İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 15
Giriş 17
Birinci Bölüm
HÂKİMİN TARAFSIZLIĞI
I. GENEL AÇIKLAMALAR 21
A. Hâkim Kavramı 21
B. Hâkimin Önemi 22
C. Hâkimde Olması Gereken Nitelikler 22
II. HÂKİMİN TARAFSIZLIĞI 25
A. Hâkimin Tarafsızlığı Kavramı 27
B. Hâkimin Tarafsızlığının Önemi 29
III. HÂKİMİN TARAFSIZLIĞININ TARİHSEL GELİŞİMİ 32
A. Antik Yunan (Atina) 32
B. Avrupa 35
C. Türk Anayasal Gelişim Sürecinde Hâkimin Tarafsızlığı 42
1. Osmanlı Dönemi 43
a. Tanzimat Öncesi Dönem 44
b. Tanzimat Dönemi 50
aa. Gülhane Hatt–ı Hümayunu 50
bb. 1840 Ceza Kanunnamesi ve 1851 Kanun–ı Cedîd 51
cc. Mecelle–i Ahkam–ı Adliye’nin Hâkimin Tarafsızlığına Yönelik Düzenlemeleri 52
dd. Kanuni Esasi’nin Hâkimin Tarafsızlığına Yönelik Düzenlemeleri 53
2. Cumhuriyet Dönemi 55
a. 1921 Anayasası Dönemi 55
b. 1924 Anayasası Dönemi 56
aa. 2556 Sayılı Hâkimler Kanunu 57
bb. 2556 Sayılı Hâkimler Kanununun Hâkimin Tarafsızlığı Açısından Değerlendirilmesi 58
c. 1961 Anayasası Dönemi 60
aa. 1961 Anayasası ile Yüksek Hâkimler Kurulu Kanunu’nun Hâkimin Tarafsızlığı Açısından Değerlendirilmesi 61
bb. 1971 Anayasa Değişikliğinin Yargı Bağımsızlığı Üzerindeki Etkileri 65
d. 1982 Anayasası Dönemi 67
aa. 2802 Sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu’nun Hâkimin Tarafsızlığı Açısından Değerlendirilmesi 68
bb. Türk Hukukunda Hâkimin Tarafsızlığını İçeren Etik Bildirgeler 69
aaa. Türk Yargı Etiği Bildirgesi 69
bbb. Yargıtay Yargı Etiği İlkeleri 73
IV. HÂKİMİN TARAFSIZLIĞININ GÜVENCELERİ 75
A. Yürütme Organına Karşı Güvenceler 76
1. Yargı Bağımsızlığı ve Hâkimlik Teminatı 76
a. Kurumsal Bağımsızlık: Yargı Bağımsızlığı 78
aa. Uluslararası Belgelerde Kurumsal Bağımsızlık 78
bb. Türkiye’de Yargı Bağımsızlığı Açısından HSK’nın Konumu ve Niteliği 80
cc. 6087 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kanunu 84
b. Bireysel Bağımsızlık: Hâkimlik Teminatı 85
aa. Azledilmeme 87
bb. Hâkimlerin Seçimi ve Kariyerleri 88
cc. Coğrafi Teminat (Yer Teminatı) 90
dd. Hâkimlerin (keyfi) Emekli Edilmemesi 92
ee. Mali Güvenceler 94
B. Yasama Organına Karşı Güvenceler 95
C. Yargı Organının Kendisine Karşı Güvenceler 98
D. Basına Karşı Güvenceler 101
1. Sosyal Medya ve Hâkim 106
2. Hâkimlerin Sosyal Medya Kullanımına İlişkin Düzenlemeler 106
E. Adil Yargılanma Hakkı 108
F. Doğal (Tabiî) Hâkim İlkesi 111
G. Aleniyet İlkesi 115
H. Kararların Gerekçeli Olması 117
I. Hâkimin Tarafsızlığını Korumaya Yönelik TCK’da Yer Alan Suç Tipleri 120
1. Yargı Görevi Yapanı, Bilirkişiyi veya Tanığı Etkilemeye Teşebbüs Suçu (TCK m.277) 120
2. Adil Yargılamayı Etkilemeye Teşebbüs Suçu (TCK m.288) 121
İ. Hâkimin Yasaklılığı, Reddi ve Çekinmesi 123
V. ULUSLARARASI BELGELERDE HÂKİMİN TARAFSIZLIĞI 124
A. Bangalor Yargısal Davranış İlkeleri 124
1. Bağımsızlık Değeri 125
2. Tarafsızlık Değeri 126
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması Açısından Hâkimin Tarafsızlığı 127
1. Sübjektif Tarafsızlık 127
2. Objektif Tarafsızlık 129
C. Venedik Komisyonu Yargısal Atamalar Raporu (2007) 133
D. Venedik Komisyonu Hâkimlerin Bağımsızlığı Raporu (2010) 135
İkinci Bölüm
TÜRK CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA
HAKİMİN YASAKLILIĞI
I. GENEL AÇIKLAMALAR 139
A. Hâkimin Yasaklılığı Kavramı 139
B. Hâkimin Yasaklılığı Kurumunun Önemi 139
C. Yasaklılık Halleri 139
1. Hâkimin Hiçbir Yargılama İşlemi Yapamayacağı Haller 140
a. Suçtan Kendisinin Zarar Görmesi 141
b. Şüpheli, Sanık veya Mağdur ile Aralarında Sonradan Kalkmış Olsa Bile Evlilik, Vesayet veya Kayyımlık İlişkisinin Olması 145
aa. Evlilik İlişkisi 146
bb. Vesayet İlişkisi 147
cc. Kayyımlık İlişkisi 149
c. Şüpheli, Sanık veya Mağdurun Kan veya Kayın Hısımlığından Üstsoy veya Altsoyundan Biri Olması 151
d. Hâkimin Şüpheli, Sanık veya Mağdur ile Arasında Evlat Edinme Bağının Var Olması 152
e. Hâkimin Şüpheli, Sanık veya Mağdur ile Arasında Üçüncü Derece Dahil Kan Hısımlığının Bulunması Durumu 154
f. Hâkimin Evlilik Birliği Bitmiş Olsa Dahi Şüpheli, Sanık veya Mağdur ile Arasında İkinci Derece Dahil Kayın Hısımlığının Bulunması 154
g. Hâkimin Aynı Davada Cumhuriyet Savcılığı, Adli Kolluk Görevi, Şüpheli veya Sanık Müdafiliği ya da Mağdur Vekilliği Yapmış Olması 155
aa. Hâkimin Aynı Davada Cumhuriyet Savcılığı Yapmış Olması 156
bb. Hâkimin Aynı Davada Adli Kolluk Görevi Yapmış Olması 161
cc. Hâkimin Aynı Davada Şüpheli veya Sanık Müdafiliği Yapmış Olması 163
dd. Hâkimin Aynı Davada Mağdur Vekilliği Yapmış Olması 168
h. Hâkimin Aynı Davada Tanık ya da Bilirkişi Sıfatıyla Dinlenmiş Olması 169
aa. Hâkimin Aynı Davada Tanık Sıfatıyla Dinlenmiş Olması 169
bb. Hâkimin Aynı Davada Bilirkişi Sıfatıyla Dinlenmiş Olması 172
2. Hâkimin Belli Yargılama İşlemleri Yapamayacağı Haller 177
a. Bir Karar ya da Hükme Katılan Hâkimin, Yüksek Görevli Mahkemece Bu Hükme İlişkin Olarak Verilecek Karar veya Hükme Katılamaması 179
b. Soruşturma Evresinde Görev Yapan Hâkimin Kovuşturma Evresinde Görev Yapamaması 183
c. Yargılamanın Yenilenmesi Halinde Önceki Yargılamada Görev Yapan Hâkimin Aynı İşte Görev Alamaması 189
3. Farklı Kanunlarda Düzenlenen Yasaklılık Halleri 192
a. 1136 Sayılı Avukatlık Kanunu Madde 13 Kapsamındaki Yasaklılık Halleri 192
b. 2802 Sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu Madde 46 Kapsamındaki Yasaklılık Halleri 193
D. Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığının Sonuçları 195
Üçüncü Bölüm
TÜRK CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA
HAKİMİN REDDİ VE ÇEKİNMESİ
I. HÂKİMİN REDDİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR 199
A. Hâkimin Reddi Kavramı 199
B. Hâkimin Reddi Kurumunun Önemi 199
C. Hâkimin Reddi Sebepleri 200
1. Hâkimin Yasaklılık Halleri Sebebiyle Reddi 200
2. Hâkimin Tarafsızlığını Şüpheye Düşürecek Sebepler Dolayısıyla Reddi 202
II. RET TALEBİ 204
A. Hâkimin Reddi Talebinde Bulunabilecek Olanlar 204
B. Ret Talebinin Süresi 206
1. Hâkimin Yasaklılık Hallerine Dayanan Ret Talebinin Süresi 207
2. Tarafsızlığı Şüpheye Düşürecek Sebeplere Dayanan Ret Talebinin Süresi 207
C. Ret Talebinin Usulü 209
D. Ret Talebini Değerlendirecek Olan Merci 211
E. Ret Talebi Üzerine Verilecek Kararlar 215
1. Ret Talebinin Ön İncelemesi Sonucu Verilen Karar 215
2. Talebin Kabulü Kararı 217
3. Talebin Reddi Kararı 217
F. Mahkemenin Talebi Reddetmesine Karşı Başvurulacak Kanun Yolları 217
G. Hakkında Ret Kararı Verilen Hâkimin Yapmış Olduğu İşlemlerin Geçerliliği 218
III. HÂKİMİN ÇEKİNMESİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR 220
A. Hâkimin Çekinmesi Kavramı 220
B. Hâkimin Çekinmesi Kurumunun Önemi 220
C. Hâkimin Davadan Çekinme Sebepleri 221
1. Hâkimin Yasaklılık Hallerine Dayanarak Çekinme Talebinde Bulunması 221
2. Hâkimin Tarafsızlığını Şüpheye Düşürecek Sebeplere Dayanarak Çekinme Talebinde Bulunması 222
IV. ÇEKİNME TALEBİNİN USULÜ 223
A. Çekinme Talebini Değerlendirecek Olan Merci 223
B. Çekinme Talebinin Süresi 225
1. Yasaklılık Hallerine Dayanan Çekinme Talebinin Süresi 225
2. Tarafsızlığı Şüpheye Düşürecek Sebeplerden Dolayı Çekinme Talebinin Süresi 225
C. Çekinme Talebinin Değerlendirilmesi Üzerine Verilecek Kararlar 225
1. Talebin Kabulü 226
2. Talebin Reddi 226
D. Çekinme Hakkında Verilen Kararlara Karşı Başvurulacak Kanun Yolları 227
E. Davaya Bakmaktan Çekinen Hâkimin Yapmış Olduğu İşlemlerin Geçerliliği 227
Dördüncü Bölüm
ZABIT KÂTİBİNİN VE CUMHURİYET SAVCISININ
YASAKLILIĞI, REDDİ VE ÇEKİNMESİ
I. ZABIT KÂTİBİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR 229
A. Zabıt Kâtibi Kavramı 229
B. Zabıt Kâtibinin Tarafsızlığının Önemi 229
C. Zabıt Kâtibinin Görev ve Sorumlulukları 231
II. YASAKLILIK, RET VE ÇEKİNME TALEBİ 234
A. Yasaklılık, Ret ve Çekinme Talebini İnceleyecek Merci 235
B. Zabıt Kâtibinin Yasaklı Olması, Reddedilmesi veya Çekinmesi Halinde Yapmış Olduğu İşlemlerin Geçerliliği 235
III. CUMHURİYET SAVCISI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR 236
A. Cumhuriyet Savcısı Kavramı 236
B. Kurum Olarak Savcılığın Tarihçesi 237
C. Cumhuriyet Savcısının Önemi 238
D. Cumhuriyet Savcısının Görevleri 239
E. Cumhuriyet Savcısı Açısından Budapeşte İlkelerinin Anlamı 242
IV. CUMHURİYET SAVCISININ BAĞIMSIZLIĞI 246
A. Çeşitli Görüşler 246
B. Kanaatimiz 249
V. CUMHURİYET SAVCISININ HUKUKİ STATÜSÜ 251
A. Yürütmeye Dahildir Görüşü 251
B. Yargıya Dahildir Görüşü 252
C. Karma Görüş 253
D. Kanaatimiz 254
VI. CUMHURİYET SAVCISININ TARAFSIZLIĞI 255
A. Tarafsızdır Görüşü 255
B. Taraflıdır Görüşü 256
C. Karma Görüş 257
D. Kanaatimiz 259
VII. CUMHURİYET SAVCISININ YASAKLILIĞI, REDDİ VE ÇEKİNMESİ 261
A. Yasaklılık, Ret ve Çekinmenin Kabul Edildiği Görüş 261
B. Yasaklılık, Ret ve Çekinmenin Kabul Edilmediği Görüş 264
C. Kanaatimiz 265
Sonuç 267
Kaynaklar 273
Kavram Dizini 297 |