İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Sunuş 5
Önsöz 9
Kısaltmalar Listesi 19
Giriş 25
Birinci Bölüm
ÖZEL HAYAT KAVRAMI, KAPSAMI VE KORUNMASINA İLİŞKİN HUKUKİ DAYANAKLAR
§ 1. ÖZEL HAYAT KAVRAMI 29
I. Genel Olarak 29
II. Özel Hayatın Tanımlanması ve Korunmasına Yönelik Düşüncelerin Tarihsel Gelişimi 29
III. Yabancı Hukuklarda Özel Hayatın Korunmasına Yönelik Yaklaşımlar 32
1. Coğrafya ve Zamanın Özel Hayata Etkisi 32
a. Coğrafi Etki 32
b. Zamansal Etki 35
IV. Özel Hayat Terminolojisi 37
1. Sözlük Anlamı 37
2. Uluslararası Hukuktaki Anlamı 38
3. Antropolojik Anlamı 40
4. Özel Hayat Tanımımız 42
§ 2. ÖZEL HAYATIN KAPSAMI VE KORUNMASINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER 43
I. Özel Hayatın Kapsamı 43
1. Kişinin İsmi Üzerindeki Hakkı 44
2. Kişinin Vücut Tamlığı, Sağlık ve Hayatı Üzerindeki Hakkı 45
3. Kişinin Hayatını Düzenleme ve Faaliyette Bulunma Özgürlüğü 45
4. Kişinin İtibarı Üzerindeki Hakkı 46
5. Kişinin Resmi (Görüntüsü) Üzerindeki Hakkı 46
6. Kişinin Sesi Üzerindeki Hakkı 47
7. Kişinin Sırları 47
II. Özel Hayata İlişkin Uluslararası Alandaki Düzenlemeler 48
1. Birleşmiş Milletler Şartı 48
2. İnsan Hakları Evrensel Bildirisi 49
3. Medeni ve Siyasal Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme 49
4. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 50
5. Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunması Sözleşmesi 51
6. Avrupa Sosyal Şartı 51
7. Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı 52
8. Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşmeleri 52
9. Avrupa Birliği Belgeleri 53
III. Özel Hayata İlişkin Ulusal Düzenlemeler 54
1. Kamu Hukuku Alanındaki Düzenlemeler 54
a. Anayasa 54
b. Türk Ceza Kanunu 55
c. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu 55
d. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu 58
e. İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun 60
2. Özel Hukuk Alanındaki Düzenlemeler 61
a. Türk Medeni Kanunu 61
b. Türk Borçlar Kanunu 61
c. İş Kanunu 64
d. Basın İş Kanunu 65
e. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmeleri Kanunu 65
İkinci Bölüm
İŞÇİNİN ÖZEL HAYATINA MÜDAHALE
§ 3. İŞÇİNİN ÖZEL HAYATINA MÜDAHALEDE HUKUKA UYGUNLUK SEBEPLERİ 67
I. Genel Olarak 67
II. Rıza 68
III. Üstün Nitelikte Özel Yarar 68
IV. Üstün Nitelikte Kamusal Yarar 69
V. Kamu Hukukundan Kaynaklanan Yetkinin Kullanılması 69
VI. Özel Hukuktan Kaynaklanan Yetkinin Kullanılması 70
§ 4. İŞ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL HAYATA İLİŞKİN TEMEL İLKELER 70
I. Genel Olarak 70
II. Yabancı Ülke Uygulamalarından Örnekler 72
1. Kanada ve Amerika’da Uygulanan Bir İlke: Özel Hayat ile Çalışma Hayatı Arasında Makul Uyum Borcu “L'obligation D'accommodement Raisonnable” 72
2. Özel Hayata İlişkin Sorularda Susma Hakkı “Le Droit De Se Taire” – Açıklama Yükümlülüğü: “Devoir De Dire” 74
3. Sinsi Araştırma Yasağı 78
III. Ölçülülük 84
1. Genel Olarak 84
2. Gereklilik 88
3. Orantılılık 89
4. Uygunluk 92
IV. Özel Hayata Müdahalede Eşit Davranma ve Ayrımcılık Yasağı 93
V. Bilgilendirme Yükümlülüğü (Şeffaflık) 97
Üçüncü Bölüm
İŞÇİNİN ÖZEL HAYATININ İŞ SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN BORÇLARA ETKİSİ
§ 5. İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI 107
I. Genel Olarak 107
II. Unsurları 109
1. İş Görme 109
2. Ücret 109
3. Bağımlılık 110
§ 6. TARAFLARIN İŞ SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN BORÇLARI VE ÖZEL HAYAT İLİŞKİSİ 112
I. İşçinin Borçları 112
1. İşin Özen ve Sadakatle Yapılması 112
a. Genel Olarak 112
b. Özen Borcu 113
c. Sadakat Borcu 114
aa. Sır Saklama Borcu 116
bb. Saygı Gösterme Borcu 118
2. Talimatlara Uyma 125
3. Rekabet Etmeme/Rekabet Yasağına Uyma Borcu 127
a. Genel Olarak 127
b. Rekabet Yasağının Özel Hayata Etkisi 128
aa. Yer Sınırlaması 128
bb. Zaman Sınırlaması 129
cc. Konu Sınırlaması 130
II. İşverenin Borçları 131
III. İşverenin Yönetim Hakkı ve Talimat Vermesi 132
1. Genel Olarak 132
2. İşverenin Yönetim Hakkı 134
a. Genel Olarak 134
b. Talimat Verme 135
aa. İşin Görülmesine İlişkin Talimatlar 136
bb. İşçinin İşyerindeki Davranışlarına İlişkin Talimatlar 137
c. Disiplin Uygulamaları 137
IV. İşin Düzenlenmesi ve İşçilerin Dinlenme Haklarının Kullandırılması Yükümlülüğü 139
1. İşin Düzenlenmesi 139
2. İşçilerin Dinlenme Haklarının Kullandırılması Yükümlülüğü 142
Dördüncü Bölüm
İŞÇİNİN ÖZEL HAYATININ İŞ İLİŞKİSİNE ETKİSİ
§ 7. İŞÇİNİN İŞYERİNDEKİ ÖZEL HAYATI VE SINIRLARI 145
I. Genel Olarak 145
II. İşçinin İşyerindeki Özel Hayatı 146
1. İşyerinin Düzenlenmesinde Diğer İşçilerle Fiziksel Mesafesinin Özel Hayat Açısından Önemi 146
2. İşçinin İşyeri Dışındaki Özel Hayatı ve İş Hayatına Etkisi 150
a. Genel Olarak 150
b. Kanundan Doğan Borçlara Aykırılık 151
aa. İş Dışındaki Sadakat Borcu 153
bb. Doğruluk ve Bağlılığa Aykırı Davranışlar 154
cc. Rekabet Etmeme Borcu 156
dd. İfade Özgürlüğü 157
ee. Saygı Gösterme ve İşverenin İtibarını Koruma 158
ff. İş Sözleşmesinin Feshine Dair Kısa Bir Değerlendirme 160
c. Kanundan Doğan Hakkın Kullanılması 160
d. Sözleşme Koşulunun İhlali 161
§ 8. İŞVERENİN İŞÇİNİN ÖZEL HAYATINA MÜDAHALESİ 162
I. Genel Olarak 162
II. İşçinin Özel Hayatına Müdahalenin Sınırları 166
III. İşçinin Özel Hayatına Müdahale Şekilleri 167
1. Özel Hayata İlişkin Doğrudan Bilgi Edinme 168
a. Ücret 172
b. Mesleki Yeterlilik 172
c. Kişisel Bilgiler ve Medeni Durum 173
d. Sağlık Durumu 175
e. İşçinin Alışkanlıkları 177
f. Dini ve Siyasi Düşünce 178
g. Sendika Üyeliği 178
h. Engellilik 179
ı. Adli Sicil Kaydı/Sabıka Durumu 179
i. Ekonomik Durum 180
j. Önceki İş Sözleşmesinin Sona Erme Sebebi ve Rekabet Yasağı 181
k. Hamilelik 182
2. Özel Hayata İlişkin Dolaylı Bilgi Edinme (Üçüncü Kişilerden Bilgi Toplanması ve Sinsi Araştırma) 183
Beşinci Bölüm
FESİH NEDENİ OLARAK ÖZEL HAYAT
§ 9. İŞ SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARA YÜKLEDİĞİ BORÇLARIN ÖZEL HAYATA VE FESHE ETKİSİ 187
I. İşverenin Koruma Borcuna Aykırı Davranması 189
1. Taciz 189
a. Psikolojik Taciz (Mobbing) 190
b. Cinsel Taciz 197
2. Kişilik Haklarına Yönelik Diğer Saldırılar 200
a. Gurur Kırıcı Davranışlar 200
b. İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları 202
3. Kişisel Verilerin Korunması 208
4. İfade Özgürlüğü 210
a. Düşünce ve Kanaat Özgürlüğü 210
aa. Ülkemiz Düzenlemeleri ve Kararları 210
bb. AİHM’nin Kararları 218
cc. Fransa’daki Uygulamalar ve Kararlar 219
b. İfade Özgürlüğünün Özel Bir Görünümü: İhbar Hakkı (İfşa Hakkı) 221
aa. Genel Olarak 221
bb. AİHM Kararlarında İhbar Hakkı 222
cc. İşçinin İhbar Hakkına İlişkin Uluslararası Metinler 227
dd. İşçinin İhbar Hakkına İlişkin Fransa Uygulamaları 227
ee. İsviçre’deki Yasa Çalışmaları 228
ff. Yargıtay Kararlarında İhbar Hakkı 229
c. Din ve İnanç Özgürlüğü 230
aa. İnancın Korunması 230
bb. AİHM ve ABAD Kararlarında Din ve İnanç Özgürlüğü 232
cc. Ülkemizdeki Uygulama ve Kararlar 236
dd. Fransa’daki Uygulama ve Kararlar 242
ee. İngiltere’deki Uygulama ve Kararlar 244
d. Sendikal İfade Özgürlüğü 246
II. İşverenin Yönetim Hakkını Aşar Şekilde Özel Hayata Müdahalesi 252
1. Genel Olarak 252
2. İşçilerin Üstünün ya da Eşyalarının Aranması 254
a. İşyerine Giriş ve İşyerinden Çıkışta Üst Araması 254
b. İşyeri İçerisinde Arama 259
c. İşçilerin ve Kullandıkları Araçların İzlenmesi 262
aa. İşçilerin İşyerinde Kamera ile İzlenmesi 262
bb. İşçinin Kullanımındaki Araçların Takibi 268
d. Kıyafet ve Görünüşe İlişkin Uygulamalar 271
e. İletişimin İzlenmesi ve İletişim Yasakları 286
aa. Genel Olarak 286
bb. İşçinin İnternet Kullanımının Takibi 291
cc. İşçinin Epostaların İzlenmesi 293
dd. İşçinin Telefon Görüşmelerinin İzlenmesi 299
ee. İşçinin Sinsi İzlenmeyi Engelleme Hakkı 303
f. İş Dışındaki Özel Hayat 307
g. İşçinin Yerleşim Yeri Seçme Hakkına Müdahale, Seyahat Hakkının Kısıtlanması ve Çalıştığı Yerin Değiştirilmesi 310
aa. Yerleşim Yeri Seçme Hakkı 310
bb. İşçinin Çalıştığı Yerin Değiştirilmesi 311
cc. Seyahat Özgürlüğüne Müdahale 317
h. Tütün ve Alkol Ürünü Kullanımı 318
§ 10. İŞ SÖZLEŞMESİNİN ÖZEL HAYAT SEBEBİYLE İŞÇİ VE İŞVEREN TARAFINDAN FESHİ 320
I. İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshi 320
1. İşçinin Özel Hayatının Fesih İçin Haklı Neden Teşkil Etmesi 322
a. Genel Olarak 322
b. Sağlık Sebepleri 323
c. Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri 325
aa. İşçinin İşvereni Yanıltması 325
bb. İşçinin İşverenin Şeref ve Haysiyetine Yönelik Davranışı 327
cc. İşçinin İşverenin Diğer İşçisine Cinsel Tacizde Bulunması 333
dd. İşçinin İşverene, İşverenin Ailesine veya Diğer İşçilerine Sataşması 334
ee. İşyerine Sarhoş Gelmek ya da İşyerinde Alkol, Uyuşturucu Madde Tüketmek 335
ff. İşçinin Doğruluk ve Bağlılığa Uymayan Davranışlarda Bulunması 337
gg. İşçinin Hatırlatıldığı Halde Görevini Yapamamakta Israr Etmesi 340
hh. İşçinin İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarına Aykırı Hareket Etmesi 342
aaa. Tele Çalışma 343
bbb. Uzaktan Çalışmanın (Tele Çalışmanın) Özel Hayatla Bağlantısı 346
2. İşçinin Özel Hayatının Fesih İçin Geçerli Sebep Teşkil Etmesi 348
II. İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi 355
1. İşçinin Özel Hayatına Haksız Müdahale Edilmesi Nedeniyle Feshi 355
a. Genel Olarak 355
b. Sağlık Sebepleri 355
aa. İşçinin Yaptığı İşin Niteliği Gereği İşçinin Sağlığının Bozması 355
bb. İşverenin ya da Başka Bir İşçisinin Bulaşıcı Hastalığa Yakalanması 356
b. Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri 357
aa. İşverenin İşçinin Şeref ve Namusuna Yönelik Söz ve Davranışlarda Bulunması 357
bb. İşverenin İşçiye Sataşması veya Asılsız İthamda Bulunması 358
cc. İşçinin Üçüncü Bir Kişinin ya da İşverenin Bir İşçisinin Cinsel Tacizine Maruz Kalması 358
dd. Psikolojik Taciz (Mobbing) 360
2. İşçinin Özel Hayatının Engellenmesi Nedeniyle Feshi 361
§ 11. İŞ SÖZLEŞMESİNİN ÖZEL HAYAT SEBEBİYLE FESHİNDE KİŞİLİK HAKLARINA SALDIRIDAN KAÇINMA 364
I. Fesih Nedeni Olan Olayın Tespiti 364
1. Genel Olarak 364
2. İşçinin İtibarının Korunması 366
3. İşçinin Eylemleri ile Sınırlı Tutulması 367
4 Olayın İşe ve İşyerine Olumsuz Etkisi 369
II. Fesihte İzlenen Yöntemin Kişilik Haklarına Saldırı Teşkil Etmesi Olası Talepler 370
Altıncı Bölüm
ÖZEL HAYATIN İHLALİNDEN KAYNAKLANAN SORUMLULUK
§ 12. ÖZEL HAYATA MÜDAHALENİN İSPATI 373
I. Genel Olarak 373
II. İşçinin İspat Yükü 375
III. İşverenin İspat Yükü 376
§ 13. HUKUKİ SORUMLULUK 377
I. Genel Olarak 377
II. İş Kanunundan Kaynaklanan Talepler 378
1. Kötüniyet Tazminatı 378
2. Ayrımcılık Tazminatı 379
3. Kıdem Tazminatı 380
III. Türk Medeni Kanunundan Kaynaklanan Talepler 381
1. Hukuki işlemin Hükümsüzlüğü 381
2. Kişilik Hakkı Saldırıya Uğrayan İşçinin Açabileceği Davalar 383
a. Saldırı Tehlikesinin Önlenmesi 383
b. Saldırının Sonlandırılması 383
c. Saldırının Hukuka Aykırı Olduğunun Tespiti 384
d. Manevi Tazminat 385
e. Maddi Tazminat 388
f. Saldırıdan Elde Edilen Kazancın Verilmesi 388
IV. Kişisel Verilerin Korunması Kanunundan Kaynaklanan Talepler 389
§ 14. CEZAİ SORUMLULUK 389
I. Genel Olarak 389
1. Türk Ceza Kanunu 389
2. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu 390
3. İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun 391
Sonuç 393
Kaynakça 397
Kavram Dizini 427 |