|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
İkinci Basıya Önsöz 5
Sunuş 7
Kısaltmalar 17
TÜRKİYE'DE ANAYASA ŞİKAYETİNİ HAZIRLAYAN KOŞULLAR 19
Sevtap YOKUŞ 19
GİRİŞ 19
I. AVRUPA BİRLİĞİ SÜRECİNDE TÜRKİYE'DE ANAYASAL DEĞİŞİKLİKLERE GENEL BAKIŞ 20
II. AİHS'İN İÇ HUKUKTA DEĞERİ VE ANAYASANIN 90. MADDESİNİN 2004 DEĞİŞİKLİĞİ VE YARGILAMANIN YENİLENMESİ YOLUNA İLİŞKİN YASAL DÜZENLEMELER 27
III. ANAYASA ŞİKAYETİNİN AİHS İLE SINIRLILIĞI 32
Sonuç 39
Kaynakça 42
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU YOLU 45
Eylem ÇAKMAZ 45
GİRİŞ 45
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NDE YER ALAN VE 1982 ANAYASASINDA GÜVENCE ALTINA ALINAN TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER 46
A. Bireysel Başvuruya Konu Olabilecek Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesindeki Haklar 48
B. Bireysel Başvuruya Konu Olacak Tüzel Kişilere Ait Haklar 54
II. ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARINDA AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ 57
III. BİREYSEL BAŞVURUDA KANUN YOLLARININ TÜKETİLMESİ 61
A. Tüketilmesi Gereken Olağan Yargı Yolları Nelerdir? 66
B. Mevcut Durum Nedir? 67
Sonuç 70
Kaynakça 73
ÖRNEK UYGULAMALAR IŞIĞINDA BİREYSEL BAŞVURU VE GELECEĞİ 77
Mustafa KUŞ 77
GİRİŞ 77
I. BİREYSEL BAŞVURUDA HUKUKİ DAYANAK, KAPSAM VE NİTELİKLER 79
A. Hukuki Dayanak ve Kapsam 79
1. Konu Bakımından Kapsam 79
2. Kişi Bakımından Kapsam 82
3. Zaman Bakımından Kapsam 82
B. Nitelikler 82
II. BAŞVURU ŞARTLARI VE İNCELEME 83
A. Başvuru Süresi ve Başvuru Harcı 83
B. Güncel ve Kişisel Bir Hakkın Doğrudan Etkilenmesi 84
C. İdari ve Yargısal Başvuru Yollarının Tüketilmesi 85
D. Tüketilmesi Gereken Başvuru Yollarının Etkin Olması 88
E. Başvuru Usulü 89
F. Kabul Edilebilirlik İncelemesi 89
G. Esas İnceleme 90
1. Tedbir Kararı 91
2. Pilot Karar Usulü 91
3. Başvuru Hakkının Kötüye Kullanılması 92
4. İnceleme Sonucunda Verilecek Kararlar 92
5. Davadan Feragat, Ölüm ya da İhlalin Ortadan Kalkması Durumu 92
III. TARTIŞILAN VE ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR 93
A. Başvuruda Süreye İlişkin Mesele 93
1. Devam Eden Durumlar 94
2. Davanın İhlal İddiası ve Uğranılan Zarar Bakımından Genişletilmesi 94
3. Mükerrer Başvurular 94
B. İhlal İddiasının Yargılama Aşamasında da İleri Sürülmüş Olması Zorunluluğu 95
C. Kanun Yollarının Tüketilmesi Zorunluluğu Bulunmayan Durumlar 95
1. Yerleşmiş İçtihatlara Karşı Kanun Yolu Tüketilmeli midir? 95
2. Olağanüstü Kanun Yollarına Müracaat Edilmesi Durumunda Bireysel Başvuru 96
3. Olağanüstü Kanun Yolunun Tek Kanun Yolu Olması Durumu 97
D. Ara Kararlara Karşı Bireysel Başvuru 97
E. Önemli Zarar Kriteri 97
F. "Kanun Yolunda Gözetilmesi Gereken Hususlar" Meselesi 98
G. İhlalin Yasal Bir Düzenlemeden Kaynaklanması Durumunda Yasa Normunun Denetlenmesi ve Diğer Başlıca tartışma Noktaları 99
1. Bireysel Başvuruda Anayasaya Aykırılık İddiası 100
2. Tekrar Niteliğindeki Başvurular 101
3. Uzun Yargılama Sürelerine İlişkin Olarak Kurulan Komisyon Karşısında Bireysel Başvuru İmkânı 101
4. İhlal Kararı Üzerine Yeniden Verilen Kararlar 101
IV. ÖRNEK UYGULAMALAR 102
A. Federal Almanya Örneği 102
1. Konu Bakımından Bireysel Başvurunun Kapsamı 103
2. Kamu Tüzel Kişilerinin Taraf Ehliyeti 103
3. Avukatla Temsil Zorunluluğu 104
4. Federal Alman Anayasa Mahkemesi'nin İş Yükü 104
5. İhlalin Bir Yasa Hükmünden Kaynaklanması Durumu 104
6. Federal Alman Anayasa Mahkemesi'ne Göre "İkincillik" İlkesi 105
7. Kanun Yollarının Tüketilmesi Zorunluluğunun İstisnaları 105
B. İspanya Örneği (Amparo) 106
1. Konu Bakımından Kapsam 106
2. Kişi Bakımından Kapsam 106
3. İş Yükü Sorunu 106
4. Yargı Kararlarına Karşı Başvuru 106
5. Tazminata Hükmetme Yetkisi 106
C. Rusya Örneği 107
1. Konu Bakımından Kapsam 107
2. Kişi Bakımından Kapsam 107
D. Azerbaycan Örneği 107
V. BİREYSEL BAŞVURUYA İLİŞKİN ÖNEMLİ NOKTALAR VE YAPILMASI GEREKENLER 108
A. "Etkili İç Hukuk Yolu" Kriterleri 108
B. Filtreleme Mekanizmaları 109
C. Ağır İş Yükü Tehlikesi 110
D. Kararların Yayımlanması 111
Sonuç 111
Kaynakça 113
ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU YOLUNUN CEZA MAHKEMELERİNDEN VERİLEN KARARLAR BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 115
Caner GÜRÜHAN 115
GİRİŞ 115
I. CEZA MAHKEMELERİNDEN VERİLEN KARARLAR VE KANUN YOLLARI 116
II. BİREYSEL BAŞVURUDA KANUN YOLLARININ TÜKETİLMİŞ OLMASI ŞARTI 117
A. Genel Olarak 117
B. Herhangi Bir Nedenle Kanun Yoluna Müracaat Etmemiş Olan Başvurucunun Durumu 119
C. Olağanüstü Kanun Yollarından Birine Başvurulmuş Olması Halinde Durum 122
III. ANAYASA MAHKEMESİNCE YAPILACAK İNCELEMENİN KAPSAMI 123
A. Genel Olarak 123
B. Kanun Yolunda Gözetilecek Hususlarda İnceleme Yapılamaması 124
C. Soruşturma İşlemleri, Koruma Tedbirleri ve Ara Kararlar Yönünden Değerlendirme 126
IV. YARGITAY KARARLARINA KARŞI YAPILACAK BİREYSEL BAŞVURULARIN ANAYASAYA AYKIRILIĞI SORUNU 127
Sonuç 130
Kaynakça 131
BİREYSEL BAŞVURU YOLUNUN İDARİ YARGI KARARLARI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 133
Bekir ÖZÇELİK 133
Giriş 133
I. BİREYSEL BAŞVURU TANIMI, NİTELİKLERİ VE İŞLEVİ 134
A. Bireysel Başvurunun Tanımı 134
B. Bireysel Başvurunun Nitelikleri 135
C. Bireysel Başvuru Yolunun İşlevi 137
II. İDARİ YARGI KARARLARI 138
A. İptal Davalarında Verilen Kararlar 138
B. Tam Yargı Davalarında Verilen Kararlar 138
III. İDARİ YARGIDA KANUN YOLLARI 139
IV. BİREYSEL BAŞVURUDA İDARİ YARGI KARARLARI AÇISINDAN OLUŞABİLECEK ÖZEL DURUMLAR 141
A. Düzenleyici İdari İşlemlere Karşı Doğrudan Başvuru Yapılamaması 141
B. Bireysel Başvurudan Önce Tüm Olağan Kanun Yollarının Tüketilmiş Olması 143
C. Resen Araştırma İlkesi ve Kanun Yolunda Gözetilecek Hususlarda İnceleme Yapılamaması 150
D. Yürütmenin Durdurulması Kararlarına Karşı Bireysel Başvuru 151
E. Danıştay Kararlarına Karşı Bireysel Başvuru 152
Sonuç 155
Kaynakça 156
ANAYASA ŞİKAYETİ (BİREYSEL BAŞVURU) KABUL EDİLEBİLİRLİK İNCELEMESİ VE BU KAPSAMDA ÖNEMLİ ZARAR KRİTERİ 157
Mustafa Selman ÇELİK 157
GİRİŞ 157
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA BİREYSEL BAŞVURU 159
II. BİREYSEL BAŞVURUYA KONU HAKLAR 160
III. KABUL EDİLEBİLİRLİK KOŞULLARI 163
A. Bireysel Başvuru Kapsamında Korunan Bir Hak İhlali İçin Başvuruda Bulunulması 163
B. Başvuruya Konu İşlem, Eylem ya da İhmal İçin Kanunda Öngörülmüş İdari ve Yargısal Başvuru Yollarının Tamamının Bireysel Başvuru Yapılmadan Önce Tüketilmiş Olması Koşulu 164
C. Başvuruya Konu İşlem, Eylem ya da İhmalin, Başvuru Kapsamı Dışında Olan Bir Hususa İlişkin Olmaması Koşulu 165
D. Başvuranın Başvuru Hakkına Sahip Olması 166
E. Başvuru Dilekçesinde Belirtilmesi Gerekenlerin Belirtilmesi ve Başvuru Usulüne Riayet Edilmesi 167
F. Başvuru Süresine Uyulmuş Olması 168
G. Başvuru Harcı 168
IV. KABUL EDİLEBİLİRLİK İNCELEMESİ 168
V. ZARAR KRİTERİ 169
A. AİHM Tarafından Önemli Zarar Kriterinin Uygulanması 174
B. Önemli Zarar Kriterine İlişkin AİHM Tarafından Verilen Kabuledilemezlik Kararları 175
C. Önemli Zarar Kriterine İlişkin AİHM Tarafından Verilen Kabuledilebilirlik Kararları 179
Sonuç 181
Kaynakça 183
ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURULARDA KABUL EDİLEMEZLİK NEDENLERİ 185
Özcan ÖZBEY 185
GİRİŞ 185
I. GENEL OLARAK KABUL EDİLEMEZLİK NEDENLERİ 186
II. KABUL EDİLEMEZ NİTELİKTEKİ BAŞVURULAR 188
A. Kabul Edilebilirlik Şartlarını Taşımayan Başvurular 188
1. Başraportörün Şekil Şartlarına Uygun Olmayan Başvuruları Red Etme Yetkisi 188
2. Zaman Nedeniyle Kabul Edilemezlik 189
3. Yer Bakımından Yetkisizlik Nedeniyle Kabul Edilemezlik 189
4. Konu Bakımından Yetkisizlik Nedeniyle Kabul Edilemezlik 192
5. Kişi Bakımından Yetkisizlik Nedeniyle Kabul Edilemezlik 194
6. Başvuru Yollarının Tüketilmemesi Nedeniyle Kabul Edilemezlik 198
B. Anayasanın Uygulanması ve Yorumlanması veya Temel Hakların Kapsamının ve Sınırlarının Belirlenmesi Açısından Önem Taşımayan Başvurular 200
C. Başvurucunun Önemli Bir Zarara Uğramadığı Başvurular 203
D. Açıkça Dayanaktan Yoksun Başvurular 209
1. Başvurunun Temel Bir Hakka İlişkin Olmaması 210
2. Başvurunun Karmaşık ve Zorlama İddialara Dayanması 215
3. Kanun Yolu Niteliğindeki Başvurular 215
E. Bireysel Başvuru Hakkının Kötüye Kullanılması 221
Sonuç 223
Kaynakça 225
BİREYSEL BAŞVURUDA GÜNCEL SORUNLAR 227
Hakan ATASOY 227
GİRİŞ 227
I. BİREYSEL BAŞVURUNUN TANIMI ÖZELLİKLERİ VE İŞLEVLERİ 227
II. UYGULAMAYA İLİŞKİN SORUNLAR 231
A. Bireysel Başvuru Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunması Amacını Tek Başına Gerçekleştirebilir Mi? 231
B. İnsan Hakları Temeline Dayanan Bir Hukuk Sisteminde Bireysel Başvurunun Objektif İşlevinin Rolü ve Önemi 234
C. Komisyonlar Başraportörünün İdari Ret Kararı Verme Yetkisi ve Beraberinde Getirdiği Sorunlar 235
D. Kamu Tüzel Kişilerine Bireysel Başvuru Yolunun Kapalı Olması Sorunu 239
E. Yasama İşlemleri ile Düzenleyici İdari İşlemler Aleyhine Doğrudan Bireysel Başvuru Yapılamaması Sorunu 241
F. Anayasa Mahkemesinin Potansiyel Mağdurluk Statüsüne Yaklaşımı 244
G. Süper Temyiz Mahkemesi Tartışmaları 248
H. İşyükü Sorunu 256
III. BİREYSEL BAŞVURU SÜRECİNİN İŞLEYİŞİNE İLİŞKİN SORUNLAR 266
A. Komisyon Kararlarına Erişim Sorunu 267
B. Bireysel Başvuruların Elektronik Ortamda Yapılamaması Sorunu 268
C. İçtihat Farklılıkları 269
D. Anayasa Mahkemesi Raportörleri ve Raportör Yardımcılarının Eğitimleri 270
Sonuç 272
Kaynakça 273
Kavramlar Dizini 279 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
