İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR 19
GİRİŞ 21
BİRİNCİ BÖLÜM
MÜLKİYETİN İNSAN HAKKI OLARAK TANINMA VE DÜZENLENME SÜRECİ
I. MÜLKİYET HAKKINA İLİŞKİN HUKUKİ VE FELSEFİ
TARTIŞMALARIN TARİHİ 25
A. Antik Çağ’dan Modern Döneme Mülkiyet Üzerine “Doğal”lık
Tartışmaları 25
1. Platon 26
2. Aristoteles 27
B. Doğal Hak Bağlamında Mülkiyet Hakkı Teorileri 31
1. Hugo Grotius ve Pufendorf 31
2. Thomas Hobbes 33
3. John Locke 34
4. Jean Jacques Rousseau 36
II. MÜLKİYET HAKKININ İNSAN HAKKI OLARAK POZİTİF
HUKUKTA DÜZENLENMESİ 37
A. Erken Dönem Düzenlemelerde Mülkiyet Hakkı 37
1. İngiltere 37
2. Amerika 38
3. Fransa 38
4. Türkiye 39
B. İnsan Hakları Sözleşmelerinde Mülkiyet Hakkı 41
1. Evrensel İnsan Hakları Bildirisi 41
2. Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi 42
3. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 43
İKİNCİ BÖLÜM
MÜLKİYET HAKKININ UYGULANMA KOŞULLARI
I. MÜLKİYET HAKKININ İLK KOŞULU: MÜLKİYETİN VARLIĞI 45
A. Koşulun Nedeni: Şahsa Mündemiç Olmama Hali 45
B. Mülkiyet Kavramı 46
1. Özel Hukuk Boyutuyla Mülkiyet 46
2. Özerk/Otonom Kavram Olarak Mülkiyet 48
B. Mülkiyetin Kurucu Unsurları 49
C. “Mülk” Teşkil Eden Menfaatlere İlişkin Örnekler 53
1. Tapuda Adına Kayıtlı Taşınmaz 54
a. Müdevvere Defterine Kayıtlı Taşınmaz 56
b. Zabıt Defterine Kayıtlı Taşınmaz 57
2. Tapu Tahsis Belgesine Bağlı ya da Ruhsatsız Binalar 58
3. İyiniyetle Edinilen Yasadışı Eşya 65
4. Mahkeme Kararına Bağlı Alacak Hakkı 67
5. Para 69
a. Para Cezaları 70
b. Vergi ve Diğer Kamu Alacakları 72
6. Önalım Hakkı 74
7. Mesleğe Bağlı Unvan/Müşteri Çevresi 76
a. Çalışma Ruhsatları 78
8. Taşınır Kültür Varlıkları 80
9. Sermaye Şirketlerinin Ortaklık Payı 83
10. Ödeme Emri 84
11. Fikri ve Sınai Haklar 84
D. “Mülk” Olarak Değerlendirilmeyen Hallere İlişkin Örnekler 86
1. Tapu Tahsis Belgesine Bağlı Taşınmaz 87
a. İstisnai Hal: İmar Planında Sonradan Yapılan
Değişiklikler 88
2. Kamu Malları 91
a. Kıyı 92
b. Orman 94
(1) Orman Üzerine Dikilen Bitkiler 97
II. İSTİSNAİ HAL: MEŞRU BEKLENTİNİN VARLIĞI 99
A. Meşru Beklenti Kavramı 99
B. Meşru Beklentiye İlişkin Örnekler 102
1. Sosyal Güvenlik Ödemeleri 102
a. Sosyal Yardımlara Hak Kazanma 105
2. Deprem Sonrası Konut Tahsisi 108
3. Kamulaştırılan Taşınmazın Amacı Dışında Kullanılması 111
4. Satış Vaadi Sözleşmesi 115
B. Meşru Beklenti Olarak Sayılamayacak Hallere Örnekler 117
1. Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararının Geçmişe
Yürümezliği 117
2. Gelecekteki Olası Gelir Kaybı 120
a. Erken Emeklilik 120
b. Meslekte Kadroya Atanamama 121
c. Devlet Memurluğundan Çıkarılma 122
3. Zilyetlik 123
4. Belediye Başkanı Seçimine Bağlı İstifa 126
III. MÜLKİYET HAKKININ KİŞİ KOŞULU 127
A. Kamuyla Bağlantılı Tüzel Kişiler 131
B. Tüzel Kişiliğin Hukuki Varlığının Sonlanması 136
C. Şirket Yöneticisi ve Ortağının Taraf Olma Ehliyeti 137
IV. MÜLKİYET HAKKININ SÜRE KOŞULU 141
A. Anlık ve Devam Eden Eylemler Bakımından Süre Koşulu 145
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MÜLKİYET HAKKININ TANIDIĞI HAK VE YETKİLER
I. MÜLKİYET HAKKI 153
A. Bireyin Mülkiyetinden Barışçıl Yararlanma Hakkı 155
1. Bireyin Mülkiyetinden Barışçıl Yararlanma Hakkının
Uygulandığı Hallere İlişkin Örnekler 162
a. Alacak Hakkını Gösteren Yargı Kararlarının
Uygulanmaması veya İcrasının Gecikmesi 163
(1) Alacağın Ödenmemesi 164
(a) Kamu Mallarının Haczedilemezliği Kuralı ve
Alacağın Ödenmemesi 166
(2) Geç Yerine Getirilmesi Nedeniyle Enflasyon
Karşısında Alacağın Değer Kaybı 168
(a) Alacağın Değer Kaybına Uğratılmadan
Ödenmesi Prensibi 168
(b) İşe İade Halinde Yoksun Kalınan Maaşın Değer
Kaybı 177
(c) İşin Karşılığı Olan Ücretlerin Değer Kaybı 180
(d) Sıra Cetvelinin Kesinleşmesi Sürecinde
Alacağın Değer Kaybı (Nemalandırılmaması) 181
(e) Ortaklığın Giderilmesi Davasındaki Satış
Bedelinin Nemalandırılmaması 187
(f) Önalım Bedelinin Değer Kaybı 188
(g) İhtiyati Tedbir Nedeniyle Alacağın Değer Kaybı 189
b. Yargılama Giderlerinin Orantısızlığı 191
c. Ruhsatsız Yapıların Tazminat Ödenmeksizin Yıkımı 195
d. İmar Planında Kamu Hizmetine Ayırmaya Bağlı
Kamulaştırmaların Yapılmaması 202
e. İdarenin Yol Açtığı Çeşitli Zararların Giderilmemesi 209
f. Sosyal Güvenlik Ödemeleri 217
(1) Sosyal Güvenlik Ödemelerinin Doğru
Hesaplanmaması 220
(2) Sosyal Güvenlik Ödemelerinde Süre Öngörülmesi
ve İspat Meselesi 222
(3) Sosyal Güvenlik Ödemelerinin Azaltılması 225
(4) Sosyal Güvenlik Ödemelerinin Geri İstenilmesi 228
(a) Usulsüz İşlem Nedeniyle Sosyal Güvenlik
Ödemelerinin Geri İstenmesi 233
(5) Yeniden Çalışma Nedeniyle Sosyal Güvenlik
Ödemelerinin Kesilmesi 235
(6) Sosyal Güvenlik Alacağının Değer Kaybına
Uğratılması 241
g. Miras Uyuşmazlıkları 245
B. Usuli Güvenceler: Hukuk Yollarının Varlığı, Etkin Yargılama
ve İddiaların Cevaplanması 248
1. Pozitif Yükümlülükler Bağlamında Usuli Güvenceler 251
a. Pozitif Yükümlülükler ve Etkili Başvuru Hakkı 255
(1) Etkili Başvuru Hakkında Öngörülen Şartların Dar
Yorumlanması Yasağı 259
2. Usuli Güvencelerin Uygulandığı Hallere İlişkin Örnekler 262
a. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Yapım Sözleşmesinden
Doğan Uyuşmazlıklar 262
b. Muvaazalı Satış 267
c. Kat Mülkiyetine Dayalı Uyuşmazlıklar 270
d. İhtiyati Haciz Tedbiri ve Uygulanma Süresi 273
e. Vasi İşlemlerinin Reddi 280
f. Fikri Haklar ve Patent Başvurusu 284
g. Malvarlığına Karşı Üçüncü Kişilerce İşlenen Suçlar ve
Koruma Yükümlülüğü 290
C. Ayrımcılık Yasağı 298
II. DEVLETİN HAK ÜZERİNDEKİ SINIRLANDIRMA YETKİLERİ 306
A. Mülkiyet Hakkından Yoksun Bırakma Yetkisi 307
1. Mülkiyet Hakkından Yoksun Bırakma Yetkisinin
Somutlaştığı Örnekler 308
a. Kamulaştırma 308
(1) Kamu Yararının Belirlenmesi ve Takdir Hatası 309
(a) Kamulaştırılan Taşınmazın Başka Amaçla
Kullanılması 311
(b) Kamulaştırılan Taşınmazın Hiç Kullanılmaması 317
(2) Kamulaştırma Yoluyla Yapılan Müdahaleler
Yönünden Kanunilik İlkesi 322
(3) Kamulaştırma Bedelinin Tespiti 327
(a) Bedel Tespitinde Mahkemelerin Açık ve Bariz
Takdir Hatalarının Olmaması 327
(b) Kamulaştırma Bedelinde “Gerçek Değer”in
Tespiti 328
(c) Objektif Değer Artırıcı Unsurlar 335
(4) Makul Sürede Kamulaştırmanın Yapılması 338
(5) Kamulaştırma Bedelinin Geç Ödenmesi ve Faiz
İşletilmemesi 345
(6) Kamulaştırma Davalarında Aleyhe Vekâlet Ücreti
Ödenmesi 353
b. Kamulaştırmasız El Atma 355
(1) Kamulaştırmasız El Atmanın Yapısal Bir Sorun
Teşkil Etmesi 362
(a) Yapısal Sorunun Tanımı 362
(b) Kamulaştırmasız El Atma ve Yapısal Sorun 364
(2) Bedel Tespiti, Faiz İşletimi, Aleyhe Vekalet Ücreti,
Makul Sürede Yargılama 367
c. Acele Kamulaştırma 372
(1) “Cumhurbaşkanı Kararı“ Şartının Kanunilik
Bakımından Yerindeliği 378
d. Tapu Sicilinde ve Kadastroda Yapılan Hatalı İşlemler 380
(1) Tapu Sicilinde Yapılan Maddi Hatalar 380
(2) Orman ve Kıyı Alanlar Nedeniyle Tazminat
Ödenmeksizin Tapu İptali 382
(a) Orman Kadastrosunda Hatalı İşlemlere Bağlı
Olarak Tapu İptali 382
(b) Kıyı Kenar Çizgisine İlişkin Hatalı İşleme Bağlı
Tapu İptali 389
(3) Kadastroda Yapılan Maddi Hatalar ve Tazminat 394
(4) Tazminat Talebinde Başvuru Yollarının
Tüketilmesi Gereği 399
(5) İçtihat Değişikliğine Rağmen Tazminatsız Tapu
İptali 407
(6) Tazminat Miktarının Orantılılığı 414
(7) Hak Düşürücü Süreler 416
(a) Hak Düşürücü Sürenin Katı Yorumu 417
(8) Eski Vakıf Taşınmazlarına İlişkin Tapu
Uyuşmazlıkları 421
B. Mülkiyet Hakkını Kontrol ve Düzenleme Yetkisi 426
1. Mülkiyet Hakkını Kontrol ve Düzenleme Yetkisinin
Somutlaştığı Örnekler 429
a. Sit Alanı Olarak Tescil Edilen Taşınmazlar 429
b. Çalışma Ruhsatı ve Mesleki Faaliyet İzni 433
c. Müsadere 440
d. El Koyma Tedbiri 450
(1) Olağanüstü Hal Rejimi ve El Koyma Tedbiri 460
e. Kayyım Atama 462
f. Para Cezaları 468
g. Konuta Dair Uyuşmazlıklar 474
(1) Konut Kirasının Sınırlandırılması 474
(3) Konutun İşyeri Olarak Kullanılamaması 484
(3) Deprem ve Konut Tahsisi 485
h. Vergi 491
(1) Kanunilik İlkesi 495
(a) Verginin Kanuniliği İlkesi ve Kanunla Getirilen
Sınırlama Paralelliği 495
(b) Kanunun Varlığı ve Kalitesi 498
(c) İkincil Düzenlemelerle Yapılan
Vergilendirmeler 503
(d) İçtihat Farklılıkları 504
(2) Vergi Borçları Nedeniyle Mal Haczi 512
(3) Vergi ve Vergi Cezası Miktarının Oranı 514
(4) Vergi Alacağında Gecikme Faizi 521
(5) Haksız Verginin İadesinde Faiz İşletimi 524
(6) Vergilendirmeye İlişkin Usuli Güvenceler 530
(7) Vergilendirme Yönünden Ayrımcılık Yasağı 533
ı. Sosyal Güvenlik Prim Borçlarının Ödenmesi 537
(1) Kamu Alacaklarında Tüzel Kişilik Perdesinin
Aralanması 540
III. HAK İHLALİNİ GİDERİM YÖNTEMİ 540
IV. HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI 553
SONUÇ 557
KAYNAKÇA 563 |