İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Basıya Önsöz 5
Üçüncü Basıya Önsöz 7
İkinci Basıya Önsöz 9
Önsöz 11
Kısaltmalar 19
Giriş 21
1. Bölüm
MOBBİNG KAVRAMI
1.1. MOBBİNG KAVRAMININ KISA TARİHİ 23
1.2. MOBBİNGİN TANIMI 24
1.3. MOBBİNGİN UNSURLARI 28
1.3.1. Taraflar Arasında İş Yaşamı İle Bağlantılı Bir İlişkinin Mevcudiyeti 28
1.3.2. Tarafların Aynı İş İlişkisinde Çalışıyor Olması 28
1.3.3. Failde Mobbing Uygulama Amacı Olması 29
1.3.4. Mobbing Davranışlarının Kasıtlı Olarak Yapılması 30
1.3.5. Mobbing Davranışların Belirli Bir Süre Devam Etmesi 31
1.3.6. Mobbing Eylemlerinin Sistematik Olarak Devam Etmesi 33
1.3.7. Taraflar Arasında Güç Eşitsizliği Bulunması 35
1.4. MOBBİNG KAVRAMININ BENZER KAVRAMLARDAN FARKI 36
1.4.1. Çatışma ile Farkı 36
1.4.2. Zorbalık ile Farkı 37
1.4.3. Şiddet ile Farkı 37
1.4.4. İşyeri Stresi ile Farkı 38
1.4.5. İşyerinde Kabalık ile Farkı 38
1.4.6. Israrlı Takip ile Farkı 40
1.4.7. Sataşma ile Farkı 41
1.4.8. İşyerinde Cinsel Taciz ile Farkı 42
1.5. MOBBİNGİN TARAFLARI 43
1.5.1. Mobbing Faili 43
1.5.2. Mobbing Mağduru 44
1.5.3. Mobbing İzleyicisi 44
1.6. MOBBİNG DAVRANIŞLARININ UYGULANMA YÖNÜ 46
1.6.1. Dikey Mobbing 46
1.6.1.1. Yukarıdan Aşağıya Doğru Mobbing 46
1.6.1.2. Aşağıdan Yukarıya Doğru Mobbing 47
1.6.2. Yatay Mobbing 48
1.7. MOBBİNG UYGULANMASINA NEDEN OLAN FAKTÖRLER 48
1.7.1. Failden Kaynaklanan Faktörler 49
1.7.2. Mağdurdan Kaynaklanan Faktörler 50
1.7.3. İşletmeden Kaynaklanan Faktörler 52
1.7.4. Sosyal Faktörler 54
1.8. MOBBİNG NİTELİĞİNDEKİ DAVRANIŞ ÖRNEKLERİ 55
1.8.1. Davranış Biçimleri 56
1.8.2. Yargıtay Tarafından Kabul Edilmiş Olan Mobbing Davranışları 61
1.9. MOBBİNGİN ETKİLERİ 68
1.9.1. Mağdur Üzerindeki Etkileri 68
1.9.2. Fail Üzerindeki Etkileri 71
1.9.3. İşletme Üzerindeki Etkileri 71
1.9.4. Toplum ve Ülke Üzerindeki Etkileri 74
1.10. MOBBİNGE İLİŞKİN İSTATİSTİKİ VERİLER 74
1.10.1. Mobbingin Görülme Yaygınlığı 74
1.10.2. Davranışlara Göre Dağılımı 76
1.10.3. Sektörlere Göre Dağılımı 77
1.10.4. Yaş ve Cinsiyete Göre Dağılımı 78
1.10.5. Ekonomik Veriler 79
1.10.6. Alo 170 Hattına İlişkin Veriler 80
1.11. MOBBİNG İLE MÜCADELE STRATEJİLERİ 81
1.11.1. Bireysel Mücadele 81
1.11.2. İşletmesel Mücadele 82
1.12. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 83
2. Bölüm
MOBBİNG İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER
2.1. ULUSLARARASI BELGELERDE MOBBİNG 85
2.1.1. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde Mobbing 85
2.1.2. Avrupa Konseyi Belgelerinde Mobbing 86
2.1.3. Uluslararası Çalışma Örgütü Belgelerinde Mobbing 88
2.1.4. Avrupa Birliği Mevzuatında Mobbing 91
2.2. YABANCI ÜLKE HUKUKLARINDA MOBBİNG 93
2.2.1. Mobbingi Özel Hükümlerle Düzenleyen Ülkeler 93
2.2.1.1. İsveç 93
2.2.1.2. Belçika 94
2.2.1.3. Fransa 98
2.2.2. Mobbingi Genel Hükümlerle Düzenleyen Ülkeler 100
2.2.2.1. İngiltere 100
2.2.2.2. Amerika Birleşik Devletleri 101
2.2.2.3. İsviçre 102
2.2.2.4. Almanya 103
2.3. TÜRK HUKUKUNDA MOBBİNG 105
2.3.1. Kamu Hukukunda Mobbing 105
2.3.1.1. Anayasa Hukuku Boyutuyla Mobbing 105
2.3.1.2. Ceza Hukuku Boyutuyla Mobbing 109
2.3.1.2.1. Kişilerin Huzur ve Sükûnunu Bozma Suçu 112
2.3.1.2.2. Eziyet Suçu 112
2.3.1.2.3. İşkence Suçu 114
2.3.1.2.4. Görevi Kötüye Kullanma Suçu 115
2.3.1.2.5. Hakaret Suçu 117
2.3.1.2.6. İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali Suçu 118
2.3.1.2.7. Kasten Yaralama Suçu 119
2.3.1.2.8. Cinsel Saldırı ve Cinsel Taciz Suçu 119
2.3.1.2.9. Tehdit Suçu 120
2.3.1.3. Türkiye İnsan Hakları Ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nda Mobbing 121
2.3.2. İdare Hukukunda Mobbing 125
2.3.3. Özel Hukukta Mobbing 136
2.3.3.1. Medeni Hukukta Mobbing 136
2.3.3.2. Borçlar Hukukunda Mobbing 137
2.3.3.3. İş Hukukunda Mobbing 138
2.3.3.4. Başbakanlık Genelgesinde Mobbing 140
2.4. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 142
3. Bölüm
İŞ İLİŞKİSİNDE MOBBİNG VE KARŞILIKLI HAK VE BORÇLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
3.1. GÖZETME BORCU AÇISINDAN MOBBİNG 145
3.1.1. Genel Olarak Gözetme Borcu 145
3.1.2. Mobbing ve Gözetme Borcu 146
3.1.2.1. İşçinin Kişilik Hakkının Korunması Açısından 148
3.1.2.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Hükümleri Açısından 148
3.1.3. İşverenin Alabileceği Önlemler 152
3.1.4. Gözetme Borcunun İhlali Nedeniyle Doğan Sorumluluk 153
3.1.5. Gözetme Borcuna Aykırılığın Yaptırımı 156
3.2. İŞ SÖZLEŞMELERİNİN FESHİ AÇISINDAN MOBBİNG 157
3.2.1. Genel Olarak Haklı Nedenle Fesih 157
3.2.2. Mobbing ve Haklı Nedenle Fesih 158
3.2.2.1. Mobbing Mağduru İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshetmesi 158
3.2.2.2. İşverenin Mobbing Yapan İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshetmesi 163
3.2.3. Fesih Hakkını Kullanma Süresi 167
3.2.4. Mobbing Nedeniyle Feshin Hukuki Sonuçları 168
3.3. KİŞİLİK HAKKININ İHLALİ AÇISINDAN MOBBİNG 169
3.3.1. Genel Olarak Kişilik Hakkı 169
3.3.2. Mobbing ve Kişilik Hakkının İhlali 171
3.3.3. Kişilik Hakkı İhlalinin Yaptırımı 172
3.4. EŞİT DAVRANMA BORCU AÇISINDAN MOBBİNG 172
3.4.1. Genel Olarak Eşit Davranma Borcu 172
3.4.2. Mobbing ve Eşit Davranma Borcu 174
3.4.3. Eşit Davranma Borcuna Aykırılığın Yaptırımı 176
3.5. ÇALIŞMA KOŞULLARINDA ESASLI DEĞİŞİKLİK AÇISINDAN MOBBİNG 177
3.5.1. Genel Olarak Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik 177
3.5.2. Mobbing ve Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik 178
3.6. HAKSIZ FİİL AÇISINDAN MOBBİNG 180
3.7. DÜRÜSTLÜK İLKESİ AÇISINDAN MOBBİNG 181
3.7.1. Genel Olarak Dürüstlük İlkesi 181
3.7.2. Mobbing ve Dürüstlük İlkesi 181
3.7.3. Dürüstlük İlkesine Aykırılığın Yaptırımı 183
3.8. YÖNETİM HAKKI AÇISINDAN MOBBİNG 183
3.8.1. Genel Olarak Yönetim Hakkı 183
3.8.2. Mobbing ve Yönetim Hakkı 184
3.8.3. Yönetim Hakkına Aykırılığın Yaptırımı 186
3.9. SADAKAT BORCU AÇISINDAN MOBBİNG 187
3.9.1. Genel Olarak Sadakat Borcu 187
3.9.2. Mobbing ve Sadakat Borcu 188
3.9.3. Sadakat Borcuna Aykırılığın Yaptırımı 188
3.10. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI AÇISINDAN MOBBİNG 189
3.10.1. Mobbing ve İş Kazası 189
3.10.2. Mobbing ve Meslek Hastalığı 190
3.11. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI AÇISINDAN MOBBİNG 193
3.11.1. Genel Olarak Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 193
3.11.2. Mobbing ve Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 194
3.12. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 194
4. Bölüm
MOBBİNG NEDENİYLE AÇILABİLECEK DAVALAR
4.1. AÇILABİLECEK DAVA TÜRLERİ 199
4.1.1. Koruyucu Davalar 199
4.1.1.1. Saldırı Tehlikesinin Önlenmesi Davası 200
4.1.1.2. Saldırıya Son Verilmesi Davası 201
4.1.1.3. Saldırının Hukuka Aykırılığının Tespiti Davası 201
4.1.2. Tazminat Davaları 202
4.1.2.1. Maddi Tazminat 202
4.1.2.2. Manevi Tazminat 207
4.1.2.3. Vekâletsiz İş Görme Davası 213
4.1.2.4. Ayrımcılık Tazminatı 214
4.1.2.5. Kötüniyet Tazminatı 215
4.1.3. İşe İade Davası 216
4.2. DAVANIN TARAFLARI 218
4.3. DAVALARDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 218
4.3.1. Görevli Mahkeme 218
4.3.2. Yetkili Mahkeme 219
4.4. DAVALARDA ZAMANAŞIMI 220
4.5. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 221
5. Bölüm
MOBBİNGİN İSPATI
5.1. GENEL OLARAK İSPAT 225
5.1.1. İspat Hakkı 225
5.1.2. İspat Yükü 227
5.1.3. Somutlaştırma Yükü 228
5.1.4. İspat Türleri 228
5.1.4.1. Doğrudan İspat 229
5.1.4.2. Dolaylı İspat 229
5.1.4.2.1. Emare ile İspat 229
5.1.4.2.2. İlk Görünüş İspatı 230
5.1.5. Delil 231
5.2. MOBBİNGİN İSPATI 231
5.2.1. Mobbingin İspat Ölçüsü 231
5.2.2. Mobbingin İspatı ve Buna İlişkin Deliller 235
5.3. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 250
Sonuç 253
Kaynakça 261
Kavram Dizini 269 |