İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Basıya Önsöz 7
Kısaltmalar 15
Giriş 17
§ 1. TERİM–KAVRAM–KAPSAM 19
I. Genel Olarak 19
A. Kriminolojik Bir Kavram Olarak Ekonomi Ceza Hukuku 25
B. Ceza Muhakemesine İlişkin Bir Kavram Olarak Ekonomi Ceza Hukuku 27
C. Suçla Korunan Hukuki Menfaati Esas Alan Görüş Bakımından Ekonomi Ceza Hukuku 28
II. Görüşümüz 29
§ 2. EKONOMİ CEZA HUKUKUNUN YAPISI 32
I. TCK ve Diğer Ceza Kanunları Arasındaki İlişki (TCK m.5) 32
II. Ekonomik Suçların Ortaya Çıkış Şekli Olarak Örgütlü (Organize) Suçluluk ve Suç Örgütü 37
A. Genel Olarak 37
B. Ekonomik Çıkar Amaçlı Suç Örgütü Kurma Suçu (TCK m.220) 40
III. Kabahatler ile İlişkisi 43
§ 3. EKONOMİ CEZA HUKUKU ALANINDAKİ SUÇLARIN ORTAYA KOYDUĞU ÖZELLİKLER 45
§ 4. CEZA HUKUKU İLKELERİNİN EKONOMİ CEZA HUKUKU BAKIMINDAN GÖSTERDİĞİ ÖZELLİKLER 47
I. Kanunilik İlkesi–Düzenleyici İşlemlerle Suç ve Ceza Yaratılması Yasağı 47
II. Kusursuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi–Karine Yasağı 56
III. Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi–Başkasının Fiilinden Sorumluluk Yasağı 58
IV. Ceza Hukukunun Son Çare Olması (Ultima–Ratio) – Oranlılık İlkesi 60
V. Ekonomik Suça Ekonomik Ceza İlkesi 61
VI. Ekonomik Suçlarda İade Yasağı 63
VII. Zaman Bakımından Uygulama–Geçmişe Yürüme Yasağı 64
A. Süreli ya da Geçici Normların Geçmişe Yürürlüğü Sorunu 64
B. Mahkeme İçtihatlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu 66
C. İçtihadı Birleştirme Kararlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu 66
D. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu 67
VIII. İspat Sorunları: Kanuni Karine, Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi (İn Dubio Pro Reo) 67
IX. Borç İçin Hapis Yasağı 68
§ 5. EKONOMİ CEZA HUKUKUNDA SUÇLA KORUNAN HUKUKİ MENFAAT 70
§ 6. EKONOMİ CEZA HUKUKUNUN TİPE UYGUNLUK UNSURU BAKIMINDAN GÖSTERDİĞİ ÖZELLİKLER 72
I. Genel Olarak 72
II. Tipe Uygunluğun Objektif Nitelikteki Unsurları 73
A. Konu 73
B. Fail 73
1. Özgü Suç Niteliği 73
2. Hareket Yeteneği ve Tüzel Kişilerin Ceza Hukuku Bakımından Sorumluluğu 73
a. Hareket Yeteneği Kavramı 73
b. Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu 75
aa. Tüzel Kişi Kavramı 75
bb. Ceza Sorumluluğu 77
aaa. Genel Olarak 77
bbb. Tüzel Kişilerin Güvenlik Tedbiri Sorumluluğu 81
a1. Genel Olarak 81
a2. İznin İptali 82
c. Tüzel Kişilerin Kabahatten ve/veya Tüzel Kişi Bünyesinde İşlenen Kabahatten Dolayı Gerçek Kişilerin Sorumluğu (Tüzel Kişilerin, Temsil Edilenin ve İş Sahibinin Sorumluluğu) (KK m.8) 88
d. Tüzel Kişiler Hakkında Suç Dolayısıyla İdari Para Cezası Uygulanması 90
e. Tüzel Kişi Bünyesinde ya da Kişi Topluluklarında Kasten İşlenen Suçlarda Gerçek Kişilerin Ceza Sorumluluğu ve İsnadiyet Sorunları 94
aa. Yatay Sorumluluk 95
bb. Dikey Sorumluluk 97
aaa. Dolaylı Fail Olarak Sorumluluk 97
bbb. Birlikte Fail Olarak (Karşılıklı) Sorumluluk 97
ccc. İhmal Nedeniyle Cezalandırılabilirlik 98
ddd. Delegasyon Yöntemi (Sorumluluğun Devri) 99
a1. Genel Olarak 99
a2. Sorumluluğun Devrinin Bir Görünüş Şekli Olarak Temsilcinin Sorumluluğu 99
aaa. Alman Hukukunda Durum (StGB 14) 99
bbb. Türk Hukukunda Durum 102
f. Tüzel Kişi Bünyesinde ya da Kişi Topluluklarında Taksirle İşlenen Suçlarda Sorumluluk 107
aa. Genel Olarak 107
bb. Ekip Halinde Yürütülen Faaliyetlerde Meydana Gelen Neticeden Ekip Üyelerinin Sorumluluğu 107
aaa. Güven İlkesi 108
a1. Kavram 108
a2. Sınırları 109
bbb. Taksirli Suçlara İştirak: Birden Çok Kişinin İşlediği Taksirli Suçlardan Dolayı Cezanın Belirlenmesi Sorunu (TCK m.22/5) 111
C. Mağdur 113
D. Eylem 114
1. Hareket ve Netice Bakımından Özellik Gösteren Haller: Tehlike Suç Tipleri 115
2. Nedensellik ve İsnadiyet Bakımından Özellik Gösteren Haller 115
III. Tipe Uygunluğun Sübjektif Nitelikteki Unsurlar 120
§ 7. EKONOMİ CEZA HUKUKUNUN HUKUKA AYKIRILIK UNSURU BAKIMINDAN GÖSTERDİĞİ ÖZELLİKLER 122
I. Genel Olarak 122
II. Ekonomi Ceza Hukukunda Hukuka Uygunluk Sebepleri Bakımından Ortaya Çıkan Özellikler 123
§ 8. EKONOMİ CEZA HUKUKUNUN KUSURLULUK BAKIMINDAN GÖSTERDİĞİ ÖZELLİKLER 128
I. Genel Olarak 128
II. Ekonomi Ceza Hukukunda Zorunluluk Hali Kusurluluğu Kaldıran Bir Sebep Olarak Kabul Edilebilir mi? 129
III. Ekonomik Suçlarda Hatanın Önemi 131
A. Genel Olarak 131
B. Yasak Hatası: Kanunu Bilmemek Mazeret Sayılır mı? 131
C. Çerçeve Norm 134
D. Basiretli Bir İş Adamı Gibi Davranma Yükümlülüğü ve Hata 135
E. Belgede Sahtecilik Suçları 135
§ 9. ETKİN PİŞMANLIK 140
I. Kavram–Kapsam 140
II. Zararın Giderilmesine Dayalı Etkin Pişmanlık ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) 150
III. Örgütlü Suçlarda Etkin Pişmanlık (TCK m.221) 151
A. Amacı 151
B. Uygulanma Koşulları 151
1. TCK m.221/1’in Uygulanma Koşulları 152
2. TCK m.221/2’nin Uygulanma Koşulları 153
3. TCK m.221/3’ün Uygulanma Koşulları 158
4. TCK m.221/4’ün Uygulanma Koşulları 160
a. TCK m.221/4 c.1’in Uygulanma Koşulları 160
b. TCK m.221/4 c.2’nin Uygulanma Koşulları 161
C. Bir Etkin Pişmanlık Hükmü Olarak TCK m.221’e Bağlanan Sonuçlar 162
1. 5271 Sayılı CMK m.171 Bakımından 162
2. 5271 Sayılı CMK m.223/4 Bakımından: Ceza verilmesine yer olmadığı kararı 163
D. Etkin Pişmanlık Hükümlerinin Uygulanıp Uygulanmayacağı Mahkeme Tarafından Re’sen Göz Önünde Bulundurulmalıdır 163
§ 10. İŞTİRAK 164
I. Vergi Usul Kanunu 164
II. Kaçakçılık Kanunu 165
§ 11. İÇTİMA 167
§ 12. YAPTIRIM 173
I. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma 173
A. Kasten İşlenen Suçlarda Sendika, Şirket ya da Kooperatif Tüzel Kişiliklerinin Yöneticisi veya Denetçisi Olmaktan Yoksun Bırakma (m.53/1–d) 174
1. Genel Olarak 174
2. Koşulları 175
3. Sonuçları 176
B. Kasten İşlenen Suçlarda Bir Kamu Kurumunun veya Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşunun İznine Tabi Bir Meslek veya Sanatı, Kendi Sorumluluğu Altında Serbest Meslek Erbabı veya Tacir Olarak İcra Etmekten Yoksun Bırakma (TCK m.53/1–e) 178
C. Belli Bir Meslek veya Sanatın Gerektirdiği Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırılık Dolayısıyla İşlenen Taksirli Suçtan Mahkûmiyet Halinde Meslek Veya Sanatın İcrasının Yasaklanması (TCK m.53/6) 181
1. Genel Olarak 181
2. Koşulları 181
3. Sonuçları 181
II. Müsadere 182
A. Genel Olarak 182
B. Müsaderenin Çeşitleri 184
C. Koşulları 185
1. Eşya Müsaderesinin Çeşitleri ve Koşulları 186
a. Suçla İlgili Eşyanın Müsaderesi (TCK m. 54/1 ve 3) 186
b. Konusu Suç Teşkil Eden Eşyanın Müsaderesi (TCK m.54/4) 190
2. Eşdeğer Müsaderenin Koşulları (TCK m. 54/2) 190
3. Kazanç Müsaderesinin Koşulları (TCK m.55) 191
a. Genel Olarak 191
b. Koşulları 191
4. Kaim Değerlerin Müsaderesinin Koşulları 198
D. Usul Hükümleri 199
1. Genel Olarak 199
2. Duruşma ve Karar (m.257) 200
a. Suç Konusu Olan Eşya ve Kazanç Bakımından 200
b. Suç Konusu Olmayıp Sadece Müsadereye Tabi Olan Eşya Bakımından 201
3. Kanun Yolu (m.258) 201
4. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Müsadere 201
III. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbirleri 202
A. Genel Olarak 202
B. İznin İptali 203
C. Müsadere 205
D. Hakimin Takdir Yetkisi 205
§ 13. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN BİR SEBEP OLARAK ÖNÖDEME 206
I. Genel Olarak 206
II. Önödeme Usulünün Uygulanacağı Suçlar 208
III. Önödemenin ve Önödemede Bulunmamanın Sonuçları 212
IV. Bir Suçun Hem Önödemelik Hem de Uzlaştırmalık Olması Hali 213
§ 14. MUHAKEME HUKUKU 214
I. Görev ve Yetki Sorunu: İhtisas Mahkemeleri 214
II. Muhakemeyi Hızlandıracak Bazı Özel Muhakeme Usulleri 217
A. Kamu Davası Açmada Takdir Yetkisi 217
B. İddianame Pazarlığı ve Seri Yargılama Usulü 219
C. Basit Yargılama Usulü 224
D. Uzlaştırma 227
III. Muhakeme Şartları 229
IV. Tüzel Kişilerin Ceza Muhakemesinde Temsili 232
A. Genel Olarak 232
B. Suçun Tüzel Kişi Bünyesinde Tüzel Kişi Yararına İşlenmiş Olması 233
1. Genel Olarak 233
2. Savunma Makamı Yanında Yer Alan 233
C. Suçun Tüzel Kişi Aleyhine İşlenmiş Olması: Tüzel Kişinin Suçtan Zarar Gören Olması 237
V. Koruma Tedbirleri 239
A. Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma (Genişletilmiş Elkoyma) 239
1. Benzer Kavramlarla Mukayese 239
a. Eşya Müsaderesi–Kazanç Müsaderesi 239
b. İhtiyati Tedbir–İhtiyati Haciz 239
2. Amaç ve Kapsam 240
a. Amaç 240
b. Kapsam 241
3. Uygulama Koşulları 242
a. Suç Bakımından 242
b. Şüphe Bakımından 242
c. Kişi Bakımından 243
4. Kararı Verecek Merci 243
5. Tedbirin Uygulanması 243
6. Denetim 244
7. Uygulamadan Kaynaklanabilecek Zararların Tazmini Sorunu 244
B. Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini (CMK m.133) 246
1. Kavram 246
2. Benzer Kavramlarla Mukayese 247
3. Amaç 248
4. Uygulama Koşulları 248
a. Suç Bakımından 248
b. Şüphe Bakımından 249
c. Kararı Verecek Merci 249
5. Tedbirin Uygulanması 250
VI. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 250
VII. Nisbi Muhakeme Yapma, Bekletici Mesele Sayma, Hukuk/Vergi ve Ceza Mahkemesi Kararlarının Birbirine Etkisi 252
Kaynakça 269
Kavram Dizini 277 |