İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Sunuş 7
GİRİŞ 15
Birinci Bölüm
ÇEVRE VE EKOLOJİ KONULARINA VE HUKUKUNA
GENEL BİR BAKIŞ
1.1. Çevre ve Ekoloji ile İlgili Tanımlar 17
1.2. Çevre ve Ekosistem Ayrımı 19
1.3. Haklar, Çevre ve Ekoloji 19
1.3.1. Haklara Erişme ve Bunları Kullanma Hakları 21
1.3.2. Birinci Kuşak (Temel) Haklar 22
1.3.3. İkinci Kuşak (Sosyal) Haklar 22
1.3.4. Üçüncü Kuşak (Dayanışma) Haklar 23
1.3.5. Dördüncü Kuşak (Sürdürülebilir Yaşam) Haklar ve Bunları Talep Etme Hakkı 23
1.4. Ekolojik ve Çevresel Sorunlar 24
1.4.1. İklim Değişikliği 24
1.4.2. Diğer Ekolojik ve Çevresel Sorunlar 27
1.4.3. Fosil Yakıt Esaslı Enerji Sistemleri ve Yenilenebilir Enerji Sistemleri, Enerji Hukuku 28
1.5. Dünyada ve Ülkemizde Çevre ve Ekosistem Hukukundaki Önemli Gelişmeler 30
1.5.1. Dünyadaki Önemli Gelişmeler 30
1.5.2. Ülkemizdeki Önemli Gelişmeler 35
1.6. İki Önemli Konu: Sürdürülebilirlik ve Döngüsel Ekonomi 35
1.6.1. Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir Kalkınma ve Sürdürülebilir Yaşam 35
1.6.2. Döngüsel Ekonomi 38
İkinci Bölüm
ÇEVRE VE EKOLOJİ İLE İLGİLİ DAVALAR VE
DAVALARLA İLGİLİ SORUNLAR
2.1. Türk Hukuk Sistemindeki Ekolojik Hukuk ve Çevre Hukuku 41
2.2. Ekolojik ve Çevre Hukuku Sorunları Tablosu 42
2.3. Çevre ve Ekoloji ile İlgili Hukuki Mücadelede Anayasal Düzenlemeler 43
2.4. Türkiye’nin Taraf Olduğu Çevre ve Ekoloji ile İlgili Uluslararası Sözleşmeler ve Bunların Hukuki Mücadeledeki Yeri 44
2.5. Ekolojik Hukuk ve Çevre Hukuku ile İlgili Kanun Düzeyinde Düzenlemeler 46
2.6. Yargılama Öncesi Tespit Gerekliliği 47
2.7. Çevresel Zararlarda Adli Yargıda Açılacak Eda (Önleme ve Giderim) Davaları 48
2.8. Dava Açılacak/Açılamayacak İdari İşlem Türleri 49
2.9. Çevresel Zararlarda İdari Yargıda Açılabilecek Tazminat Davası: Tam Yargı Davası 49
2.10. Temel Ekosistem ve Çevre Koruma Davası: İptal Davası 50
2.10.1. Taraf Olma Ehliyeti ve Husumet Yöneltimi 51
2.10.2. Gerekçe ve Menfaat, Örnek Dava (Örnek Dava–1) 53
2.10.3. Dava Açma Süreleri 75
2.10.4. İvedi Yargılama Usulü: 76
2.10.5. Birlikte veya Aynı Dilekçe ile Açılabilecek Davalar, (Örnek Dava–2) 77
2.10.6. Yürütmeyi Durdurma ve Kısıtlamaları 106
2.10.7. Anayasa Başta Olmak Üzere Hukukumuzda Üstün Kamu Yararı ve Alt Unsurları Olarak Ekosistem Hizmetleri, Ekosistem Muhasebesi, Ekolojik (Karbon ve Su) Ayak İzi, Üstün Ekosistem Yararı 108
2.11. Yargılamada Keşif ve Bilirkişi İncelemesi ve Dikkat Edilecek Hususlar 121
2.12. İdari Yargıda İstinaf Uygulaması ve Oluşan Hukuki Boşluk 121
2.13. İdare Hukuku İçin Önemli Bir Olumsuzluk; “Uluslararası Tahkim” 122
2.14. Çevresel Hukuki Mücadelede Bireysel Hak Başvurusu ve İHAM Yolu 125
Üçüncü Bölüm
EKOSİSTEM HUKUKU İLE İLGİLİ TEMEL BAŞLIKLAR VE ÖRNEK DAVALAR
3.1. Temel Ekosistemler ve Ekosistem Koruma ile İlgili Birincil Hukuki Düzenlemeler 127
3.1.1. Temel Ekosistemler 127
3.1.2. Ekosistem Koruma ile İlgili Birincil Hukuki Düzenlemeler 127
ORMAN VE BİYOÇEŞİTLİLİK HUKUKU 129
3.2. Ormanlar ve Biyoçeşitlilik 129
3.2.1. Orman Hukuku ve Değerlendirmeler 130
3.2.2. Orman Hukukunda İkincil Hukuk 132
3.2.3. Anayasa’nın 169 ve 170’inci Md.leri ve “Orman ve Orman Köylüleri” Hukuku 133
3.2.4. 2005 Yılı Anayasa Değişiklik Girişimleri ve Örnek İade Gerekçeleri 136
3.2.5. 2/A ve 2/B Sorunu, Ecrimisil, Çözüm Önerileri 140
3.2.6. 5831 ve 6292 Sayılı Kanunlar ve Çözülemeyen 2B Sorunu 5831 Sayılı Kanun 144
3.2.7. 2/B Olayının Bir Başka Cephesi ve Gerçek Mağdurları 152
3.2.8. 6831 Sayılı Orman Kanunu ve Ek Madde–16 Sorunu 153
3.2.9. Orman Hukuku ile İlgili Örnek Dava (Örnek Dava–3) 156
3.2.10. Biyoçeşitlilik ve Hukuku 176
MERA HUKUKU 178
3.3. Meralar 178
3.3.1. Mera Hukuku ve Değerlendirmeler 178
3.3.2. Mera Hukukunda İkincil Hukuk 181
3.3.3. Mera ile İlgili Örnek Dava (Örnek Dava–4) 181
TOPRAK/TARIM HUKUKU 188
3.4. Tarım Toprakları 188
3.4.1. Toprak Hukuku ve Değerlendirmeler 188
3.4.2. Toprak Hukukunda İkincil Hukuk 189
3.4.3. Toprak, Erozyon, Arazi Kullanımı Yetenek Sınıfları ve Çölleşme 189
3.4.4. Tarım Topraklarında Yabancılara Satış 192
3.4.5. Gıda Güvenliği ve Gıda Güvencesi 199
3.4.6. Tarım Toprakları ile İlgili Örnek Dava (Örnek Dava–5) 202
YÜZEY VE YERALTI SULARI HUKUKU 231
3.5. Sular 231
3.5.1. Su Hukuku ve Değerlendirmeler 231
3.5.2. Su Hukukunda İkincil Hukuk 233
3.5.3. Suyun Ekolojik Hukuk (Eko–Hukuk) Açısından Tanımı, Suyla İlgili Temel Prensipler ve Yeni Bir Hak: “Güvenli ve Temiz İçme Suyu ve Hıfzısıhha Hakkı” 235
3.5.4. Küresel Su Döngüsü ve Tatlı Su Ekosistemleri Tarafından Sağlanan Yaşam Destek Hizmetleri 237
3.5.5. Tatlı Su Ekosistemleri ve Sundukları Hizmetler Üzerinde İnsanların Etkileri 237
3.5.6. Su Politikalarının (Tatlı Su) Güncellenme Gerekliliği, Su Tahsisleri 240
3.5.7. Su Esaslı Yönetim: Havza Yönetimi ve Uygulama, Bütüncül Su Yönetimi 241
3.5.8. Su Üzerinde Baskılar: Büyük Barajlar ve Nehir Tipi HES'ler, Tarımsal Su Kullanımı, Suda Kirlenme, Yanlış Su Kullanımı: Erozyon ve Tuzlanma 243
3.5.9. Su Zenginliği/Fakirliği, Kuraklık ve Su Yönetimi 245
3.5.10. Su Güvenliği ve Su Güvencesi, Suda Çevresel Göstergeler, Yeraltı Akiferlerine Atık Su Basımı 248
3.5.11. Sınır aşan Sular ve Türkiye 249
3.5.12. Sular ile İlgili Sorunlar ve Örnek Dava (Örnek Dava–6) 250
DENİZ VE KIYI HUKUKU 270
3.6. Denizler ve Kıyılar 270
3.6.1. Deniz ve Kıyı Hukuku ve Değerlendirmeler 270
3.6.2. Deniz ve Kıyı Hukukunda İkincil Hukuk 271
3.6.3. Kritik Durumdaki Deniz ve Kıyı Ekosistemleri 271
3.6.4. Deniz ve Kıyılar ile İlgili Sorunlar ve Örnek Dava (Örnek Dava–7) 277
KORUNAN ALANLAR HUKUKU 292
3.7. Korunan Alanlar (SİT, Milli Parklar vd) 292
3.7.1. Korunan Alanlar ile İlgili Hukuk ve Değerlendirmeler 293
3.7.2. Korunan Alanlar ile İlgili Hukukta İkincil Hukuk 301
3.7.3. Korunan Alanlar ile İlgili Sorunlar ve Örnek Dava (Örnek Dava–8) 303
Dördüncü Bölüm
ÇEVRE HUKUKU İLE İLGİLİ TEMEL BAŞLIKLAR VE
ÖRNEK DAVALAR
4.1. Temel Çevre Konuları 329
4.2. Çevre ile İlgili Birincil Hukuki Düzenlemeler 329
4.3. Çevre ile İlgili İkincil Hukuki Düzenlemeler 330
STRATEJİK ÇEVRESEL DEĞERLENDİRME (SÇD) VE ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ (ÇED) HUKUKU 331
4.4. Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) ve Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) 331
4.4.1. SÇD ve ÇED ile İlgili Hukuk ve Değerlendirmeler 331
4.4.2. SÇD ve ÇED ile İlgili İkincil Hukuk 333
4.4.5. ÇED ile İlgili Sorunlar ve Örnek Dava (Örnek Dava–10) 357
PLANLAMA VE PLAN HUKUKU 385
4.5. Planlama ve Plan Hukuku 385
4.5.1. Planlamanın Türk Hukukundaki Gelişimi 385
4.5.2. Planlama, Sosyoekonomik ve Mekânsal Planlar ile İlgili Hukuk ve Değerlendirmeler 386
4.5.3. Planlama ve Mekânsal Planlar ile İlgili Hukukta İkincil Hukuk 388
4.5.4. Planlama, Mekânsal Planlar ile İlgili Sorunlar ve Örnek Dava (Örnek Dava–11) 388
MADEN HUKUKU 401
4.6. Madenler ve Madencilik Faaliyetleri 401
4.6.1. Madencilik ile İlgili Hukuk ve Değerlendirmeler 401
4.6.2. Madencilikte İkincil Hukuk 407
4.6.3. Madencilik ile İlgili Sorunlar ve Özet Örnek Davalar (Örnek Dava–12) 407
NÜKLEER ENERJİ HUKUKU 410
4.7. Nükleer Enerji 410
4.7.1. Nükleer Enerji ile İlgili Hukuk ve Değerlendirmeler 412
4.7.2. Nükleer Enerji ile İlgili Hukukta İkincil Hukuk 413
4.7.3. Dünyada ve Türkiye’de Nükleer Kazaların Seviye Sınıflandırma Tablosu 414
4.7.4. Nükleer Enerji ile İlgili Davaların (Mersin Akkuyu ve Sinop) İncelenmesi 416
KANAL İSTANBUL (Örnek Dava–15) 518
4.8. Kanal İstanbul 518
4.8.1. Tarihimizde Kanal Projeleri ve Kanal İstanbul 518
4.8.2. Kanal İstanbul Projesi ÇED Raporunun İncelenmesinde Ana Başlıklar 518
4.8.3. Kanal İstanbul ile İlgili Hukuka Aykırılıklar ve Davanın İncelenmesi 519
BİLGİ EDİNME HUKUKU 565
4.9. Bilgi Edinme 565
4.9.1. Bilgi Edinme ile İlgili Hukuk ve Değerlendirmeler 565
4.9.2. Bilgi Edinme Hukuku ile İlgili Örnek Dava (Örnek Dava–16) 566
SON SÖZ 577
EKLER
EK–1: TESPİT DAVASI DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 581
EK–2: ÖNLEME VE GİDERİM (TAZMİNAT) DAVASI DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 582
EK–3: TÜRKİYE'NİN TARAF OLDUĞU ÇEVRE VE EKOLOJİ İLE İLGİLİ ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 583
EK–4: ÖRNEK DAVALAR LİSTESİ 603
Kaynakça 605
Kavram Dizini 609 |