İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
İkinci Baskıya Önsöz 8
Üçüncü Baskıya Önsöz 9
Dördüncü Baskıya Önsöz 11
Kısaltmalar 23
Birinci Bölüm
İDARİ YARGININ TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ VE
TÜRK İDARİ YARGI TEŞKİLATI
I. YARGI İŞLEVİ, İDARİ YARGI VE TÜRK İDARİ YARGISI 25
A. İdarenin Denetlenmesi ve İdarenin Yargısal Denetimi 25
1. Genel Olarak İdarenin Denetlenmesi 25
2. İdarenin Yargı Dışı Denetimi 29
a. İdarenin İç Denetimi 29
b. İdarenin Dış Denetimi 31
3. İdarenin Yargısal Denetimi, Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı 39
a. Genel Olarak İdarenin Yargısal Denetimi 39
b. Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı İlkesi 40
b1. Hâkimin Çekinmesi ve Hâkimin Reddi 44
b1a. Hâkimin Çekinmesi (=Hâkimin Davaya Bakmasının Yasak Olması) 45
b1b. Hâkimin Reddi 47
b2. Çekilme ve Reddin Karara Bağlanması 54
B. İdari Yargıya İlişkin Genel Bilgiler 58
C. Türkiye’de İdari Yargı Teşkilatının Yapısı ve İşleyişinin Tarihsel Gelişimi 65
D. Türk İdari Yargısının Genel Özellikleri 68
E. İdari Yargılama Hukukunun Özellikleri 72
1. İdari Yargıda Geçerli Olana Anayasal Yargılama İlkeleri 75
a. Usul Ekonomisi İlkesi 75
b. Adil Yargılanma Hakkı 78
c. Aleni Yargılama ve Gerekçe İlkesi 79
2. İYUK’da Öngörülen İlkeler 83
a. Yazılılık ve Evrak (=Belge) Üzerinde İnceleme İlkesi 83
b. Delil Serbestîsi İlkesi 85
c. Re’sen İnceleme (=Kendiliğinden Araştırma/Tetkik) İlkesi 88
d. Yerindelik Denetiminin Yapılamazlığı İlkesi 95
e. Hukuk Muhakemesi Kanunu’na Yapılan Atıfların İdari Yargının Bünyesine Uygunluğu Ölçüde Uygulanması İlkesi 96
f. Taleple Bağlılık İlkesi 98
3. İçtihadın Öngördüğü İlke: Usuli Kazanılmış (=Müktesep) Hak İlkesi 99
II. İDARİ YARGININ GÖREV ALANI 104
A. İdari Yargının Görev Alanına Giren Konular 104
B. İdari Yargının Görev Alanı Dışında Kalan Konular 107
III. İDARİ YARGI MERCİİLERİ 125
A. İlk Derece Mahkemeleri 125
1. İdare Mahkemeleri 125
2. Vergi Mahkemeleri 126
3. Bölge İdare Mahkemeleri (=İstinaf Mahkemeleri) 127
a. Genel Olarak 127
b. Bölge İdare Mahkemeleri Dairelerinin Görevleri 128
B. İdari Yargı Düzeninin Üst Derece Mahkemesi (=Yüksek Mahkemesi): Danıştay 130
1. Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Olarak Baktığı Davalar 132
2. Danıştay’ın İç Yapılanması 135
3. Danıştay 1. Dairesi’nin Görevleri (2575 sayılı Danıştay Kanunu, mad. 42) 137
İkinci Bölüm
İDARİ YARGININ GÖREV ALANI VE
UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
I. İDARİ YARGININ GÖREV ALANI VE DENETİM SINIRI 139
A. İdari Yargının Görev Alanı 139
B. İdari Yargının Görev Alanının Belirlenmesinde Kullanılan Ölçütler 140
1. Kamu Gücü Ölçütü 140
2. Kamu Hizmeti Ölçütü 143
3. Karma Ölçüt 143
C. İdari Yargının Denetiminin Sınırı 144
1. Genel Olarak 144
2. Yasama Kısıntısı 146
3. Yargı Yetkisinin Kullanılmasına Getirilen Sınırlamalar 148
a. Genel Olarak 148
b. Anayasa’nın 125. Maddesi Düzenlemesinin Anlam ve Kapsamı 151
II. ADLİ VE İDARİ YARGI KOLLARI ARASINDAKİ GÖREV VE HÜKÜM UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ: UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ 163
A. Genel Olarak 163
B. Uyuşmazlık Mahkemesi’nin Yetkileri 165
1. Görev Uyuşmazlığı 165
a. Olumlu Görev Uyuşmazlığı 165
b. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı 167
2. Hüküm Uyuşmazlığı 168
C. Uyuşmazlık Çıkarılamayacak Durumlar ve Uyuşmazlık Mahkemesi Kararlarının Sonuçları 169
Üçüncü Bölüm
İDARİ YARGILAMA USULÜNDE DAVA TÜRLERİ
I. İPTAL DAVASI VE YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARI 172
A. İptal Davası Tanımı ve Özellikleri 172
B. İptal Davasının Ön Koşulları 185
1. İptal Davasında Göreve İlişkin Koşullar 185
2. Bağlantılı Davalar 188
3. İptal Davasında Yetkiye İlişkin Koşullar 193
a. Genel Yetki Kuralı 193
b. Özel Yetki Kuralları 195
b1. Kamu Görevlilerine İlişkin Özel Yetki Kuralları 195
b2. Taşınmaz Mallara İlişkin Özel Yetki Kuralları 197
b3. Taşınır Mallara İlişkin Özel Yetki Kuralları 198
b4. Vergi Davalarında Yetki Kuralları 198
b5. Tam Yargı Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme 199
4. İptal Davasında Süreye İlişkin Koşullar 201
5. İptal Davasının Konusuna İlişkin Koşullar 209
6. İptal Davasının Davacıya İlişkin Koşulları 210
7. İptal Davasının Davalıya İlişkin Koşulları 232
8. İptal Davasının Biçimine (=Şekline) İlişkin Koşullar 234
9. İptal Davasının Esasına İlişkin Koşullar 235
C. İptal Davasının Sonuçları 235
1. İptal Davasının Reddedilmesinin Sonuçları 236
2. İptal Kararı Verilmesinin Sonuçları 237
D. İptal Davasının Esasın İncelenmesi 238
1. İdari İşlemlerin Tanımı ve Özellikleri 238
a. Tanım 242
b. İdari İşlemlerin Özellikleri 246
b1. İdari İşlemler Kural Olarak İdari Makamlar Tarafından Kamu Gücüne Dayanılarak Yapılır 246
b2. İdari İşlemler Tek Yanlı İrade Açıklamasıdır 247
b3. İdari İşlemler İcrailik (=Etkili Karar Olma, Lazimul İcra) Niteliğini Taşır ve Re’sen İcra Edilebilir 248
b4. İdari İşlemler Hukuka Uygunluk Karinesinden Yararlanır ve Yargısal Denetime Tabidir 256
2. İdari İşlemin Unsurları 258
a. Yetki Unsuru 258
a1. Yetki Çeşitleri 259
a1a. Kişi Yönünden Yetki 259
a1aa. Fiili Memur Teorisi 260
a1ab. Vekâlet 261
a1ac. Yetki ve İmza Devri 262
a1b. Konu Yönünden Yetki 264
a1c. Yer Yönünden Yetki 265
a1d. Zaman Yönünden Yetki 266
a2. Yetkide Paralellik İlkesi 266
a3. Yetki Unsurunda Sakatlık Halleri 269
a3a. Fonksiyon (=Görev) Gaspı 269
a3b. Yetki Gaspı 272
a3c. Yetki Tecavüzü (=Aşımı) 273
b. Şekil (=Biçim, Usul ve Prosedür) Unsuru 274
c. Sebep (=Neden) Unsuru 282
d. Konu Unsuru 285
e. Amaç (=Maksat) Unsuru 286
f. Takdir Yetkisi ve Bağlı Yetki 290
3. İdari İşlemlerin Sona Ermesi 294
a. İdari İşlemi Yapan İdarenin İradesi Dışında Gerçekleşen Sona Erdirici Nedenler 294
a1. Hukuki Nedenler 294
a2. Fiili Nedenler 295
b. İdari İşlemin Kendiliğinden Sona Ermesi 295
c. İdari İşlemi Yapan İdarenin İradesine Bağlı Olarak Gerçekleşen Sona Erdirici Nedenler 296
c1. Geri Alma 296
c2. Kaldırma (=İlga) 298
c3. Değiştirme 300
c4. Düzeltme 300
E. Yürütmeyi Durdurma Kararı 300
1. Yürütmeyi Durdurma Kararının Verilmesinin Şekli Koşulları 303
2. Yürütmeyi Durdurma Kararı Verilmesinin Esasa İlişkin Koşulları 305
3. Temyiz veya İstinaf İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması 308
4. Yürütmeyi Durdurma Kararlarının Hukuki Niteliği 308
5. Yürütmeyi Durdurma İstemleri Hakkında Verilen Kararların Denetimi 311
II. TAM YARGI DAVASI 312
A. İptal Davalarının Tam Yargı Davaları ile Karşılaştırılması 313
B. Tam Yargı Davalarının Ön Koşulları 314
C. Tam Yargı Davalarında Yetkili Yargı Yerleri 314
D. Tam Yargı Davalarının Konusuna İlişkin Koşulları 315
E. Tam Yargı Davalarının Davacıya İlişkin Koşulları 320
F. Tam Yargı Davalarının Davalıya İlişkin Koşulları 320
G. Tam Yargı Davalarının Biçime (=Şekle) İlişkin Koşulları 321
H. Tam Yargı Davalarının Süreye İlişkin Koşulları 322
I. Tam Yargı Davasının Esası ve Sorumluluk Nedenleri 329
1. Genel Olarak İdarenin Sorumluluğu 329
2. İdarenin Sorumluluğun Şartları 336
a. İdari Davranış 336
b. Zarar 337
b1. Zarar, Gerçek ve Kesin Olmalıdır 343
b2. Zarar Özel Olmalıdır 345
b3. Zarar, Meşru Bir Menfaat ya da Hakka Yönelik Olmalıdır 345
b4. Zarar, Maddi ya da Manevi Nitelikte Olabilir 345
b5. Zarar, Parayla Takdir Edilebilen Bir Zarar Olmalıdır 346
b6. Zarar, Anormal Olmalıdır 349
c. Nedensellik Bağı (= Sebep–Sonuç İlişkisi, İlliyet Bağı/Rabıtası) 350
3. Sorumluluğun Kalkması veya Azalması 351
a. Zorlayıcı Nedenler (=Mücbir Sebep, Force Majeur) 351
b. Beklenmeyen Durumlar (=Umulmayan Hal, Kaza, Cas Fortuit) 352
c. Zarar Görenin Kusuru 353
d. Üçüncü Kişinin Kusuru 355
4. Hizmet Kusuru 356
a. Hizmet Kusurunun Özellikleri 363
a1. Hizmet Kusuru, Nesnel (=Objektif Niteliği Haiz) ve Anonimdir 364
a2. Hizmet Kusuru, Genel ve Asli Sorumluluk Türüdür 365
a3. Hizmet Kusuru, Olaylara Göre Değişen, Esnek Bir Kavramdır 365
b. Hizmet Kusuru Sayılan Haller 366
b1. Hizmetin Kötü İşlemesi 366
b2. Hizmetin Geç İşlemesi 369
b3. Hizmetin Hiç İşlememesi 369
c. Hizmet Kusuru – Kişisel (=Şahsi) Kusur Ayrımı 370
5. İdarenin Kusursuz Sorumluluğu 378
a. Risk İlkesi (=Muhataralı Faaliyet, Tehlike Sorumluluğu, Hasar Kuramı) 381
a1. Mesleki Risklerden Doğan Sorumluluk 382
a1a. Daimi Kamu Görevlilerinin Görevleri Nedeniyle Doğan Sorumluluk 384
a1b. Geçici Olarak Kamu Görevlerine Katılanların Görevleri Nedeniyle Doğan Sorumluluk 385
a2. Sosyal Risk İlkesi 385
b. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi 389
c. Bayındırlık Hizmetlerine Katılanların Özel Durumuna Göre Sorumluluk 391
d. Hukuka Uygun İdari İşlemlerden Dolayı Sorumluluk 391
İ. Tam Yargı Davalarının Sonuçları 393
Dördüncü Bölüm
İDARİ YARGI DAVALARINDA UYUŞMAZLIĞIN
YARGILAMA SÜRECİ
I. İDARİ YARGI DAVALARININ İNCELENMESİ 395
II. DİLEKÇELERDE YER ALACAK HUSUSLAR, VERİLECEĞİ MERCİİLER VE DİLEKÇELERİN MAHKEME TARAFINDAN ALINMASI USULÜ 396
III. DİLEKÇELER ÜZERİNDE İLK İNCELEME 399
A. Görev ve Yetki 401
B. İdari Merci Tecavüzü 402
C. Ehliyet 404
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 406
E. Süre Aşımı 406
F. Husumet 409
G. Dilekçede Eksiklik Olup Olmadığı 411
H. Tek Dilekçeyle Birden Fazla İşleme Karşı Dava Açılması ve Birden Fazla Kişinin Ortak Dilekçeyle Dava Açması 412
IV. DAVA SÜRECİ 418
V. AÇIKLAMA VE YANLIŞLIKLARIN DÜZELTİLMESİ 422
VI. DAVA AÇMANIN HUKUKSAL SONUÇLARI 423
VII. İVEDİ YARGILAMA USULÜ 426
A. İvedi Yargılama Usulü Uygulaması 435
1. Dava Açma Süresi 435
2. Üst Makama Başvuru 435
3. İlk İnceleme ve Savunma 436
4. Yürütmeyi Durdurma Kararı 436
B. Karar Verme Aşaması 436
C. Temyiz Aşaması 436
Beşinci Bölüm
KARARLARA KARŞI BAŞVURU YOLLARI
(=KANUN YOLLARI)
I. OLAĞAN BAŞVURU YOLLARI (=OLAĞAN KANUN YOLLARI) 443
A. İstinaf 444
1. Genel Olarak 444
2. İstinaf Kanun Yolunun Temyizden Farkları 450
3. İstinafa Konu Edilemeyecek Kararlar 451
4. İstinafa Başvuruda Bulunabilecekler 453
5. İstinaf Nedenleri 456
6. İstinaf Başvurusunun Süresi ve Şekli 457
7. İstinaf Yoluna Başvurulmasının Mahkeme Kararlarının İcrasına Etkisi 458
8. İstinaf İncelemesi Sonucu Verilebilecek Kararlar 459
B. Temyiz 462
1. Temyiz Edilemeyecek Kararlar 466
2. Temyiz Edilebilecek Davalar ve Başvuru Süreleri 467
3. Temyiz Başvurusunun Şekli 469
4. Temyiz İncelemesi Sonucu Verilebilecek Kararlar 470
II. OLAĞANÜSTÜ BAŞVURU YOLLARI (=OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI) 472
A. Kanun Yararına Temyiz 472
B. Yargılamanın Yenilenmesi 475
III. KARARLARIN UYGULANMASI 477
EK: İdari Yargılama Usulü Kanunu Parasal Sınırlar Tablosu 489
Yararlanılan ve Başvurulabilecek Türkçe Temel Kaynaklar 491
Fransızca Temel Kaynaklar 521
Kavram İndeksi 525 |