İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Teşekkür 7
Özet 9
Kısaltmalar 15
§1. GİRİŞ 17
§2. MUKAYESELİ HUKUKTA DURUM 21
BİRİNCİ BÖLÜM
TÜZEL KİŞİLERİN YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİNE ATANMASI
§3. ÖZEL HUKUK VE KAMU TÜZEL KİŞİLERİNİN YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİNE ATANMASI 27
I. GENEL OLARAK 27
A. Tüzel Kişiliğin Tanımı ve Kazanılması 27
B. Tüzel Kişilerin Yönetim Kurulu Üyeliği Açısından Hak Ehliyeti 32
II. KANUNDA ARANAN ŞARTLAR 37
A. İflas Etmemiş Olma 37
B. Ehliyetin Kısıtlanmamış Olması 39
III. ESAS SÖZLEŞMEDE ARANABİLECEK NİTELİKLER 43
IV. BAZI ÖZEL ANONİM ŞİRKET TİPLERİNDE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ İÇİN KANUNDA ÖNGÖRÜLEN EK NİTELİKLER 50
§4. KAMU TÜZEL KİŞİLERİNİN YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİNE ATANMASINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER 52
I. İŞLETME KONUSU KAMU HİZMETİ OLAN ANONİM ŞİRKETLERDE KAMU TÜZEL KİŞİLERİNİN YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİ 52
A. Genel Olarak 52
B. Düzenlemenin Amacı 55
C. Kanunda Aranan Şartlar 57
1. Kamu Tüzel Kişiliği 57
2. Esas Sözleşmede Hüküm Bulunması 62
3. İşletme Konusunun Kamu Hizmeti Olması 67
D. Temsilci Sayısı 72
II. PAY SAHİBİ OLAN KAMU TÜZEL KİŞİLERİNİN YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİ 74
A. Genel Olarak 74
B. Amaç ve İşletme Konusu Kamu Hizmeti Olan Anonim Şirketlerde Yönetim Kuruluna Temsilci Gönderme Hakkından Farkı 77
C. Kanunda Aranan Şartlar 78
1. Kamu Tüzel Kişiliği 78
2. Pay Sahipliği 78
D. Esas Sözleşmede Aranabilecek Nitelikler 79
E. Temsilci Sayısı 79
İKİNCİ BÖLÜM
TÜZEL KİŞİ ÜYE İLE TEMSİLCİSİ ARASINDAKİ İLİŞKİ VE İŞLEYİŞ
§5. GERÇEK KİŞİ TEMSİLCİNİN SEÇİMİ VE ATANMASI 83
I. GENEL OLARAK 83
II. TEMSİLCİDE ARANAN NİTELİKLER 84
A. Kanuni Nitelikler 84
B. Esas Sözleşmede Aranabilecek Nitelikler 88
III. YÖNETİM KURULUNA ADAY OLMA VE TEMSİLCİNİN SEÇİMİNDE YETKİLİ ORGANIN KARAR ALMA USULÜ 90
A. Dernek 90
B. Vakıf 91
C. Kooperatif 93
D. Kollektif Şirket 95
E. Komandit Şirket 97
F. Limited Şirket 99
G. Anonim Şirket 100
IV. TEMSİLCİNİN TİCARET SİCİLİNE TESCİL VE İLANI 102
A. Tescile İlişkin Esaslar 102
1. Tescilin Süresi 102
2. Tescil İçin Gerekli Belgeler ve “İlgili” Kavramı 103
3. Tescilin Etkileri Açısından 104
a. Kurucu–Açıklayıcı Etkisi Açısından 104
b. Olumlu–Olumsuz Etkisi Açısından 106
4. Tescilin Geçersiz Seçim veya Atamaya Etkisi 108
5. Tescilde Değişiklik 108
B. İnternet Sitesinde Yayınlanma Zorunluluğu 109
§6. TÜZEL KİŞİ ÜYE İLE TEMSİLCİSİ ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİ 111
I. İLİŞKİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 111
A. Eski Türk Ticaret Kanunu Düzenlemesinde İleri Sürülen Görüşler 111
1. Özel Hukuk Tüzel Kişisi ile Temsilcisi Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliğine Dair Görüşler 111
a. Organ Görüşü 112
b. Menfaat Temsilcisi Görüşü 113
2. Kamu Tüzel Kişisi ile Temsilcisi Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliğine Dair Görüşler 115
B. Türk Ticaret Kanunu Düzenlemesinde İleri Sürülen Görüşler 116
1. Özel Hukuk Tüzel Kişisi İle Temsilcisi Arasında İlişkinin Hukuki Niteliği 116
a. Organ Görüşü 116
b. Temsil Görüşü 117
c. Kanaatimiz 117
2. Kamu Tüzel Kişisi ile Temsilcisi Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği 121
II. TEMSİLCİYE TÜZEL KİŞİ ÜYE TARAFINDAN VERİLEN TALİMATLAR 122
A. Talimat Vermede Yetkili Organ 122
B. Temsilcinin Verilen Talimatlarla Bağlılığı ve Talimata Aykırı İş ve İşlemler 124
1. Genel Olarak 124
2. Eski Türk Ticaret Kanunu Düzenlemesinde İleri Sürülen Görüşler 124
3. Türk Ticaret Kanunu Düzenlemesinde İleri Sürülen Görüşler 126
4. Kanaatimiz 126
§7. TÜZEL KİŞİ ÜYELERİN HAKLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 128
I. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HAKLARI 128
A. Yönetim ve Temsil Hakkı 128
B. Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı 129
C. Mali Haklar 130
II. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 133
A. Özen Yükümlülüğü 133
B. Sadakat Yükümlülüğü 135
C. Müzakerelere Katılmama Yükümlülüğü 137
D. Şirketle İşlem Yapmama Yükümlülüğü 139
E. Şirkete Borçlanmama Yükümlülüğü 140
F. Şirketle Rekabet Etmeme Yükümlülüğü 142
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜZEL KİŞİ YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞU VE YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİ SIFATININ SONA ERMESİ
§8. TÜZEL KİŞİ YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞU 145
I. TÜZEL KİŞİ YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİNDEN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUK 145
A. Özel Hukuk Tüzel Kişisinin Hukuki Sorumluluğu 145
1. Sorumluluğun Kaynağı 145
a. Eski Türk Ticaret Kanunu Döneminde Durum 145
b. Türk Ticaret Kanunu Düzenlemesinde Durum 149
2. Sorumluluğun Niteliği 154
B. Kamu Tüzel Kişisinin Hukuki Sorumluluğu 156
C. Temsilcinin Hukuki Sorumluluğu Sorunu 161
1. Organ Sıfatından Kaynaklanan Hukuki Sorumluluğu 161
2. Temsilcinin Hukuki Sorumluluğunun Muvazaa ve Kanuna Karşı Hile Kapsamında Değerlendirilmesi 163
D. Türk Ticaret Kanununda Düzenlenen Hukuki Sorumluluk Halleri 166
1. Belgelerin ve Beyanların Kanuna Aykırılığından Doğan Hukukî Sorumluluk 166
2. Sermaye Taahhüdü ve Ödemelerle İlgili Yanlış Beyanlardan ve Pay Taahhüt Edenlerin Ödeme Yetersizliğinden Doğan Hukukî Sorumluluk 167
3. Ayınlara Değer Biçilmesinde Yolsuzluk Yapılmasından Doğan Hukukî Sorumluluk 168
4. Halktan İzinsiz Para Toplanmasından Doğan Hukukî Sorumluluk 168
5. Kurucuların, Yönetim Kurulu Üyelerinin ve Yöneticilerin Hukukî Sorumluluğu 169
E. Kamu Borçlarından Doğan Sorumluluk Halleri 169
F. Tüzel Kişi Yönetim Kurulu Üyesinin İbrası 171
II. TÜZEL KİŞİ YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİNDEN DOĞAN CEZAİ SORUMLULUK 173
§9. YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİ SIFATININ SONA ERMESİ 177
I. ÖZEL HUKUK TÜZEL KİŞİSİNİN ÜYELİĞİNİN SONA ERMESİ 177
A. Genel Sona Erme Halleri 178
1. Azil 178
2. İstifa 179
3. Sürenin Dolması 180
4. İflas 180
5. Ehliyetin Kısıtlanması 182
6. Esas Sözleşmede Öngörülen Haller 183
B. Tüzel Kişiliğe Has Sona Erme Halleri 184
1. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi 184
2. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirmenin Üyeliğe Etkisi 186
II. KAMU TÜZEL KİŞİSİNİN YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİNİN SONA ERMESİ 188
A. İşletme Konusu Kamu Hizmeti Olan Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Üyesi Kamu Tüzel Kişileri ve Temsilcileri Açısından 188
1. Azil 188
2. Esas Sözleşmenin Değiştirilmesi 190
3. Faaliyet Konusunun Değiştirilmesi 193
4. İstifa 194
5. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi 194
B. Pay Sahibi Olan Kamu Tüzel Kişilerinin Yönetim Kurulu Üyeliği Açısından 195
SONUÇ 197
Kaynakça 201
Kavram Dizini 213 |