|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 17
GİRİŞ
I. SUNUŞ 19
II. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI VE İNCELEME PLANI 20
III. TEMİNAT HUKUKUNDA TİTRK DÜZENLEMESİNİN AMACI VE ÇALIŞMA KONUSU OLARAK SEÇİLMESİNİN NEDENİ 21
Birinci Bölüm
TİCARİ İŞLETME REHNİNDE TEMEL KAVRAMLAR
I. TTK’YA GÖRE TİCARİ İŞLETME 25
A. Ticari İşletmenin Üst Kavramı Olarak “İşletme” 26
B. Ticari İşletmenin Unsurları 28
C. Ticari İşletmenin Hukuki Niteliği 31
D. Malvarlığı Boyutuyla Ticari İşletme 32
1. Genel Olarak 32
2. Ticari İşletmenin Maddi Malvarlığı Unsurları 34
a. Duran Malvarlığı 34
b. Dönen Malvarlığı 36
3. Ticari İşletmenin Gayrimaddi Malvarlığı Unsurları 36
II. TİTRK’E GÖRE TİCARİ İŞLETME 38
A. Ticari İşletmenin Ticaret Sicili’ne Tescilinin ve Ticaret Sicili’nden Terkininin TİTRK Açısından Anlamı 38
B. Bir Kişinin Birden Fazla İşletme İşletmesi Halinde Ticari İşletme Rehni Tesisinde Özellik Arz Eden Haller 40
III. TİCARİ İŞLETME REHNİNİN REHİN HUKUKU İÇİNDEKİ YERİ 40
A. Rehin Hakkına İlişkin Temel Bilgiler 40
B. Ticari İşletme Rehninin Rehin Türleri İçindeki Yeri 43
C. TİTRK’de Hüküm Bulunmayan Hallerde Uygulanacak Rehin Türü 46
D. Rehin Hukukuna Hâkim Olan İlkelerin Ticari İşletme Rehnine Uygulanması 47
1. Fer’ilik İlkesi 47
a. Genel Olarak 47
b. Fer’ilik İlkesinin Sonuçları 48
aa. Rehin Hakkının Varlığının Alacağın Varlığına Bağlı Olması 48
bb. Alacak Hakkının Devri ile Rehin Hakkının Devredilmesi 49
cc. Borçlunun Tüm Savunma İmkanlarının Kullanılabilmesi 50
dd. Rehin Hakkının Kapsam Açısından Alacağa Bağlı Olması 52
ee. Fer’ilik İlkesinin Borcun Üstlenilmesindeki Etkisi 52
c. Teminatın Zaman Yönünden Sınırlanmasında Fer’ilik İlkesi 52
d. Ferilik İlkesinin İstisnaları 52
2. Belirlilik İlkesi 53
a. Güvence Altına Alınan Alacağın Belirli Olması 54
b. Rehin Konusunun Belirli Olması 55
3. Öncelik İlkesi 57
4. Rehin Yükünün (Teminatın) Bölünmezliği İlkesi 58
5. Aleniyet İlkesi 59
6. Güvenin Korunması İlkesi 60
IV. TÜRK HUKUKUNDA TİCARİ İŞLETME REHNİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 61
A. 1447 sayılı Ticari İşletme Rehni Kanunu 61
B. 6750 sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu 64
V. TİCARİ İŞLETME REHNİNİN KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ BENZER HUKUKİ KURUMLARLA BİRLİKTE İNCELENMESİ 66
A. UNCITRAL Model Law on Secured Transactions 68
B. Uniform Commercial Code m.9 70
C. İngiliz Hukukundaki Değişken Rehin (Floating Charge) Uygulamasının Ticari İşletme Rehni Kapsamında İncelenmesi 73
İkinci Bölüm
TİCARİ İŞLETME REHNİ TESİSİNE YÖNELİK
ZORUNLU HUKUKİ İŞLEMLERİN İLKİ: REHİN SÖZLEŞMESİ
I. TİTRK’E GÖRE REHİN SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE HUKUKİ NİTELENDİRMEYE BAĞLI SONUÇLAR 77
A. Rehin Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 77
B. Rehin Sözleşmesinin Hukuki Nitelendirmesine Bağlanan Sonuçlar 80
1. Tasarruf Yetkisi Açısından 80
2. Belirlilik İlkesi Açısından 81
II. REHİN SÖZLEŞMESİNİN DİĞER SÖZLEŞME TÜRLERİ İÇİNDEKİ YERİ 82
A. Rehin Sözleşmesinin Borç Sözleşmesi Niteliği 82
B. Rehin Sözleşmesinin Teminat Sözleşmesi Niteliği 83
C. Rehin Sözleşmesinin İsimli/İsimsiz Sözleşme Niteliği 87
1. Genel Olarak 87
2. Rehin Sözleşmesinin İsimli Sözleşme Olduğuna İlişkin Kanaatimiz 89
D. Rehin Sözleşmesinin Bağımsız Sözleşme Niteliği 89
III. REHİN HAKKININ KAPSAMI 91
A. Ticari İşletme Rehninde Rehin Hakkının Konu Yönünden Kapsamının Belirlenmesinde Özellik Gösteren Konular 91
1. TİTRK’de Rehnin Kapsamına Dahil Olacak Zorunlu Unsurların Belirlenmemesi 91
2. Ticari İşletme Rehninde Rehne Dâhil Unsurların Sınırlanması 94
3. Dönen Varlıkların Rehne Dahil Olacağına İlişkin Farklı Görüşler 96
4. Rehne Dahil Malvarlığı Unsurlarının Tespit Usulü 99
5. Müstakbel Taşınır Varlıkların Rehnin Kapsamına Dahil Olması 102
6. İşletmenin Hukuki Getirisinin Rehnin Kapsamına Dahil Olması 105
a. Genel Olarak 105
b. Hukuki Getiri (Ürün) Olarak Kira Alacağı 107
7. Tazminat Ödemelerinin ve Özellikle Sigorta Tazminatının Rehin Hakkının Kapsamına Dahil Olması 108
8. Ticari İşletme Rehninde Kapsam Dışı Olabilecek Taşınır Varlıklar 111
9. Ticari İşletmenin Yurt Dışında Yer Alan Taşınırlarının Rehnin Kapsamına Dahil Olması 112
10. Şubelerin Ticari İşletme Rehninde Kapsam Dahilinde Sayılıp Sayılmayacakları 112
B. Ticari İşletme Rehninde Rehin Hakkının Alacak Yönünden Kapsamı 113
1. TİTRK Uyarınca Temin Edilen Alacağın Kaynağının “Ticari İşlem” Olması Konusundaki Tartışmalar 113
2. Ticari İşletme Rehninde Teminat Altına Alınan Alacağın Kapsamının Belirlenmesi 115
a. Genel Olarak 115
b. Anapara ve Üst Sınır Rehni Ayrımına Göre Teminat Altına Alınan Alacağın Kapsamı 116
IV. REHİN SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİĞİ 119
A. Genel Olarak 119
B. Rehin Sözleşmesinin Şekli Açıdan Geçerliliği 121
1. Genel Olarak 121
2. Rehin Sözleşmesinin Geçerli Olarak Kurulması İçin Aranan Şartlar 123
a. Rehin Sözleşmesinin Yazılı Olarak Düzenlenmesi 124
b. Rehin Sözleşmesinin Elektronik Ortamda Düzenlenmesi 126
c. Yazılı Şekilde Hazırlanan Sözleşme ile Elektronik Ortamda Hazırlanan Sözleşmenin Geçerliliği (Ek Şekli Zorunluluklar) Noktasındaki Farklılıklar 127
3. Şekil Açısından Uygulanabilecek Diğer Hükümlerin Tespiti 130
a. TTK. m.11/3 Hükmünün Uygulanabilirliği 130
b. Tapu Kanunu m.26 Hükmünün Uygulanabilirliği 131
c. Taraf İradeleri ile Şekil Şartında Değişiklik Yapılması 132
4. Şekil Kurallarına Aykırı Rehin Sözleşmesinin Akıbeti 132
5. Şekle Aykırı Sözleşmenin Ayakta Tutulması 133
a. Şekil Şartına Aykırı Sözleşmenin Geçersizliğini İleri Sürmenin Hakkın Kötüye Kullanımı Yasağı Kapsamında Değerlendirilmesi 133
b. Tahvil Teorisi ile Şekle Aykırılık Nedeniyle Geçerliliği Bulunmayan Rehin Sözleşmesinin Ön Sözleşme Olarak Nitelendirilmesi 134
Üçüncü Bölüm
REHİN SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI
I. GENEL OLARAK TİTRK KAPSAMINDA REHİN SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI 137
II. REHİN SÖZLEŞMESİNDE REHİN VEREN TARAF OLARAK “TTK UYARINCA TACİR KABUL EDİLEN KİŞİLER”İN TESPİTİ 140
A. Gerçek Kişi Tacir 141
1. Gerçek Kişi Tacirin Tespiti 141
2. Tacir Sayılanlar 143
a. TTK. m.12/2 Uyarınca Tacir Sayılanlar 143
b. TTK. m.195/5 Hükmü Gereğince Tacir Sayılan Hakim Teşebbüs 143
3. Tacir Gibi Sorumlu Olanlar 145
B. Küçük ve Kısıtlılar 145
C. Ticaret Yapmaktan Men Edilenler 146
D. Tüzel Kişi Tacir 146
1. Ticaret Şirketleri 147
a. Genel Olarak 147
b. Ticaret Şirketlerinin Kuruluş Aşamasında Ticari İşletme Rehni Tesisi 147
2. Dernekler ve Vakıflar 149
3. Kamu Yararına Çalışan Dernekler ile Gelirinin Yarısını Kamu İşlerine Harcayan Vakıfların Tacir Sıfatı 150
4. Kendi Kuruluş Kanunları Gereğince Özel Hukuk Hükümlerine Göre Yönetilmek veya Ticari Şekilde İşletilmek Üzere Kamu Tüzel Kişileri Tarafından Kurulan Kurum ve Kuruluşlar 151
5. Devlet, İl Özel İdaresi, Belediye ile Diğer Kamu Tüzel Kişilerinin Tacir Sıfatı 153
E. Donatma İştiraki 153
F. Adi Şirketin İşlettiği Ticari İşletmenin Rehninde Rehin Veren Sıfatı 154
G. Ürün Kirası Durumunda Taraf Sıfatı 155
H. Üçüncü Kişinin Rehin Vermesi Durumunda Taraf Sıfatı 156
III. REHİN SÖZLEŞMESİNDE REHİN ALACAKLISI 157
A. Genel Olarak 157
B. Kredi Kuruluşlarının Rehin Alacaklısı Sıfatı 158
1. Genel Olarak Kredi Kavramı 158
2. Rehinli Alacaklı Olabilecek Kredi Kuruluşlarının Tespiti 160
a. Bankacılık Kanunu Uyarınca Faaliyet Gösteren Bankalar ve Finansal Kuruluşlar 160
aa. Kredi Kuruluşu Olarak “Banka” 160
aaa. Bankaların Rehin Alacaklısı Sıfatının Bankacılık Kanunu’ndaki Dayanağı 162
bbb. TİTRK ile Bankacılık Kanunu Açısından Rehin Alacaklısı Olabilecek Banka Türleri Arasındaki Farklılık 164
bb. BankK Uyarınca Faaliyet Gösteren Finansal Kuruluşlar 165
aaa. Finansal Kuruluş Olarak Sigorta Kuruluşları 166
bbb. Finansal Kuruluş Olarak Emeklilik Şirketi 167
ccc. Finansal Kuruluş Olarak Sermaye Piyasası Kurumları 167
ddd. Finansal Kuruluş Olarak Varlık Yönetim Şirketleri 168
eee. Finansal Kuruluş Olarak Finansal Holding Şirketleri 169
b. 6361 Sayılı Kanun Uyarınca Faaliyet Gösteren Finansal Kuruluşlar 169
aa. Finansal Kiralama Sözleşmesi Gereğince Ticari İşletme Üzerinde Rehin Tesisi 170
bb. Faktoring Sözleşmesi Gereğince Ticari İşletme Üzerinde Rehin Tesisi 171
cc. Finansman Sözleşmesi Gereğince Ticari İşletme Üzerinde Rehin Tesisi 172
dd. Tasarruf Finansman Sözleşmesi Gereğince Ticari İşletme Üzerinde Rehin Tesisi 172
c. Kredi ve Kefalet Sağlayan Kamu veya Özel Kurum ve Kuruluşlar 173
aa. KOSGEB 174
bb. Kredi Garanti Fonu 174
cc. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 175
dd. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 176
ee. Ticaret ve Sanayi Odaları 176
ff. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) 177
gg. Kooperatifler 177
hh. Türkiye Teknolojileri Geliştirme Vakfı (TTGV) 178
ıı. Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi ve Türkiye Varlık Fonu 179
d. Yabancı Kredi Kuruluşları 180
IV. REHİN SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN EHLİYET DURUMU 181
A. Genel Olarak Ehliyet 181
B. Gerçek Kişi Tacirin Fiil Ehliyeti 182
1. Tam Ehliyetli Gerçek Kişi Tacir 183
2. Tam Ehliyetsiz Gerçek Kişi Tacir 183
3. Sınırlı Ehliyetsiz Gerçek Kişi Tacir 184
4. Sınırlı Ehliyetli Gerçek Kişi Tacir 184
C. Tüzel Kişi Tacirin Fiil Ehliyeti 185
1. Tüzel Kişilerin Fiil Ehliyeti Kazanmalarını Sağlayan Zorunlu Organlar 186
2. Anonim Şirketlerde Ticari İşletme Rehni Tesisinde Yetkili Organ ve Ticari İşletme Rehninin Önemli Miktarda Malvarlığı Üzerinde Tasarruf Mahiyetinde Olup Olmadığı 186
a. Yetkili Organın Tespiti 186
b. Ticari İşletme Rehninin Şirket Önemli Miktarda Malvarlığının Toptan Satışı Niteliğinde Sayılıp Sayılmadığı 188
3. Limited Şirketlerde Ticari İşletme Rehni Tesisinde Yetkili Organ 191
4. Kollektif Şirket ve Adi Komandit Şirkette Yetkili Organ 192
5. Kooperatiflerde Yetkili Organ 192
6. Derneklerde Yetkili Organ 193
7. Vakıflarda Yetkili Organ 194
8. Organ Yokluğu Halinin Rehin Hakkı Tesisine Etkisi 194
9. Tüzel Kişilerin Ehliyet Sınırlamaları 195
a. Mülga TTK’da yer alan Ultra Vires ilkesi ve İlkenin Ticari İşletme Rehni Açısından Uygulanması 195
b. TTK ile Ultra Vires İlkesinin Kalkmasının Ticari İşletme Rehni Tesisi Açısından Getirdiği Sonuçlar 196
10. Tasfiye Aşamasında Ehliyet Sınırlaması 199
V. TİCARİ İŞLETMEYİ KONU ALAN REHİN SÖZLEŞMESİNİN TEMSİLCİ ARACILIĞIYLA AKDEDİLMESİ 200
A. Temsil Yetkisinin Verilmesi 202
1. Genel Olarak 202
2. Temsil Yetkisinin Soyutluğu 202
B. Temsilin Şekli 203
C. Ticari İşletme Rehni Tesisi İçin Özel Yetki Aranıp Aranmayacağı 203
D. Temsil Yetkisinin Kapsamının Belirlenmesinde Güven Esası 205
E. Temsil Yetkisinin Aşılması 206
F. Ticari Temsil Aracılığıyla Ticari İşletme Rehni Sözleşmesi Akdedilmesi 207
1. Ticari Vekil 207
2. Ticari Temsilci 208
G. Şube Temsilcisinin Şube Üzerinde Ticari İşletme Rehni Tesisi 209
VI. ANONİM ŞİRKETİN TACİR OLARAK REHİN ALACAKLISI VE REHİN VEREN OLMASI İHTİMALİNDE İNCELENMESİ GEREKEN ÖZEL DÜZENLEMELER 210
Dördüncü Bölüm
TİCARİ İŞLETME REHNİNİN KURUCU İŞLEMİ: TESCİL
I. REHİNLİ TAŞINIR SİCİLİ 213
A. Resmi Sicil Niteliği 213
B. Sicil’in Merkezi Niteliği ve Sonuçları 214
C. İşlem Esasına Dayalı Olması 215
D. Sicil’in Aleniyetinin Rehin Hakkı ile Sınırlı Olması 215
E. Sicil’e Tescilin Süreye Tabi Olmaması 215
II. TİCARİ İŞLETME ÜZERİNDE REHİN HAKKI TESİSİ İÇİN SİCİL’DE YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER 217
A. Tescil Talebi ve Tescil Talebinin Hukuki Niteliği 217
B. Tescil Talebinde Bulunmaya Yetkili Kişiler 218
C. Rehin Verenin Rehin Sözleşmesini Sicile Tescil Ettirmemesi 218
1. İfa Davası 218
2. İhtiyati Tedbir Talebi 219
III. REHİN HAKKININ TESCİLİ 220
A. Tescilin Hukuki Niteliği 220
B. Tescilin Sebebe Bağlılığı 221
C. Sicil’e Tescilin Geniş Anlamda/Dar Anlamda Tescil Olup Olmadığının Tespiti 223
IV. SİCİL’E TESCİLİN ETKİSİ 223
A. Kurucu Etki Açısından Sicilin Değerlendirilmesi 223
B. Olumlu/Olumsuz Etki Açısından Sicilin Değerlendirilmesi 224
1. Sicilin Olumlu / Olumsuz Etkisi Kavramı 224
2. Sicil’e Tescilin Olumsuz Etkisi 226
3. Sicil’e Tescilin Olumlu Etkisi 226
C. Sicil’in İyiniyeti Koruyucu Etkisi 228
1. Genel Olarak 228
2. Sicil Açısından İyiniyetli Kişilerin Tespiti 229
D. Ticari İşletme Rehninde Tahsis Şartının Aranacağı Zaman Yönünden Sicil’e Tescilin Önemi 232
E. Tescilin Hukuki Sakatlığı Onarıcı Etkisi 233
V. TİCARİ İŞLETME REHNİNDE “REHİNLİ TAŞINIR SİCİLİ” İLE DİĞER SİCİLLER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ÖNEMİ 234
A. Ticari İşletme Rehninin Diğer Sicillere Bildirimi 234
B. Özel Sicillere Kaydı Gereken Rehinlerin Sicil’e Bildirimi 237
C. Özel Sicillere Kaydı Gerekmeyen Rehinlerin Sicil’e Bildirimi 238
Sonuç ve Kodifikasyon Önerisi
I. TİTRK UYARINCA TİCARİ İŞLETME REHNİ KURULUŞUNA İLİŞKİN TESPİTLERİMİZ 239
II. SİCİLE TESCİL SURETİYLE TAŞINIRLAR, ALACAKLAR VE DİĞER HAKLAR İLE TİCARİ İŞLETME ÜZERİNDE REHİN HAKKI TESİSİNE İLİŞKİN KODİFİKASYON ÖNERİSİ 244
TAŞINIR, ALACAK VE DİĞER HAKLAR İLE TİCARİ İŞLETME ÜZERİNDE SİCİLE TESCİL SURETİYLE REHİN HAKKI KURULMASI HAKKINDA KANUN 246
Kaynakça 255
Kavramlar Dizini 289 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
