İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 15
GİRİŞ
I. TEMİNAT KAVRAMI 17
II. TEMİNAT SÖZLEŞMESİ KAVRAMI VE TÜRLERİ 18
III. EŞLERİN HUKUKİ İŞLEM ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLARI 19
IV. ÇALIŞMANIN KAPSAMI 21
BİRİNCİ BÖLÜM
KİŞİSEL TEMİNAT SÖZLEŞMELERİNDE EŞLERİN HUKUKİ İŞLEM ÖZGÜRLÜĞÜNE GETİRİLEN SINIRLAMALAR
I. GENEL OLARAK KİŞİSEL TEMİNAT SÖZLEŞMELERİ 23
II. EŞLERİN HUKUKİ İŞLEM ÖZGÜRLÜĞÜ VE KİŞİSEL TEMİNAT SÖZLEŞMELERİ 24
III. EŞLERİN KEFALET SÖZLEŞMESİ KURMA ÖZGÜRLÜĞÜNE GETİRİLEN SINIRLAMA 26
A. Kefalet Sözleşmesi 26
1. Kefalet Sözleşmesinin Tanımı 26
2. Kefalet Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 27
a. Kefalet Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğun Fer’i (Bağımlı) Nitelikte Olması 27
b. Kefalet Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğun Tali (İkincil) Nitelikte Olması 30
c. Kefalet Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğun İvazsız Nitelikte Olması 30
3. Kefalet Sözleşmesinin Tarafları 31
4. Kefalet Sözleşmesinin Türleri 32
5. Kefalet Sözleşmesinin Şekli 35
B. Kefalet Sözleşmesinde Eşin Rızası 35
1. Genel Olarak 35
2. Eşin Rızasının Hukuki Niteliği 37
3. Eşin Rızasının Şartları 38
a. Eşin Rızasını Gerektiren Bir Kefalet Sözleşmesinin Bulunması 38
aa. Genel Olarak 38
ab. Kefalet Sözleşmesinin Kurulmasından Sonra Yapılan Sözleşme Değişiklikleri 39
aba. Genel Olarak 39
abb. Kefilin Sorumlu Olacağı Miktarı Artıran Sözleşme Değişiklikleri 39
abc. Adi Kefaleti Müteselsil Kefalete Dönüştüren Sözleşme Değişiklikleri 40
abd. Kefil Yararına Olan Güvenceleri Önemli Ölçüde Azaltan Sözleşme Değişiklikleri 40
b. Kefil Olma İradesinin Evlilik İçinde Açıklanması 41
c. Mahkemece Verilmiş Bir Ayrılık Kararı veya Yasal Olarak Ayrı Yaşama Hakkının Bulunmaması 42
ca. Genel Olarak 42
cb. Mahkemece Verilmiş Bir Ayrılık Kararı Bulunmaması 42
cc. Yasal Olarak Ayrı Yaşama Hakkının Bulunmaması 43
4. Eşin Rızasının Zamanı 45
5. Eşin Rızasının Şekli ve İçeriği 46
6. Eşin Rızası Bakımından Özellik Arzeden Bazı Durumlar 48
a. Eşin Ehliyetsiz Olması 48
b. Eşin Borcu İçin Kefil Olunması 49
c. Eş Lehine Kefil Olunması 50
d. Eşlerin Birlikte Kefil Olması 50
e. Eşin Hangi Kefalet Türüne Rıza Gösterdiğinin Anlaşılamaması 51
f. Eşlerden Biri Hakkında Gaiplik Kararı Verilmiş Olması 51
7. Eşin Rıza Vermekten Kaçınması 52
8. Eşin Rızası Alınmaksızın Kurulan Kefalet Sözleşmesinin Sonuçları 52
a. Genel Olarak 52
b. Rıza Beyanını Aşan Bir Kefalet Sözleşmesi Yapılmış Olmasının Sonuçları 53
c. Birlikte Kefillerden Birinin Eşinin Rızasının Alınmamasının Sonuçları 55
d. Eşin Kefalet Sözleşmesinde Sonradan Yapılan Değişikliklere Rıza Göstermemesinin Sonuçları 56
e. Eşin Rızasında İrade Sakatlığı Bulunması veya Kefil Eşin Yanıltıcı Beyanda Bulunmasının Sonuçları 57
9. Eşin Rızasının Aranmayacağı Kefaletler 57
a. Genel Olarak 57
b. Eşin Rızasının Aranmayacağı Kefaletler Bakımından İBK. ile TBK’nın Karşılaştırılması 59
c. Eşin Rızasının Aranmayacağı Kefaletler Bakımından TBK. Tasarısı ile TBK’nın Karşılaştırılması 60
C. İcra Dairesindeki Kefaletlerde Eşin Rızası 61
IV. EŞLERİN GARANTİ SÖZLEŞMESİ KURMA ÖZGÜRLÜĞÜNE GETİRİLEN SINIRLAMA 63
A. Garanti Sözleşmesi 63
1. Garanti Sözleşmesinin Tanımı 63
2. Garanti Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 64
3. Garanti Sözleşmesinin Unsurları 65
a. Garanti Alanın Belirli Bir Davranışa Yönelmesini Sağlamak 65
b. Garanti Alanın Davranışından Doğacak Zararın Üstlenilmesi 65
c. Bağımsız Bir Yükümlülüğün Söz Konusu Olması 66
d. İvazsız Nitelikte Olması 67
4. Garanti Sözleşmesinin Türleri 67
5. Garanti Sözleşmesinin Şekli 69
B. Garanti Sözleşmesinde Eşin Rızası 70
1. TBK. Bakımından Garanti Sözleşmesinde Eşin Rızası 70
2. eBK. Bakımından Garanti Sözleşmesinde Eşin Rızası 71
3. İBK. Bakımından Garanti Sözleşmesinde Eşin Rızası 71
V. EŞLERİN BORCA KATILMA SÖZLEŞMESİ KURMA ÖZGÜRLÜĞÜNE GETİRİLEN SINIRLAMA 72
A. Borca Katılma Sözleşmesi 72
1. Borca Katılma Sözleşmesinin Tanımı 72
2. Borca Katılma Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 73
3. Borca Katılma Sözleşmesinin Unsurları 73
a. Mevcut ve Geçerli Bir Borç İlişkisinin Varlığı 73
b. Borca Katılan ile Yapılan Sözleşmenin “Borçlu ile Birlikte Sorumlu Olmaya Yönelik” Olması 74
4. Borca Katılma Sözleşmesinin Türleri 75
5. Borca Katılma Sözleşmesinin Şekli 76
B. Borca Katılma Sözleşmesinde Eşin Rızası 77
C. Borca Katılmaya Benzer İşlemlerde Eşin Rızası 78
1. Müteselsil Borçlulukta Eşin Rızası 78
2. Sözleşmeye Katılmada Eşin Rızası 80
VI. EŞLERİN KREDİ EMRİ VERME ÖZGÜRLÜĞÜNE GETİRİLEN SINIRLAMA 81
A. Kredi Emrinin Tanımı ve Hukuki Niteliği 81
B. Kredi Emrinin Şekli 82
C. Kredi Emrinde Eşin Rızası 82
VII. EŞLERİN AVAL VERME ÖZGÜRLÜĞÜNE GETİRİLEN SINIRLAMA 83
A. Avalin Tanımı ve Hukuki Niteliği 83
B. Avalin Şekli 84
C. Avalde Eşin Rızası 84
1. Genel Olarak 84
2. TBK.m.603’ün Avale Uygulanmayacağını Kabul Eden Görüş 85
3. TBK.m.603’ün Avale Uygulanacağını Kabul Eden Görüş 85
4. Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay’ın Görüşü 86
a. Anayasa Mahkemesi’nin Görüşü 86
b. Yargıtay’ın Görüşü 88
İKİNCİ BÖLÜM
AYNİ TEMİNAT SÖZLEŞMELERİNDE EŞLERİN HUKUKİ İŞLEM ÖZGÜRLÜĞÜNE GETİRİLEN SINIRLAMALAR
I. GENEL OLARAK AYNİ TEMİNAT SÖZLEŞMELERİ 91
II. EŞLERİN HUKUKİ İŞLEM ÖZGÜRLÜĞÜ VE AYNİ TEMİNAT SÖZLEŞMELERİ 92
III. EŞLERİN TAŞINMAZ REHNİ SÖZLEŞMESİ KURMA ÖZGÜRLÜĞÜNE GETİRİLEN SINIRLAMALAR 93
A. Taşınmaz Rehni 93
1. Genel Olarak 93
2. Taşınmaz Rehninin Türleri 93
a. Genel Olarak 93
b. İpotek 94
ba. İpotek Kavramı 94
bb. İpoteğin Özellikleri 94
bba. İpoteğin Fer’i Nitelikte Olması 94
bbb. İpoteğin Kıymetli Evrak Niteliğindeki Senetlere Bağlanamaması 95
bbc. İpoteğin Borçlunun Kişisel Sorumluluğunu Devam Ettirmesi 96
bbd. İpoteğin Mülkiyeti Borçluya Ait Olmayan Bir Taşınmaz Üzerinde Kurulabilmesi 96
c. İpotekli Borç Senedi 97
d. İrat Senedi 98
B. Aile Konutu Üzerinde Taşınmaz Rehni Kurulmasında Eşin Rızası 98
1. Aile Konutu Kavramı 98
2. Aile Konutunun Belirlenmesi 100
3. Aile Konutu Niteliğinin Sona Ermesi 101
4. Aile Konutu Üzerindeki Hakları Sınırlayan İşlemler Kapsamında Taşınmaz Rehni 102
a. Aile Konutu Üzerindeki Hakları Sınırlayan İşlemler 102
b. Taşınmaz Rehninin Aile Konutu Üzerindeki Hakları Sınırlandırıcı Etkisi 103
5. Eşin Rızasının Hukuki Niteliği 105
a. Fiil Ehliyeti Sınırlaması Görüşü 105
b. Katılma Hakkı Görüşü 106
c. Tasarruf Yetkisi Sınırlaması Görüşü 106
d. Hukuki İşlem Özgürlüğünün Kanundan Doğan Sınırlaması Görüşü 107
e. Yargıtay’ın Görüşü 107
6. Eşin Rızasının Zamanı 108
7. Eşin Rızasının Şekli ve İçeriği 108
8. Hakimin Müdahalesi 110
a. Genel Olarak 110
b. Taşınmaz Rehni Kurulmasında Hakimin Müdahalesi 111
9. Eşin Rızası Alınmaksın Kurulan Taşınmaz Rehninin Sonuçları 112
a. Genel Olarak 112
b. Aile Konutu Şerhinin Etkisi 113
ba. Genel Olarak 113
bb. Aile Konutu Şerhinin Hukuki Niteliği ve İyiniyetle Taşınmaz Rehni Kazanımına Etkisi 114
bba. İşlem Tarafının İyiniyetinin Korunacağı Görüşü 115
bbb. Üçüncü Kişinin İyiniyetinin Korunacağı Görüşü 115
bbc. Yargıtay’ın Görüşü 118
C. Hakim Kararı ile Öngörülen Tasarruf Yetkisi Sınırlaması Olarak Taşınmaz Rehni Kurulmasında Eşin Rızası 119
1. Genel Olarak 119
2. Tasarruf Yetkisi Sınırlamalarından Taşınmaz Rehni 120
3. Tasarruf Yetkisi Sınırlamasının Şartları 121
a. Ailenin Ekonomik Varlığının Korunması Gereği 121
b. Evlilik Birliğinden Doğan Mali Bir Yükümlülüğün Yerine Getirilmemesi 121
c. Eşlerden Birinin İstemde Bulunması 122
4. Eşin Rızasının Hukuki Niteliği, Zamanı ve Şekli 123
5. Eşin Rızası Alınmaksın Kurulan Taşınmaz Rehninin Sonuçları 123
a. Genel Olarak 123
b. Tasarruf Yetkisi Sınırlaması Şerhinin Etkisi 124
ba. Genel Olarak 124
bb. Tasarruf Yetkisi Sınırlaması Şerhinin Hukuki Niteliği ve İyiniyetle Taşınmaz Rehni Kazanımına Etkisi 124
bba. İşlem Tarafının İyiniyetinin Korunacağı Görüşü 125
bbb. Üçüncü Kişinin İyiniyetinin Korunacağı Görüşü 125
D. Eşlerin Paylı Mülkiyetine Konu Taşınmaz Payı Üzerinde Rehin Kurulmasında Eşin Rızası 127
1. Paylı Mülkiyet Kavramı 127
2. Eşler Arasında Paylı Mülkiyet İlişkisinin Kurulması 128
3. Eşlerin Paylı Mülkiyetine Konu Taşınmaz Payı Üzerindeki Tasarruf Hakkı 129
a. Genel Olarak 129
b. Eşlerin Paylı Mülkiyetine Konu Taşınmaz Payı Üzerindeki Tasarruf Hakkı Kapsamında Rehin 130
4. Eşlerin Paylı Mülkiyetine Konu Taşınmaz Payı Üzerinde Rehin Kurulmasında Eşin Rızasının Koşulları 131
a. Rehin Konusu Taşınmazın Eşlerin Paylı Mülkiyetine Tâbi Olması 131
b. Eşler Arasında Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Geçerli Olması 132
c. Eşlerin Aksini Kararlaştırmamış Olması 133
5. Eşin Rızasının Hukuki Niteliği, Zamanı ve Şekli 133
6. Eşin Rızası Alınmaksızın Kurulan Taşınmaz Rehninin Sonuçları 134
7. Eşlerin Paylı Mülkiyetine Tâbi Aile Konutundaki Pay Üzerinde Rehin Kurulması 135
E. Eşlerin Taşınmaz Rehnine Benzer Teminatları Kurma Özgürlüğüne Getirilen Sınırlamalar 136
1. Taşınmaz Yükü Kurulmasında Eşin Rızası 136
a. Taşınmaz Yükünün Tanımı ve Hukuki Niteliği 136
b. Taşınmaz Yükünün Şekli 136
c. Taşınmaz Yükünde Eşin Rızası 137
2. Kanunda Düzenlenmeyen Taşınmaz Teminatlarının Kurulmasında Eşin Rızası 138
a. Kanunda Düzenlenmeyen Taşınmaz Teminatları 138
aa. Genel Olarak 138
ab. Kanunda Düzenlenmeyen Taşınmaz Teminat Türleri 138
aba. Teminat Amaçlı Taşınmaz Mülkiyetinin Devri Sözleşmesi 138
abb. Teminat Amaçlı Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi 140
abc. Teminat Amaçlı Vefaen Satış Sözleşmesi 141
b. Kanunda Düzenlenmeyen Taşınmaz Teminatlarında Eşin Rızası 142
IV. EŞLERİN TAŞINIR REHNİ SÖZLEŞMESİ KURMA ÖZGÜRLÜĞÜNE GETİRİLEN SINIRLAMALAR 144
A. Taşınır Rehni 144
1. Genel Olarak 144
2. Taşınır Rehnine Hakim Olan İlkeler 144
a. Kamuya Açıklık İlkesi 144
b. Belirlilik İlkesi 145
c. Öncelik İlkesi 145
d. Teminatın Bölünmezliği İlkesi 146
3. Taşınır Rehni Türleri 146
a. Türk Medeni Kanunu’nda Düzenlenen Taşınır Rehni Türleri 147
b. Diğer Kanunlarda Düzenlenen Taşınır Rehni Türleri 149
aa. Teslimsiz Sicilli Taşınır Rehni 149
ab. Teslimsiz ve Sicilsiz Taşınır Rehni 149
B. Aile Konutu Üzerinde Taşınır Rehni Kurulmasında Eşin Rızası 150
C. Hakim Kararı ile Öngörülen Tasarruf Yetkisi Sınırlaması Olarak Taşınır Rehni Kurulmasında Eşin Rızası 151
D. Eşlerin Paylı Mülkiyetine Konu Taşınır Payı Üzerinde Rehin Kurulmasında Eşin Rızası 153
VI. EŞLERİN MÜLKİYETİ SAKLI TUTMA SÖZLEŞMESİ KURMA ÖZGÜRLÜĞÜNE GETİRİLEN SINIRLAMALAR 154
A. Mülkiyeti Saklı Tutma Sözleşmesinin Tanımı ve Hukuki Niteliği 154
B. Mülkiyeti Saklı Tutma Sözleşmesinin Şekli 156
C. Mülkiyeti Saklı Tutma Sözleşmesinde Eşin Rızası 156
SONUÇ 159
Kaynakça 165
Kavram Dizini 175 |