İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Ön Söz 5
Tablolar Listesi 11
Şekiller Listesi 11
Kısaltmalar 13
Giriş 15
Birinci Bölüm
ULUSLARARASI HUKUKTA KUVVET KULLANMA YASAĞI VE SALDIRI SUÇUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ
1.1. ULUSLARARASI HUKUKTA KUVVET KULLANMA YASAĞI 21
1.1.1. Birleşmiş Milletler Şartı Öncesi Dönemde Kuvvet Kullanma Yasağı 21
1.1.1.1. Haklı Savaş Kavramı, Gelişimi ve Günümüze Etkileri 21
1.1.1.2. Hikmet–i Hükümet Görüşü (Raison D’état – National Interest) 26
1.1.1.3. İki Dünya Savaşı Arası Dönemde Kuvvet Kullanma Yasağı 29
1.1.1.3.1. Milletler Cemiyeti Misakı 29
1.1.1.3.2. 1923 Karşılıklı Yardım Antlaşması 31
1.1.1.3.3. 1924 Uluslararası Sorunların Barışçıl Yollarla Çözümü İçin Protokol (Cenevre Protokolü) 32
1.1.1.3.4. Lokarno Antlaşmaları 32
1.1.1.3.5. Kellogg–Briand Paktı 33
1.1.1.3.6. Saldırı Suçu Üzerine Sovyet Taslağı 34
1.1.2. Birleşmiş Milletler Şartı’nda Kuvvet Kullanma Yasağı 36
1.1.2.1. Kuvvet Kullanmanın Hukuka Uygun Olduğu Durumlar 39
1.1.2.1.1. Birleşmiş Milletler Şartı’nda Geçen İstisnalar 40
1.1.2.1.1.1. Meşru Savunma 41
1.1.2.1.1.2. Birleşmiş Milletler Şartı VII’nci Bölümü Kapsamında Kuvvet Kullanma 48
1.1.2.1.2. Birleşmiş Milletler Şartıyla Bağlantılı İstisnalar 49
1.1.2.1.2.1. Barış İçin Birleşme 49
1.1.2.1.2.2. Halkların Kendi Kaderlerini Tayin Hakkı (Self Determination) 50
1.1.2.1.3. Birleşmiş Milletler Şartı Dışında Geçen İstisnalar 53
1.1.2.1.3.1. Yurt Dışında Vatandaşların Korunması İçin Kuvvet Kullanma 54
1.1.2.1.3.2. İnsani Müdahale 55
1.1.2.1.3.3. Demokrasi Yanlısı Müdahale (Pro–Democratic Intervention) 60
1.2. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDAN SONRA SALDIRI SUÇUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ 62
1.2.1. Birleşmiş Milletler Savaş Suçları Komisyonu 64
1.2.2. Nüremberg Uluslararası Askerî Mahkemesi 65
1.2.3. 10 Numaralı Kontrol Konseyi Kanunu 67
1.2.4. Uzak Doğu Uluslararası Askerî Mahkemesi 69
1.2.5. Nüremberg Mahkemesi Şartı’nda ve Mahkeme Kararında Kabul Edilen Uluslararası Hukuk İlkeleri 70
1.2.6. Uluslararası Hukuk Komisyonu Çalışmaları 73
1.2.7. Birleşmiş Milletler 1974 Tarih ve 3314 (XXIX) Sayılı Saldırının Tanımı Kararı 81
1.2.8. Daimi Bir Uluslararası Ceza Mahkemesi Kurulması Kapsamında Saldırı Suçu 85
İkinci Bölüm
ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİNİN SALDIRI SUÇU ÜZERİNDEKİ YARGI YETKİSİ
2.1. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİNİN TEŞKİLAT YAPISI 99
2.2. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİNİN SOYKIRIM, İNSANLIĞA KARŞI SUÇLAR VE SAVAŞ SUÇLARI ÜZERİNDEKİ YARGI YETKİSİ 101
2.2.1. Yer Bakımından Yargı Yetkisi (Ratione Loci) 101
2.2.2. Zaman Bakımından Yargı Yetkisi (Ratione Temporis) 103
2.2.3. Kişi Bakımından Yargı Yetkisi (Ratione Persone) 104
2.3. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİNİN SOYKIRIM, İNSANLIĞA KARŞI SUÇLAR VE SAVAŞ SUÇLARI ÜZERİNDEKİ YARGI YETKİSİNİ KULLANMASI 106
2.3.1. Taraf Devlet Başvurusu 107
2.3.2. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Bildirimi 107
2.3.3. Savcının Kendiliğinden Harekete Geçmesi (proprio motu) 108
2.4. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİNİN SALDIRI SUÇU ÜZERİNDEKİ YARGI YETKİSİ 110
2.4.1. Saldırı Suçu Değişikliklerinin Yürürlüğe Girmesi Sorunu 111
2.4.1.1. Kabul Modeli 111
2.4.1.2. 121 (5)’inci Madde Modeli 112
2.4.1.3. 121 (4)’üncü Madde Modeli 117
2.4.1.4. Diğer Gelişmeler 119
2.4.2. Devlet Başvurusu ve Savcının Resen Soruşturma Açması ile Saldırı Suçu Üzerindeki Yargı Yetkisinin Kullanılması 121
2.4.3. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Tarafından Yapılan Başvuru Üzerine Saldırı Suçu Üzerinde Yargı Yetkisinin Kullanılması 131
2.4.4. Tamamlayıcılık İlkesi 132
2.4.5. Saldırı Fiili ve Devletin Uluslararası Hukuka Göre Sorumluluğu 134
Üçüncü Bölüm
ULUSLARARASI CEZA HUKUKUNDA SALDIRI SUÇU
3.1. ULUSLARARASI CEZA HUKUKU VE ULUSLARARASI SUÇ KAVRAMI 139
3.2. ULUSLARARASI HUKUKTA BİREYLERİN CEZA SORUMLULUĞU 145
3.2.1. Genel Olarak 145
3.2.2. Uluslararası Hukukta Bireylerin Ceza Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi 146
3.3. SUÇ İLE KORUNAN HUKUKİ MENFAAT 149
3.4. SALDIRI SUÇUNUN UNSURLARI 150
3.4.1. Fail 151
3.4.1.1. Liderlik Gereksinimi 152
3.4.1.2. Hükûmet Üyesi Olmayan Devlet Görevlileri/Askerlerin ve Özel Ekonomik Aktörlerin Faillik Durumları 155
3.4.2. Suçun Konusu – Mağdur – Suçtan Zarar Gören 157
3.4.3. Saldırı Suçunun Maddi Unsuru 158
3.4.3.1. Fiil (Hareket) 162
3.4.3.2. Netice 165
3.4.3.3. Nedensellik 165
3.4.4. Saldırı Suçunun Manevi Unsuru 166
3.4.5. Hukuka Aykırılık 170
3.5. KUSURLULUK 172
3.5.1. Amirin Emrini İfa 173
3.5.2. Hata 182
3.5.3. Kusurluluğu Kaldıran Diğer Nedenler 185
3.6. SALDIRI SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 187
3.6.1. Teşebbüs 187
3.6.2. Saldırı Suçuna İştirak 188
3.6.3. İçtima 191
3.7. SALDIRI SUÇU VE TÜRKİYE 192
3.8. TÜRK CEZA KANUNU İÇİN SALDIRI SUÇU TEKLİFİ 194
3.8.1. Seçenek 1 194
3.8.2. Seçenek 2 195
Sonuç 197
EKLER
EK A: DÜZENLEMELERİ ONAYLAYAN/KABUL EDEN TARAF DEVLETLER 205
EK B: YARGI YETKİSİ SENARYOLARI 206
Kaynakça 207
Kavramlar Dizini 231 |