|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Ondokuzuncu Baskıya Önsöz 7
Onsekizinci Baskıya Önsöz 9
Onyedinci Baskıya Önsöz 11
Onaltıncı Basıya Önsöz 13
Onbeşinci Basıya Önsöz 15
Ondördüncü Basıya Önsöz 17
Önsöz 19
Kısaltmalar 53
Birinci Bölüm
CEZA HUKUKU KAVRAMI, KONUSU VE
CEZA HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ
§ 1 CEZA HUKUKU KAVRAMI 55
I. Genel Olarak 55
II. Ceza Hukukunun Diğer Hukuk Dallarıyla ve Benzeri Bilim Dallarıyla İlişkisi 57
A. Ceza Hukukunun Diğer Hukuk Dallarıyla İlişkisi 57
1. Anayasa Hukuku 57
2. Devletler Hukuku 58
3. Medeni Hukuk 58
4. Ceza Muhakemesi Hukuku 58
5. İnfaz Hukuku 58
B. Ceza Hukukunun Benzer Bilim Dallarıyla İlişkisi 59
1. Kriminoloji 59
2. Kriminalistik 59
3. Adlî Tıp 59
§ 2 CEZA HUKUKUNUN KONUSU 59
I. Genel Olarak 59
II. Ceza Hukukunun Yaptırımları ile Diğer Yaptırımlar Arasındaki Farklar 60
A. Genel Olarak 60
B. Haksız Fiiller 61
C. Disiplin Suçları 62
D. İdarî Suçlar (Zabıta Yaptırımlarını Gerektiren Fiiller) 64
E. Vergi Cezalarını Gerektiren Fiiller 65
III. Ceza Hukukunun Yeri ve Kısımları 66
A. Ceza Hukukunun Yeri 66
B. Ceza Hukukunun Kısımları 66
1. Maddi Ceza Hukuku 67
2. Şekli Ceza Hukuku 67
3. İnfaz Hukuku 68
IV. Ceza Hukuku İlkeleri ve Suç Politikası 68
A. Ceza Hukuku İlkeleri 68
1. Kanunilik İlkesi 69
2. Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi 69
3. Kusur İlkesi 70
4. Hukuk Devleti İlkesi 70
5. Hümanizm İlkesi 73
B. Suç Politikası 73
§ 3 CEZA HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ 74
I. Eski Ceza Hukuku Dönemi 74
A. Genel Olarak 74
B. Hammurabi Kanunları 78
II. Antik Yunan Ceza Hukuku Dönemi 81
III. Roma Ceza Hukuku Dönemi 81
A. Roma Hukukunda Suçlar 82
B. Roma Hukukunda Cezalar 83
C. Roma Hukukunda Kodifikasyon 84
1. Lex Citationis 84
2. Codex Theodosianus 85
3. Corpus İuris 85
IV. Cermen Ceza Hukuku Dönemi 87
V. Kanonik Hukuk (Kilise Hukuku) Dönemi 88
VI. Müşterek Ceza Hukuku Dönemi 88
VII. 18’inci Yüzyılın Sonlarından Günümüze Kadar Olan Dönem
(Aydınlanma Çağı) 90
A. Genel Olarak 90
B. Ceza Hukukunda Okullar Mücadelesi 90
1. Klasik Okul (Teoriler) 90
a. Toplumsal Sözleşme Teorisi 90
b. Toplumsal Yarar Teorisi 91
c. Mutlak Adalet Teorisi 93
d. Karma Teori 93
2. Pozitif Okul (Pozitivist Görüşler) 95
a. Genel Olarak 95
b. Üçüncü Okul 96
c. Pozitivist Görüşün Klasik Görüşten Ayrıldığı Noktalar 96
3. Fransız (Suç Sosyolojisi) Okulu 97
4. Ceza Hukuku Uluslararası Birliği 97
5. Hukuk Tekniği Okulu 98
6. Toplumsal Savunma Görüşleri 99
VII. Çağdaş Ceza Hukuku ve XX.Yüzyılın Sonlarındaki Gelişmeler 100
A. Çağdaş Ceza Hukuku 100
B. XX.Yüzyılın Sonlarındaki Gelişmeler 100
1. Genel Olarak 100
2. Düşman Ceza Hukuku 101
VIII. Türk Ceza Hukukunun Tarihi Gelişimi 102
A. İslâmiyet’ten Önce 102
B. İslâmiyet’ten Sonra 103
1. Genel Olarak 103
2. İslâm Ceza Hukukunun Kaynakları 103
3. İslâm Ceza Hukuku’nda Suçlar ve Cezalar 104
a. Allahın Haklarına Karşı İşlenen Suçlar 104
aa. Zina 104
ab. Zina İftirası (Kazif) 105
ac. Şarap İçmek 106
ad. Hırsızlık 106
ae. Yol Kesmek 107
af. İslâm Dinini Terk Etmek 107
ag. Devlete İsyan 108
b. Kulun Yani Kişilerin Haklarına Karşı İşlenen Suçlar 108
ba. İnsan öldürme 108
baa. Kasten İnsan öldürme 109
bab. Kasıt Benzeri Öldürme 109
bac. Hataen Öldürme 110
bb. Yaralama 110
c. Taziren Cezalandırılan Suçlar 111
C. Osmanlı Ceza Kanunları 111
1. Tanzimattan Önce 111
a. Fatih Sultan Mehmet Kanunnamesi 113
b. Kanuni Sultan Süleyman Kanunnamesi 113
c. IV. Mehmet Kanunnamesi 113
2. Tanzimattan Sonra 113
a. 1840 (1256) Tarihli Ceza Kanunname–i Hümayunu 113
b. 1851 (1267) Tarihli Kanunu Cedit 114
c. 1858 (1274) Ceza Kanunname–i Hümayunu 114
İkinci Bölüm
CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI VE KANUNİLİK İLKESİ,
CEZA HUKUKU KURALLARININ TASNİFİ, YORUMU,
UYGULANMA ALANI VE SUÇLULARIN İADESİ
§ 1 CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI 117
I. Genel Olarak 117
II. Asıl Kaynaklar 117
A. Anayasa 117
B. Kanun 118
1. Türk Ceza Kanunu 118
2. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun 119
3. Çocuk Koruma Kanunu 119
4. Diğer Kanunlar 119
5. Türk Ceza Kanunu ile Diğer Kanunlar Arasındaki İlişki 120
C. Devletlerarası Antlaşmalar 123
D. Avrupa Birliği Ceza Hukuku 124
III. Yardımcı Kaynaklar 126
A. Gelenek (Örf ve Adet), Ahlâk ve Din Kuralları 126
1. Örf ve Adet 126
2. Ahlâk 126
3. Din Kuralları 127
B. Mahkeme İçtihatları 128
C. Doktrin 129
D. Hukukun Genel İlkeleri 129
IV. Kaynakların Yürürlüğe Girişi ve Yürürlükten Çıkışı 129
A. Kaynakların Yürürlüğe Girişi 129
B. Kaynakların Yürürlükten Çıkışı 129
1. Açık (Sarih) Yürürlükten Kaldırma 130
2. Örtülü (Zımni) Yürürlükten Kaldırma 130
C. Metrukiyet 130
V. Kanunların Yürürlükleri Bakımından Sınıflandırılması 131
A. Sürekli (Daimi) Kanunlar 131
B. Süreli Kanunlar 131
C. Geçici (İstisnai) Kanunlar 132
§ 2 CEZA KANUNLARININ GÜVENCE FONKSİYONU (KANUNİLİK İLKESİ) 132
I. Genel Olarak 132
II. Tarihi Gelişim 133
A. Batıda 133
B. Bizde 134
III. Kanunilik İlkesinin Leh ve Aleyhindeki Görüşler 135
A. Lehindeki Görüşler 135
B. Aleyhindeki Görüşler 136
IV. Yürütme Organının Suç Yaratabilmesi Sorunu 137
A. Genel Olarak 137
B. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 138
C. Yetkili Merciin Emrini Yerine Getirmeme 138
V. Kanunilik İlkesinin Sonuçları 139
A. Belirlilik 139
B. Kıyas (Örnekseme) Yasağı 140
C. Geçmişe Uygulama Yasağı 141
D. Örf ve Adete Dayanarak Suç ve Ceza Yaratılması Yasağı 141
§ 3 CEZA HUKUKU KURALLARININ (NORMLARININ) TASNİFİ 142
I. Genel Olarak 142
II. Aralarındaki Bağlantılar Bakımından Ceza Kurallarının Tasnifi 142
A. Davranış Kuralları–Yaptırım Kuralları 142
B. Bağımsız – Bağımlı Ceza Kuralları 142
1. Bağımsız (Asıl) Ceza Kuralları 143
a. Tam Ceza Kuralları 143
b. Eksik Ceza Kuralları 143
c. Açık Ceza Kuralları 143
2. Bağımlı (Tamamlayıcı) Ceza Kuralları 143
a. Yönergesel Kurallar 143
b. Yorum (Tanıma) Kuralları 144
c. Genişletici ve Daraltıcı Kurallar 144
d. Gerçekleştirici ve Geçici Kurallar 144
e. Çatışma Kuralları 144
f. Atıf Kuralları 144
§ 4 CEZA HUKUKU KURALLARININ YORUMU 145
I. Genel Olarak 145
II. Yorum Araçları 145
III. Yorumun Çeşitleri 146
A. Biçimsel Bakımından 146
1. Yasama Yorumu 146
2. Yargı Yorumu 147
3. Doktrin Yorumu 147
B. Maddi Bakımdan 147
1. Amaççı Yorum 148
2. Daraltıcı Yorum 148
3. Genişletici Yorum 149
IV. Yorum ve Kıyas 149
§ 5 CEZA KANUNLARININ UYGULAMA ALANI 151
I. Genel Olarak 151
II. Ceza Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması 151
A. Suçun İşlendiği Zamanın Belirlenmesi 151
B. Genel Kural ve Derhal Uygulanma ile Geçmişe Yürürlü Uygulama Arasındaki Fark 153
C. Ceza Kanunlarının Geçmişe Yürürlü Uygulanmamasının Esası 154
D. Lehe Olan Kanunun Geçmişe Yürürlü Uygulanmasının Esası ve Bunun İçeriği 154
1. Lehe Olan Kanunun Geçmişe Yürürlü Uygulanmasının Esası 154
2. Lehe Olan Kanunun Belirlenmesi (Lex Mitior) 155
3. Aradaki ve Geçici Kanunlarda Durum 156
a. Aradaki Kanun 156
b. Geçici Kanun 158
4. Çeşitli Kanunlarda Durum 159
a. Muhakeme Hukuku Kanunlarında 159
b. Koğuşturma Şartlarını İçeren Kanunlarda 159
c. İnfaz Kanunlarında 160
d. Güvenlik Tedbirlerine İlişkin Kanunlarda 160
e. Zamanaşımına İlişkin Kanunlarda 162
5. İçtihadı Birleştirme Kararlarında 163
6. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararının Etkisi 163
III. Ceza Kanunlarının Yer Bakımından Uygulanması 164
A. Genel Olarak 164
B. Mülkilik (Ülkesellik) İlkesi 164
1. Mülkilik İlkesinin Dayandığı Temeller 164
2. Ülke Kavramı ve Ülkenin Kısımları 165
a. Ülke Kavramı 165
b. Ülkenin Kısımları 165
ba. Gerçek Anlamda Ülke 165
bb. Farazi Anlamda Ülke 166
C. Suçun İşlendiği Yer 166
1. Genel Olarak 166
2. Mesafe Suçları 166
D. Mülkilik İlkesinin İstisnaları 169
1. Genel Olarak 169
2. Cumhurbaşkanı 170
a. Genel Olarak 170
b. Anayasa m.105’in İlk Şekli 171
ba. Görevle İlgili Suçlar 171
bb. Kişisel Suçlar 172
c. Anayasa m.105’in Son Şekli 172
d. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar 173
3. Yasama Bağışıklığı 174
a. Genel Olarak 174
b. Yasama Sorumsuzluğu (Mutlak Dokunulmazlık) 176
c. Yasama Dokunulmazlığı (Geçici–Nisbî Dokunulmazlık) 178
4. Diplomatik Dokunulmazlık 181
5. Yabancı Askerlerin Dokunulmazlığı 183
a. Genel Olarak 183
b. NATO Sözleşmeleri Gereğince Dokunulmazlıktan Yararlanan Kişiler 184
c. Bu Kişilerin TCK’ya Tâbi Olmayan Suçları 186
ca. Gönderen veya Kabul Eden Devlet’in Mutlak Yargı Yetkisine Tâbi Suçları 186
cb. Gönderen veya Kabul Eden Devlet’in Rüçhanlı (Öncelikli) Yargı Yetkisine Sahip Olduğu Suçlar 187
cc. Gönderen ve Kabul Eden Devlet Mensuplarının İştirak Halinde Suç İşlemeleri 189
E. Ülke Dışında İşlenen Suçlarda TCK’nın Uygulanabilmesi (Yarı Mülkilik İlkesi) 189
1. Genel Olarak 189
2. Faile Göre Kişisellik İlkesi (Vatandaş Tarafından İşlenen Suç) 191
a. Genel Olarak 191
b. TCK m. 11’in Uygulanma Şartları 192
3. Mağdura Göre Kişisellik İlkesi (Yabancı Tarafından İşlenen Suç) 194
a. Genel Olarak 194
b. TCK m. 12’nin Uygulanma Şartları 194
4. Gerçeklik (Korunma) İlkesi 195
a. Genel Olarak 195
b. Gerçeklik (Korunma İlkesinin Uygulanma Şartları 195
5. Evrensellik (Adalet) İlkesi 196
6. İkame Yargı (Temsile Dayalı Evrensellik) İlkesi 198
F. Yabancı Ülke Ceza Kanunu’nun Değeri 199
§ 6 SUÇLULARIN İADESİ 200
I. Suçluların İadesi Kavramı, Tarihsel Gelişimi ve Hukuki Esası 200
A. Suçluların İadesi Kavramı 200
B. Tarihsel Gelişim 201
C. Hukuki Esası 202
II. İadenin Şartları 203
A. Fiile İlişkin (Maddi) Şartlar 203
1. Fiile İlişkin Genel Kural 203
2. Fiile İlişkin Şartlara Rağmen İadenin Mümkün Olmadığı Durumlar 204
3. Siyasi Suç 206
a. Kavram 206
aa. Tam (Mutlak) Siyasi Suç 206
ab. Nisbî Siyasi Suç 207
b. Tarihçe 207
c. Nisbî Siyasi Suçun Daraltılması Yönündeki Eğilimler ve Sonuçları 207
ca. Belçika Kuralı 208
cb. Anarşizm Suçları 208
cc. Terör Suçları 208
cd. İnsanlığa Karşı Suçlar (Jenosid–Soykırım Suçları) 209
ce. Mali Suçlar 210
cf. Askerî Suçlar 210
B. Kişiye İlişkin Şartlar 211
III. İadede Usul 212
A. İade Usulünde Sistemler 212
1. Adlî Sistem 212
2. İdarî Sistem 213
3. Karma Sistem 213
B. İadeyi Talep Eden Ülke Türkiye İse 213
C. Kendisinden İade Talep Edilen Ülke Türkiye İse 214
D. Teslim 217
IV. İadenin Sonuçları (İadede Özellik) 218
V. İadeyi Kabul Etmeyen Devletin Sorumluluğu 219
Üçüncü Bölüm
SUÇ GENEL TEORİSİ
§ 1 SUÇ GENEL TEORİSİ VE SUÇ KAVRAMI İLE SUÇUN UNSURLARI 221
I. Suç Genel Teorisi Kavramı 221
II. Suç Kavramı 222
A. Genel Olarak 222
B. Suçun Türleri 222
1. Genel Olarak 222
2. Kabahatleri Suç Olmaktan Çıkarma Eğilimi 223
3. Kabahatler Kanunu 224
a. Genel Hükümler 224
aa. Tanım, Kanunilik İlkesi ve Kanunun Uygulama Alanı 224
ab. Kabahatten Dolayı Sorumluluğun Esasları 225
ac. İdarî Yaptırımlar 227
ad. Karar Verme Yetkisi ve Kanun Yolları 228
ada. Karar Verme Yetkisi 228
adb. Kanun Yolları 229
b. Çeşitli Kabahatler 230
III. Suçun Unsurları 230
A. Genel Olarak 230
B. Suçun Unsurları Dışında Kalan Hususlar 232
1. Önşartlar 232
2. Cezalandırılabilme Şartları 232
a. Genel Olarak 232
b. Unsur ve Cezalandırılabilme Şartı Ayırımı 234
c. Unsur ve Cezalandırılabilme Şartı Ayırımının Sonuçları 236
3. Koğuşturma Şartları 236
a. Genel Olarak 236
b. Cezalandırılabilme Şartı – Koğuşturma Şartı Farkı 237
c. Koğuşturma Şartlarının Şekilleri 237
ca. İzin 237
cb. Talep 239
cc. Karar 240
cd. Şikâyet 240
cda. Şikâyetin Özellikleri 241
cdb. Şikâyet süresi 242
cdc. Uzlaştırma 242
cdd. Şikâyetten Vazgeçme ve Şikâyet Hakkından Feragat 243
cdda. Şikâyetten Vazgeçme 243
cddb. Şikâyet Hakkından Feragat 244
cde. İzin, Talep ve Karar ile Şikâyet Arasındaki Farklar 244
§ 2 TİPE UYGUN FİİL 245
I. Tipiklik Kavramı 245
A. Genel Olarak 245
B. Ceza Normunun Varlığında Yanılma 245
1. Hukuki Yanılmaya Dayanan Mefruz Suç (Hayali Suç) 246
2. Fiili Yanılmaya Dayanan Mefruz Suç (Kuruntu Suç) 247
II. Fiil Kavramı 247
III. Hareketin Önemi, İradiliği, Sayısı, Şekilleri ve Konusu 247
A. Hareketin Önemi 247
1. Teoriler 247
a. Tabii (Nedensel) Hareket Teorisi 247
b. Finalist (Amaççı) (Hareket Teorisi 248
c. Sosyal Hareket Teorisi 250
d. Kişisel Hareket Teorisi 250
e. Görüşümüz 251
2. Düşünce Suçları ve Hareketsiz Suçlar 251
a. Düşünce Suçları 251
b. Hareketsiz Suçlar 256
3. Hareketin Önemi Bakımından Suçlar 257
a. Serbest Hareketli Suçlar 257
b. Bağlı Hareketli Suçlar 257
B. Hareketin İradiliği 258
C. Hareketin Sayısı 258
1. Tek Hareketli Suçlar 258
2. Birden Fazla Hareketli Suçlar 258
3. Seçimlik Hareketli Suçlar 259
4. İtiyadi Suçlar 260
D. Hareketin Şekilleri 261
1. İcrai Suçlar 261
2. İhmali Suçlar 261
3. İhmal Suretiyle İcrai Suçlar 263
4. Hareketin Şekilleri Yönünden Yapılan Ayırımın Önemi 264
a. İcrai – İhmali Suç Ayırımı 264
b. İhmali – İhmal Suretiyle İcrai Suç Ayırımı 266
E. Hareketin Konusu 266
IV. Hareket Yeteneği 267
A. Genel Olarak 267
B. Tüzel Kişilerin Durumu 268
V. Netice 272
A. Genel Olarak 272
B. Neticeye Göre Suçların Ayrımı 272
1. Maddi Suç–Şekli Suç 272
2. Ani Suç – Kesintisiz (Mütemadi) Suç 273
a. Genel Olarak 273
b. Kesintisiz (Mütemadi) Suçun Şekilleri 275
c. Kesintisiz Suçun Ani Suçla İçtimaı 275
d. Temadinin Sona Ermesi 275
e. Ani Suç – Kesintisiz (Mütemadi) Suç Ayrımının Sonuçları 276
3. İcrai Suç–İhmali Suç 277
4. Zarar Suçu–Tehlike Suçu 277
5. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar 280
6. Kalkışma Suçu 280
VI. Nedensellik Bağı 280
A. Nedensellik Bağı Kavramı 280
B. Teoriler 281
1. Şart Teorisi 281
a. Genel Olarak 281
b. Rücu Yasağı 283
c. Objektif İsnadiyet Teorisi 285
2. Etkin Sebep Teorisi 287
3. Uygun Sebep Teorisi 288
4. Hukuki Önem Teorisi 291
5. Görüşümüz 291
C. İhmal ve Nedensellik Bağı 294
1. Genel Olarak 294
2. İhmal Suretiyle İcrai Suçlarda Nedensellik Bağının Saptanması 295
§ 3 HUKUKA AYKIRILIK 298
I. Hukuka Aykırılık Kavramı, İçeriği, Kapsamı ve Hukuka Özel Aykırılık 298
A. Hukuka Aykırılık Kavramı 298
B. Hukuka Aykırılığın İçeriği 299
1. Biçimsel Hukuka Aykırılık 300
2. Maddi Hukuka Aykırılık 300
a. Maddi Hukuka Aykırılığın Kabul Edilmesinin Yararları 301
b. Maddi Hukuka Aykırılığın Kabul Edilmesinin Sakıncası 302
3. Görüşümüz 302
C. Hukuka Aykırılığın Kapsamı 302
D. Hukuka Özel Aykırılık 303
II. Hukuka Uygunluk Nedenleri 304
A. Kavram 304
B. Hukuka Uygunluk Nedenleri ile Kusurluluğu Ortadan Kaldıran Nedenler Arasındaki Ayrımın Önemi 305
C. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Niteliği 306
D. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Özellikleri 308
E. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Yanılma 309
F. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Gruplandırılması 313
III. TCK m. 24 ve 25’te Düzenlenen Hukuka Uygunluk Nedenleri 313
A. Görevin İfası (Yerine Getirilmesi) 313
1. Kanun Hükmünü Yerine Getirme 313
2. Yetkili Merciin Emrini Yerine Getirme 315
a. Bir Emrin Varlığı 316
b. Emrin Bağlayıcı Nitelik Taşıması 317
ba. Emrin Şekil Olarak Kanuna Uygun Olması (Şekli Meşruluk) 317
baa. Emrin Yetkili Merci (Âmir) Tarafından Verilmesi 317
bab. Memurun Emri İcraya Mecbur Olması 317
bac. Emrin Kanunun Öngördüğü Şekil Şartlarına Sahip Olması 317
bb. Emrin Kanunca Öngörülen İçerik Şartlarına Sahip Olması (Maddi Meşruluk) 318
3. Kanuna Aykırı Emir 318
a. Memurun Emrin Kanuna Aykırı Olduğunu Bilmemesi 319
b. Mevzuatın Mutlak İtaati Aradığı Durumlar 319
ba. Asker Kişiler 320
bb. Polis 322
B. Meşru Savunma (Müdafaa) 323
1. Kavram ve Hukuki Esası 323
a. Kavram 323
b. Hukuki Esası 323
ba. Sübjektif Teoriler 324
bb. Objektif Teoriler 324
bc. Baskın Görüş 325
2. Şartları 325
a. Saldırıya İlişkin Şartlar 325
aa. Saldırının Haksız Olması 325
ab. Saldırının Bir Hakka Yönelik Olması 327
ac. Saldırının Halen Bulunması 329
b. Savunmaya İlişkin Şartlar 330
ba. Savunmada Zorunluluk Bulunması 330
bb. Savunma ile Saldırı Arasında Oranın Bulunması 331
bc. Savunma Hareketinin Saldırıyı Yapana Yönelmesi 332
3. Üçüncü Kişi İçin Meşru Savunma 332
C. Zorunluluk (Zaruret, Iztırar) Hali 333
1. Kavram, Benzer Hallerden Farkı ve Hukuki Esası 333
a. Kavram 333
b. Benzer Hallerden Farkı 338
ba. Zorunluluk Hali – Meşru Savunma Farkı 338
bb. Zorunluluk Hali – Cebir Farkı 338
bc. Zorunluluk Hali–Mücbir Sebep Farkı 339
c. Hukuki Esası 339
ca. Hukuk Dışı Hal (Zaruretin Hukuka Üstünlüğü) Teorisi 339
cb. Manevi Cebir (Psikolojik) Teorisi 339
cc. Hakların Çatışması Teorisi 339
cd. Saiklerin Sosyalliği veya Tehlikesizlik (Pozitivist) Teorisi 340
ce. Sosyal Yararın Yokluğu Teorisi (Uygunluk Kuralı) 340
cf. Baskın Görüş 340
2. Şartları 341
a. Tehlikeye İlişkin 341
aa. Tehlikenin Halen Mevcut Olması 341
ab. Tehlikenin Kişiyi Ağır Bir Zarara Uğratacak Nitelikte Olması 342
ac. Tehlikenin Gerçekleşmesine Bilerek Sebebiyet Verilmemiş Olunması 343
ad. Tehlikeye Göğüs Germe Yükümlülüğünün Bulunmaması 344
b. Korunmaya İlişkin 345
ba. Başka Türlü Korunma İmkânının Bulunmaması 345
bb. Korunma Hareketi ile Tehlike Arasında Oran Olması 345
3. Üçüncü Kişi Lehine Zorunluluk Hali 346
4. Zorunluluk Haline Benzeyen Durumlar 347
a. İzin Verilen Risk 347
b. Görevlerin Çatışması 349
IV. TCK m. 26’da Düzenlenen Hukuka Uygunluk Nedenleri 350
A. Hakkın Kullanılması (İcrası) 350
1. Hakkın Kullanılması Kavramı 350
2. Hakkın Kullanılmasının Özellikleri 351
3. Şartları 351
a. Subjektif Bir Hakkın Bulunması 351
b. Hakkın Fail Tarafından Doğrudan Doğruya Kullanılabilmesinin Mümkün Olması 352
c. Failin Hakkını Hakkı Doğuran Sebebin Sınırları İçerisinde Kullanması 353
d. Hakkın İcrası ile İşlenen Suç Arasında Fikri Bağlantının Bulunması 353
4. Hakkın Kullanılması Kapsamına Giren Haller 353
a. Zilyetliğin Korunması 353
b. Bir Meslek veya Sanatın Yerine Getirilmesi 355
ba. Gazetecilik 355
bb. Hekimin Müdahalesi 357
bba. Genel Olarak 357
bbb. Müdahale Şekilleri 358
bbba. Tedavi Amacına Yönelen 358
bbbb. Tedavi (İyileştirme) Amacına Yönelmeyen 360
bbc. Organ ve Doku Nakli 361
bbca. Yaşayan Kişilerden Organ Nakli 362
bbcb. Ölülerden Organ Nakli 363
bbcc. Organ veya Doku Ticareti 363
bc. Spor Hareketleri 364
c. Tedip Hakkı 365
B. Mağdurun (İlgilinin) Rızası 365
1. Genel Olarak 365
2. Şartları 366
a. Rızaya Ehliyet 366
b. Rıza Açıklaması 368
c. Rızanın Konusu 370
V. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması 375
A. Genel Olarak 375
B. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Sınırın Aşılması Kavramı ve Sınırları 376
1. Sınırın Aşılması Kavramı 376
2. Sınırları 377
a. Oranda–Araçta (Intensiv) Sınırın Aşılması 377
b. Zamanda (Extensiv) Sınırın Aşılması 377
C. Hukuki Niteliği 378
D. Sınırın Aşılması Şekilleri 379
1. Sınırın Heyecan (Affekt) Nedeniyle Aşılması 379
2. Sınırın Kasten Aşılması 381
3. Sınırın Taksirle Aşılması 381
§ 4 KUSURLULUK 382
I. Genel Olarak 382
II. Kusur Yeteneği (İsnad Yeteneği) 383
A. Kavram 383
B. Kusur Yeteneğinin Aranacağı Zaman (Actiones Liberae in Causa–ALİC) 384
1. Genel Olarak 384
2. Actiones Liberae in Causa’nın (ALİC) Uygulanabilme Koşulları 385
C. Kusur Yeteneğini Etkileyen Haller 386
1. Yaş 386
a. Yaş Küçüklüğü 386
aa. Birinci Dönem 388
ab. İkinci Dönem 388
aba. Temyiz Gücü Yoksa 389
abb. Temyiz Gücü Varsa 390
ac. Üçüncü Dönem 392
ad. Yaş Küçüklüğü ve Akıl Hastalığının Birlikte Olması 392
b. Yaş Büyüklüğü 393
c. Yaşın Belirlenmesi 393
2. Akıl Hastalığı 394
a. Genel Olarak 394
b. TCK’da Akıl Hastalığının Kusur Yeteneğine Etkisi 395
c. Akıl Hastalığı Kapsamına Giren Durumlar 396
ca. Uyurgezerlik ve Hipnotizma 397
caa. Uyurgezerlik 397
cab. Hipnotizma 397
cb. Alkol ve Uyuşturucu Bağımlılığı 397
d. Tam Akıl Hastalığı 398
e. Kısmi Akıl Hastalığı 398
3. Sağır–Dilsizlik 399
a. Genel Olarak 399
b. TCK m. 33’e Göre 400
4. Geçici (Arızi) Nedenler 401
a. Genel Olarak 401
b. Yığın Suçluluğu (Kitle Halinde İşlenen Suçlar) 402
ba. Yığın Kavramı 402
bb. Yığın Psikolojisi 402
bc. Suçun Gerçekleşmesi ve Sorumluluk 402
5. Alkol ve Uyuşturucu Madde Kullananlarda Kusur Yeteneği 403
a. İstemeyerek Sarhoşluk veya Uyuşturucu Madde Etkisi 403
b. İsteyerek Sarhoşluk veya Uyuşturucu Madde Etkisi 404
III. Kusur 405
A. Kusurun Esasını Açıklayan Teoriler 405
1. Psikolojik Teori 406
2. Normatif Teori 406
3. Teorilerin Değerlendirmesi 407
B. Kusurun Kapsamı ve Kusur Çeşitleri 407
1. Kusurun Kapsamı 407
2. Kusur Çeşitleri 408
C. Kast 409
1. Kast Kavramı 409
2. Kasdın Hukuki Esası 409
a. Tasavvur Teorisi 409
b. İrade Teorisi 409
c. Baskın Görüş 410
3. Kasdın Unsurları 410
a. Düşünme ve Öngörme Unsuru (Bilme) 410
b. İrade Unsuru (İsteme) 410
4. Kast, Saik ve Kasdın Yoğunluğu 418
a. Kast ve Saik 418
b. Kasdın Yoğunluğu (Tasarlama) 419
ba. Soğukkanlılık Teorisi 419
bb. Plân Kurma Teorisi 419
bc. Teemmül Teorisi 420
bd. Teorilerin Değerlendirilmesi 420
5. Suçun Çeşitli Aşamalarında Kasdın Durumu ve Kasdın Aranacağı Zaman 421
a. Başlangıçta Kast 422
b. Eklenen Kast 422
c. Sonradan Oluşan Kast 423
6. Kasdın Çeşitleri 423
a. Ani Kast–Düşünce Kasdı 423
b. Genel Kast–Özel Kast 424
c. Doğrudan Kast–Dolaylı veya Olası Kast 424
d. Zarar Kasdı–Tehlike Kasdı 425
e. Seçimlik Kast 425
f. Weber Kasdı 426
7. Kastın Belirlenmesi 426
D. Taksir 428
1. Taksir Kavramı 428
2. Taksirin Hukuki Esası 429
a. Hukuka Aykırı Araçlar Kullanma Teorisi 429
b. Öngörebilme Teorisi 429
c. Önleyebilme Teorisi 430
d. Yanılma Teorisi 430
e. Baskın Görüş 430
3. Taksirin Unsurları 431
a. Taksirle İşlenebilen Bir Suçun Bulunması 431
b. Hareketin İsteyerek Yapılması (İradiliği) 432
c. Neticenin İstenmemesi, Yani İradi Olmaması 432
d. Neticenin Öngörülebilir Olması 433
e. Hareketle Netice Arasında Nedensellik Bağının Bulunması 435
ea. Üçüncü Kişinin Hareketi 435
eb. Mağdurun Hareketi 437
4. Taksirin Gerçekleşme Şekilleri 440
a. Dikkat Yükümlülüğüne Aykırılık (Dikkatsizlik) 441
b. Özen Yükümlülüğüne Aykırılık (Tedbirsizlik) 441
5. Taksirin Derecesi (Çeşitleri) 441
6. Bilinçli Taksir 442
7. Taksirli Suçlarda Yaptırım 443
E. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 444
1. Kavram 444
2. Gerçek Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 446
3. Gerçek Olmayan (Görünüşte) Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 447
4. Taksirli Hareketin Bulunması 448
F. Kabahatlerde Kusur 448
1. Genel Olarak 448
2. Kabahatler Kanunu 448
IV. Objektif Sorumluluk ve Kitle İletişim Araçları Yoluyla İşlenen Suçlar 449
A. Genel Olarak 449
B. Basın Yoluyla İşlenen Suçlar 449
1. Kavram 449
2. Dar Anlamda Basın Suçu 450
3. Basın Yoluyla İşlenen Suç 450
4. Basın Düzenine Karşı Suçlar 450
5. Basın Kanununa Göre İnternet Sitelerinin Hukuki Durumu 451
6. Basın Suçlarında Ceza Sorumluluğu 452
a. Genel Olarak 452
b. Süreli Yayınlarda 453
c. Süresiz Yayınlarda 453
7. Basın Suçlarının Muhakemesi 454
C. Radyo ve Televizyon Yayınları ile İşlenen Suçlarda Ceza Sorumluluğu 455
1. TRT Bakımından 455
2. Özel Radyo ve Televizyonlar Bakımından 456
D. İnternet Yoluyla İşlenen Suçlarda Ceza Sorumluluğu 457
1. Genel Olarak 457
2. 5651 sayılı Kanununa Göre İnternet Süjelerinin Sorumlulukları 458
a. Genel Olarak 458
b. İnternet Süjeleri 459
c. Süjelerin Sorumluluğu 460
aa. İçerik Sağlayıcı 460
ab. Yer Sağlayıcı 460
ac. Erişim Sağlayıcı 461
ad. Toplu Kullanım Sağlayıcı 462
ae. Sosyal Ağ Sağlayıcı 462
d. İçeriğin Çıkarılması ve Erişimin Engellenmesi Kararı ile Yerine Getirilmesi 465
e. Unutulma Hakkı 469
V. Ceza Hukukunda Hata (Yanılma) 471
A. Kavram 471
B. Hukuki Hata (Yanılma) 472
1. Kavram 472
2. Sistemler 473
3. TCK'nın sistemi 474
a. Genel Olarak 474
b. Haksızlık Yanılgısı 475
ba. Haksızlık Bilinci 475
bb. Kaçınılabilirlik 477
bc. Yargıtay Kararlarında 478
C. Fiili Hata (Yanılma) 482
1. Kavram 482
2. Fiili Hata 482
a. Unsurlarda 483
aa. Kastlı Suçlarda 484
ab. Taksirli Suçlarda 487
b. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde 488
c. Objektif Sorumluluk Hallerinde 489
d. Suça Tesir Eden Hallerde 490
e. Neticede (Kişide Hata ve Sapma) 490
ea. Tek Neticeli Hata 490
eb. Çok Neticeli Hata 492
f. Nedensellik Bağında 493
VI. Kusurluluğu Kaldıran Haller 493
A. Genel Olarak 493
B. Kaza ve Tesadüf 494
C. Mücbir Sebep 495
D. Cebir 496
E. Korkutma ve Tehdit 498
F. Esaslı Fiili Hata 499
VII. Kusurluluğu Azaltan Sebep Olarak Haksız Tahrik 500
A. Genel Olarak 500
B. Haksız Tahrikin Hukuki Esası 500
1. Heyecan (Affekt) 500
2. Haksız Tahrikin Hukuki Esası Konusunda İleri Sürülen Görüşler 501
a. Takas Teorisi 502
b. Haksız Tahrikin Hukuki Esasını Kusura Dayandıran Görüşler 502
ba. Subjektif Kusur Belirtileri Görüşü 502
bb. Objektif Kusur Belirtileri Görüşü 502
bc. Karma Görüş 503
c. Haksız Tahrikin Hukuki Esasını Kusurun ve Hukuka Aykırılığın Kapsamının Azalmasında Gören Görüş 503
d. Görüşümüz 503
C. Haksız Tahrikin Şartları 504
1. Tahriki Teşkil Eden Fiil Olmalıdır 504
2. Bu Fiil Haksız Olmalıdır 505
3. Fail Bu Fiil Sebebiyle Öfke veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmelidir 508
4. Failin İşlediği Suç Bu Ruhi Durumun Tepkisi Olmalıdır 509
D. Haksız Tahrikin Derecesi 511
E. Özel Haksız Tahrik Halleri 512
1. Genel Olarak 512
2. Hakaret Suçunda Özel Haksız Tahrik Halleri 513
F. Haksız Tahrikin Diğer Hallerle Birlikte Bulunabilmesi 513
1. Meşru Savunma 513
2. Kısmi Akıl Hastalığı 514
3. Tasarlama 514
§ 5 SUÇUN ÖZEL GERÇEKLEŞME ŞEKİLLERİ 515
I. Genel Olarak 515
II. Teşebbüs 516
A. Genel Olarak 516
B. Tarihçe, Teşebbüsün Hukuki Niteliği ve Cezalandırılış Nedeni 517
1. Tarihçe 517
2. Teşebbüsün Hukuki Niteliği 518
3. Teşebbüsün Cezalandırılış Nedeni 518
C. Teşebbüsün Şartları 519
1. Bir Suçun İşlenmesinin Kasdedilmesi 519
2. Elverişli Hareketlerin Yapılması 521
3. İcra Hareketlerine Başlanması 524
a. Hazırlık Hareketlerinin Cezalandırılmama Nedenleri 524
b.Cezalandırılabilirliğin Öne Alınması(Cezalandırılan Hazırlık Hareketleri) 524
c. Hazırlık–İcra Ayrımı (İcra Başlangıcı) 526
ca. Sübjektif Teoriler 526
caa. Açık Bir Şekilde Ortada Bulunan Suç Kastı Teorisi 526
cab. Failin Suç İşleme Kasdını Kuşkuya Yer Bırakmayacak Şekilde Ortaya Koyan Hareketler Teorisi 527
cb. Objektif Teoriler 528
cba. Şekli Objektif Teori 528
cbb. Nedensellik Teorisi 529
cbc. Maddi Objektif Teori 529
cbd. Hukuki Yarar (Suç Konusu) Yönünden Bir Tehlike veya Saldırı Oluşturan Hareketi İcra Başlangıcı Kabul Eden Teori 529
cc. Karma Teoriler 530
cd. Görüşümüz 530
4. Failin Elinde Olmayan Nedenlerle İcra Hareketlerinin Bitirilememesi veya Neticenin Gerçekleşememesi 532
a. İcra Hareketlerinin Ne Zaman Bitmiş Sayılacağı 532
b. Eksik–Tam Teşebbüs Ayırımı 533
D. Teşebbüs ve Tamamlanmış Suç 534
E. Gönüllü (İhtiyariyle) Vazgeçme ve Etkin Pişmanlık (Faal Nedamet) 535
1. Kavram 535
2. Gönüllü Vazgeçme 535
a. Gönüllü Vazgeçmenin Cezalandırılmama Nedeni 535
aa. Sübjektif Teoriler 536
ab. Objektif Teoriler 536
ac. Suç Politikası Teorileri 536
ad. Görüşümüz 537
b. Vazgeçmede Gönüllülüğün Belirlenmesi 537
c. Gönüllü Vazgeçmenin Sonucu 539
3. Etkin Pişmanlık 540
F. İşlenemez Suça Teşebbüs 542
1. Objektif Teori 543
2. Subjektif Teori 544
3. Tehlike Teorisi 545
4. Görüşümüz 545
G. Teşebbüse Elverişli Olmayan Suçlar 547
H. Teşebbüsün Cezası 550
III. İştirak 550
A. Suçlu 550
1. Genel Olarak 550
2. Kimler Suç Faili Olabilir 551
a. İnsan Olmak 552
b. Yaşayan Kişi Olmak 552
3. Suçlunun Sıfatı (Özgü Suçlar) 552
B. Suçluların Çokluğu 553
1. Çok Failli Suçlar 553
a. Genel Olarak 553
b. Çok Failli Suçların Çeşitleri 554
ba. Hareketlerin Hukuki Önemine Göre Çok Failli Suçlar 554
baa. Dar Anlamda Çok Failli Suçlar 554
bab. Geniş Anlamda Çok Failli Suçlar 555
bac. Düzensiz Çok Failli Suçlar 555
bb. Yapıları Bakımından Çok Failli Suçlar 555
c. Çok Failli Suçların Özellikleri 556
2. Tek Failli Suçlar 556
C. İştirak 556
1. Kavram ve Tarihçe 556
a. Kavram 556
b. Tarihçe 557
2. İştirak Kurallarının Hukuki Niteliği 558
3. İştirak Konusunda Sistemler 558
a. Eşitlik (Tek Faillik) Sistemi 559
b. Cezanın Faile Göre Tayini Sistemi 559
c. İkilik Sistemi 559
D. TCK’da İştirak 560
1. Genel Olarak 560
2. Faillik ve Suç Ortaklığının Ayırt Edilmesi 561
a. Objektif Teori 562
b. Subjektif Teori 562
c. Fiil Egemenliği Teorisi 563
d. Değerlendirme 563
3. Faillik 563
a. Doğrudan Faillik 564
b. Birlikte Faillik 565
ba. Kavram 565
bb. Birlikte Failliğin Şartları 566
bba. İştirak İradesi (Ortak Karar) 566
bbb. Fiilin Birlikte İşlenmesi 568
bc. Birlikte Failin Sınırı Aşması 571
c. Dolaylı Faillik 572
4. Suç Ortaklığı (Şeriklik) 575
a. Genel Olarak 575
b. Bağlılık Kuralı 575
ba. Kasten ve Hukuka Aykırı İşlenmiş Bir Fiilin Varlığı 576
bb. Suçun En Azından Teşebbüs Aşamasına Varmış Olması 577
bc. Hareketin Nedensellik Değerinin Bulunması 579
c. Suç Ortaklığı Şekilleri 581
ca. Azmettirme 581
cb. Yardım Etme 584
cba. Kavram 584
cbb. Maddi Yardım Etme 585
cbba. Fiilin İşlenmesinde Kullanılan Araçları Sağlamak 585
cbbb. Suçun İşlenmesinden Önce veya İşlenmesi Sırasında Yardımda Bulunarak İcrasını Kolaylaştırmak 585
cbc. Manevi Yardım Etme 586
cbca. Suç İşlemeye Teşvik 586
cbcb. Suç İşleme Kararını Kuvvetlendirmek 586
cbcc. Fiilin İşlenmesinden Sonra Yardımda Bulunacağını Vaat Etmek 586
cbcd. Suçun Nasıl İşleneceği Hususunda Yol Göstermek 588
cbd. Zorunlu Fer’i İştirak 588
5. Özgü Suçlara İştirak 588
6. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme 590
a. Asıl Failin Vazgeçmesi 590
b. Yardım Edenin Vazgeçmesi 591
c. Azmettirenin Vazgeçmesi 591
7. Taksirli Suçlara İştirak 591
8. Tahrikçilerin Durumu 592
9. Cezaya Etkili Hallerin Şeriklere Sirayeti 595
IV. Suçların İçtimaı 598
A. Genel Olarak 598
B. Kanunların İçtimaı (Görünüşte İçtima) 598
1. Kavram 598
2. Görünüşte İçtima İlkeleri 598
a. Özel–Genel Norm İlişkisi 599
b. Asli–Tali Norm İlişkisi 599
c. Tüketen–Tüketilen Norm İlişkisi 600
ca. Genel Olarak 600
cb. Bileşik (Mürekkep) Suç 601
cba. Bileşik Suçun Şekilleri 601
cbaa. Unsur Şeklinde Gerçekleşen Bileşik Suç 601
cbab. Ağırlatıcı Neden Şeklinde Gerçekleşen Birleşik Suç 602
cbb. Bileşik Suçu Ayırt Edici Nokta 602
cbc. Bileşik Suçun Sonuçları 603
C. Zincirleme (Müteselsil) Suç 604
1. Kavram 604
2. Hukuki Esası 604
a. Suç Tekliği Görüşü 605
b. Suç Çokluğu Görüşü 605
3. Zincirleme Suçun Unsurları 605
a. Aynı kişiye Karşı İşlenmiş Birden Fazla Suçun Bulunması 606
b. Bu Suçların Kanunun Aynı Hükmünü İhlâl Etmesi 607
c. Bir Suç İşleme Kararının Bulunması 608
4. Sonuçları 610
D. Fikrî İçtima 611
1. Kavram 611
2. Fikrî İçtimanın Unsurları 612
a. Fiilin Tek Olması 613
aa. Neticeye Üstünlük Veren Görüş 613
ab. Harekete Üstünlük Veren Görüş 613
ac. Görüşümüz 615
b. Kanunun Çeşitli Hükümlerinin İhlâl Edilmesi 616
ba. Aynı Neviden Fikri İçtima 616
bb. Farklı Neviden Fikri İçtima 618
3. Fikri İçtimanın Sonuçları 620
§ 6 SUÇUN HUKUKİ KONUSU VE MAĞDUR 620
I. Suçun Hukuki Konusu 620
A. Genel Olarak 620
B. Hareketin Konusu ve Suçun Hukuki Konusu Ayrımı 621
C. Suçun Hukuki Konusunun Önemi 622
D. Suçun Hukuki Konusu ile Maddi Konusu ve Pasif Süjesi Arasındaki İlişki 623
1. Suçun Maddi Konusu 623
2. Suçun Pasif Süjesi 623
3. Suçun Maddi Konusu ile Pasif Süjesi Arasındaki İlişki 624
4. Suçun Maddi Konusu ile Hukuki Konusu Arasındaki İlişki 624
II. Mağdur 625
A. Kavram 625
B. Mağdurluğun Başladığı An 626
C. Mağdurun Hakları 626
D. Mağdurun Sıfatı 627
E. Mağdurun Korunması 627
1. Genel Olarak 627
2. Mağdurun Korunmasına Yönelik Çareler 628
3. Mağdurun Korunmasına Yönelik Uluslararası Çabalar 629
4. Türk Hukuku 630
Dördüncü Bölüm
YAPTIRIM
§ 1 CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARI 633
I. Genel Olarak 633
II. Cezalar 633
A. Ceza Kavramı 633
B. Ceza Teorileri 634
1. Mutlak Ceza (Adalet) Teorileri 634
2. Nisbî (Yararcı) Teoriler 636
3. Karma (Uzlaşmacı) Teoriler 637
C. Cezanın Özellikleri ve Nitelikleri 638
1. Cezanın Özellikleri 638
2. Cezanın Nitelikleri 639
D. Cezanın Amaçları 640
1. Genel Önleme (Korkutma–Önleme) 640
2. Özel Önleme (Korkutma–Uslandırma) 641
3. Tasfiye 641
§ 2 CEZALARIN TÜRLERİ 641
I. Genel Olarak 641
II. Ölüm Cezası 643
A. Genel Olarak 643
B. Ölüm Cezasının Aleyhinde ve Lehinde İleri Sürülen Görüşler 643
1. Ölüm Cezasının Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 643
2. Ölüm Cezasının Lehinde Olan Görüşler 644
3. Değerlendirme 644
C. Ölüm Cezası Yerine Konulan Cezalar Bakımından Sistemler 645
1. Ölüm Cezası Yerine Müebbet Hapis Cezasını Öngören Sistemler 645
2. Müebbet Hapis Cezasının Yüksekliğine Benzer, Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Ceza Öngören Sistemler 646
3. Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezanın Üst Sınırını Aşmayacak Şekilde Ağır Bir Ceza Öngören Sistemler 646
III. Hürriyeti Bağlayıcı Cezalar 647
A. Tarihi Gelişim 647
1. Genel Olarak 647
2. Cezaevlerinin Doğuşundan Önceki Dönem 648
3. Cezaevlerinin Gelişimi 649
a. Amsterdam Cezaevlerinin Doğuşu 649
b. Aydınlanma Çağından 20’nci Yüzyıla Kadarki Dönem 651
ba. İlk Çabalar 652
bb. Alman Devletlerinde Cezaevi Reformu 653
c. 20’nci Yüzyıl 655
B. İnfaz Sistemleri 656
C. Uzun ve Kısa Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezalar Ayırımı 656
D. Uzun Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezaların İnfazı 657
1. Gözlem (Müşahede), Sınıflandırma ve Gruplandırma 657
a. Gözlem ve Sınıflandırma 657
b. Hükümlülerin Gruplara Ayrılması 657
2. Ceza İnfaz Kurumları 657
a. Genel Olarak 657
b. Açık Ceza İnfaz Kurumları (Açık Cezaevi) 658
c. Kapalı Ceza İnfaz Kurumları (Kapalı Cezaevi) 658
d. Çocuk ve Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumları ile Çocuk Eğitimevi (Islahevi) 659
da. Çocuk Kapalı Ceza İnfaz Kurumu 659
db. Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumu 659
dc. Çocuk Eğitimevi (Islahevi) 659
e. Rehabilitasyon Ceza İnfaz Kurumu 659
3. Cezaevlerinde Uygulanacak Rejim 660
a. İnfaz Hukukunun Amacı 660
b. Yeniden Sosyalleştirme (Tretman) 660
ba. Çalışma 661
bb. Eğitim Çalışmaları 661
bc. Dış Dünya ile İlişki 661
bca. Haberleşme 661
bcb. Ziyaret 661
bcc. İzin 662
bcca. Mazeret İzni 663
bccb. Özel İzin 663
bccc. İş Arama İzni 663
bd. Disiplin 664
4. Müebbet Hapis Cezası 664
5. İnfazın Denetimi 665
a. İşkenceyi Önleme Komitesi 665
b. BM İşkencenin Önlenmesi Komitesi 666
c. İnfaz Hâkimliği 666
d. İzleme Kurulu 667
e. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu 667
E. Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulanarak Hapis Cezasının İnfazı 667
1. CGTİK m. 105A 667
2. Denetimli Serbestlik Tedbiri Kapsamındaki Yükümlülükler 670
3. Elektronik İzleme 671
F. Kısa Süreli Hapis Cezalarının İnfazı 671
1. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Para Cezası veya Tedbirlere Çevrilmesi 671
a. Genel Olarak 671
b. Para Cezasına Çevirme 672
c. Tedbirlere Çevirme 674
ca. Aynen İade, Suçtan Önceki Hale Getirme veya Tazmin 674
cb. İki Yıl Süreyle Bir Eğitim Kurumuna Devam Etme 674
cc. Belirli Yerlere Gitmekten veya Belirli Etkinlikleri Yapmaktan Yasaklanma 675
cd. İlgili Ehliyet ve Ruhsat Belgelerinin Geri Alınması, Belirli Bir Meslek ve Sanatı Yapmaktan Yasaklanma 675
ce. Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştırılma 676
d. Tedbir Hükümlerine Muhalefet 677
2. Hapis Cezalarının Özel İnfaz Şekilleri 677
a. Konutta İnfaz 678
aa. Kadın, Çocuk veya 65 Yaşını Bitirmiş Hükümlü 678
ab. 70 Yaşını Bitirmiş Hükümlü 679
ac. 75 Yaşını Bitirmiş Hükümlü 679
ad. Ağır Hasta veya Engelli Hükümlü 679
ae. Doğum Yapmış Kadın Hükümlü 679
b. Hafta Sonu İnfaz 679
c. Geceleri İnfaz 679
IV. Para Cezaları 680
A. Genel Olarak 680
B. Tarihi Gelişim 680
1. Genel Olarak 680
2. Batı’da 680
3. Türk Hukukunda 681
C. Para Cezasının Lehinde ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 681
1. Lehinde İleri Sürülen Görüşler 681
2. Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 682
D. Para Cezalarının Çeşitleri 683
1. Kamu Para Cezası 683
a. Genel Olarak 683
b. Kamu Para Cezasının Çeşitleri 683
2. Tazminat Nitelikli Para Cezası 683
3. İdarî Para Cezası 684
4. Medeni Para Cezası 684
5. Disiplin Para Cezası 684
6. Adlî Para Cezası (Gün Para Cezası) 684
E. Türk Hukukunda Para Cezalarının Uygulanış Biçimi 685
1. 1 Haziran 2005’e Kadar 685
2. Adlî Para Cezası 685
a. Genel Olarak 685
b. Adli Para Cezasının Unsurları 686
ba. Tam Gün Sayısı 686
bb. Bir Gün Karşılığı Takdir Edilen Miktar 687
bc. Tam Gün Sayısı ile Bir Gün Karşılığı Takdir Edilen Miktarın Çarpılması 688
c. Adlî Para Cezasının İnfazı 688
d. Adlî Para Cezasının İnfazının Sonuçları 689
§ 3 GÜVENLİK TEDBİRLERİ 690
I. Kavram 690
II. Güvenlik Tedbirlerinin Hukuki Niteliği 691
III. Ceza Hukukumuzda Güvenlik Tedbirleri 692
A. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksunluk 692
1. Genel Olarak 692
2. Kapsamı 693
3. Sonuçları 694
B. Müsadere 695
1. Genel Olarak 695
2. Müsaderenin Çeşitleri 696
a. Eşya Müsaderesi 696
aa. Suç ile İlgili Eşya ve Değerinin Müsaderesi 696
ab. Konusu Suç Teşkil Eden Eşyanın Müsaderesi 698
b. Kazanç Müsaderesi 698
3. Müsadere Usulü 699
C. Çocuklar Hakkında Tedbirler 699
D. Akıl Hastaları Hakkında Tedbirler 701
E. Sağır–Dilsizler Hakkında Tedbirler 702
F. Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlıları Hakkında Tedbirler 702
G. Tekerrür 703
1. Suçluda Tehlike Hali 703
a. İtiyadi Suçlu 703
b. Mesleki Suçlu 704
c. Örgüt Mensubu Suçlu 705
2. Tekerrür Kavramı 705
3. Tekerrürün Hukuki Niteliği 706
4. Tehlikeli Suçluların Güvenlik Nedeniyle Kapatılması 707
5. Tekerrürün Şartları Bakımından Tekerrürün Çeşitleri 708
a. Gerçek Tekerrür–Mefruz (Varsayılan) Tekerrür 708
b. Genel Tekerrür–Özel Tekerrür 709
c. Süreli Tekerrür–Süresiz Tekerrür 709
d. Milli Tekerrür–Milletlerarası Tekerrür 709
6. Türk Ceza Hukukunda Tekerrür 710
a. Genel Olarak 710
b. Tekerrürün Şartları 710
ba. Bir Ceza Mahkûmiyetinin Bulunması 710
bb. Yeni Bir Suçun İşlenmesi 711
bba. Genel Olarak 711
bbb. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanamayacağı Suçlar 711
bc. Süre 713
c. Tekerrürün Sonuçları 714
ca. Cezanın Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimine Göre Çektirilmesi 714
cb. Cezanın İnfazından Sonra Denetimli Serbestlik 715
H. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik tedbirleri 716
1. Faaliyet İzninin İptali 717
2. Müsadere 717
I. Sınır Dışı Edilme 718
Beşinci Bölüm
CEZALARIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ
§ 1 CEZANIN BELİRLENMESİ 719
I. Genel Olarak 719
II. Ceza Türünün Seçimi 720
III. Ceza Miktarının Hesaplanması 720
A. Ölçü Birimi 720
B. Cezanın Yukarı ve Aşağı Sınırı Aşamaması 720
IV. Cezaların Arttırılıp Eksiltilmesi 721
V. Suça Tesir Eden Sebeplerin Bulunması 721
A. Suça Tesir Eden Sebepler Kavramı 721
B. Suça Tesir Eden Sebeplerin Özellikleri 722
C. Suça Tesir Eden Sebeplerin Gruplandırılması 722
1. Ağırlatıcı–Hafifletici 722
2. Genel–Özel 723
3. Fiili–Şahsi 723
4. Kanuni–Takdiri 723
D. Suça Tesir Eden Sebeplerin Bulunması Halinde Cezanın Hesabı (TCK m. 61) 725
1. Genel Olarak 725
2. Temel Cezanın Belirlenmesindeki Kriterler 726
a. Suçun İşleniş Biçimi 727
b. Suçun İşlenmesinde Kullanılan Araç 727
c. Suçun İşlendiği Zaman ve Yer 727
d. Suç Konusunun Önem ve Değeri 727
e. Zararın veya Tehlikenin Ağırlığı 727
f. Kastın veya Taksirin Yoğunluğu 728
g. Failin Güttüğü Amaç ve Saiki 728
3. Ağırlatıcı ve Hafifletici Nedenler Varsa 728
4. TİZHaYAŞaT 729
5. Cezanın Genel Sınırı Aşıp Aşamayacağı 730
§ 2 KİŞİSEL CEZASIZLIK NEDENLERİ VE CEZAYI KALDIRAN KİŞİSEL NEDENLER 730
I. Genel Olarak 730
II. Kişisel Cezasızlık Nedenleri 730
III. Cezayı Kaldıran Kişisel Nedenler 731
§ 3 TUTUKLULUĞUN İNDİRİMİ (MAHSUBU) 732
I. Genel Olarak 732
II. Tutukluluk Kavramının Anlamı 732
III. İndirim İşleminin Yapılması 732
§ 4 CEZALARIN TOPLANMASI (İÇTİMAI) 734
I. Genel Olarak 734
II. Cezaların Toplanması (İçtimaı) Konusunda Sistemler 736
A. Erime Sistemi 736
B. Hukuki İçtima Sistemi 736
C. Toplama Sistemi 736
III. Cezaların Toplanmasının Şartları ve Uygulanması 736
A. Cezaların Toplanmasının Şartları 736
1. Birden Fazla Suçun İşlenmiş Olması 737
2. Birden Fazla Suç İçin Tek veya Birden Fazla Kararla Mahkûm Edilmiş Olmak 737
B. Cezaların Toplanmasının Uygulanması 737
1. Aynı Hükümle Mahkûmiyet Halinde 737
2. Ayrı Hükümlerle Mahkûmiyetler Halinde 737
Altıncı Bölüm
CEZALAR SİSTEMİNİ TAMAMLAYAN KURUMLAR
§ 1 GENEL OLARAK 739
§ 2 KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELENMESİ 740
I. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kavramı 740
II. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesinin Şartları 741
A. Suça İlişkin Şart 741
B. Suçluya İlişkin Şart 741
C. Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesine İlişkin Şart 741
III. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararının Uygulanması 742
IV. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesinin Sonuçları 742
V. Erteleme Süresi ve Erteleme Kararının Düşmesi 742
A. Erteleme Süresi 742
B. Erteleme Kararının Düşmesi 742
§ 3 HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI 742
I. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kavramı 742
II. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Şartları 744
A. Yargılama Sonunda Belirlenen Cezaya İlişkin 744
B. Suçluya İlişkin 744
C. Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesine İlişkin 745
III. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Uygulanması 745
IV. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Sonuçları 746
A. Denetim Süresine Tâbi Tutulma 746
B. Davanın Düşmesi Kararı 747
V. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Düşmesi 747
§ 4 ERTELEME (TECİL) 747
I. Erteleme Kavramı 747
II. Hukuki Esası ve Amacı 748
III. Ertelemenin Şartları 748
A. Hükümlülüğe İlişkin 749
1. Hükmedilen Cezanın Türüne İlişkin 749
2. İşlenen Suçun Niteliğine İlişkin 750
B. Suçluya İlişkin 750
1. Objektif Şart 751
2. Sübjektif Şart 751
C. Hâkim Tarafından Belirlenebilen 752
IV. Erteleme Kararının Uygulanması 753
V. Erteleme Kararının Sonuçları 754
A. Cezaî Sonuçlar 754
B. Hukukî Sonuçlar 754
VI. Erteleme ile İlgili Sorunlar 754
A. Birden Çok Hapis Cezasına Mahkumiyet Halinde Erteleme 754
B. Hapis Cezası ve Adli Para Cezasına Birlikte Hükmedilmesi 755
C. Ertelemenin Bölünmezliği 755
VII. Ertelemede Denetim Süresi, Erteleme Kararının Düşmesi ve Sonuçları 756
A. Ertelemede Denetim Süresi 756
B. Erteleme Kararının Düşmesi 757
C. Erteleme Kararının Düşmesinin Sonuçları 758
§ 5 KOŞULLU (ŞARTLA) SALIVERİLME 758
I. Genel Olarak 758
II. Hukuki Esası 759
III. Amacı 759
IV. Koşullu Salıverilmenin Şartları 760
A. Cezaya İlişkin (Cezanın Bir Kısmının İnfaz Edilmesi) 760
1. Adi Suçlar 761
a. Genel Olarak 761
b. Müebbet Hapis Cezasında 763
2. Terör Suçları 765
3. Örgüt Suçları 765
4. Mükerrirler 765
5. Tutuklulukta Geçen Süre 766
6. Koşullu Salıverilmenin Uygulanamayacağı Durumlar 767
B. Hükümlüye İlişkin (İyi Hal) 769
C. Yükümlülüklere Uyulmasına İlişkin 770
V. Koşullu Salıverilme Kararının Verilmesi ve Sonuçları 771
A. Koşullu Salıverilme Kararının Verilmesi 771
1. Kararı Verecek Merci 771
2. Kararın Verilmesi 772
B. Koşullu Salıverilmede Uygulanacak Rejim 773
1. Genel Olarak 773
2. Denetimli Serbestlik 774
C. Koşullu Salıverilmenin Sonuçları 775
VI. Koşullu Salıverilmenin Geri Alınması (Düşmesi) 776
A. Geri Alma Nedenleri 776
B. Kararı Verecek Merci 777
C. Sonuçları 778
§ 6 ÖNÖDEME 778
I. Önödeme Kavramı 778
II. Önödemenin Şartları 779
A. Suçun Niteliğine ve Cezanın Türüne İlişkin Şart 779
1. Suçun Niteliğine İlişkin Şart 779
2. Cezanın Türüne İlişkin Şart 780
a. Adlî Para Cezası 781
b. Hapis Cezası 781
c. Adlî Para Cezası ve/veya Hapis Cezası 781
d. Cezanın Miktarına Bağlı Olmayan Bazı Suçlar 781
B. Soruşturma Giderlerine İlişkin Şart 782
C. Usule İlişkin Şart 782
1. Savcı Tarafından 782
2. Mahkeme Tarafından 782
III. Önödemenin Sonuçları 783
Yedinci Bölüm
CEZA İLİŞKİSİNİN DÜŞMESİ
§ 1 GENEL OLARAK 785
§ 2 ÖLÜM 785
I. Genel Olarak 785
II. Sanığın Ölümü 786
III. Hükümlünün Ölümü 786
§ 3 AF 787
I. Genel Olarak 787
II. Affın Suç Politikası Yönü, Afta Sebep ve Amaç (Justa Causa–Haklı Amaç) 788
A. Affın Suç Politikası Yönü 788
B. Afta Sebep ve Amaç (Justa Causa–Haklı Amaç) 789
III. Affın Nedeni Bakımından Çeşitleri 789
A. Bir Dönemi Kapatan Af 790
B. Yatıştırma ya da Toplumsal Barış Affı 790
C. Hükmü Düzeltici Af 790
IV. Affın Çeşitleri 790
A. Genel Af 790
B. Özel Af 791
C. Cumhurbaşkanınca Af 792
V. Türkiye’de Af Uygulamaları 792
A. Af Kanunları 792
B. Dolaylı Af Kanunları 793
§ 4 ŞİKAYETTEN VAZGEÇME 796
I. Şikâyetten Vazgeçme Kavramı ve Şikâyet Hakkından Feragat 796
A. Şikâyetten Vazgeçme Kavramı 796
B. Şikâyet Hakkından Feragat 796
II. Şikâyetten Vazgeçmenin Hukuki Niteliği, Konusu, Şekilleri, Zamanı ve Kabulü 797
A. Vazgeçmenin Hukuki Niteliği 797
B. Vazgeçmenin Konusu 797
C. Vazgeçmenin Şekilleri 798
D. Vazgeçmenin Zamanı 798
E. Vazgeçmenin Kabulü 799
III. Şikâyetten Vazgeçmenin Sonucu 799
§ 5 ZAMANAŞIMI 800
I. Kavram, Tarihçe, Hukuki Esası ve Hukuki Niteliği 800
A. Kavram 800
B. Tarihçe 801
C. Hukuki Esası 802
1. Manevi Ceza Görüşü 802
2. Uslanma Görüşü 802
3. Unutma Görüşü 802
4. Delillerin Kaybolması Görüşü 803
5. Psikolojik Değişme Görüşü 803
6. Sosyal Yarar Görüşü 803
7. Karma Görüş 803
D. Hukuki Niteliği 803
1. Zamanaşımını Muhakeme Hukukuna Ait Bir Kurum Olarak Kabul Eden Görüş 803
2. Zamanaşımını Maddi Ceza Hukukuna Ait Bir Kurum Olarak Kabul Eden Görüş 804
3. Zamanaşımını Karma Bir Kurum Olarak Kabul Eden Görüş 804
4. Baskın Görüş 804
II. Dava Zamanaşımı 804
A. Dava Zamanaşımı Kavramı 804
B. Dava Zamanaşımına Ait Sürelerin Hesaplanması 805
1. Süreler 805
2. Sürelerin Hesaplanması 805
a. Genel Olarak 805
b. İki Tür Cezayı Gerektiren Suçlarda 807
c. Yeniden Yargılamayı Gerektiren Hallerde 807
C. Dava Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı 809
1. Genel Olarak 809
2. Başlangıç Günü 810
D. Dava Zamanaşımı Engelleri 811
1. Dava Zamanaşımının Durması 811
a. Kavram 811
b. Durma Nedenleri 811
ba. Dava Açılmasının İzin Alınmasına Bağlı Olması 812
bb. Dava Açılmasının Karar Alınmasına Bağlı Olması 812
bc. Bekletici Sorun Sayma 813
bd. Kaçaklık Kararı Verilmesi 814
be. Bankacılık Kanunu (m. 165) 814
bf. Askeri Mahkemeler Kuruluş ve Yargılama Usulü Hakkında Kanun (m. 20) 815
bg. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (CMK m. 171) 815
bh. Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesi (CMK m. 231) 815
bı. Uzlaştırma (CMK m. 253) 816
c. Durmanın Sonuçları 816
2. Dava Zamanaşımının Kesilmesi 816
a. Kavram 816
b. Kesilme Nedenleri 816
ba. Şüpheli veya Sanıklardan Birinin Savcı Huzurunda İfadesinin Alınması veya Sorguya Çekilmesi 817
bb. Şüpheli veya Sanıklardan Biri Hakkında Tutuklama Kararının Verilmesi 817
bc. Suçla İlgili Olarak İddianame Düzenlenmesi 818
bd. Sanıklardan Bir Kısmı Hakkında da Olsa, Mahkûmiyet Kararı Verilmesi 818
c. Dava Zamanaşımını Kesen Nedenlerle İlgili Bazı Tartışmalar 818
d. Dava Zamanaşımının Kesilmesinin Sonuçları 819
E. Dava Zamanaşımının Sonuçları 820
F. Dava Zamanaşımı ile Şikâyetin Karşılaştırılması 821
III. Ceza Zamanaşımı 821
A. Ceza Zamanaşımı Kavramı 821
B. Ceza Zamanaşımı Süresinin Belirlenmesi 822
1. Genel Olarak 822
2. TCK’da Süreler 822
C. Ceza Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı 823
1. Hükmün Kesinleştiği Tarih 823
2. İnfazın Kesildiği Tarih 824
D. Ceza Zamanaşımı Engelleri 824
1. Ceza Zamanaşımının Durması 824
a. Kavram 824
b. Durma Nedenleri 824
ba. Milletvekilliği Sıfatının Kazanılması 824
bb. CGTİK m. 118’de Gösterilen Bazı Suçlar Bakımından Hükümlünün Asker Olması 825
bc. Hükümlünün Bir Başka Cezadan Dolayı Ceza İnfaz Kurumunda Bulunması 825
bd. Cezanın İnfazının Ertelenmesi veya Durdurulması 825
c. Durmanın Sonuçları 826
2. Ceza Zamanaşımının Kesilmesi 826
a. Kavram 826
b. Kesilme Nedenleri 826
ba. İlamın İnfazına İlişkin İşlemlerin Yapılması 826
bb. Hükümlünün Yakalanması 828
bc. İki Yıldan Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Kasıtlı Bir Suç İşlenmesi 828
c. Kesilmenin Sonuçları 829
E. Ceza Zamanaşımının Sonuçları 829
§ 6 MEMNU HAKLARIN İADESİ VE ADLÎ SİCİLDEKİ BİLGİLERİN SİLİNMESİ 830
I. Memnu Hakların İadesi 830
II. Adlî Sicildeki Bilgilerin Silinmesi 832
A. Adli Sicile Kaydedilecek Bilgiler 832
B. Adli Sicil ve Arşiv Bilgilerinin Kullanılması 834
C. Adli Sicil Bilgilerinin Silinmesi 834
D. Adlî Sicil Bilgilerinin Silinmesi Usulü 837
Kaynakça 839
Mevzuat Dizini 855
Kavramlar Dizini 867 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
