|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Teşekkür 5
İkinci Baskıya Önsöz 7
Simgeler ve Kısaltmalar 17
1. GİRİŞ 19
2. KAVRAM VE SINIFLANDIRMA BAKIMINDAN VERGİ SUÇ VE CEZALARI, TARİHSEL GELİŞİMİ ÇERÇEVESİNDE TÜRKİYE’DE VERGİ SUÇLARINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER VE YAPTIRIMLARI 21
2.1. VERGİ SUÇU KAVRAMI 21
2.1.1. Suç Kavramı ve Suç–Kabahat Ayrımı 21
2.1.2. Vergi Suçu Kavramı ve Vergi Suçu–Vergi Kabahati Ayrımı 23
2.1.3. Vergi Suçlarını Benzer Nitelikteki Suçlardan Ayıran Özellikler 29
2.1.4. Vergi Suçlarının Sınıflandırılması 30
2.2. TÜRKİYE’DE VERGİ SUÇ VE CEZALARINA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN TARİHSEL GELİŞİMİ 32
2.2.1. Vergi Kaçakçılığı Suçlarına İlişkin Düzenlemelerin Tarihsel Gelişimi 32
2.2.1.1. İlk Dönem: 5432 Sayılı Vergi Usul Kanunu Dönemi (15.06.1949–09.01.1961 Tarihleri Arasındaki Durum) 32
2.2.1.2. İkinci Dönem: 213 Sayılı VUK’un Yürürlüğe Girmesi ve VUK’taki İlk Aşama (10.01.1961–28.07.1998 Tarihleri Arasındaki Durum) 33
2.2.1.3. Üçüncü Dönem: 4369 Sayılı Kanun ile VUK’ta Yapılan Önemli Değişiklikler ve Getirdikleri (10.12.1998–07.02.2008 Tarihleri Arası) 36
2.2.1.4. Dördüncü Dönem: 5728 Sayılı Kanun ile 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’na Uyum Amacıyla Getirilen Yenilikler (08.02.2008–01.07.2009 Tarihleri Arası) 37
2.2.1.5. Beşinci Dönem: 5904 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişiklikle Ceza Alt Sınırının Artırılması (02.07.2009–30.04.2021 Tarihleri Arası) 38
2.2.1.6. Altıncı Dönem: 7318 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişiklikle VUK’un 359. Maddesine “ç” Fıkrasının Eklenmesi (30.04.2021–14.04.2022 Tarihleri Arası) 38
2.2.1.7. Yedinci Dönem: 7394 sayılı Kanun ile Ceza Üst Sınırlarının Artırılması, Zincirleme Suç ve Etkin Pişmanlık Düzenlemelerinin Getirilmesi (15.04.2022 Tarihi ve Sonrası) 40
2.2.2. Diğer Vergi Suçlarına İlişkin Düzenlemelerin Tarihsel Gelişimi 43
2.2.2.1. İlk Dönem: 5432 Sayılı Vergi Usul Kanunu Dönemi (15.06.1949–09.01.1961 Tarihleri Arası) 43
2.2.2.2. İkinci dönem: 213 sayılı VUK’un Yürürlüğe Girmesi ve 5728 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişikliklere Kadar Geçirdiği Aşamalar (10.01.1961–07.02.2008 Tarihleri Arasındaki Durum) 43
2.2.2.3. Üçüncü Dönem: 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’na Uyum Amacıyla Getirilen Yenilikler Sonrası Mevcut Durum (08.02.2008 Tarihi ve Sonrası) 46
3. TÜRK CEZA KANUNU’NUN CEZA SORUMLUĞUNUN ESASLARINA İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLERİ 49
3.1. TÜRK CEZA KANUNU’NUN GENEL HÜKÜMLERİNİN ÖZEL CEZA KANUNLARI VE CEZA İÇEREN KANUNLARDAKİ SUÇLAR HAKKINDA UYGULANMASI 49
3.2. TCK’NIN CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASLARINA İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLERİ 54
3.2.1. Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği, Kast, Taksir ve Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 55
3.2.1.1. Ceza sorumluluğunun şahsiliği 55
3.2.1.2. Kast 57
3.2.1.3. Taksir 57
3.2.1.4. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 58
3.2.2. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler 58
3.2.2.1. Kanunun Hükmü ve Amirin Emri 59
3.2.2.2. Meşru Savunma ve Zorunluluk Hali 59
3.2.2.3. Hakkın Kullanılması ve İlgilinin Rızası 60
3.2.2.4. Sınırın Aşılması 61
3.2.2.5. Cebir, Şiddet, Korkutma ve Tehdit 61
3.2.2.6. Haksız Tahrik 62
3.2.2.7. Hata 63
3.2.2.8. Yaş Küçüklüğü 63
3.2.2.9. Akıl Hastalığı 64
3.2.2.10. Sağır ve Dilsizlik 65
3.2.2.11. Geçici Nedenler, Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma 65
3.2.3. Suça Teşebbüs 66
3.2.3.1. TCK’da Yer Alan Teşebbüs Hükümleri 66
3.2.3.2. Suç Yolu ve Suça Teşebbüs 66
3.2.3.3. Teşebbüsün Şartları 69
3.2.3.3.1. Suç İşleme Kastının Olması 69
3.2.3.3.2. Elverişli Hareketlerin İcrasına Başlanması 70
3.2.3.3.3. Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Suçun Tamamlanamaması 72
3.2.3.4. Teşebbüs Halinde Ceza Miktarının Belirlenmesi 72
3.2.3.5. Gönüllü Vazgeçme 73
3.2.4. Suça İştirak 74
3.2.4.1. Genel Olarak 74
3.2.4.2. Faillik 74
3.2.4.2.1. Müşterek Faillik 75
3.2.4.2.2. Dolaylı Faillik 75
3.2.4.2.3. Azmettirme 76
3.2.4.2.4. Yardım Etme 77
3.2.4.2.5. Bağlılık Kuralı 77
3.2.4.2.6. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme 78
3.2.5. Suçların İçtimaı 78
3.2.5.1. Bileşik Suç 79
3.2.5.2. Zincirleme Suç 79
3.2.5.3. Fikri İçtima 80
4. TÜRK CEZA KANUNU’NUN CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASLARINA İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇLARI 81
4.1. VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇLARININ CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASLARI KAPSAMINDA İNCELENMESİ 81
4.1.1. Hukuki Konu ve Korunan Hukuki Değer 81
4.1.2. Maddi Konu 82
4.1.2.1. Genel Olarak 82
4.1.2.2. Vergi Kanunlarına Göre Tutulan veya Düzenlenen ve Saklanma ve İbraz Mecburiyeti Bulunan Defter, Belge ve Kayıtlar 83
4.1.2.2.1. Vergi Kanunlarına Göre Tutulan veya Düzenlenen ve Saklanma ve İbraz Mecburiyeti Bulunan Defterler 83
4.1.2.2.2. Vergi Kanunlarına Göre Tutulan veya Düzenlenen ve Saklanma ve İbraz Mecburiyeti Bulunan Belgeler 85
4.1.2.2.3. Vergi Kanunlarına Göre Tutulan veya Düzenlenen ve Saklanma ve İbraz Mecburiyeti Bulunan Kayıtlar 86
4.1.2.2.4. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Anlaşması Bulunan Kişilerin Basabileceği Belgeler 87
4.1.2.2.5. Ödeme Kaydedici Cihazlar, Bu Cihazlarla İlgili Belge, Bilgi, Veri ve Kayıtlar 88
4.1.2.2.6. Elektronik Defter, Kayıt ve Belgeler 90
4.1.3. Fail 94
4.1.3.1. Gerçek Kişilerde Fail 94
4.1.3.1.1. Genel Olarak 94
4.1.3.1.2. Küçük ve Kısıtlıların Failliği 95
4.1.3.1.3. Mirasçıların Failliği 96
4.1.3.1.4. Vekil, Çalışan, Mali Müşavir ve Muhasebecilerin Failliği 97
4.1.3.1.5. Adi Ortaklıkta Fail 97
4.1.3.2. Tüzel Kişilerde Fail 98
4.1.3.2.1. Genel Olarak 98
4.1.3.2.2. Kanuni Temsilci ve Vekillerin Failliği 98
4.1.3.2.3. Çalışanların Failliği 99
4.1.4. Mağdur ve Suçtan Zarar Gören 100
4.1.5. Suçun Maddi Unsuru 100
4.1.5.1. Genel Olarak 100
4.1.5.2. VUK’un 359/a Maddesindeki Fiiller 103
4.1.5.2.1. Hesap ve Muhasebe Hilesi Yapmak 103
4.1.5.2.2. Gerçek Olmayan veya Kayda Konu İşlemlerle İlgisi Bulunmayan Kişiler Adına Hesap Açmak 105
4.1.5.2.3. Çift Defter Tutmak 107
4.1.5.2.4. Defter, Kayıt ve Belgeleri Tahrif Etmek 108
4.1.5.2.5. Defter ve Belgeleri Gizlemek (İbraz Etmemek) 111
4.1.5.2.6. Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenlemek 115
4.1.5.2.7. Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanmak 118
4.1.5.3. VUK’un 359/b Maddesindeki Fiiller 120
4.1.5.3.1. Defter, Kayıt ve Belgeleri Yok Etmek, Defter Sayfalarını Yok Ederek Yerine Başka Yapraklar Koymak veya Hiç Yaprak Koymamak 120
4.1.5.3.2. Sahte Belge Düzenlemek 123
4.1.5.3.3. Sahte Belge Kullanmak 125
4.1.5.4. VUK’un 359/c Maddesindeki Fiiller 126
4.1.5.4.1. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Anlaşması Bulunan Kişilerin Basabileceği Belgeleri, Bakanlık ile Anlaşması Olmadığı Halde Basmak 126
4.1.5.4.2. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Anlaşması Bulunmayan Kişilerin Basmış Olduğu Belgeleri Kullanmak 129
4.1.5.5. VUK’un 359/ç Maddesindeki Fiiller 130
4.1.5.5.1. Hazine ve Maliye Bakanlığınca Yetkilendirilmediği Halde, Ödeme Kaydedici Cihaz Mührünü Kaldırmak, Donanım veya Yazılımını Değiştirmek 130
4.1.5.5.2. Ödeme Kaydedici Cihazlara ve Sistemlerine ya da Kayıt Dışı Satışın Önlenmesi İçin Kurulan Elektronik Kontrol ve Denetim Sistemlerine Fiziksel veya Bilişim Yoluyla Müdahale Ederek Kayıtları Engellemek, Değiştirmek veya Silmek 131
4.1.5.5.3. Ödeme Kaydedici Cihazlar ve Sistemleri ya da Kayıt Dışı Satışın Önlenmesi İçin Kurulan Elektronik Kontrol ve Denetim Sistemleri Tarafından Yetkili Kurumlara İletilmesi Gereken Belge, Bilgi veya Verilerin İletilmesini Önlemek veya Gerçeğe Aykırı İletilmesine Sebep Olmak 131
4.1.6. Suçun Manevi Unsuru 132
4.1.7. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran ve Azaltan Nedenler 137
4.1.7.1. Zorunluluk (Iztırar) Hali 137
4.1.7.2. Hakkın Kullanılması 137
4.1.7.3. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit 139
4.1.7.4. Hata 140
4.1.7.5. Yaş Küçüklüğü 140
4.1.7.6. Akıl Hastalığı, Sağır ve Dilsizlik, Geçici Nedenler, Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma 141
4.1.8. Suçun Ortaya Çıkış Biçimleri 141
4.1.8.1. Teşebbüs 141
4.1.8.1.1. Hesap ve Muhasebe Hilesi Yapmak Suçuna Teşebbüs 142
4.1.8.1.2. Gerçek Olmayan veya Kayda Konu İşlemlerle İlgisi Bulunmayan Kişiler Adına Hesap Açmak Suçuna Teşebbüs 143
4.1.8.1.3. Çift Defter Tutmak Suçuna Teşebbüs 144
4.1.8.1.4. Defter, Kayıt ve Belgeleri Tahrif Etmek Suçuna Teşebbüs 145
4.1.8.1.5. Defter ve Belgeleri Gizlemek (İbraz Etmemek) Suçuna Teşebbüs 145
4.1.8.1.6. Defter ve Belgeleri Yok Etmek Suçuna Teşebbüs 145
4.1.8.1.7. Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenlemek Suçuna Teşebbüs 146
4.1.8.1.8. Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanmak Suçuna Teşebbüs 146
4.1.8.1.9. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Anlaşması Bulunan Kişilerin Basabileceği Belgeleri, Bakanlık ile Anlaşması Olmadığı Halde Basmak Suçuna Teşebbüs 147
4.1.8.1.10. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Anlaşması Bulunmayan Kişilerin Basmış Olduğu Belgeleri Kullanmak Suçuna Teşebbüs 148
4.1.8.1.11. VUK’un 359/ç Maddesindeki Ödeme Kaydedici Cihazlar, Bu Cihazlarla İlgili Belge, Bilgi, Veri ve Kayıtlara İlişkin Fiiller Bakımından Teşebbüs 148
4.1.8.2. İştirak 148
4.1.8.2.1. Müşterek Faillik 150
4.1.8.2.2. Dolaylı Faillik 152
4.1.8.2.3. Azmettirme 153
4.1.8.2.4. Yardım Etme 154
4.1.8.2.4.1. Maddi Yardım 155
4.1.8.2.4.1.1. Suçun İşlenmesinde Kullanılan Araçları Sağlama 155
4.1.8.2.4.1.2. Suçun İşlenmesinden Önce veya İşlenmesi Sırasında Yardımda Bulunarak İcrasını Kolaylaştırma 155
4.1.8.2.4.2. Manevi Yardım 155
4.1.8.2.4.2.1. Suç işlemeye Teşvik Etme 155
4.1.8.2.4.2.2. Suç İşleme Kararını Kuvvetlendirme 155
4.1.8.2.4.2.3. Fiilin İşlenmesinden Sonra Yardımda Bulunmayı Vaat Etme 156
4.1.8.2.4.2.4. Suçun Nasıl İşleneceği Konusunda Yol Gösterme 156
4.1.8.3. İçtima 157
4.1.8.3.1. Bileşik Suç 157
4.1.8.3.2. Zincirleme Suç 157
4.1.8.3.3. Fikri İçtima 163
4.2. TCK’NIN CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASLARINA İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLERİNİN VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇLARINA UYGULANMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ, KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 165
4.2.1. Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenleme ya da Kullanma Suçları Bakımından 7394 Sayılı Kanun ile VUK’un 359. Maddesinde Yapılan Değişiklik Öncesinde Yargıtay’ın Benimsediği Takvim Yılı Ölçütünün Eleştirel Analizi 165
4.2.2. 7394 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişiklik Sonrasında Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Zincirleme Suç Hükümlerinin Birden Fazla Takvim Yılındaki Fiiller İçin Uygulanması ve Tereddüt Oluşturabilecek Konularda Çözüm Önerileri 172
4.2.2.1. VUK’un 359. Maddesindeki Farklı Fiillerin (Aynı Fıkra ya da Farklı Fıkrada Düzenlenmiş) Aynı Fail Tarafından Gerçekleştirilmesi Halinde Zincirleme Suç Hükümleri Uygulaması 173
4.2.2.2. Farklı Vergi Mükellefleri Adına İşlenen Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Failin Aynı Kişi Olması Halinde Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanması 174
4.2.2.3. Hem Asli Fail Hem de İştirak Halinde (Azmettiren) Fail Olan Kişi İçin Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanması 174
4.2.3. Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanma Suçlarında Suç Tarihinin Doğru Belirlenmesi 175
4.2.3.1. Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanma Suçlarında Suç Tarihinin Belirlenmesine İlişkin Örnek 177
4.2.4. Vergi Kaçakçılığı Suçuna İştirak Suçu Bakımından Vergi İnceleme Elemanı, Cumhuriyet Savcısı ve Ceza Hakiminin Değerlendirmesinin Önemi ve Vergi Usul Kanunu’nun 360. Maddesinde Yer Alan “Menfaat” Kavramından Analizi 180
4.2.5. VUK’ta Düzenlenen ve Cezalandırmayı Etkileyen Özellikli Durumların Değerlendirilmesi 185
4.2.5.1. Etkin Pişmanlık 185
4.2.5.2. Pişmanlık ve Islah 189
4.2.5.3. Yanılma ve Görüş Değişikliği 190
4.2.5.4. Mücbir Sebep 191
4.2.5.5. İzaha Davet 192
4.2.6. Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Dava Şartı Olarak “Mütalaa” 197
4.2.6.1. Genel Olarak Mütalaa Şartı 197
4.2.6.2. Mütalaa Şartı Bakımından Önem Arz Eden Hususlar 200
4.2.6.3. Akaryakıt Sektöründeki Vergi Kaçakçılığı Hakkındaki VUK’un 359/ç Maddesine İlişkin Olarak VUK’un 367. Maddesine 7318 Sayılı Kanun ile Eklenen Fıkranın Değerlendirilmesi 201
4.2.6.4. Soruşturma ve Kovuşturma Aşamalarında Ortaya Çıkan Fail Hakkında Mütalaa Aranmayacağına İlişkin 7394 Sayılı Kanun ile Eklenen Fıkranın Değerlendirilmesi 202
4.2.7. Aynı Suçtan İki Kez Yargılanmama ve Cezalandırılmama Hakkına İlişkin Ne (Non) Bis İn İdem İlkesi ve Anayasa Mahkemesi Kararı 204
4.2.8. Ekonomik Suç, Ekonomik Ceza ve Cezaların Etkinliği Çerçevesinde Vergi Kaçakçılığı Suçlarının Orantılı Şekilde Cezalandırılmasına Yönelik Öneri 211
Kaynaklar 217
Kavramlar Dizini 225 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
