|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
BÖLÜM 1:
NEDİR BU VETERİNER ADLİ TIP/ ADLİ VETERİNERLİK
Prof. Dr. Gültekin YILDIZ, Prof. Dr. Emine Ümran ÖRSÇELİK, Prof. Dr. İ. Hamit HANCI 29
I. GİRİŞ 29
II. VETERİNER HEKİMLİĞİ İLGİLENDİREN ADLİ OLAYLAR 31
II. VETERİNER ADLİ TIPTA KULLANILAN YÖNTEMLER 32
A. Nekropsi 33
B. Dış Bakı 34
C. Ölüm Zamanının Tespiti 34
D. İç Bakı 35
E. Klasik Mikroskobik İnceleme 35
1. Kıl, Tüy, Yapağı 35
F. Biyokimyasal ve Toksikolojik Analizler 36
1. Kan 36
2. Tükürük 37
3. Kemik ve Doku 37
4. Sperm, Dışkı ve İdrar 37
5. Kemik İliği 37
6. Moleküler Yöntemlerle DNA Analizi 38
G. RFLP (Restriksiyon Fragmanı Uzunluğu Polimorfizmi) Analizi 39
1. Sitokrom b ve rRNA 39
2. Cinsiyet Belirleme Yöntemleri 39
IV. VETERİNER ADLİ TIP İLE İLGİLİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ 40
V. SONUÇ 45
Kaynaklar 46
BÖLÜM 2:
ADLİ VETERİNER ENTOMOLOJİ
Prof. Dr. Ayşegül Taylan ÖZKAN, Prof. Dr. Kosta Y MUMCUOGLU 49
I. GİRİŞ 49
II. ADLİ ENTOMOLOJİ VE ADLİ VETERİNER ENTOMOLOJİ 51
III. ADLİ ENTOMOLOJİNİN VETERİNER HEKİMLİKTEKİ UYGULAMALARI 52
A. Ölüm Sonrası Aralığın (PMI: Post Mortem Interval) Tespiti 52
1. Ölüm Sonrası Aralığın Tespitinde Gelişim Derecesine (Kolonizasyon Süresine) Dayalı Tahmin 53
2. Ölüm Sonrası Aralığın Tespitinde Ardışıklık Aşamasına (Böcek Aktivitesi Dönemine) Dayalı Tahmin 53
3. Ölüm Sonrası Aralığın Tespitinde Akarlar 55
B. Suç Mahali/Materyali İncelemesinde ve Suçun Tespitinde Adli Entomoloji 55
1. Suç Mahali/Materyali İncelemesi 56
2. Kaçakçılık Tespitinde Adli Entomoloji 56
3. İhmal, Zulüm ve İstismar Tespitinde Adli Entomoloji 57
C. Hastalık ve Salgın Tespitinde Adli Entomoloji 58
D. Biyoterörizm ve Adli Entomoloji 58
1. Arboterörizm 59
2. Agroterörizm 59
E. Paleoentomoloji ve Arkeoentomoloji 60
IV. ADLİ ENTOMOLOJİK ARAŞTIRMA 61
A. Entomolojik Kanıtların Toplanması ve Korunması 61
B. Adli Entomolojik Soruşturmalarda Yeni Eğilimler 62
1. Adli Entomolojide DNA Temelli Yöntemler 62
2. Adli Entomolojide Diğer Yenilikçi Yöntemler 62
V. SONUÇ 63
Kaynaklar 64
BÖLÜM 3:
VETERİNER ADLİ GENETİK VE DNA ANALİZİ
Dr. Öğr. Üy. Zafer USTA 69
I. GİRİŞ 69
II. NÜKLEER VE MİTOKODRİYAL DNA 69
A. Nükleer DNA 70
B. Mitokondriyal DNA 71
III. ÖRNEK TOPLAMA YÖNTEMLERİ 72
IV. LABORATUVAR PROSEDÜRÜ 74
V. KONTAMİNASYON 75
VI. SONUÇ 76
Kaynaklar 77
BÖLÜM 4:
DNA’NIN EVCİL HAYVANLAR VE
YABAN HAYATI VAKALARINDA UYGULAMALARI
Dr. Öğr. Üy. Zafer USTA 79
I. GİRİŞ 79
II. EVCİL HAYVANLARDA DNA UYGULAMALARI 80
III. YABAN HAYATINDA DNA UYGULAMALARI 85
Kaynaklar 87
BÖLÜM 5:
ADLİ VETERİNER HEKİMLİKTE DNA ANALİZLERİ
Doç. Dr. Bengi Çınar KUL 89
I. GİRİŞ 89
II. ADLİ VETERİNER HEKİMLİKTE GENETİK BİLİMİNİN UYGULAMA ALANLARI 90
A. Hayvanların Mağdur/Kurban Olarak Dahil Olduğu Adli Vakalar 90
B. Hayvanların Baş Şüpheli Olarak Dahil Olduğu Adli Vakalar 91
C. Hayvanların Tanık Olarak Dahil Olduğu Olduğu Adli Vakalar 91
III. HAYVANLARLA İLGİLİ ADLİ OLAYLARDA KULLANILAN GENETİK ANALİZLER 92
A. Delillerden DNA Eldesi 92
B. Kalite ve Miktar Değerlendirmesi 95
C. Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PCR) 95
D. DNA Dizileme 97
E. STR ile DNA Profilleme 99
F. SNP ile DNA Profilleme 101
G. Epigenetik Analizler 101
H. DNA ile Cinsiyet Analizleri 102
IV. SONUÇ 102
Kaynaklar 103
BÖLÜM 6:
ADLİ VETERİNER PATOLOJİ
Prof. Dr. Özlem ÖZMEN 105
I. GİRİŞ 105
A. Soruşturmanın Yürütülmesi, Tanık İfadeleri ve Olay Yeri İncelemesi 107
B. Uzman Tanık İfadesi 107
C. Olay yeri Bulguları ve Kanıtların Tanımlanması, Toplanması ve Korunması 108
D. Kanıtlar 108
E. Adli Nekropsi 108
F. İlk Değerlendirme ve Dış Muayene 109
G. İç Bakı 110
H. Histopatolojik İnceleme 111
I. Dekompoze Kalıntılar 111
J. Kurumuş Karkaslar 112
K. İskelet Hazırlığı 112
L. Alternatif Işık Kaynağı Muayenesi 113
M. Adli Fotoğrafçılık 113
N. Radyografi 114
O. İz kanıtlarının Toplanması 115
Ö. Balistik Kanıtlar 115
P. Parmak İzi 117
R. DNA Analizi 118
S. Toksikolojik Örnekler 118
T. Adli Entomoloji 118
U. Çeşitli iz Kanıtlar 119
Ü. Kadavra, Örnek ve Kanıtın İşlem Görmesi 119
V. Ölümden Sonraki Değişiklikler ve Ölüm Süresinin Tahmini 120
Y. Postmortem Değişiklikler 121
1. Algor Mortis 121
2. Livor Mortis 123
3. Rigor Mortis 123
4. İmbibisyon 124
5. Kuruma (desikasyon) 124
6. Dekompozisyon (çürüme) 125
7. Mumifikasyon 126
8. Makroskobik Değişiklikler 127
9. Sıcaklık Değişimleri 127
10. Mikroskobik Değişiklikler 128
11. Deri Yaralanmalarında Sürenin Tahmini 129
12. Ekimoz (morluk) Yaşının Tahmini 129
13. Boğulma 129
14. Zehirlenme 130
15. Rapor Yazımı 130
16. Adli Veteriner Patolojinin Geleceği 130
Kaynaklar 132
BÖLÜM 7:
YARALAR
(KESİCİ DELİCİ EZİCİ ALET YARALARI)
Prof. Dr. Özlem ÖZMEN 135
I. GİRİŞ 135
II. MORARMA (KONTÜZYON) 136
III. HEMATOM 138
III. YIRTIK (LASERASYON) 139
IV. SIYRIK (ABRAZYON) 139
V. KESİK YARASI (İNSİZYON) 140
A. Kesici Alet Yaraları 144
B. Parçalanma Yaraları 146
C. Zincirli Testere Yaralanmaları 146
D. Ok Yaralanmaları 147
E. Küt Kuvvet Travmaları 149
F. Yaralanma ve Kuvvet 151
G. İç Muayene 152
H. Yaraların Yaşı 153
İ. Yara Değerlendirmesi 154
Kaynaklar 156
BÖLÜM 8:
HAYVAN OTOPSİSİ (NEKROPSİ)
Prof. Dr. Özlem ÖZMEN 159
I. GİRİŞ 159
A. Nekropsi Neden Yapılabilir? 160
B. Nekropsinin Önemi 162
C. Nekropsi Zamanı 163
D. Nekropsi Nerede Yapılır? 163
E. Nekropsilerde Kullanılan Alet ve Malzemeler 166
F. Kişisel Koruma Önlemleri 168
G. Kimler Nekropsi Yapamaz 169
H. Kimler Nekropsi Yapmalı 169
İ. Nekropsi Öncesi Yapılması Gereken İşlemler 170
J. Nekropsi Pozisyonu 170
K. Nekropsi Sırasında Yapılması Gereken İşlemler 171
L. Nekropsi Sonrasında Yapılacak İşlemler 171
M. Nekropsi Raporu Hazırlama 173
1. Makroskobik Tanımlama 174
2. Makroskobik Bulgular 175
3. Makroskobik Tanı 177
4. Yorum 177
N. Postmortem Değişiklikler 177
O. Nekropsi İşlemi 177
Kaynaklar 180
BÖLÜM 9:
VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİ VE FİZYOPATOLOJİ
Doç. Dr. Mümin Alper ERDOĞAN 181
I. GİRİŞ 181
II. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİNİN TARİHİ GELİŞİMİ 182
III. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİNİN UYGULAMA ALANLARI 184
IV. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE TOKSİKOLOJİK MEKANİZMALAR 185
V. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE TRAVMA VE YARALANMALARDA FİZYOPATOLOJİK DEĞİŞİKLİKLER 187
VI. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE SUÇ ÖLÜMLERİNDE FİZYOPATOLOJİK MEKANİZMALAR 190
VI. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE İLAÇ KALINTILARI VE DOPİNG KONTROLÜNDE FİZYOPATOLOJİK ETKİLER 193
VIII. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE KAN VE DOKU ANALİZLERİNDE FİZYOPATOLOJİK DEĞİŞİKLİKLER 195
IX. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE DNA VE GENETİK ANALİZLERİNDE FİZYOPATOLOJİK MEKANİZMALAR 197
X. VETERİNER ADLİ PATOFİZYOLOJİDE ADLİ VETERİNER HALK SAĞLIĞI VE FİZYOPATOLOJİK ETKİLER 200
XI. SONUÇ 203
Kaynaklar 204
BÖLÜM 10:
VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİ
Doç. Dr. Mümin Alper ERDOĞAN 207
I. GİRİŞ 207
II. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİNİN TARİHİ GELİŞİMİ 208
III. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİNİN ÖNEMİ 209
IV. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER 211
V. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİK OLAYLAR VE SÜREÇLER 212
VI. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİK DEĞİŞİKLİKLER 214
VII. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE HAYVAN DAVRANIŞLARI 216
VIII. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE TOKSİKOLOJİ 217
IX. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE PATOLOJİ 219
X. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE ADLİ VETERİNERLİKTE KULLANILAN TEKNİKLER 222
XI. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE ADLİ TIP VE HUKUK 223
XII. VETERİNER ADLİ FİZYOLOJİDE ETİK KONULAR 225
XIII. SONUÇ 227
Kaynaklar 228
BÖLÜM 11:
HAYVANLARDA ATEŞLİ SİLAH YARALARI
Dr. Dt. Müge AĞIR, Prof. Dr. İ. Hamit HANCI 231
I. GİRİŞ 231
II. GENEL HUSUSLAR 232
III. ATEŞLİ SİLAHLAR 234
IV. MÜHİMMAT 237
V. BİR SİLAHIN ATEŞLENME SÜRECİ 239
VI. BALİSTİK VE YARALAMA KAPASİTESİ 239
VII. MUAYENE VE NEKROPSİ 241
VIII. FOTOĞRAFLAMA 241
IX. RADYOLOJİ 242
X. EKSTERNAL KANITLARIN TOPLANMASI 242
XI. ATEŞLİ SİLAH YARA MUAYENESİ 243
XII. ATIŞ AÇISI BELİRLENMESİ 249
XIII. KANIT OLARAK MERMİLER: TOPLAMA VE DEPOLAMA 252
XIV. BARUT ANALİZİNDE İLERİ TEKNİKLER 252
XV. SONUÇ 253
Kaynaklar 254
BÖLÜM 12:
LABORATUVAR HAYVANLARINDA ETİK YAKLAŞIM VE ÖTENAZİ
Prof. Dr. Özlem ÖZMEN 257
I. GİRİŞ 257
II. ÖTENAZİ 262
III. ÖTENAZİ YÖNTEMLERİ 264
A. Solunum Yoluyla Alınan Ajanlar 266
1. Karbon Dioksit 270
2. Karbon Monoksit 271
B. Fiziksel Yöntemler 272
1. Sersemletme 272
2. Servikal Dislokasyon 273
3. Dekapitasyon 274
4. Silahla Vurma 274
5. Mikrodalga Işınlanması 274
6. Çift İğneleme 274
7. Hızlı Dondurma 275
8. Kan Alma 275
9. Maserasyon 275
C. Solunum Dışında Kullanılan Farmakolojik Ajanlar 275
D. Barbitürik Asit Türevleri 276
1. T–61 277
2. Diğer İlaçlar 277
E. Hayvan Türlerine Göre Ötenazi Yöntemleri 277
1. Köpekler ve Kediler 277
2. Gelincikler 277
3. Tavşanlar 277
4. Laboratuvar Kemirgenleri 278
5. Yabani Maymunlar 279
6. Kuşlar 279
7. Amfibiler, Balıklar ve Sürüngenler 280
F. Ölümün Tanımlanması ve Teşhisi 281
G. Kadavra ve Tıbbi Atıkların İmha Edilmesi 281
Kaynaklar 283
BÖLÜM 13:
HAYVAN ISIRIK YARALARI VE ISIRIK İZLERİ
Prof. Dr. Özlem ÖZMEN 285
I. GİRİŞ 285
II. AKREP, YILAN VE ÖRÜMCEK SOKMALARI 297
III. BOYNUZ YARALARI 298
IV. PENÇELEME YARALARI 299
V. TUZAK YARALANMALARI 299
Kaynaklar 301
BÖLÜM 14:
ASFEKSİLER
Prof. Dr. Özlem ÖZMEN 305
I. GİRİŞ 305
II. ASFEKSİNİN KATEGORİLERİ 310
A. Boğma– Boğulma 310
B. Boğulma Lezyonları 313
C. Boğulma 315
1. Obstrüktif Boğulma 315
2. Obstrüktif Olmayan Boğulma 318
a. Kimyasal Olmayan Boğulma 318
b. Kimyasal Boğulma 319
3. Karbon Monoksit 319
4. Siyanür Toksisitesi 321
5. Hidrojen Sülfür 322
D. Boğulma Lezyonları 324
1. Mekanik Asfeksi 324
2. Mekanik Asfeksi Lezyonları 325
Kaynaklar 327
BÖLÜM 15:
VETERİNER ADLİ TOKSİKOLOJİ: GENEL BİR BAKIŞ
Doç. Dr. Emre ARSLANBAŞ, Prof. Dr. Ebru YILDIRIM, Prof. Dr. Emine BAYDAN 331
I. GİRİŞ 331
A. Kaynaklarına Göre Hayvanlarda Zehirlenme Yapan Maddeler 333
1. Doğal ya da Sentetik Kaynaklı Çevresel Faktörler 333
a. Bitkiler 333
b. Elementler (Metal, yarı metal, ametal) 336
c. Pestisidler (Rodentisid, fungisid, herbisid, mollusisit) 337
aa. Rodentisidler 338
bb. Insektisidler 339
cc. Fungusidler 341
dd. Herbisidler 341
ee. Mollusisit 342
2. Besin, yem ve su kaynaklı maddeler 342
a. Besin ve Yem Kaynaklı Maddeler 343
b. Su Kaynaklı Maddeler 344
3. Evsel Kaynaklı Maddeler 344
4. Doping ve Suistimal Edici Maddeler 345
a. Doping Maddeleri 345
b. Suistimal Edici Maddeler 346
5. Veteriner İlaçları 348
a. Karprofen 348
b. İyonoforlar 348
c. İvermektin 349
6. İnsan İlaçları 349
a. NSAIİ’lar 349
b. İshal Kesiciler 350
7. Hayvanlarda Zarara Yol Açan Fiziksel Uygulamalar 351
a. Hayvanlarda Fiziksel Travma 351
b. Hayvan İstismarı 351
c. Ritüel/Süs/Geleneksel İlaç Yapma Amaçlı Hayvan Kullanımları 351
B. Analitik Veteriner Adli Toksikoloji 352
C. Hayvan Haklarına İlişkin Mevzuat 353
1. Türkiye’de Hayvan Haklarına İlişkin Mevzuat 355
2. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 355
3. Hayvanları Koruma Kanunu 355
4. Türk Ceza Kanunu 358
5. Türk Medeni Kanunu 359
6. Türk Borçlar Kanunu 359
7. Çevre Kanunu 360
8. Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu 360
II. SONUÇ 360
Kaynaklar 361
BÖLÜM 16:
ADLİ TOKSİKOLOJİDE YAPAY ZEKA UYGULAMALARI VE
VETERİNER ADLİ TOKSİKOLOJİDEKİ YERİ
Berker BAYDAN, Prof. Dr. Emine BAYDAN 369
I. GİRİŞ 369
A. Yapay Zeka 370
1. Makine Öğrenimi 370
2. Derin Öğrenme 371
B. Adli Bilim 372
C. Yapay Zeka’nın Adli Tıp ve Adli Toksikolojide Uygulama Alanları 372
1. Dijital Adli Tıpta Yapay Zeka 373
2. Görüntü Sistemlerinde Yapay Zeka 373
3. Olay Yerinin Yeniden Oluşturulmasında Yapay Zeka 374
4. Ölüm Üzerinden Geçen Zamanın Belirlenmesinde Yapay Zeka 374
5. Adli Mikrobiyolojide Yapay Zeka 374
6. Adli Patalojide (otopsi) Yapay Zeka 375
7. Adli Fizyolojide Yapay Zeka 375
8. Adli Antropolojide Yapay Zeka 375
9. Omik Veri Madenciliğinde Yapay Zeka 376
10. Adli Diş Hekimliğinde Yapay Zeka 376
11. Engelilere Yardım ve Engelli Tanımlamada Yapay Zeka 376
12. Koku İzi Tespitinde Yapay Zeka 376
D. Yapay Zeka’nın Veteriner Adli Tıp ve Adli Toksikolojide Uygulama Alanları 377
E. Adli Tıp ve Toksikolojide Yapay Zeka Uygulamalarında Kısıtlamalar 378
II. SONUÇ VE ÖNERİLER 380
Kaynaklar 381
BÖLÜM 17:
BİLİRKİŞİLİK VE VETERİNER ADLİ TIP
Vet. Hek. Albay (E) Osman ULUTÜRK 385
I. GİRİŞ 385
II. TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE BİLİRKİŞİLİK 386
A. Resmi Bilirkişilik 386
1. Resmi Bilirkişi Olabilme Koşulları 387
2. Veteriner Hekimlere Uygun Uzmanlık Alanları 388
3. Bilirkişinin Taşıması Gereken Nitelikler 390
4. Bilirkişilikle İlgili Temel ve Etik İlkeler 390
5. Bilirkişinin Cezai ve Hukuki Sorumluluğu 393
6. Bilirkişi Görevlendirmesi 394
7. Bilirkişinin Görev Alamayacağı Haller 397
8. Bilirkişinin Red Sebepleri 398
9. Bilirkişi Raporu Yazım Usul ve Esasları 399
10. Bilirkişi Raporunun Şekli ve İçeriği 401
11. Bilirkişi Raporunun Teslim Edilmesi 404
12. Bilirkişinin Dinlenilmesi ve Soru Yöneltilmesi 405
13. Bilirkişi Raporuna İtiraz ve Sonuçları 406
14. Aynı Bilirkişiden Ek Rapor Alınması 406
15. Yeni Bilirkişi İncelemesine Başvurulması 406
16. Bilirkişi Raporunun Hükme Esas Alınması 407
17. Bilirkişi Raporu Tanziminde Yasak Olan Hususlar 407
18. UYAP Yargı Ağı 408
B. Özel (Taraf) Bilirkişilik 409
1. Özel Bilirkişi Olabilme Koşulları 410
2. Resmi Bilirkişi ile Özel Bilirkişi Arasındaki Farklar 411
3. Uzman Görüşünün Standardı 412
4. Uzman Görüşü Sunma Zamanı 413
5. Uzmanın Mahkemece Duruşmaya Davet Edilmesi 413
III. SONUÇ 415
ÖRNEK BİLİRKİŞİ RAPOR ŞABLONLARI 416
1. Ceza Mahkemeleri Raporları 416
2. Hukuk Mahkemeleri Raporları 418
3. İcra Mahkemeleri Raporları 421
4. Savcılık Raporları 424
Kaynaklar 427
BÖLÜM 18:
HAYVAN SUÇLARINDA OLAY YERİ İNCELEME
Dr. Dt. Müge AĞIR, Prof. Dr. İ. Hamit HANCI 429
Giriş 429
Kaynaklar 445
BÖLÜM 19:
CANLI HAYVAN MUAYENESİ VE ADLİ RAPORLAR
Prof. Dr. Emine Ümran ÖRSÇELİK 447
I. GİRİŞ 447
II. ADLİ AMAÇLA CANLI HAYVAN MUAYENESİ 448
A. Anamnez 448
B. Göz ile MUAYENE–İNSPEKSİYON 450
C. Hayvanın Türü 450
D. Irk 451
E. Yaş 452
F. Cinsiyet 453
G. Gebelik 453
H. Hayvanların Bireysel Özellikleri ve Özel İşaretleri 454
İ. Hastalıklar Yönünden Dış Bakı 454
J. Hayvanın Bulunduğu Çevrenin İncelenmesi 457
K. El ile Muayene–Palpasyon 457
L. Rektal Muayene 458
M. Dinleyerek Muayene–Oskültasyon 459
N. Vurarak Muayene–Perküsyon 459
O. Vücut Sıcaklığının Ölçülmesi 460
Ö. Kalp Damar Sisteminin Muayenesi, Kalbin Muayenesi, Kalp Atım Hızının – Arteriyel Kan Basıncının Ölçülmesi 461
P. Solunum Muayenesi 463
R. Mide Bağırsak Sisteminin Muayenesi 466
S. Deri ve Deri ile İlgili Oluşumların Muayenesi 467
T. Meme Muayenesi 467
U. Boşaltım Sistemi Muayenesi 468
V. Üreme Sistemlerinin Muayenesi 468
Y. Sinir Sistemi Muayenesi 470
Z. Kas İskelet Sistemi/Hareket Sistemi Muayenesi 474
III. ADLİ MUAYENE BELGELERİ 476
A. Kanıt Olarak Tıbbi Kayıtlar 477
IV. SONUÇ 478
Kaynaklar 480
BÖLÜM 20:
HAYVANLARA EZİYET, KÖTÜ MUAMELE, ZULÜM VE İSTİSMAR
Prof. Dr. Gültekin YILDIZ, Doç. Dr. Özlem DURNA AYDIN 481
I. GİRİŞ 481
II. HAYVANLARA EZİYET NEDİR? 482
A. Hayvanlara Eziyet Sorununun Genel Açıklaması 483
B. Hayvanlara Zulmün Uyarı İşaretleri 484
III. HAYVANLARA ZULMÜN ÇEŞİTLERİ 484
A. Hayvanlara Zulmün Yaygınlığı 485
IV. MAĞDUR (KURBAN) HAYVAN ÖZELLİKLERİ 485
V. SUÇLU ÖZELLİKLERİ 486
VI. YILIN ZAMANLARI VE HAYVANLARA ZULMÜN OLDUĞU YERLER 488
VII. AİLE BAĞLAMINDA İNSAN–HAYVAN ETKİLEŞİMİ 488
VII. ÇOCUKLARA VE HAYVANLARA KÖTÜ MUAMELE İLE ARASINDAKİ İLİŞKİ 489
IX. HAYVAN REFAHI YAKLAŞIMLARI VE HAYVANLAR ÜZERİNDE ARAŞTIRMA 490
A. Zulüm Mağduru Hayvanların Korunması ve Kanıtların Muhafazası 495
B. Hayvan Barınaklarında Uzun Süre Kalmanın Davranışsal/Psikolojik Etkileri 496
C. Barınakta Uzun Tutmanın Zorlukları 497
X. SUÇLAR (KAMU DÜZENİNE AYKIRI SUÇLAR) 497
XI. GÜNÜMÜZDE HAYVANLARIN BAŞINA GELEN KÖTÜLÜKLER 498
XII. HAYVAN ZULMÜYLE MÜCADELE 500
A. Zulümle Mücadelede Çözüm 501
B. Hayvan Zulmünü Anlamak 501
XIII. Zulümle Mücadelede İçin Gerekli Öneriler 502
A. Yasalar ve Uygulamalar, Bekletme Sürelerini En Aza İndirmelidir 502
B. Barınaklar ve İnsancıl toplumlar için Yeterli Finansman 503
C. Kolluk Kuvvetleri ve Yürürlükteki Hukuka Adli Aşinalık 503
XIV. Zulümle Mücadelede Veteriner Hekimlerin Rolü 504
Kaynaklar 506
BÖLÜM 21:
HAYVAN HAKLARI
Prof. Dr. Emine Ü. ÖRSÇELİK 509
I. GİRİŞ 509
II. HAYVAN HAKLARI VE HAYVAN REFAHI 510
III. HAYVANLARA KÖTÜ DAVRANIŞIN BAZI NEDENLERİ 516
IV. HAYVAN HAKLARI NASIL İHLAL EDİLİYOR, HAYVANLARA NASIL KÖTÜ MUAMELE YAPILIYOR? 518
A. Hayvanların İşgücü Olarak Kullanılması 518
B. Hayvanların Deneylerde Kullanılması 521
C. Hayvanların Yetiştirilmesi 524
D. Hayvanlar ile Yaşarken 527
V. SORULAR 530
VI. SONUÇ 531
Kaynaklar 535
BÖLÜM 22:
ADLİ KOKU
Prof. Dr. L. Didem KOZACI 537
I. Giriş 537
II. UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLER 538
III. UOB KAYNAKLARI 539
IV. UOB’LERİN SAPTANMASI VE ÖLÇÜMÜ 540
V. KOKU MOLEKÜLLERİNİN YAYILIMI 541
A. Koku Moleküllerinin Havada Yayılımı 541
B. Koku Moleküllerinin Toprak Altında Yayılımı 542
C. Koku Moleküllerinin Suda Yayılımı 543
VI. KİMLİKLENDİRME’DE KOKUNUN ROLÜ 544
VII. ÖLÜM KOKUSU 546
VIII. GÖREV KÖPEKLERİ 547
IX. ARAMA–KURTARMA VE İZ TAKİP KÖPEKLERİ 548
X. HASTALIKLARIN TEŞHİSİNDE KÖPEKLER 549
XI. POSTMORTEM MUAYENELERDE ADLİ KOKU ANALİZİ VE CESET ARAMA KÖPEKLERİ 550
XII. PATLAYICI MADDE DETEKTÖR KÖPEKLERİ 552
XIII. YASAKLI MADDE DEDEKTÖR KÖPEKLERİ 553
XIV. SONUÇ 553
Kaynaklar 555
BÖLÜM 23:
VETERİNERLİKTE KULLANILAN İLAÇLARIN KÖTÜYE KULLANIMI
Dr. Ülgen GÜLLÜ 557
I. VETERİNER TIBBİ ÜRÜNLER 557
II. VETERİNERLİK İLAÇLARININ TEMİNİ VE SATIŞI 558
III. VETERİNER TIBBİ ÜRÜNLERİN KONTROLÜ VE DENETİMİ 559
IV. KÖTÜYE KULLANIM 561
V. VETERİNER İLAÇLARIN KÖTÜYE KULLANIMI SORUNUNUN BOYUTU 563
VI. EN SIK RASTLANAN KÖTÜYE KULLANIM TÜRLERİ 563
VII. İNTİHAR VE/VEYA CİNAYET AMACIYLA ANESTEZİK VEYA ÖTANAZİ İLAÇLARININ KÖTÜYE KULLANIMI 564
VIII. GÖRÜNÜM DEĞİŞİKLİĞİ, GÜÇ VE PERFORMANS ARTIRIMI AMACIYLA ANABOLİK STEROİDLERİN KÖTÜYE KULLANIMI 564
IX. UYUŞTURUCU/UYARICI ETKİLERİ NEDENİYLE ANESTEZİK VEYA AĞRI KESİCİLERİN KÖTÜYE KULLANIMI: FENTANİL, XYLAZİNE, KETAMİN, MEDETOMİDİNE 565
X. UYUŞTURUCU/UYARICI ETKİLERİ NEDENİYLE SOLUNUM SİSTEMİ İLAÇLARININ KÖTÜYE KULLANIMI 566
XI. OLASI FAYDASI NEDENİYLE BİR İLACIN HEKİM ÖNERİSİ OLMADAN KULLANILMASI: IVERMECTİNE ÖRNEĞİ 566
Kaynakça 568
BÖLÜM 24:
BİYOLOJİK SİLAHLAR VE VETERİNER HEKİMLİK
Vet. Hek. Abdullah ÇİFTÇİ 571
I. GİRİŞ 571
II. BİYOLOJİK SİLAH 572
III. BİYOLOKİK SİLAH AJANLARI 573
A. Kategori A 573
B. Kategori B 574
C. Kategori C 574
IV. BİYOLOJİK SAVAŞ TARİHİ 574
V. BİRLEŞİK KRALLIK BİYOLOJİK SİLAH PROGRAMI 576
VI. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ BİYOLOJİK SAVAŞ PROGRAMI 577
VII. ÇİN’İN BİYOLOJİK SAVAŞ PROGRAMI 579
VIII. ÇİN, CRISPR VE GEN DÜZENLEME 581
IX. SOVYETLER BİRLİĞİ’NİN BİYOLOJİK SAVAŞ PROGRAMI 582
X. SOVYETLER BİRLİĞİ SONRASI DÖNEM 583
XI. JAPONYA’NIN BİYOLOJİK SAVAŞ PROGRAMI 584
XII. BİYOTERÖRİZM 585
XIII. BİYOLOJİK SAVAŞ YÖNTEMLERİ 587
A. Entomolojik Savaş (EW) 587
B. Genetik yöntemlerin kullanılması 587
1. CRISPR–CAS9 587
2. Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinekler 588
XIV. BİYOLOJİK SİLAHLARIN KONTROLÜ VE ULUSLARARASI HUKUK 588
XV. BİYOLOJİK SİLAHLAR VE VETERİNER HEKİMLİK 589
A. Çiftlik Hayvanlarını Hedef Alan Biyolojik Saldırılara Karşı Önlemler 591
Kaynaklar 593
BÖLÜM 25:
ADLİ GIDA İNCELEMELERİ
(GIDA GÜVENLİĞİ–GIDA SAVUNMASI–AGROTERÖRİZM)
Prof. Dr. Nevzat ARTIK 597
I. GİRİŞ 597
II. TANIMLAR 598
A. Biyoterörizm 598
B. Agroterörizm 598
1. Tarımsal Terör Amaçlı Kullanılabilecek Organizmalar 599
a. Zirai Terörizmde Kullanan Ajanların Amacı 603
b. Zirai Terörizmde Kullanan Ajanların Bulaştırılma Yolları 603
c. Zirai Terörün Yaygın Olmasının Nedenleri 604
d. Zirar Terörü Oluşturabilecek Potansiyel Suçlular: 604
e. Zirai Terörizmin Sonuçları 604
2. Gıdalara Bulaştırılabilecek Bazı Biyolojik Etmenler, Toksinler ve Kimyasallar 605
3. Böceklerin Agroterörizmdeki Rolü 606
4. Kimler Agroterörizme Hedeftir? 607
C. Gıda Güvenliği 607
D. Gıda Savunma Planı 609
1. CARVER+ Shock Yazılımı 610
2. TACCP 611
3. VACCP 612
4. FSIS 613
5. FDA FDA 613
6. IFS (International Featured Standards) 614
7. FSSC 22000 (Food Safety System Certification 22000) 614
8. BRC (British Retail Consortium) 614
E. Alınabilecek Başlıca Önlemler 614
F. Gıda Savunmasının Faydaları 615
G. Örnek Vakalar 615
Kaynaklar 617
BÖLÜM 26:
K9 ACİLLERİ
Dr. Öğr. Üyesi İsmail Erkan AYDIN 619
I. GİRİŞ 619
II. ATEŞ ALTINDA MÜDAHALE 620
III. TAKTİK SAHA BAKIMI 621
IV. MASİF KANAMA 621
V. HAVAYOLU YÖNETİMİ 621
A. Endotrakeal Entübasyon 622
B. Cerrahi Havayolu 623
VI. SOLUNUM 624
A. Penetran (Delici) Göğüs Yaralanması 624
B. Tansiyon Pnömotoraks 625
VII. DOLAŞIM 626
A. Kanama 626
B. Damar Yolu 627
C. Sıvı Resüsitasyonu 627
D. Traneksamik Asit 628
VIII. HİPOTERMİ 628
IX. ANALJEZİ 628
X. ANTİBİYOTİKLER 629
XI. PENETRAN GÖZ YARALANMASI 629
XII. YANIKLAR 629
XIII. SICAK ACİLLERİ 630
XIV. KIRIKLAR 630
XV. KARDİYOPULMONER RESÜSİTASYON (KPR) 631
XVI. ZEHİRLENMELER 631
XVII. SONUÇ 632
Kaynaklar 633
BÖLÜM 27:
GÖREV KÖPEKLERİNİN YETİŞTİRME VE EĞİTİM SÜRECİ
Jandarma Yarbay Engin SAKALLIOĞLU 635
I. GİRİŞ 636
II. GÖREV KÖPEKLERİNİN YETİŞTİRME VE EĞİTİM SÜRECİ 637
A. Damızlık Köpek Seçimi ve Üretimde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 639
B. Yavru Eğitim Süreci 642
1. Anne ile Eğitim (Anaokul Evresi) 642
2. Sosyalizasyon Eğitimi (İlkokul Evresi) 643
3. Grup Özelliğine Yönelik Eğitim, (Ortaokul Evresi) 644
4. Branş Özelliğine Yönelik Eğitim, (Lise Evresi) 644
C. Branş Seçimi ve Eğitim Süreci 645
Ç. Görev Süreci 648
D. Yıllık Değerlendirme ve Sertifikasyon Süreci 649
E. Görev Köpekleri ile İlgili Yapılan Ar–Ge Çalışmaları 650
1. Köpek GPS Takip Sistemi 650
2. Köpek Drone Takip Sistemi 651
3. Köpek Kamera Sistemleri (Kafa, Gözlük, Göğüs ve Sırt) 651
III. SONUÇ 652
Kaynakça 654
BÖLÜM 28:
CASUS HAYVANLAR
Prof. Dr. Gültekin YILDIZ 655
I. GİRİŞ 655
II. HAYVANLAR ÜZERİNDEKİ YAPILAN ÇALIŞMALAR 655
III. HAYVANLARIN İZLENMESİ 658
IV. VATANDAŞ BİLİM İNSANLARI 658
V. HAYVANLARIN GÖRSELLİĞİ 660
VI. İNSAN DIŞI EN İYİ CASUSLAR 661
VII. ULUSLARARASI CASUSLUKLA SUÇLANAN HAYVANLAR 662
VIII. CASUSLUK FAALİYETLERİNDE KULLANILAN HAYVANLAR 662
A. Kedi 662
B. Köpek 663
C. Kuşlar 664
1. Güvercin 665
2. Kuzgun 666
D. Deniz Hayvanları 666
1. Yunus 667
2. Foklar 668
E. Maymun 668
IX. ABD VE MÜTTEFİKLERİNİN ORDUDA HAYVAN KULLANIMI 669
X. SONUÇ VE ÖNERİLER 670
Kaynaklar 673
BÖLÜM 29:
GÖREV HAYVANLARI
Prof. Dr. Gültekin YILDIZ, Prof. Dr. Emine Ümran ÖRSÇELİK, Prof. Dr. İ.Hamit HANCI,
Vet. Hek. Mehmet Akif YILMAZ 677
I. GİRİŞ 677
II. SAVAŞ ALANLARINDA HAYVANLAR 678
A. Fil 678
B. Deve 680
C. At 682
D. Köpek 684
E. Yunus 687
F. Güvercin 688
G. Kanarya 689
H. Kedi 690
İ. Arı 690
J. Sıçan 692
K. Katır 692
L. Ateş böceği 693
III. SAVAŞLAR DIŞINDA HAYVANLARIN YAPTIĞI BAZI GÖREVLER 694
IV. SONUÇ 697
Kaynaklar 698
BÖLÜM 30:
HAYVAN ANTROPOLOJİSİ
Prof. Dr. Emine Ümran ÖRSÇELİK 703
I. GİRİŞ 703
II. ZOOANTROPOLOJİ 704
III. VETERİNER ANTROPOLOJİ 710
IV. HAYVAN ANTROPOLOJİSİ VE VETERİNER ANTROPOLOJİ UYGULAMALARI 713
V. SONUÇ 717
Kaynaklar 719 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
