İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Birinci Basının Önsözü 9
Kısaltmalar 19
GİRİŞ 23
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK TAKSİR, TAKSİRİN YAPISI VE ESASI
§ I. GENEL OLARAK TAKSİR 33
A. Terim ve Kanuni Tanım Sorunu 33
1. Terim 33
2. Kanuni Tanım Sorunu 35
B. Taksirli Suçun İstisnai Niteliği ve Ultima–Ratio Prensibi Çerçevesinde Taksirin Fiilin Cezalandırılabilirliği 44
1. Taksirli Suçun İstisnai Niteliği 44
2. Ultima–Ratio Prensibi Çerçevesinde Taksirin Fiilin Cezalandırılabilirliği 54
C. Taksirin Türleri, Kast–Taksir İlişkisi ve Tarihsel Gelişim Süreci 59
1. Taksirin Türleri 59
2. Kast–Taksir İlişkisi 64
3. Tarihsel Gelişim Süreci 78
§ II. TAKSİRİN YAPISI VE ESASI 84
A. Genel Olarak 84
B. Taksirin Yapısına İlişkin Yaklaşımlar 86
1. Klasik Öğreti Bağlamında Bir Kusur Şekli Olarak Taksir Yaklaşımı 86
2. Amaçsal Öğreti Bağlamında Geliştirilen Modern Yaklaşımlar 97
a. Genel Olarak 97
b. Çift Katmanlı Taksir Yaklaşımı: Çifte Özen Anlayışı 110
c. Tek Katmanlı Taksir Yaklaşımı: Bireyselleştirilmiş Özen Anlayışı 112
C. Taksirin Unsurlarına İlişkin Yaklaşımlar Bağlamında Özen Yükümlülüğüne Karşı Bilişsel Taksir Anlayışı 115
1. “Özen Yükümlülüğüne Aykırılık” Olarak Taksir 116
2. Bilişsel Taksir Yaklaşımı 126
D. Taksirli Suçta Sübjektif Tipiklik (Manevi Unsur) Sorunu 134
E. Değerlendirme 141
İKİNCİ BÖLÜM
TİPİKLİK UNSURU OLARAK ÖZENE AYKIRI HAREKET VE
ÖZENE AYKIRILIĞA YARDIMCI KRİTERLER: ÖLÇÜT FİGÜR VE
İZİN VERİLEN RİSK BAĞLAMINDA GÜVEN PRENSİBİ
§ I. ÖZENE AYKIRI HAREKET 161
A. Hareket 161
1. Genel Olarak 161
2. Taksirli İcrai ve İhmali Hareketli Suç 164
3. Taksirli Sırf Hareket Suçları ve Neticeli Suçlar 169
B. Özene Aykırılık 172
1. Genel Olarak 172
2. Özenin İçeriğinin Belirlenmesi 176
a. Özenin Kaynağı Olarak Özen Normları 177
b. Özenin Kaynağı Olarak Teamüller 189
3. Özen Kurallarının Karine Olma Özelliği 196
§ II. ÖZENE AYKIRILIĞA YARDIMCI KRİTERLER: ÖLÇÜT FİGÜR VE İZİN VERİLEN RİSK BAĞLAMINDA GÜVEN PRENSİBİ 201
A. Ölçüt Figür 201
1. Esası 201
2. Farklılaştırılmış Ölçüt Figür Yoluyla Özen Kapsamının Somutlaştırılması 204
3. “Özel Yetenek” ve “Özel Bilgi”nin Dikkate Alınması Suretiyle Somutlaştırma 214
4. Değerlendirme 229
5. Görüşümüz 242
B. İzin Verilen Risk Bağlamında Güven Prensibi 252
1. Esası 252
a. Trafikte Güven Prensibi 259
b. İş Bölümü İçerisinde Yapılan Faaliyetlerde Güven Prensibi 264
aa. Genel Olarak 264
bb. Yatay İş Bölümünde 268
cc. Dikey İş Bölümünde 273
c. Başkasının Kasıtlı Hareketleri Bakımından Güven Prensibi 280
2. Güven Prensinin İstisnaları: Güvensizlik Durumları 282
a. Genel Olarak 282
b. Kişilerin Özene Uygun Hareket Etmeyeceğine Dair Ciddi Şüphe ya da Nedenlerin Mevcut Olması 283
c. Failin Kendi Özene Aykırı Hareketleri 291
d. Özel Gözetim Yükümlülüğünün Bulunduğu Durumlar 300
aa. Tıbbi Müdahalelerde 301
bb. İş Yerlerinde 307
cc. İnşaat ve Yapı Çalışmalarında 335
e. Mesleki Hareketlerin İşlenen Suça Katkı Olarak Görünmesi 349
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TİPİKLİK UNSURU OLARAK NEDEN OLUNAN,
ÖNGÖRÜLEBİLİR VE OBJEKTİF OLARAK İSNAT EDİLEBİLİR NETİCE
§ I. “NEDEN OLUNAN” NETİCE 355
A. Taksirli Neticeli Suç ve Teşebbüs 355
B. Neticenin Niteliği 361
C. Nedensellik Bağı 369
§ II. ÖNGÖRÜLEBİLİRLİK 374
A. Öngörülebilirlik ve Özene Aykırılık İlişkisi 374
B. Öngörülebilirliğin Konumu 378
C. Öngörülebilirliğin Tespiti 388
1. Türk ve Alman Öğretisinde 388
2. Yargı Kararlarında 391
a. Alman Federal Yüksek Mahkemesi Kararları 391
b. Yargıtay Kararları 394
D. Öngörülebilirliğin Konusu 398
§ III. OBJEKTİF ANLAMDA İSNAT EDİLEBİLİR NETİCE 408
A. Genel Olarak 408
B. Yükümlülüğe Aykırılık Bağlantısı 412
1. Esası 412
2. Yükümlülüğe Aykırılık (Kaçınılabilirlik) Öğretisi 413
3. Riskin Artırılması Öğretisi 423
4. Görüşümüz 427
C. Normun Koruma Amacı Bağlantısı 456
1. Esası 456
2. Olayın Zamansal/Mekânsal Açıdan Ertelenmesine Etki Eden Varsayımsal Bakış 464
3. Tehlikenin Normun Koruma Amacı Kapsamında Yer Alan Netice Olarak Gerçekleşmediği Haller (Üçüncü Kişi Tarafından Oluşturulan ve Arada Kalan Tehlike) 470
4. “Şahsi Sorumluluk Prensibi” Bağlamında Kendini Tehlikeye Düşüren Kişinin Hareketlerine Nedensel Katkıda Bulunma 485
a. Genel Olarak 485
b. Şahsi Sorumluluk Altında Mağdurun Kendini Tehlikeye Düşüren Hareketinin Birleşmesi 493
c. Kaçma ve Kurtarma Hareketleri 497
d. Takip Olayları 508
e. İzinsiz Motor Yarışları 513
f. İntihar Olayları 516
g. Uyuşturucu Madde Kullanma Durumları 521
h. Hatalı Tavsiye ve Öneriler 527
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TAKSİRLİ SUÇTA SÜBJEKTİF TİPİKLİK, OLASI KAST–BİLİNÇLİ TAKSİR–BİLİNÇSİZ TAKSİR AYRIMI, HUKUKA AYKIRILIK UNSURU, TAKSİRE DAYALI KUSUR, KUSURLULUK DIŞINDA KALAN HALLER
§ I. TAKSİRLİ SUÇTA SÜBJEKTİF TİPİKLİK 529
A. Genel Olarak 529
B. Olası Kast–Bilinçli Taksir Ayrımı 533
1. Genel Olarak 533
2. Teorik Yaklaşımlar 537
a. “Bilme Unsuru” Bağlamında Ortaya Çıkan Görüşler: Tasavvur Teorileri 540
aa. Olasılık Teorisi (Wahrscheinlichkeitstheorie) 540
bb. İmkân Teorisi (Möglichkeitstheorie) 542
cc. Risk Teorileri 546
b. “İrade Unsuru” Bağlamında Ortaya Çıkan Görüşler: İrade Teorileri 552
aa. Rıza Gösterme ve Uygun Görme veya Kabullenme Teorileri 552
bb. Ciddiye Alma (Karar Verme) Teorisi 556
cc. Önemsizlik (Kayıtsızlık) Teorisi 559
dd. Kaçınma Teorisi 561
4. Türk Hukukunda Olası Kast–Bilinçli Taksir Ayrımı 564
C. Bilinçli Taksir–Bilinçsiz Taksir Ayrımı 586
§ II. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU 602
A. Genel Olarak 602
B. Özellik Arz Eden Hukuka Uygunluk Nedenleri 606
1. Meşru Savunma 606
2. İlgilinin Rızası 615
C. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Sübjektif Unsurları 631
§ III. TAKSİRE DAYALI KUSUR 636
A. Genel Olarak 636
B. Kusur Yeteneği 641
C. Özellik Arz Eden Kusuru Azaltan veya Kaldıran Nedenler 643
1. Haksız Tahrik 643
2. (Potansiyel) Haksızlık Bilinci: Yasak (Haksızlık) Hatası 646
D. Sübjektif (Bireysel) Öngörülebilirlik ve Kaçınılabilirlik 652
E. Norma Uygun Davranışın Beklenebilirliği 665
F. Üstlenilmiş Taksir Sorumluluğu 675
G. Suça Nedensel Katkısı Bulunan Kişilerin Kusurunun Tespiti 686
1. Taksirli Suçlarda İştirak 686
2. Kusurun Belirlenmesi 696
§ IV. TAKSİRLE İŞLENEN SUÇLARDA ŞAHSİ CEZASIZLIK SEBEBİ VE CEZADA İNDİRİM YAPILMASINI GEREKTİREN ŞAHSİ SEBEP (TCK 22/6) 703
A. Genel Olarak 703
B. TCK md. 22/6 Hükmünün Uygulanmasının Koşulları 706
C. TCK md. 22/6 Hükmünün Cezaya Etkisi 714
EKSKURS 1
VAN DEPREMİNDE YIKILAN OTELE İLİŞKİN
YARGITAY KARARLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
A. Genel Bilgi 719
B. Değerlendirme 723
1. Giriş 723
2. Taksirli Suçun Esası 723
3. Özen Yükümlülüğünün Kaynağı 726
4. Depreme Konu Olan Yapılar Bakımından Temel Özen Normları 728
5. Yapı Sahibi ve Yapı Müteahhidi 730
6. Mimar ve Mühendis 733
7. Şantiye Şefi 735
8. Somut Olayda Otel İşletmecisinin Sorumluluğu 736
9. Sanığın, “Valilik Görevlilerinin Evlere Girilebileceği, Bir Daha Deprem Olmayacağı Yönündeki Açıklamalarına Güvendiği” Yönündeki Savunmasının Değerlendirilmesi 742
10. Güven Prensibi 743
11. Güven Prensibinin İstisnaları: “Güvensizlik Durumları” 746
12. Sonuç 748
EKSKURS 2
YARGITAY CEZA GENEL KURULU’NUN “KUYUYA DÜŞEN ÇOCUĞUNU KURTARMAYA ÇALIŞAN BABA” OLAYINA İLİŞKİN
KARARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
A. Genel Bilgi 751
B. Değerlendirme 752
EKSKURS 3
KEÇİ DÜŞMESİ SONUCU ÖLÜME İLİŞKİN
YARGITAY KARARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
A. Genel Bilgi 761
B. Değerlendirme 761
Sonuç 767
Kaynakça 789
Kavram Dizini 811 |