|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Onbeşinci Baskıya Önsöz 7
Önsöz 9
Genel Plan 13
Kısaltmalar 33
Giriş 35
Birinci Kısım
İDÂRÎ YARGININ GELİŞİMİ, TÜRK YARGI TEŞKÎLÂTI VE
GÖREV ALANI
Birinci Bölüm
İDÂRÎ YARGININ GELİŞİMİ VE
TÜRK YARGI TEŞKÎLÂTININ GENEL GÖRÜNÜMÜ
I. İDÂRENİN YARGISAL DENETİMİNDE SİSTEMLER VE İDÂRÎ YARGININ GEREKLİLİĞİ 41
A. İdârenin Yargısal Denetiminde Sistemler 41
1. Yargı Birliği Sistemi 41
2. Yargı Ayrılığı Sistemi (İdârî Rejim) 42
a. İdârî Rejimin Unsurları 42
b. İdârî Yargı Sisteminde Farklı Uygulamalar 43
B. İdârî Yargının Gerekliliği 44
II. İDÂRÎ YARGININ DOĞUŞU VE GELİŞİMİ 46
A. Fransa’da İdârî Yargının Doğuşu 46
1. İdârî Yargının İhdası 46
a. Conseil d’État’nın Kurulması 47
b. Vilâyet Konseylerinden İdâre Mahkemelerine 49
2. İdârî Dâvâların Ortaya Çıkışı 50
a. İptal Dâvâsının Ortaya Çıkışı 50
b. Tam Yargı Dâvâsının Ortaya Çıkışı 51
B. Türkiye’de İdârî Yargının Gelişimi 52
1. Osmanlı Klâsik Dönemi 53
2. Osmanlı Modern Dönemi 60
a. Şûrâ–yı Devletin Kurulması 61
b. Taşra Meclisleri ve Yargılama Yetkisinin Gelişimi 63
3. Cumhuriyet Dönemindeki Gelişmeler 66
a. 1920–1924 Dönemi 66
b. Şûrâ–yı Devletin Yeniden Kuruluşu 67
c. Tam Yargı Dâvâları ve İdârenin Sorumluluğunun Doğuşu 69
d. 1961 Anayasasında Danıştay 70
e. 1982 Sonrası İdârî Yargı 71
4. İl İdâre Kurullarından İdâre Mahkemelerine 71
III. TÜRK YARGI SİSTEMİNİN GENEL GÖRÜNÜMÜ 73
A. 1982 Anayasasına Göre Yargı Teşkîlâtı 73
1. Anayasa Yargısı: Anayasa Mahkemesi 73
2. Adlî Yargı: Yargıtay 74
3. İdârî Yargı: Danıştay 75
4. Uyuşmazlık Mahkemesi 76
B. Niteliği Tartışmalı Kuruluşlar 76
1. Hâkimler ve Savcılar Kurulu 76
2. Sayıştay 78
3. Yüksek Seçim Kurulu 81
İkinci Bölüm
TÜRK İDÂRÎ YARGI TEŞKÎLÂTI
I. DANIŞTAY 84
A. Danıştay’ın Yapısı ve İşleyişi 84
1. Danıştay Anayasal Bir Kurumdur 84
2. Danıştay Personeli ve Atama Usûlü 84
a. Danıştay Üyelerinin Nitelikleri ve Atanması 85
b. Savcılar ve Tetkik Hâkimleri 86
3. Danıştay ve Personelinin Hukûkî Statüsü 86
4. Danıştay’ın Yönetimi 87
a. Danıştay Başkanı 88
b. Danıştay Başsavcısı 88
c. Dâire Başkanları 88
5. Danıştay’ın Karar Mercileri ve Usûlleri 89
a. Dâireler 89
b. Danıştay Genel Kurulu 91
c. İdârî İşler Kurulu 92
d. İdârî ve Vergi Dâvâ Dâireleri Kurulları 92
e. İçtihatları Birleştirme Kurulu 94
f. Başkanlar ve Başkanlık Kurulu 95
B. Danıştay’ın Görevleri 97
1. Danıştay’ın İdârî Görevleri 97
2. Danıştay’ın Yargısal Görevleri 100
a. Danıştay’ın Temyiz Görevi 100
b. Danıştay’ın İstînaf Görevi 100
c. Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Görevi 100
II. BÖLGE İDÂRE MAHKEMELERİ 103
A. Bölge İdâre Mahkemelerinin Kuruluş ve İşleyişi 104
1. Bölge İdâre Mahkemelerinin Kuruluşu ve Yapısı 104
2. Bölge İdâre Mahkemelerinin İşleyişi 107
B. Bölge İdâre Mahkemelerinin Görevleri 110
III. İDÂRE VE VERGİ MAHKEMELERİ 110
A. Mahkemelerin Kuruluşu ve İşleyişi 111
1. Mahkemelerin Kuruluşu 111
2. Mahkemelerin İşleyişi 111
3. Mahkemelerin Personeli 112
B. Mahkemelerin Görevleri 115
Üçüncü Bölüm
İDÂRÎ YARGININ GÖREV ALANI VE UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
I. İDÂRÎ YARGININ GÖREV ALANI 117
A. İdârî Yargının Görev Alanının Anayasal Korunması 117
1. Görev ve Yetki Kavramları 117
2. Anayasa ve İdârî Yargının Görev Alanı 118
a. Öğretideki Yaklaşımlar 118
b. Yargı Yerlerinin Yaklaşımı 119
B. İdârî Dâvâ Kavramı ve İdârî Yargının Görev Alanının Tespitinde Ölçütler 121
1. İdârî Dâvâ Kavramı 121
2. İdârî Yargının Görev Alanının Tespitinde Kıstaslar 122
a. Kamu Gücü Kıstası 122
b. Kamu Hizmeti Kıstası 124
c. İdârî İşlev Kıstası 125
II. İDÂRÎ YARGININ GÖREV ALANINA GİREN VE GİRMEYEN KONULAR 125
A. İdârî Yargının Görev Alanına Giren Konular 126
1. Organik Anlamda İdârenin İdârî Faâliyetleri 126
2. Özel Hukuk Kişilerinin İdârî Nitelikteki Faâliyetleri 126
3. Yasama ve Yargı Organlarının İdârî İşleve Giren Faâliyetleri 128
a. Yasama Organının İdârî İşleve Giren Faâliyetleri 128
b. Yargı Organının İdârî İşleve Giren Faâliyetleri 130
4. İktisadî Kamu Kurumlarının Kamu Hukûkuna Tâbi Faâliyetleri 133
5. İdârenin Ekonomik Kolluk İşlemleri 134
6. Karayolları Trafik Kānûnu Uygulamasından Doğan Bâzı İşler 135
B. İdârî Yargının Görev Alanına Girmeyen Konular 136
1. Yasama ve Yargı İşlevine Giren Konular 136
2. Hükûmet İşlemleri 137
3. Kānunla Adlî Yargının Görevli Kılındığı Konular 141
4. İktisadî Kamu Kurumlarının Özel Hukûka Tâbi Faâliyetleri 144
5. Kamu Görevlilerinin Tazmînat Sorumluluğu 145
6. İdârenin Kişilere Karşı Açacağı Dâvâlar 147
7. İdârece Yapılan Haksız Ödemelerin Geri Alınması 148
8. İdârenin Yargı Alanına İlişkin İşlemleri 148
9. Fiilî Yol Uygulaması Sonucu Çıkan Uyuşmazlıklar 151
10. İdârenin Taşıt Araçlarının Sebep Olduğu Kazâlardan Doğan Dâvâlar 152
11. Trafik İdârî Para Cezâları 153
12. İdârenin Özel Hukuk Eylemlerinden Doğan Dâvâlar 154
III. İDÂRÎ UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE YARGI DIŞI YÖNTEMLER 155
A. Tahkim Usûlü 156
1. Genel Olarak Tahkim Usûlü 159
2. Tahkim Usûlüne Başvurmanın Nedenleri 159
3. İdârî Sözleşmelerde Tahkim 160
B. Sulh Usûlü 163
1. Genel Olarak Sulh Usûlü 163
2. İdârenin Taraf Olduğu Uyuşmazlıklarda Sulh Usûlü 163
IV. YARGI DÜZENLERİ ARASINDAKİ UYUŞMAZLIKLARIN GİDERİLMESİ 166
A. Yargı Düzenleri ve Uyuşmazlık Mahkemesi 166
1. Yargı Düzenlerinin Görev Alanları 166
2. Uyuşmazlık Mahkemesinin Yapısı ve İşleyişi 167
B. Uyuşmazlık Türleri ve Giderilmesi 168
1. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarma 169
a. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarmanın Şartları 169
b. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarma ve Çözüm 172
2. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı 174
a. Olumsuz Görev Uyuşmazlığının Şartları 174
b. Olumsuz Görev Uyuşmazlığının Çözüm Usûlü 178
3. Olumlu Görev Uyuşmazlığı 179
a. Olumlu Görev Uyuşmazlığının Şartları 179
b. Olumlu Görev Uyuşmazlığının Çözüm Usûlü 180
4. Yargı Mercilerinin Uyuşmazlık Mahkemesine Başvurmaları 181
a. İlk Derece Mahkemelerinin Başvurusu 181
b. Temyiz Mercilerinin Başvurusu 182
5. Hüküm Uyuşmazlığı 184
a. Hüküm Uyuşmazlığının Şartları 184
b. Hüküm Uyuşmazlığının Giderilmesi 186
C. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları 187
V. YARGILAMA YETKİSİNİN KAPSAMI VE SINIRI 188
A. Yargılama Yetkisinin Kapsamı 188
1. Cumhurbaşkanının Tek Başına Yaptığı İşlemler 189
2. Yüksek Askerî Şûrâ Kararları 190
3. Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kararları 192
4. Yüksek Seçim Kurulu Kararları 193
5. Uyarma ve Kınama Cezâları 194
6. Olağanüstü Hâldeki İdârî İşlemler 194
7. Bâzı Kānunlardaki Kısıtlamalar 195
8. Yürütmenin Durdurulması Karârında Kısıtlamalar 197
B. Yargılama Yetkisinin Sınırı 199
1. Hukûka Uygunluk Denetimi 199
2. Takdir Yetkisi, Yerindelik ve Yargısal Denetim 202
İkinci Kısım
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE YARGILAMANIN AŞAMALARI
Dördüncü Bölüm
YARGILAMANIN AŞAMALARI
I. İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNÜN GENEL İLKELERİ 223
A. İdârî Yargılama Usûlünün Kaynakları 223
1. İdârî Yargılama Hukûkunun Temel Kaynakları 223
2. Tartışmalı Hususlar 224
a. Hukuk Muhâkemeleri Kānûnu’na Açıkça Yollamada Bulunulmayan Hâller 224
b. Hukuk Muhâkemeleri Müesseselerinin İdârî Yargıda Uygulanabilirliği 228
c. İdârî Yargının Özel Hukuk Kurallarına Başvurulabilmesi 228
B. İdârî Yargılama Usûlünün Özellikleri ve İlkeleri 231
1. Yazılılık İlkesi 231
2. Basit ve Az Masraflı Oluşu 232
3. Savcılık Kurumu 233
4. Tasarruf İlkesi–Yargının Pasifliği İlkesi 233
5. Re’sen Araştırma İlkesi 235
a. Re’sen Araştırma İlkesinin İçeriği 235
b. Re’sen Araştırma Yetkisinin Sınırı 237
6. Usûl Ekonomisi İlkesi 239
7. Âdil Yargılama İlkesi 240
8. Taleple Bağlılık İlkesi 246
9. Aleyhe Hüküm Verme Yasağı 249
10. Aleyhe Bozma Yasağı 251
11. Usûlî Kazanılmış Hak İlkesi 252
12. Usûl Kurallarının Derhal Uygulanması İlkesi 253
13. Usûl Kurallarının Esnek Yorumlanması İlkesi 254
C. Hâkimin Tarafsızlığı 255
1. Hâkimin Dâvâya Bakmaktan Yasaklılığı 255
2. Hâkimin Reddi 256
3. Çekinme ve Reddin Karâra Bağlanması 258
a. Danıştay’da Çekinme ve Reddin Karâra Bağlanması 258
b. Mahkemelerde Çekinme ve Reddin Karâra Bağlanması 258
II. DÂVÂNIN AÇILMASI VE DÂVÂ DİLEKÇESİ 259
A. Dâvâ Dilekçesinde Bulunması Gereken Hususlar 259
1. Mahkemenin Adı 260
2. Taraflar 260
3. Dâvânın Konusu 261
4. Bildirim Târihi 266
5. Dâvânın Sebepleri ve Deliller 266
6. Sonuç 267
7. İmza 267
8. Dilekçe Nüshaları ve Ekleri 268
B. Dâvâ Dilekçesinin Verileceği Yerler 269
1. Dâvâ Açılan Mahkeme 269
2. İdâre veya Vergi Mahkemesi 269
3. Asliye Hukuk Hâkimliği 270
4. Konsolosluklar 271
5. En Yakın Âmirler 271
C. Dâvâ Açmada Farklı Durumlar 274
1. Bir Dilekçe İle Birden Fazla İşleme Karşı Dâvâ Açılması 274
2. Bir İşleme Karşı Birlikte Dâvâ Açılması 277
3. İptal ve Tam Yargı Dâvâsının Birlikte Açılması 278
D. Dilekçenin Verilmesi Üzerine Yapılacak İşlemler 279
1. Dilekçenin Kaydı 279
2. Harç veya Posta Ücretlerinde Eksiklik 280
E. Dâvânın Açılmasının Sonuçları 281
1. Zamanaşımı 281
2. Derdestlik 281
3. Hüküm Verme Zorunluluğu 282
4. İddia ve Savunmaların Sınırlandırılması 283
III. DÂVÂ DİLEKÇESİ ÜZERİNDE İLK İNCELEME 285
A. Görev ve Yetki 286
1. Görevsiz Yargı Yerinde Dâvâ Açılması 286
a. Yargı Düzeni Açısından Görev 287
b. İdârî Yargı Düzeni İçinde Görev 292
2. İdârî Yargı Yerlerinde Yetki Kuralları 294
a. İptal Dâvâlarında Yetki 295
aa. Genel Yetki Kuralı 295
bb. Özel Yetki Kuralları 295
b. Tam Yargı Dâvâlarında Yetki 299
c. Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki 301
3. İdârî Yargıda Yetki ve Görev Uyuşmazlığının Çözümü 301
B. İdârî Merci Tecâvüzü 305
1. İdârî Merci Tecâvüzü Tanımı ve Niteliği 305
2. İdârî Merci Tecâvüzü Hâlinde Yapılacak İşlem 307
C. Ehliyet 308
1. Taraf Ehliyeti 309
2. Dâvâ Ehliyeti 311
3. İdârî Dâvâlara Özgü Şartlar 313
a. İptal Dâvâsında Menfaat İhlâli Şartı 313
b. Tam Yargı Dâvâlarında Hak İhlâli Şartı 314
4. Dâvâya Vekâlet 314
5. Dâvânın Taraflarında Değişme 316
D. Kesin ve Yürütülmesi Gerekli Bir İşlemin Varlığı 318
E. Süre Aşımı 319
1. Dâvâ Açma Süresinin Niteliği 319
2. Genel ve Özel Dâvâ Süreleri 324
3. Sürelerin Başlangıcı 325
a. İptal Dâvâlarında Süre 325
aa. Bireysel İşlemlerde 325
bb. Düzenleyici İşlemlerde 329
cc. Mâlî Yükümlülük Getiren İşlemlerde 331
dd. Îlân Sûretiyle Bildirilen İşlemlerde 332
ee. İdâreye Başvuru Hâlinde 332
b. Tam Yargı Dâvâlarında 340
aa. İdârî İşlemden Doğan Tam Yargı Dâvâlarında 340
bb. İdârî Eylemden Doğan Tam Yargı Dâvâlarında 342
cc. İdârî Sözleşmelerden Doğan Tam Yargı Dâvâlarında 344
4. Dâvâ Süresinin Hesaplanması 346
5. Sürenin Durması ve Ek Süreler 347
a. Sürenin Durması 347
b. Ek Süreler 351
F. Husûmet 351
1. Dâvâlı Gösterilmemesi veya Yanlış Gösterilmesi 354
2. Husûmet Açısından Kamu Kuruluşlarının Durumu 355
a. Cumhurbaşkanlığı 356
b. Cumhurbaşkanlığına Bağlı Kuruluşlar 357
c. Bakanlıklar 358
d. Merkezin Taşra Kuruluşları 358
e. Meclis Başkanlığı 359
f. Yargı Organı 359
g. Vesâyet Makamları 360
h. Diğer Kamu Tüzel Kişileri 360
i. Birden Fazla Kamu Kuruluşu 360
j. Örgütte Değişme 361
k. İdârî Sözleşmelerde 361
G. Dâvâ Dilekçesinin Usûl ve Şekle Uygunluğu 361
IV. DOSYANIN TEKEMMÜLÜ 364
A. Dâvâ Dilekçesinin Tebliği ve Cevap 364
1. Dilekçenin Tebliği ve Cevap 364
2. Cevap Süresine Uymamanın Sonuçları 366
B. Bilgi ve Belgelerin İstenmesi 367
1. Yargı Yerinin Bilgi ve Belge İstemesi 367
2. Ara Karârının İdârece Yerine Getirilmemesi 368
V. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN TARAFLAR YANINDA YER ALMASI 369
A. Dâvânın İhbarı 369
1. Genel Olarak Dâvânın İhbarı 369
2. İdârî Yargılama Usûlünde Dâvânın İhbarı 370
B. Dâvâya Müdâhale 373
1. Genel Olarak Dâvâya Müdâhale 373
a. Aslî Müdâhale 373
b. Fer’î Müdâhale 374
2. İdârî Yargılama Usûlünde Dâvâya Müdâhale 374
VI. DÂVÂYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ 377
A. Dâvâdan Ferâgat 377
1. Genel Olarak Dâvâdan Ferâgat 377
2. İdârî Yargılama Usûlünde Dâvâdan Ferâgat 380
B. Dâvânın Kabûlü 385
1. Genel Olarak Dâvânın Kabûlü 385
2. İdârî Yargılama Usûlünde Dâvânın Kabûlü 386
VII. BAĞLANTILI DÂVÂLAR 388
1. Bağlantılı Dâvâ Kavramı 389
2. Dâvâlar Arasında Bağlantı Hâlleri 392
3. Bağlantı Nedeniyle Gönderme Karârı ve Sonuçları 393
5. Bağlantı Konusunda Karar Verecek Merciler 394
VIII. İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE İSPAT VE DELİLLER 397
A. İspat ve Delil Kavramları 397
1. İspat 397
a. İspatın Tanımı 397
b. İspatın Konusu 398
c. İspat Yükü 399
d. İdârî Yargılama Usûlünde İspat Yükü 401
2. Delil 402
a. Delilin Tanımı 402
b. Delilin Özellikleri 403
c. Delil Türleri 404
d. Delillerin Elde Edilmesi ve Zamanı 404
e. Delil Tespiti 405
f. Delillerin İstinabe Yoluyla Toplanması 408
B. İdârî Yargılama Usûlünde Deliller 409
1. Bilirkişi İncelemesi 409
a. Bilirkişilik Müessesesi ve Şartları 409
b. Bilirkişi Raporunun Hukûkî Niteliği 410
2. Keşif 411
a. Keşif Müessesesi ve Şartları 411
b. Keşfin Hukûkî Değeri 411
3. Belge Delili 412
a. Belge Delili ve Şartları 412
b. İdârî Yargılama Usûlünde Belge Delili 413
4. Tanık 414
a. Genel Olarak Tanık Delili 414
b. İdârî Yargılama Usûlünde Tanık Delilinin Yeri 414
5. Kesin Hüküm 417
a. Genel Olarak Kesin Hüküm 417
b. İdârî Yargılama Usûlünde Kesin Hüküm Delili 417
6. Yemin ve İkrar Delilleri 418
a. Genel Olarak Yemin ve İkrar Delilleri 418
b. İdârî Yargılama Usûlünde Yemin ve İkrar 419
IX. DURUŞMA 419
A. Duruşma Karârı 420
B. Kānun Yolları Aşamasında Duruşma 421
C. Duruşmanın Usûlü 421
X. DÂVÂNIN SONUÇLANDIRILMASI 422
A. Dâvânın Hüküm Dışında Sonuçlandırılması 422
1. Dâvânın Konusuz Kalması 423
2. Dâvânın Açılmamış Sayılması 428
B. Hüküm 429
1. Mahkeme Kararlarının Türleri 429
a. Ara Kararları 429
b. Nihâî Kararlar 430
2. İdârî Yargılama Usûlünde Hüküm 430
a. Karar Verilme Usûlü 430
b. Kararlarda Bulunacak Hususlar 431
c. Karârın Yazım Tarzı ve Şekli 433
d. Kararların Saklanması ve Tebliği 436
C. Yargılama Giderleri 436
1. Yargılama Giderlerinin Kapsamı 437
2. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk 439
3. Yargılama Giderleriyle İlgili Diğer Hususlar 440
D. Açıklama ve Yanlışlıkların Düzeltilmesi 443
1. Açıklama 443
a. Tanımı ve Hukûkî Mâhiyeti 443
b. Açıklama Konuları 444
c. Açıklama Usûlü 445
2. Yanlışlıkların Düzeltilmesi 447
a. Tanımı ve Mâhiyeti 447
b. Konusu 447
c. Yanlışlıkların Düzeltilmesi Usûlü 448
XI. VERGİ USÛL KÂNÛNU’NA ATIF YAPILAN HUSUSLAR 449
A. Dâvâ Ehliyetine İlişkin Düzenlemeler 449
B. Dâvâ Konusuna İlişkin Düzenlemeler 450
C. Duruşmaya İlişkin Düzenlemeler 450
XII. İVEDİ YARGILAMA USÛLÜ 451
A. İvedi Yargılama Usûlü 453
1. İvedi Yargılama Usûlüne Tâbi Konular 453
2. İvedi Yargılamada Usûl Kuralları 454
B. Merkezî Sınavlara İlişkin Yargılama Usûlü 461
1. Bu Usûle Tâbi Konular 461
2. Hızlandırmaya İlişkin Usûl Kuralları 464
C. İvedi Yargılama Usûlünün Uygulanabilirliği 466
Üçüncü Kısım
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE DÂVÂ ÇEŞİTLERİ
Beşinci Bölüm
İPTAL DÂVÂSI
I. İPTAL DÂVÂSINDA GENEL İLKELER 473
A. İptal Dâvâsının Tanımı ve Özellikleri 473
1. İptal Dâvâsının Tanımı 473
2. İptal Dâvâsının Özellikleri 474
B. İptal Dâvâsının Konusu 477
1. İdârî İşlemler İptal Dâvâsına Konu Olabilir 477
2. İdârî Sözleşmeler ve İptal Dâvâsı 490
C. İptal Dâvâsında Menfaat İhlâli Şartı 499
1. Menfaat İhlâli Kavramı 499
2. Menfaat İhlâlinin Özellikleri 501
a. Menfaat Meşrû Olmalıdır 501
b. Menfaat Güncel Olmalıdır 502
c. Menfaat Kişisel Olmalıdır 504
II. İPTAL DÂVÂSINDA İPTAL SEBEPLERİ 512
A. Yetki Yönünden Hukûka Aykırılık 516
1. Yetki Unsurunun İptal Dâvâsı Bakımından Özellikleri 516
2. Yetki Çeşitleri Bakımından Hukûka Aykırılıklar 523
a. Kişi Bakımından Yetkisizlik 523
b. Konu Bakımından Yetkisizlik 526
c. Yer Bakımından Yetkisizlik 528
d. Zaman Bakımından Yetkisizlik 529
B. Biçim Yönünden Hukûka Aykırılık 531
1. Şekil Bakımından Hukûka Aykırılık 531
2. Usûl Bakımından Hukûka Aykırılık 535
C. Sebep Yönünden Hukûka Aykırılık 542
1. Sebep Unsurunda Sakatlık Hâlleri 545
2. Sebeplerin Çokluğu ve Sebep İkâmesi 548
a. Sebeplerin Çokluğu 548
b. Yasal Temel İkâmesi– 550
c. Sebep İkâmesi 553
D. Konu Yönünden Hukûka Aykırılık 558
1. İmkânsız Bir Konuda İşlem Yapılması 558
2. Kānûna Aykırı İşlem Tesis Edilmesi 559
3. Üst Kurala Aykırı İşlem Yapılması 560
4. Hukuk Kuralının Kapsamının Genişletilmesi 561
5. Kesin Hükme Aykırı İşlem Yapılması 561
6. Kazanılmış Hakları İhlâl Eden İşlem Yapılması 562
7. Eşitlik İlkesine Aykırı İşlem Yapılması 563
8. Geriye Yürümezlik Kuralının İhlâl Edilmesi 563
9. Sebep– Konu İlişkisinde Sakatlık 564
E. Maksat Yönünden Hukûka Aykırılık 566
1. Kamu Yararına Yabancı Amaçla Hareket Edilmesi 567
2. Kānûnun Özel Maksadının Dışına Çıkılarak İşlem Yapılması 570
3. Usûl Saptırması 571
4. Maksatların Çokluğu 572
III. İPTAL DÂVÂSININ SONUÇLARI 572
A. Dâvânın Reddedilmesinin Sonuçları 578
1. Dâvâ Konusu İşlem Bakımından Sonuçları 578
2. Taraflar Bakımından Sonuçları 578
a. Dâvânın Usûlden Reddedilmesi 579
b. Dâvânın Esastan Reddedilmesi 580
3. Üçüncü Kişiler Bakımından Sonuçları 581
B. İptal Karârı Verilmesinin Sonuçları 581
1. İptal Karârının Hukûkî Niteliği 581
2. İptal Karârının Sonuçları 582
a. İptal Karârı İşlemin Varlığına Son Verir 582
b. İptal Karârı Geçmişe Etkilidir 583
aa. İptal Karârı İle İşlemden Önceki Durum Geri Gelir 584
bb. İptal Edilen İşlem Hiç Yapılmamış Sayılır 586
cc. İşlemin Yapıldığı Zamandaki Duruma Göre Yargılama Yapılır 586
c. İptal Karârı Genel Etkilidir 587
3. İptal Karârının Yerine Getirilmesi 588
a. Kendiliğinden Sonuç Doğuran İptal Kararları 589
aa. Düzenleyici İşlemin İptali 589
bb. Birel (Bireysel) İşlemin İptali 594
b. Aynı Nitelikte Yeni Bir Karar Alınmasını Engellemeyen İptal Kararları: İptal Edilen İşlemin Yenilenmesi 596
aa. İşlemin Yetki Unsuru Yönünden İptali 597
bb. İşlemin Biçim Unsuru Yönünden İptali 598
cc. İşlemin Sebep Unsuru Yönünden İptali 598
c. Tersine İşlem Yapılmasını Gerektiren İptal Kararları 599
d. Hukûkî Durumlarda Değişiklik Yapılmasını Gerektiren İptal Kararları: İdârenin Başka İşlemler Yapma Zorunluluğu 600
e. İptal Karârının Yerine Getirilmesinde İmkânsızlık 605
aa. Hukûkî ve Fiilî İmkânsızlık 605
bb. Kamu Düzeninin Bozulması Tehlikesi 606
cc. Yasal Geçerlik Sağlama 607
Altıncı Bölüm
YÜRÜTMENİN DURDURULMASI MÜESSESESİ
I. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI MÜESSESESİNİN GEREKLİLİĞİ, HUKÛKÎ NİTELİĞİ VE ŞARTLARI 609
A. Yürütmenin Durdurulması Müessesesinin Gerekliliği, Sistemler ve Hukûkî Niteliği 609
1. Gerekliliği ve Sistemler 609
2. Hukûkî Niteliği 611
B. Yürütmenin Durdurulması Karârının Şartları 614
1. Usûle İlişkin Şartlar 614
2. Esasa İlişkin Şartlar 620
C. Yürütmenin Durdurulması Talebi Hakkında Verilen Kararlar ve Îtiraz 623
1. Yürütmenin Durdurulması Talebi Hakkında Verilen Kararlar 623
2. Olumsuz İşlemlerde Yürütmenin Durdurulması 625
3. Vergi Dâvâlarında Yürütmenin Durdurulması 626
4. Temyiz ve İstînaf Aşamasında Yürütmenin Durdurulması 627
5. Yürütmenin Durdurulması Karârına Îtiraz 630
a. Îtiraz Mercileri 630
b. Îtiraz Usûlü 632
II. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARÂRININ SONUÇLARI VE UYGULANMASI 635
A. Yürütmenin Durdurulması Karârının Sonuçları 635
1. Yürütmenin Durdurulması Karârının İşlem Üzerindeki Etkileri 635
2. İptal Dâvâsının Ret veya İptalle Sonuçlanmasının Yürütmenin Durdurulması Karârına Etkisi 637
B. Yürütmenin Durdurulması Karârının Uygulanması 637
1. Yürütmenin Durdurulması Karârı Geçmişe Etkili Olarak Uygulanır 637
2. İptal Dâvâsının Esastan Karâra Bağlanmasının, Yürütmenin Durdurulması Karârının Sağladığı Haklar Üzerindeki Etkisi 638
Yedinci Bölüm
TAM YARGI DÂVÂLARI
I. TAM YARGI DÂVÂSININ HUKÛKÎ MAHİYETİ, ÇEŞİTLERİ VE KONUSU 641
A. Genel Olarak Tam Yargı Dâvâsı 641
1. Tam Yargı Dâvâsının Hukûkî Niteliği 642
2. Tam Yargı Dâvâsının Özellikleri 643
3. Tam Yargı Dâvâsı ile İptal Dâvâsı Arasındaki Farklar 645
4. Tam Yargı Dâvâsının Çeşitleri 646
B. Tam Yargı Dâvâsında Taraflar ve Hâkimin Yetkileri 649
1. Tam Yargı Dâvâsında Hak İhlâli Şartı 649
2. Tam Yargı Dâvâsında Hâkimin Yetkileri 650
C. Tam Yargı Dâvâsının Konuları 651
1. İdârî İşlemlerden Doğan Tam Yargı Dâvâları 651
2. İdârî Eylemlerden Doğan Tam Yargı Dâvâları 655
3. İdârî Sözleşmelerden Doğan Tam Yargı Dâvâları 657
II. TAM YARGI DÂVÂSINDA SORUMLULUK ESASLARI 659
A. Sorumluluk ve İdârenin Sorumluluğu Kavramları 659
1. Genel Olarak Sorumluluk Kavramı 659
2. İdârenin Hukûkî Sorumluluğu Kavramı 660
3. İdârî Sorumluluğun Doğuşu, Hukûkî Temeli ve Bağımsızlığı 662
a. İdârî Sorumluluğun Doğuşu 662
b. İdârî Sorumluluğun Hukûkî Temeli 664
c. İdârî Sorumluluğun Bağımsızlığı 666
B. İdâre Hukûkunda Sorumluluk Türleri 667
1. Kusur Sorumluluğu 667
a. İdâre Hukûkunda Kusur Kavramı 668
b. Hizmet Kusûru–Kişisel Kusur Ayrımı 677
2. Kusursuz Sorumluluk 687
a. Risk İlkesi Gereğince Sorumluluk 690
b. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi Gereğince Sorumluluk 702
3. Özellik Arzeden Bâzı Sorumluluk Hâlleri 710
a. Yasama Faâliyetinden Dolayı Sorumluluk 710
b. Uluslararası Sözleşmelerden Dolayı Sorumluluk 712
c. Yargısal Faâliyetlerden Doğan Sorumluluk 713
C. İdârenin Sorumluluğunun Şartları 716
1. İdârî Davranış 716
2. Zarar 718
3. İlliyet Bağı 724
D. İdârenin Sorumluluğunu Etkileyen Hâller 724
1. Mücbir Sebep 725
a. Şartları 725
b. Sonuçları 731
2. Beklenilmeyen Hâl 732
a. Şartları 732
b. Sonuçları 733
3. Zarar Görenin Davranışı 733
a. Şartları 734
b. Sonuçları 737
4. Üçüncü Kişinin Davranışı 738
a. Şartları 738
b. Sonuçları 741
E. Zarârın Tazmini 741
1. Sorumlu İdârenin Tespiti 741
2. Zarârın Tazminine İlişkin İlkeler 743
3. Zarar Miktarının Tespitinde İlkeler 747
III. TAM YARGI DÂVÂSININ SONUÇLARI VE UYGULANMASI 753
A. Tam Yargı Dâvâsının Sonuçları 753
1. Dâvânın Reddi 753
2. Dâvânın Kabûlü 753
B. Tam Yargı Kararlarının Uygulanması 754
1. İflas Uygulaması 754
2. Haciz Uygulaması 754
a. Devlet Tüzel Kişisinin Malları Haczedilemez 755
b. Kānunlarında Hüküm Olan Kamu Tüzel Kişilerinin Malları Haczedilemez 756
c. Kamu Tüzel Kişilerinin Özel Emlâki Haczedilebilir 757
Sekizinci Bölüm
TESPİT DÂVÂSI
I. İDÂRÎ YARGIDA TESPİT DÂVÂSININ YERİ 761
A. Hukuk Yargılamasında Tespit Dâvâsı 761
B. İdârî Yargılama Usûlünde Tespit Dâvâsı 762
1. Öğretinin Yaklaşımı 763
2. Yargı Yerlerinin Yaklaşımı 764
II. İDÂRE HUKÛKUNDA YOKLUĞUN TESPİTİ 766
A. Genel Olarak Yokluk Teorisi 766
B. Türk Hukûkunda Yokluk ve Tespit Dâvâsı 769
1. Yokluk Konusundaki Yaklaşımlar 769
2. Yokluğun Tespiti Dâvâsı Konusundaki Yaklaşımlar 770
Dokuzuncu Bölüm
YARGI KARARLARININ UYGULANMAMASINDAN DOĞAN SORUMLULUKLAR
I. KARARLARININ YERİNE GETİRİLMESİ ZORUNLULUĞU 773
A. Yargı Kararlarının Bağlayıcılığı ve Uygulama 773
1. Yargı Kararlarının Bağlayıcılığı 773
2. Uygulama Süresi 774
3. Sorumluluğa Yol Açan Uygulamama Hâlleri 776
B. Mukayeseli Hukukta Durum 777
1. İlk Derece Mahkemesinin Denetimi (Almanya) 778
2. Üst Derece Mahkemesinin Denetimi (Fransa) 779
3. Mahkemenin Bir Denetçi Ataması (İtalya) 781
II. TÜRKİYE’DE YARGI KARARLARININ UYGULANMASI 781
A. İdârenin veya Görevlinin Sorumluluğu 781
1. İdârî Sorumluluk 782
a. Yargı Karârını Uygulamamak Hizmet Kusûru Oluşturur 783
b. Tazmînatın Ödenmesi Uygulama Yükümünü Kaldırmaz 784
c. Uygulamada İmkânsızlık ve Sorumluluk 784
2. Kamu Görevlisinin Sorumluluğu 785
a. Hukûkî Sorumluluk 785
b. Cezâ Sorumluluğu 786
c. Disiplin Sorumluluğu 788
B. Dâvâ Usûlü 788
1. Dâvâ Açma Süresi 789
2. Dâvânın Açılacağı Mahkeme 791
3. Dâvânın Kime Karşı Açılacağı 791
4. Tazmînat Konusu 792
Dördüncü Kısım
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE KARARLARA KARŞI
BAŞVURU YOLLARI
Onuncu Bölüm
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE KĀNUN YOLLARI
I. İSTÎNAF 798
A. Genel Olarak İstînaf 798
1. Tanımı ve Hukûkî Mâhiyeti 798
2. İstînaf ve Diğer Kānun Yolları 799
B. İstînafa Tâbi Kararlar 801
1. Genel Kural 801
2. İstînaf Yolu Kapalı Kararlar 802
C. İstînafa Başvuru Usûlü 807
1. İstînaf Başvurusunun Süresi ve Şekli 807
2. İstînaf Sebepleri 809
3. Ön İnceleme 810
D. İstînaf İncelemesi 813
1. İstînafta Görevli Merci 813
2. İstînaf İncelemesi 813
E. İstînaf İncelemesi Sonunda Verilen Karârın Kesinliği 827
1. İstînaf İncelemesi Sonunda Verilen Kesin Kararlar 827
2. İstisnâî Durumlar 827
3. İstînaf Aşamasında Yürütmenin Durdurulması 828
II. TEMYİZ 829
A. Temyiz Edilebilecek Kararlar 829
1. Yargısal Nihâî Kararlar Temyiz Edilebilir 829
2. Danıştay Dâvâ Dâirelerinin Nihâî Kararları Temyiz Edilebilir 831
3. Bölge İdâre Mahkemelerinin Nihâî Kararları Temyiz Edilebilir 831
4. Israr Kararları Temyiz Edilebilir 834
B. Temyiz Usûlü 835
1. Temyiz Süresi 835
2. Temyiz Talebinde Taraflar 838
3. Temyiz Başvurusu 840
a. Talep Şartı 840
b. Temyiz Dilekçesi 840
c. Temyiz Dilekçesinin Verileceği Yerler 841
d. Temyiz Dilekçesi Üzerinde Ön İnceleme 842
e. Temyiz Mercileri 847
C. Temyiz Sebepleri 847
1. Görev ve Yetki Dışında Bir İşe Bakılmış Olması 848
2. Hukûka Aykırı Karar Verilmiş Olması 849
3. Usûl Hükümlerine Uyulmaması 851
D. Temyiz İncelemesi 855
1. Temyiz İncelemesinin Niteliği 855
2. Temyiz İncelemesinin Sonuçları 856
a. Onama Karârı 857
b. Bozma Karârı 858
c. Esastan Karar Verme 858
d. Bozma Karârının Mahkeme Kararlarına Etkisi 860
E. Derece Mahkemesinin Tutumu 862
1. Bozmaya Uyma Karârı 863
2. Israr Karârı 864
F. Temyiz Aşamasında Yürütmenin Durdurulması 865
1. Genel Kurallar 865
2. Yürütmeyi Durdurma Karârı 865
G. Kānun Yararına Temyiz 866
1. Kānun Yararına Temyize Konu Olabilecek Kararlar 867
2. Kānun Yararına Temyiz Talebinde Yetki 869
3. Kānun Yararına Temyizde Süre ve Başvuru Biçimi 870
4. Kānun Yararına Temyiz Sebepleri 870
5. Kānun Yararına Temyiz Başvurusunun Sonuçları 870
III. YARGILAMANIN YENİLENMESİ 871
A. Yargılamanın Yenilenmesine Tâbi Kararlar 872
1. Yargılamanın Yenilenmesine Konu Olan Kararlar 872
2. Yargılamanın Yenilenmesine Konu Olmayan Kararlar 873
B. Yargılamanın Yenilenmesi Usûlü 875
1. Yargılamanın Yenilenmesinde Süre 875
2. Yargılamanın Yenilenmesini İsteyebilecekler 876
3. Yargılamanın Yenilenmesine Başvuru 877
4. Yetkili Mahkeme 877
C. Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri 878
1. Karardan Sonra Yeni Bir Belgenin Ortaya Çıkması 878
2. Hükme Esas Alınan Belgenin Sahteliğinin Anlaşılması 880
3. Hükme Esas Alınan Îlâmın Kesin Bir Hükümle Kalkması 880
4. Bilirkişinin Gerçeğe Aykırı Rapor Vermesi 881
5. Hile Kullanılmış Olması 881
6. Yetkisiz Kimselerin Huzurunda Dâvânın Görülmesi 882
7. Dâvâya Bakması Yasak Olan Hâkimin Hüküm Vermesi 883
8. Çelişik Hükümlerin Varlığı 883
9. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Karârı 884
D. İstemin Karâra Bağlanması 885
1. İlk İnceleme ve Esastan İnceleme 885
2. Karârın Sonuçları 887
EKLER
İPTAL DÂVÂSI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK I) 889
YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEBİNİ İÇEREN İPTAL DÂVÂSI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK II) 890
TAM YARGI DÂVÂSI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK III) 891
İPTAL DÂVÂSI İLE TAM YARGI DÂVÂSI BİRLİKTE DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK IV) 892
İDÂRÎ YARGI YERLERİ VE YARGI ÇEVRELERİ (EK V) 893
ÖRNEK BİR KARAR YAZIMI (EK VI) 894
Yararlanılan Kaynaklar 899
Kavramlar Dizini 923 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
