|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR 13
I. İNSAN, TOPLUM VE HUKUK 15
A. Toplumsal Bir Varlık Olarak İnsan 15
B. Toplumsal Hayatı Düzenleyen Kurallar 18
1. Ahlak kuralları 19
2. Din kuralları 21
3. Örf ve adet kuralları 22
4. Görgü kuralları 24
5. Hukuk kuralları 24
II. HUKUK KURALLARININ KAYNAKLARI 29
A. Hukukun Maddi Kaynakları 29
1. Coğrafi Konum, İklim ve Demografi 30
2. Ekonomi, Bilim ve Teknoloji 33
a. Ekonomi 33
b. Bilim ve Teknoloji 34
3. Din 36
4. Siyasi İdeolojiler 40
B. Hukukun Şekli Kaynakları 42
1. Hukukun Yazılı Olmayan Şekli Kaynağı: Örf ve Adet Kuralları 42
2. Hukukun Yazılı Şekli Kaynağı Olarak Uluslararası Sözleşmeler 45
3. Hukukun Yardımcı Kaynakları 53
a. Mahkeme Kararları 54
b. Bilimsel Görüşler 57
III. HUKUK KURALLARININ ÇEŞİTLERİ 61
A. Emredici Hukuk Kuralları 61
B. Yetki Verici Hukuk Kuralları 63
C. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları 64
D. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları 65
E. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları 66
IV. HİYERARŞİ KAVRAMI VE NORMLAR HİYERARŞİSİ 69
A. Hiyerarşi Sözcüğünün Kökeni, Anlamı ve Türk Hukukunda Kullanımı 69
B. Normlar Hiyerarşisi 71
1. Hans Kelsen’in Normlar Hiyerarşisi Kuramı 71
2. Türk Hukuku Sisteminde Normlar Hiyerarşisi 73
V. ŞEKLİ KAYNAKLARIN ÇATIŞMASI VE ÇATIŞMANIN ÇÖZÜMÜ 79
A. Açık Bir Hüküm Varsa 79
B. Açık Bir Hüküm Yoksa 81
1. Üst Kanun İlkesi 81
2. Lehe Kanun İlkesi 83
3. Sonraki Kanun İlkesi 84
4. Özel Kanun İlkesi 86
VI. HUKUKUN OLMAZSA OLMAZ (SİNE QUA NON) KABULÜ: İRADE
HÜRRİYETİ 89
VII. MÜEYYİDE 97
A. Toplumsal Düzen Kurallarının İhlalinde Ortaya Çıkan Müeyyide 97
B. Müeyyidenin İşlevi 98
C. Düzeltici ve Cezalandırıcı Müeyyide Ayrımı 99
D. İnsan Haklarına Dayanan Demokratik Sistemlerde Müeyyidenin
Nitelikleri 102
E. Toplumsal Hayatı Düzenleyen Kuralların Uyuşması ve Çatışması
Durumunda Ortaya Çıkan Müeyyide 103
VIII. HUKUK KURALLARININ YER VE KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 107
A. Ülkesellik (Mülkilik) 108
B. Ülkesellik İlkesinin İstisnaları 109
IX. HUKUK KURALLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 111
A. Hukuk Kurallarının Yürürlüğe Girişi 111
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kalkması 114
1. Hiçbir İşleme Gerek Olmaksızın (Kendiliğinden) Yürürlükten
Kalkma 114
2. İlga yoluyla Yürürlükten Kalkma 115
3. Yargı Kararıyla Yürürlükten Kalkma 116
C. Hukuk Kurallarının Geçmişe Yürümemesi/Etkili Olmaması İlkesi
(Derhal Uygulama İlkesi) ve İstisnaları 118
1. Derhal Uygulama İlkesi 118
a. Hukuk kuralları ilke olarak yürürlüğe girdikten sonraki
olay, durum, eylem, işlem ve ilişkilere uygulanır 118
b. Yargılama hukukunda kural olarak derhal uygulama ilkesi
geçerlidir 121
c. Hukuk kurallarının geçmişe yürümemesinin özel bir
görünümü: “Kanunsuz suç ve ceza olmaz” ilkesi 122
2. Geçmişe Yürümeme İlkesinin İstisnaları 123
a. Adli, idari ve disiplin cezalarına ilişkin lehe düzenlemeler 124
b. Kural koyucunun takdir yetkisi ile geçmişe yürütme: 125
c. Kağıt Üzerinde Bir İstisna: Kamu düzeni ve genel ahlak
ilişkin kurallar ile emredici hukuk kurallarının hakim
tarafından geçmişe yürütülmesi 127
D. Metrukiyet: Kâğıt Üzerindeki Hukuk Kuralları 128
X. HUKUK KURALLARININ YORUMU 131
A. Yorum Çeşitleri 131
B. Yorumun Niteliği 134
1. Geniş Yorum 134
2. Dar yorum 135
3. Genişletici Yorumla Karıştırılan Bir Akıl Yürütme Biçimi: Kıyas 139
C. Yorum Yöntemleri 142
1. Lafzi (Sözel, Söze Göre, Deneyimsel) Yorum Yöntemi 142
2. Tarihsel Yorum Yöntemi 144
3. Sistematik Yorum Yöntemi 146
4. Kavramcı Yorum Yöntemi 147
5. Amaçsal (Gai, Teleolojik) Yorum Yöntemi 147
6. Menfaatler İçtihadı Yöntemi 150
7. Dinamik ve Gelişimci Yorum Yöntemi 150
D. Bazı Temel Yorum İlkeleri ve Bu İlkelerin Hukukta Kullanılması 152
1. Sıfat–ı Arızada Aslolan Ademdir (Arizî sıfatlarda asıl olan, yok
olduğudur) 152
a. Beyyine hilaf–ı aslı ispat içindir (Sıfat–ı Asliyenin Değil,
Sıfat–ı Arızanın Varlığı İspata Muhtaçtır) 153
b. Beraet–i zimmet asıldır (hak ve borçtan uzak olmak
asıldır) 154
c. Masumiyet karinesi 155
3. Evleviyet/Öncelik (Argumentum a fortiori) 155
4. Aksi ile Kanıt (Argumentum a contrario) 156
XI. HAKİMİN KURAL KOYMA YETKİSİ 157
XII. HAKİMİN TAKDİR YETKİSİ 161
1. Hakime Takdir Yetkisinin Açıkça Verilmesi 161
2. Hakimin Takdir Yetkisinin Kuralda Kullanılan İfadelerden veya
Metnin Kaleme Alınış Biçiminden Anlaşılması 162
XIII. HUKUKUN FARKLI ANLAMLARI 165
A. Hukuk Sözcüğünün Etimolojik Kökeni ve Anlamı 165
B. Hukuk Sözcüğünün Terim Anlamı 165
C. Doğal (Tabiî) Hukuk Kavramı 166
D. Pozitif Hukuk Kavramı 168
XIV. KANUNLAŞTIRMA 171
A. Terminoloji 171
B. Kodifikasyon (Tedvin) Örnekleri 171
C. Türkiye’de Kanunlaştırma (Tedvin ve Taknin) 173
D. Kanunlaştırma Yöntemleri 175
E. Taknine Sayısal Bir Bakış 176
XV. HUKUK SİSTEMLERİ 179
A. Kıta Avrupası (Continental Law) Hukuk Sistemi 179
B. Anglo–Sakson Hukuk Sistemi (Common Law) 180
XVI. KAMU HUKUKU VE ÖZEL HUKUK AYRIMI 183
XVII. GÜÇLER AYRILIĞI İLKESİ VE ÇAĞDAŞ YORUMU: DENETLEME VE
DENGELEME 187
XVIII. DENETLEME VE DENGELEMENİN ZORUNLU KOŞULU: YARGININ
BAĞIMSIZLIĞI VE TARAFSIZLIĞI 193
XIX. HUKUKİ İLİŞKİ VE İLGİLİ KAVRAMLAR 201
A. Hak 201
1. Doğal Hak Anlayışı 201
2. Pozitivist Hak Anlayışı 201
3. Hak Kavramını Tanımlama Çabaları 202
4. Hak Sahipliği 202
5. Hakkın Diğer Kişiler Üzerindeki Etkisi: Hak ve Ödev 203
6. Hak Kavramının Reddi 205
7. Birbirine Karıştırılan İki Kavram: Hak ve Özgürlük 206
8. Hak ve İnsan Hakkı 207
9. Mutlak ve Nispi Hak Ayrımı 208
B. Kişilik 209
C. Hak Ehliyeti 214
D. Fiil Ehliyeti 215
E. Hakkın Kötüye Kullanılması 216
1. Sübjektif Yaklaşım 217
2. Objektif Yaklaşım 217
XX. HUKUKİ İŞLEM, HUKUKİ EYLEM, HUKUKİ OLAY 221
A. Hukuki İşlem 221
B. Hukuki Eylem 222
C. Hukuki Olay 223
KAYNAKÇA 225
DİZİN 235 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
