastaneye Kabul Sözleşmesi 80
d. Tüketici Hukuku 81
2. Sözleşme Dışı Sorumluluk 84
a. Vekaletsiz İş Görme 84
b. Haksız Fiil 85
IV. TIBBİ UYGULAMALARDA SORUMLULUĞUN ŞARTLARI 85
A. Tıbbi Uygulamaların Hukuka Uygunluğu 86
1. Rıza 87
a. Bilgilendirme (Aydınlatma) 89
b. Usûl ve Kapsam 90
c. Rızanın ve/veya Bilgilendirmenin Olmaması 92
d. Şekil ve İspat Yükü 96
2. Tıbbi Kurallar 99
a. Yetki 100
b. Bilimsel Veri ve Standartlar 100
aa. Sonuç Garantisi 102
bb. Endikasyon Sorunu 102
2. Hukuka (veya Sözleşmeye) Aykırılık 103
B. Kusur 106
1. İdare Hukuku 106
2. Özel Hukuk 109
3. Tıbbi İhmal 110
C. Nedensellik Bağı 111
D. Zarar 117
İkinci Bölüm
MANEVİ ZARAR VE MANEVİ TAZMİNATA YAKLAŞIM
V. MANEVİ ZARAR 119
A. Genel Olarak Zarar 119
B. Özel Olarak Manevi Zarar 121
C. Manevi Zarar Terminolojisi 123
D. Mukayeseli Hukukta Manevi Zarar ve Tazminatı 124
1. Avrupa Konseyi 124
2. Kıta Avrupası Sözleşme Hukuku 125
a. Genel Olarak 125
b. Almanya 127
c. Avusturya 129
d. Bulgaristan 129
e. Fransa 130
f. Hollanda 131
g. İspanya 133
h. İsveç 135
ı. İsviçre 136
i. İtalya 136
j. Portekiz 137
k. Polonya 139
l. Yunanistan 140
3. Anglo–Sakson Hukuku 141
a. Birleşik Krallık 141
b. Amerika Birleşik Devletleri 143
E. Mukayeseli Hukukun Değerlendirilmesi 144
VI. MANEVİ ZARARI AÇIKLAYAN TEORİLER 145
A. Subjektif Teori 146
B. Objektif Teori 147
C. Karma Teori 150
D. Manevi Zarar Teorileri Açısından Değerlendirmemiz 152
VII. MANEVİ TAZMİNATIN AMAÇ ve İŞLEVİ 157
A. Özel Hukuk Cezası 157
1. Ceza Görüşü 157
2. Önleme ve Caydırma Görüşü 159
B. Özel Hukuk Yaptırımı 161
1. Tatmin Görüşü 161
2. Denkleştirme Görüşü 163
3. Maddi Tazminatı Tamamlayıcı ve Düzeltici İşlev Görüşü 165
4. Telafi Görüşü 167
C. Manevi Tazminatın Amaç ve İşlevinin Değerlendirilmesi 168
VIII. MANEVİ TAZMİNATIN ÖZELLİKLERİ 172
A. Manevi Tazminatın Yasal Dayanakları 172
1. Adli Yargı ve İdari Yargı Kıyası 172
a. İnsan Zararlarında Birliğin Gerekliliği 172
b. Mevcut Durum 173
c. Zarar ile Sınırlılık 174
2. Genel Olarak Manevi Tazminat Davası 175
3. Manevi Tazminatla İlgili Özel Hükümler 175
a. Bedensel Bütünlüğün Zedelenmesinde (TBK m.56) 176
b. Kişilik Hakkının Zedelenmesi (TBK m.58) 178
B. Manevi Tazminatın Bütünlüğü 179
1. Manevi Tazminatın Kısmi Dava Konusu Olması 181
2. Manevi Tazminat ile Belirsiz Alacak ve Tespit Davaları 182
3. Manevi Tazminat Talebinde Dava Değerinin Arttırılması 184
C. Manevi Tazminatın İstisnai ve İkincil Nitelikte Olmaması 186
Üçüncü Bölüm
MANEVİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİ
IX. HÂKİMİN TAKDİR YETKİSİ 187
A. Hakkaniyet Çerçevesi 189
B. Manevi Zararın İspat ve Belirlenmesi 191
C. Hâkimin Subjektif Düşünce Yasağı 192
D. Zenginleşme Yasağı 194
E. Hâkimin Gerekçelendirme Yükümlülüğü 195
F. Hâkimin Takdir Yetkisinin Denetlenmesi 196
X. MANEVİ TAZMİNATIN SINIRLANDIRILMASI GEREKLİLİĞİ 198
A. Manevi Tazminatın Sınırlandırılmasında Öngörülebilirlik İlkesi 198
B. Uygulama ve Öğretide Manevi Tazminatın Sınırlandırılması 200
C. Manevi Tazminatın Sınırlandırılması Konusundaki Önerimiz 201
XI. MANEVİ ZARARIN OBJEKTİF AĞIRLIĞI 203
A. Manevi Zararın Objektif Ağırlığının Yasal Dayanağı 203
B. Manevi Zararın Objektif Ağırlığının Niteliği 205
C. Manevi Zararın Objektif Ağırlığının Kullanım Alanları 208
1. Kişilik Hakkının Zedelenmesi Hâlinde 208
a. Özel Hayat ve Mahremiyet 208
b. Bilgilendirme ve Rıza 212
c. Tıbbi Kayıtlar 214
2. Bedensel Bütünlüğün Zedelenmesi Hâlinde 217
a. Ruhsal Zarar Cetveli 218
b. Bedensel Zarar Cetvelleri 219
D. Bedensel Bütünlüğün Zedelenmesi Hâli İçin Önerimiz 221
XII. MANEVİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİNDE DİĞER HÂLLER 226
A. Zarar Görenin Durumu 226
1. Zarar Görenin Rızası 227
2. Zarar Görenin Kusuru 228
3. Zarar Görenin Yaşı 233
4. Zarar Görenin Ekonomik Durumu 235
5. Zarar Görenin Sosyal Durumu 238
6. Zarar Görenin Mesleği 239
7. Zarar Görenin Bedensel Yatkınlığı 241
8. Zarar Görenin Sosyal Yaşam ve Özgürlüğünün Kısıtlanması 242
9. Zarar Görenin Yakınlarıyla İlişkisi 243
10. Zarar Görenin Yabancı Ülkede Yaşaması 244
B. Zarar Verenin Durumu 245
1. Zarar Verenin Kusurunun Etkisi 245
2. Zarar Verenin Ekonomik Durumu 247
3. Zarar Verenin Sigortası 247
C. Manevi Tazminatın Belirlenmesinde Tıbbi Uygulamanın Niteliği 248
D. Paranın Satın Alma Gücü 250
E. Maddi Tazminata Hükmedilmesinin Manevi Tazminata Etkisi 251
F. Psikolojik Rahatsızlıklar 252
G. Estetik Zararlar 253
H. Manevi Tazminatın Denkleştirilmesi 254
XIII. MANEVİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİNDE YÖNTEM 254
A. Klasik Yöntem 255
B. Tarife Yöntemi 256
C. Emsal Kararlar ile Karşılaştırma Yöntemi 257
D. İki Aşamalı Yöntem 259
E. Türk Hukukunda Kullanılan Yöntem 260
F. Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi ve Önerimiz 261
Dördüncü Bölüm
SORUMLULUĞUN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
XIV. MANEVİ TAZMİNAT TALEBİ 265
A. Manevi Tazminatı Talep Hakkı 265
1. Talep Hakkının Niteliği 265
2. Talep Hakkının Devri 267
3. Talep Hakkının Mirasçılara Geçmesi 267
4. Talep Hakkının Haczi 272
B. Manevi Tazminatı Talep Edebilecekler 273
1. Zarar Gören 273
2. Zarar Görenin Yakınları 275
a. Yansıma Zarar Kavramı 276
b. Ağır Bedensel Zarar 277
c. Yakını Kavramı 280
C. Arabuluculuk ile Talep 283
1. Genel Olarak 283
2. Dava Şartı ve İhtiyarı Arabuluculuk 284
a. İdareye Açılan Davalar 285
b. Sigorta Kaynaklı Davalar 285
c. Tüketici Hukuku Kaynaklı Davalar 285
XV. MANEVİ TAZMİNATTA GÖREVLİ MAHKEME 286
A. İdari Yargı Kolu 287
B. Adli Yargı Kolu 289
C. İnsan Zararlarında Özel Düzenleme İhtiyacı 291
XVI. DAVA AÇMA SÜRESİ 294
A. Sürenin Başlangıcı 296
1. Tazminat Yükümlüsünün Öğrenilmesi 297
2. Zararın Öğrenilmesi 298
B. Ceza Zamanaşımı Etkisi 302
1. Suç Teşkil Eden Fiil 303
2. Ceza Zamanaşımı Süresi Daha Uzun Olmalı 305
3. Ceza Zamanaşımı Etkisinden Kaynaklanan Sorunlar 305
XVII. MANEVİ TAZMİNATIN ŞEKLİ 308
A. Talep Edilen Şekil ve Hâkimin Takdir Yetkisi 308
B. Manevi Zararı Giderim Biçimi 309
1. Para ile Giderim 310
2. Diğer Giderimler 312
XVIII. MANEVİ TAZMİNATIN BELİRLENME ANI ve FAİZ 315
A. Manevi Tazminatın Belirlenme Anı 315
B. Manevi Tazminatta Faiz Uygulamaları 317
1. Faiz Başlangıcı 317
a. Genel Olarak 317
b. Yargı Kollarında Faiz Uygulamaları 318
2. Uygulanacak Faiz 320
XIX. TAZMİNATIN KAMU GÖREVLİSİNE RÜCU EDİLMESİ 321
A. Genel Olarak 321
B. Tıbbi Uygulamalarda Rücu 323
C. Düzenleme ile Getirilen Yenilik 324
1. Anayasaya Uygunluğu 325
2. Kapsamı 326
3. Tazminata Etkisi 328
4. Devam Eden Davalara Etkisi 328
5. Zorunlu Sigortaya Etkisi 329
D. Rücu Etmenin Şartları 330
1. Kast Unsuru 330
2. Kesinleşen Suç 331
3. Örnek Suç Tipleri 333
E. Mesleki Sorumluluk Kurulu 334
1. Yapısı ve İşleyişi 335
2. Kararların Yargısal Denetimi 337
F. Rücu İstemine Konu Tam Yargı Davaları Verileri 338
1. Dava Sayıları ve Tazminat Miktarları 338
2. Meslek ve Branşlara Göre Davalar 339
Beşinci Bölüm
ÖRNEK YARGI KARARLARININ İNCELENMESİ
XX. ÖLÜMLE SONUÇLANAN İHLALLER 346
A. Ameliyat ve Takip Sürecine Bağlı Ölümler 346
B. Küçük Ölümleri 352
XXI. AĞIR BEDENSEL ZARARLAR 358
A. Gebelik ve Doğum ile İlgili Ağır Bedensel Zararlar 358
B. Küçüklerde Bilgilendirme Eksikliğine Bağlı Ağır Bedensel Zarar 370
C. Küçüklerde Teşhis ve Tedaviye Bağlı Ağır Bedensel Zararlar 374
D. Komplikasyon Yönetiminde Hata 383
E. Hatalı Teşhis, Tedavi ve Ameliyat 385
XXII. AĞIR OLMAYAN BEDENSEL ZARARLAR 387
A. Hatalı Teşhis ve Tedavi 387
B. Estetik Uygulamalar 395
C. Üreme Sağlığı ve Doğum Kontrolü 402
D. Enjeksiyon Nöropatisi 405
E. Yanlış Cerrahi 413
F. Yabancı Cisim Unutulması 414
XXIII. BEDENSEL OLMAYAN İHLALLER 424
A. Tıbbi Kayıtlar 424
B. Bilgilendirme Eksikliği 425
C. Mahremiyet İhlali 427
Sonuç 429
Kaynaklar 457
Kavram Dizini 479 |