İÇİNDEKİLER
Üçüncü Baskıya Önsöz 7 Tablolar 29 Kısaltmalar 31 BİRİNCİ KİTAP VERGİ HUKUKU BİRİNCİ KISIM VERGİ HUKUKUNA GİRİŞ I. VERGİ HUKUKUNUN HUKUK BÜTÜNÜ İÇİNDEKİ YERİ 35 A. Genel Olarak Hukuk Kavramı 35 B. Mali Hukukun Konusu ve Kapsamı 35 C. Vergi Hukukunun Konusu ve Tanımı 36 II. VERGİ HUKUKUNUN BÖLÜMLERİ 37 A. Vergilendirme Hukuku 37 B. Vergi Ceza Hukuku 38 C. Vergi İcra Hukuku 38 D. Vergi Yargılama Hukuku 38 E. Uluslararası Vergi Hukuku 39 III. VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI 39 A. Yasama Organı Tarafından Çıkartılan Kaynaklar 39 1. Anayasa 39 2. Kanunlar 41 3. Uluslararası Vergi Anlaşmaları 42 B. Yürütme Organı Tarafından Çıkartılan Kaynaklar 43 1. Kanun Hükmünde Kararnameler 43 2. Bakanlar Kurulu Kararları (Kararnameler) 44 3. Tüzükler 45 4. Yönetmelikler 45 5. Genel Tebliğler 45 6. Özelge (Mukteza), Sirküler, Genelge ve Genel Yazılar 46 C. Yargı Organından Doğan Kaynaklar 47 1. Anayasa Mahkemesi Kararları 47 2. İçtihadı Birleştirme Kararları 48 3. Diğer Yargı Kararları 48 D. Diğer Kaynaklar 48 IV. VERGİ KANUNLARININ UYGULANMASI 49 A. Vergi Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması 49 B. Vergi Kanunlarının Yer Bakımından Uygulanması 50 C. Vergi Kanunlarının Anlam Bakımından Uygulanması (Yorumu) 51 1. Yorum Çeşitleri 52 2. Yorum Yöntemleri 52 3. Türk Vergi Hukukunda Yorum 53 İKİNCİ KISIM VERGİLENDİRME SÜRECİ (Vergilendirme Hukuku) BİRİNCİ BÖLÜM VERGİLENDİRMEYE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR (Verginin Konusu, Borcun Tarafları, Hak ve Ödevleri, Süreler) I. VERGİNİN KONUSU 59 II. VERGİ İLİŞKİSİNİN TARAFLARI 59 A. Vergi Alacaklısı (Alacaklı Kamu İdaresi) 60 1. Alacaklı Kamu İdaresini Temsil Eden Daire: Vergi Dairesi 61 2. Devletin (Genel Bütçeye Dahil) Vergi Gelirlerinin Tarh, Tahakkuk ve Tahsilinde Görev Alan İdari Birimler 62 3. Mahalli İdarelerin Vergi İle Görevli Birimleri 67 B. Vergi Borçlusu (Vergi Mükellefi) 67 C. Vergi Sorumlusu 69 1. Vergi Sorumluluğunun Niteliği 69 a. Vergi Kesenlerin Sorumluluğu 71 aa. Genel Olarak 71 bb. Vergi Kesenlerin Ödevleri ve Sorumluluğu 72 b. Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu 73 aa. Temsilcinin Tanımı 73 bb. Kanuni Temsilcinin Mükellef ve Vergi Sorumlusundan Farkı 75 cc. Gerçek Kişilerin Kanuni Temsilcilerinin Ödevleri ve Sorumluluğu 75 dd. Tüzel Kişilerin Kanuni Temsilcilerinin Ödevleri ve Sorumluluğu 76 c. Mirasçıların Sorumluluğu 78 aa. Mirasçıların Terekenin Borçlarından Sorumluluğu 78 bb. Mirasçılara İntikal Eden Şekli Ödevler 79 d. Vergi Hukukunda Müteselsil Sorumluluk 79 2. Vergi Hukukunda İradi Temsil ve Vekâlet 81 III. MÜKELLEFİN ÖDEVLERİ VE HAKLARI 82 A. Mükellefin Ödevleri 82 1. Bildirimde Bulunma Ödevi 83 2. Defter Tutma Ödevi 85 3. Defter Tasdik Ettirme Ödevi 87 4. Belge Alma ve Verme Ödevi 88 a. Düzenlenecek Belgeler 88 aa. Fatura 89 bb. Perakende Satış Belgeleri (Ödeme Kaydedici Cihaz Fişi, Giriş Bileti, Yolcu Taşıma Bileti) 89 cc. Gider Pusulası 90 dd. Müstahsil Makbuzu 90 ee. Serbest Meslek Makbuzu 90 ff. Diğer Belgeler 91 b. Belge Düzenine İlişkin Cezalar 92 5. Kayıt Nizamına Uyma Ödevi 93 6. Defter ve Belgeleri Muhafaza ve İbraz Ödevi 94 7. Beyanname Verme ve Beyanname İmzalatma Ödevi 95 8. Vergi Beyannamelerini Elektronik Ortamda Gönderme Ödevi 96 9. Tahsilât ve Ödemelerini Bankalar ve Posta İdaresince Düzenlenen Belgelerle Tevsik Ödevi 96 10. Kira Tahsilat ve Ödemelerini Bankalar Aracılığı İle Yapma Ödevi 96 11. Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanma Ödevi 97 12. Kimlik Numarası Kullanma Ödevi 97 13. Vergi Levhası Alma ve Bulundurma Ödevi 98 14. Bilgi Verme Ödevi 98 B. Mükellefin Hakları 98 1. Mükelleflere Verilecek Hizmetlerle İlgili Taahhütler 99 2. Vergilendirme İşlemlerine ve Vergi Denetimine İlişkin Haklar 99 IV. VERGİ DENETİMİ 100 A. Yoklama 100 B. Vergi İncelemesi 101 1. Vergi İncelemesi Yapmaya Yetkili Olanlar 102 2. Vergi İncelemesinin Kapsamı ve İncelemede Uyulacak Esaslar 102 C. Bilgi Alma 104 V. VERGİ HUKUKUNDA SÜRELER 106 A. Sürelerin Sınıflandırılması 106 1. Kanuni Süreler 106 2. İdari Süreler 107 3. Yargısal Süreler 107 B. Sürelerin Hesaplanması 108 C. Sürelerin Uzaması 109 1. Mücbir Sebepler Nedeniyle Sürelerin İşlememesi 109 2. Mükelleflere Zor Durumda Bulunma Nedeniyle Mühlet (Ek Süre) Verilmesi 110 3. Maliye Bakanlığınca Beyanname Verme ve Ödeme Sürelerinin Uzatılması 111 4. Ölüm Halinde Sürelerin Uzaması 111 5. Mali Tatil Nedeniyle Sürelerin Uzaması 112 6. Adli Tatil Nedeniyle Sürelerin Uzaması 112 VI. ZAMANAŞIMI 113 A. Genel Olarak Zamanaşımı 113 B. Vergi Hukukunda Zamanaşımı 113 1. Tarh Zamanaşımı 113 a. Tarh Zamanaşımının Durması 114 aa. Takdir Komisyonuna Başvurulması 114 bb. Mücbir Sebeb Bulunması 115 b. Tarh Zamanaşımının Başlangıcının Ertelenmesi 115 2. Tahsil Zamanaşımı 116 İKİNCİ BÖLÜM VERGİLENDİRME İŞLEMLERİ (Verginin Tarh, Tebliğ, Tahakkuk ve Tahsili) 1. VERGİ BORCUNUN DOĞMASI: VERGİYİ DOĞURAN OLAY 117 A. Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi ve Vergi Borcunun Doğuşu 117 B. Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Geldiği Tarihin ve Uygulanacak Hükümlerin Tesbiti 119 II. VERGİNİN TARHI (HESAPLANMASI) 120 A. Verginin Mükellefin Beyanı Üzerine Tarhı 122 B. İkmalen Vergi Tarhı 122 C. Re’sen Vergi Tarhı 123 D. Verginin İdarece Tarhı 125 III. VERGİNİN TEBLİĞİ 126 A. Tebliğ Yapılacak Kişiler 127 B. Tebliğ Usulleri 127 1. Posta İle Tebliğ 127 2. Memur Vasıtası İle Tebliğ 128 3. Dairede Tebliğ 128 4. İlan Yolu İle Tebliğ 128 5. Elektronik Ortamda Tebliğ 129 C. Tebliğin Usulüne Göre Yapılmamasının Sonuçları 129 IV. VERGİNİN TAHAKKUKU 129 A. Mükellefin Beyanına Dayanan Tarhiyatta Verginin Tahakkuku 130 B. İkmalen, Re’sen ve İdarece Tarhiyatta Vergi ve Cezanın Tahakkuku 130 1. Tarh İşlemine Karşı Dava Açılmamışsa 131 2. Tarh İşlemine Karşı Dava Açılmışsa 131 3. Tarh İşlemine Karşı Uzlaşmaya Başvurulmuşsa 132 C. Tahakkuku Tahsile Bağlı Vergilerde Tahakkuk 133 D. Yıllık Vergilerde Tahakkuk 133 V. VERGİ BORCUNUN SONA ERMESİ 135 A. Vergi Borcunun Mükellef Tarafından Ödenmesi 135 1. Vergi Borcunun Ödeme Zamanları 136 a. Kanuni Ödeme Zamanları 136 b. Özel Ödeme Zamanları 136 2. Vergi Borcunu Ödeme Yeri ve Ödeme Şekilleri 138 3. Fazla Alınan Vergilerin Mükellefe İadesi 139 a. Vergi Fazla Veya Yersiz Olarak Tahsil Edilmişse 140 b. İade Vergi Kanunları Uyarınca Yapılmakta İse 140 B. Vergi Borcunu Sona Erdiren Diğer Nedenler 140 1. Zamanaşımı 142 2. Vergi Hatalarını Düzeltme 142 3. Uzlaşma 142 4. Terkin 142 5. Tahakkuktan Vazgeçme 143 ÜÇÜNCÜ KISIM VERGİ SUÇ VE CEZALARI (Vergi Ceza Hukuku) I. GENEL OLARAK TÜRK CEZA SİSTEMİ 145 II. TÜRK VERGİ CEZA SİSTEMİNİN YAPISI 146 III. VERGİ İDARESİ TARAFINDAN CEZALANDIRILAN FİİLLER (VERGİ KABAHATLERİ) VE VERGİ CEZALARI 147 A. Vergi Cezalarının Genel Esasları 147 1. Vergi Cezalarının Özellikleri 147 2. Vergi Cezalarında Sorumluluk (Ceza Ehliyeti) 148 B. Başlıca Vergi Kabahat ve Cezaları 149 1. Vergi Ziyaı 150 a. Vergi Ziyaının Tanımı 150 b. Vergi Ziyaının Cezası 150 2. Usulsüzlükler 151 a. Genel Usulsüzlükler ve Cezaları 151 b. Özel Usulsüzlükler ve Cezaları 152 C. Vergi Kabahatlerinde Birleşme (İçtima) ve Tekerrür 153 1. Tek Fiil İle Birden Fazla Vergi Kabahati İşlenmesi 153 a. Tek Bir Fiil İle Başka Neviden Birden Fazla Vergi Ziyaına Sebeb Olunması 153 b. Tek Bir Fiil İle Hem Usulsüzlük Hem Vergi Ziyaına Sebeb Olunması 154 c. Tek Bir Fiil İle Vergi Kabahatleri ve Vergi Suçlarının Birlikte İşlenmesi 154 2. Ayrı Fiiller İle Ayrı Vergi Kabahati İşlenmesi 154 a. Ayrı Fiiller İle Başka Başka Neviden Vergi Kabahati İşlenmesi 155 b. Ayrı Fiiller İle Aynı Mahiyette Birkaç Vergi Kabahati İşlenmesi 155 3. Vergi Kabahatlerinde Tekerrür 155 D. Vergi Cezalarının Uygulanması 156 E. Vergi Cezalarının Ortadan Kalkması 156 1. Vergi Cezası Kesilmeyen Haller 156 a. Yanılma ve Görüş Değişikliği 156 b. Mücbir Sebeb 157 c. Pişmanlık ve Islah 157 d. Ölüm 158 e. Zamanaşımı 158 2. Vergi Cezalarını Kısmen veya Tamamen Sona Erdiren Nedenler 159 a. Ödeme 160 b. Cezadan Vazgeçme 160 c. Af 160 IV. CEZA MAHKEMELERİ TARAFINDAN CEZALANDIRILAN FİİLLER VE CEZALARI (VERGİ SUÇLARI VE ADLİ CEZALAR) 161 A. Kaçakçılık Suçları 161 1. Kaçakçılık Suçlarının Tanımı 161 2. Kaçakçılık Suçunda Cezai Sorumluluk 162 3. Kaçakçılık Suçlarının Cezası 163 4. Kaçakçılık Suçlarının Takip (Soruşturma- Kovuşturma) Usulü 164 B. Vergi Mahremiyetini İhlal Suçu 165 C. Mükelleflerin Özel İşlerini Yapma Suçu 165 DÖRDÜNCÜ KISIM VERGİ ALACAĞININ KORUNMASI VE ZORLA TAHSİLİ (Vergi İcra Hukuku) I. AMME ALACAKLARININ TAHSİL USULÜ HAKKINDA KANUNUN KAPSAMI 172 II. VERGİ VE DİĞER KAMU ALACAKLARININ İCRA YOLUYLA TAKİBİNİN ÖZELLİKLERİ 174 III. KAMU ALACAĞININ KORUNMASI VE BORÇLUYA SAĞLANAN KOLAYLIKLAR 176 A. Kamu Alacağının Korunması İçin Öngörülen Düzenlemeler 177 1. Kamu Alacağının Tahsilinin Güvence Altına Alınmasını Sağlayan Düzenlemeler 178 a. Borçludan Teminat İstenmesi 178 b. İhtiyati Tahakkuk ve İhtiyati Haciz Yoluna Başvurulması 179 aa. İhtiyati Tahakkuk 179 bb. İhtiyati Haciz 180 c. Diğer Korunma Hükümleri 182 aa. Rüçhan Hakkı 182 i. Üçüncü Kişilerce Haczedilmiş Mallarda Hacze İştirak 182 ii. Kamu Alacağının Rehinli Alacaklar Karşısında Durumu 182 iii. Genel Bütçe Vergi Alacağının Rehnin Önündeki Hacze İştirak Edebilmesi 183 iv. Kamu İdareleri Arasında Hacze İştirak 183 bb. Kesinti Yapanların Sorumluluğu 184 cc. Kamu Borcu Olmadığını Araştırma Zorunluluğu 184 dd. Kamu Alacağının Geri Verilecek Paralar İle Mahsubu (Takası) 184 ee. Borçlunun Bazı Tasarruflarının Hükümsüz Sayılması (İptal Davaları) 185 ff. Tasfiye Memurlarının Sorumluluğu 187 gg. Kanuni Temsilcilerin ve Şirket Ortaklarının Sorumluluğu 187 2. Kamu Alacağının Değerini Korumaya Yönelik Düzenlemeler 188 a. Gecikme Faizi Uygulaması 189 b. Gecikme Zammı Uygulaması 191 B. Borçlunun Korunması ve Borçluya Sağlanan Kolaylıklar 193 1. Kamu Alacağının Tecili (Ertelenmesi) 193 2. Kamu Alacağının Terkini (Silinmesi) 194 a. Doğal Afetler Nedeniyle Terkin 195 b. Tahsil İmkânsızlığı Nedeniyle Terkin 196 3. Vergi ve Cezaların Affı 196 IV. VERGİ ALACAĞININ CEBREN (ZORLA) TAHSİL YOLLARI 197 A. Teminatın Paraya Çevrilmesi ve Kefilin Takibi 197 B. Borçlunun Haciz Yoluyla Takibi 198 1. Ödeme Emri Tebliği 198 2. Mal Bildiriminde Bulunulması 200 3. Haczin Uygulanması 200 4. Haczedilen Mallara Karşı İstihkak İddiaları 202 5. Paraya Çevirme 202 C. Borçlunun İflasının İstenmesi 203 D. Borçlu Hakkında Konkordato Kararı Verilmesi 204 5. Kamu Alacağının Tahsili Sırasında Ortaya Çıkan Uyuşmazlıklar 204 BEŞİNCİ KISIM VERGİ VE CEZALARLA İLGİLİ YARGI ÖNCESİ İDARİ ÇÖZÜM YOLLARI I. HATALARI DÜZELTME 208 A. Hesap Hataları 208 B. Vergilendirme Hataları 209 C. Vergi Hatalarının Ortaya Çıkarılması ve İdari Yoldan Düzeltilmesi 209 1. Düzeltme Yetkisi 210 2. Düzeltmede Zamanaşımı 210 3. Hataların Düzeltilmesi ve Şikâyet Başvurusu 210 a. Re’sen Düzeltme 210 b. Mükellefin Talebi Üzerine Düzeltme 211 aa. Dava Açma Süresi Geçmemiş İse 211 bb. Hatalı İşlemle İlgili Dava Açma Süresi Geçmiş İse 211 II. CEZALARDA İNDİRİM 212 III. UZLAŞMA 212 A. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 213 B. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma 215 ALTINCI KISIM VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ YARGI AŞAMASINDA ÇÖZÜMLENMESİ (Vergi Yargılama Hukuku) I. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ KAYNAĞI 217 II. VERGİ DAVASI KAVRAMI VE NİTELİĞİ 218 III. İDARİ YARGI YOLUNA BAŞVURMAK İÇİN İLGİLİ İDAREYE BAŞVURMA ZORUNLULUĞU OLAN HALLER 218 IV. VERGİ YARGI ORGANLARI VE YARGILAMA USULÜ 219 A. Vergi Mahkemeleri 221 1. Vergi Mahkemelerinin Kuruluş ve Görevleri 221 2. Vergi Mahkemelerinde Yargılama Usulü 222 a. Vergi Davasının Konusu 222 b. Dava Açmaya Yetkili Olanlar 223 c. Vergi Davasının Açılması 224 d. Dava Açmanın Tahsilata Etkisi 225 e. Vergi Davasının Görülmesi 225 B. Bölge İdare Mahkemeleri 227 1. Bölge İdare Mahkemelerinin Kuruluş ve Görevleri 227 2. Bölge İdare Mahkemelerinin Yargılama Usulü ve İtiraz Yolu 227 C. Danıştay 227 1. Danıştay’ın Kuruluş ve Görevleri 227 2. Danıştay’ın Vergi Davalarını Yargılama Usulü ve Temyiz Yolu 228 D. Vergi Yargı Organlarının Kararlarına Karşı Başvurulabilecek Kanun Yolları 230 1. Olağan Kanun Yolları 230 2. Olağanüstü Kanun Yolları 231 E. Yargı Harçları ve Diğer Yargılama Giderleri 232 1. Genel Olarak Yargı Harçları 232 2. Diğer Yargılama Giderleri 233 3. Yargılama Giderlerine Hükmedilmesi 234 V. VERGİ YARGILAMASINDA DELİL VE İSPAT 234 A. Delil 234 B. İspat 235 İKİNCİ KİTAP TÜRK VERGİ SİSTEMİ BİRİNCİ KISIM GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER BİRİNCİ BÖLÜM GELİR VERGİSİ (Gerçek Kişilerin Gelirlerinin Vergilendirilmesi) I. GELİR VERGİSİNİN KONUSU 241 A.Gelir Kavramı 241 1. Dar Anlamda Gelir (Kaynak Teorisi) 241 2. Geniş Anlamda Gelir (Net Artış Teorisi) 242 B. Gelir Vergisi Kanununa Göre Gelir Kavramı ve Gelirin Unsurları 242 C. Gelirin Özellikleri 243 1. Gelir Bir Gerçek Kişiye Aittir ve Kişiseldir 243 2. Gelir Yıllıktır 246 3. Gelir Elde Edildikten Sonra Vergilendirilir 246 4. Gelir Safi Miktarı Üzerinden Vergilendirilir 246 5. Vergi Gelirin Gerçek Miktarı Üzerinden Alınır 247 6. Gelir Geneldir 247 II. GELİR VERGİSİNİN MÜKELLEFİ VE MÜKELLEFİYET ŞEKİLLERİ 248 A. Tam Mükellefiyet 248 1. Türkiye’de Yerleşmiş Olanlar 249 2. Yabancı Ülkelerde Görevli Türk Vatandaşları 249 B. Dar Mükellefiyet 250 III. GELİR UNSURLARI VE VERGİLENDİRİLMESİ 250 IV. TİCARİ KAZANÇ 252 A. Ticari Kazancın Tanımı ve Kapsamı 252 B. Ticari Kazancın Tesbiti 254 1. Gelir Vergisinden Muaf Esnaf 254 a. Esnaf Muaflığından Yararlanacak Olanlar 255 b. Esnaf Muaflığından Yararlanamayacak Olanlar 255 c. Muaf Esnafın Ödev ve Sorumlulukları 256 d. Muaf Esnaftan Gelir Vergisi Kesintisi Yapılması 256 2. Ticari Kazancı Basit Usulde Tesbit Edilenler 257 a. Basit Usulden Yararlanacak Olan Ticaret ve Sanat Erbabı 257 b. Basit Usulden Yararlanamayacak Olanlar 258 c. Ticari Kazancın Basit Usulde Tesbiti 259 d. Ticari Kazancı Basit Usulde Tesbit Edilenlerin Ödev ve Sorumlulukları 260 3. Ticari Kazancı Gerçek Usulde Tesbit Edilenler 261 a. Ticari Kazancın Bilânço Esasında Tesbiti 262 aa. Bilânço Esasında Tutulan Defterler 263 bb. Envanter Yapılması ve İktisadi Kıymetlerin Değerlenmesi 264 cc. Öz Sermaye Mukayesesi Yapılması 265 dd. Ticari Kazancın Tesbiti Sırasında Hasılattan İndirilebilecek Giderler 267 ee. Kanunen Gider Kabul Edilmeyen (Hasılattan İndirilemeyen) Giderler 269 ff. Gelir Vergisinden İstisna Edilen Kazançlar 270 b. Ticari Kazancın İşletme Hesabı Esasında Tesbiti 271 c. Bir Yıldan Fazla Süren İnşaat ve Onarma İşlerinde Ticari Kazancın Tesbiti 272 d. Dar Mükellefiyette Ticari Kazancın Elde Edilmesi ve Tesbit Şekli 273 e. Ticari Kazancı Gerçek Usulde Tesbit Edilenlerin Ödev ve Sorumlulukları 274 V. ZİRAİ KAZANÇ 276 A. Zirai Kazancın Tanımı ve Kapsamı 277 B. Zirai Faaliyetin Sınırları 277 C. Zirai Kazancın Vergilendirilmesi 278 1. Zirai Kazancı Gerçek Usulde Tesbit Edilenler 279 a. Zirai Kazancın Gerçek Usulde Tesbiti 280 b. Zirai Kazancı Gerçek Usulde Tesbit Edilenlerin Ödev ve Sorumlulukları 281 2. Zirai Kazancı Vergi Kesintisi Yapılması Suretiyle Vergilendirilenler 282 VI. SERBEST MESLEK KAZANCI 283 A. Serbest Meslek Kazancının Tanımı ve Kapsamı 283 B. Serbest Meslek Faaliyetinin Özellikleri ve Diğer Faaliyetlerden Farkları 284 C. Serbest Meslek Kazancının Vergilendirilmesi 285 1. Serbest Meslek Kazancının Gerçek Usulde Tesbit Edilmesi 286 2. Serbest Meslek Kazancı Gerçek Usulde Tesbit Edilenlerin Ödev ve Sorumlulukları 287 3. Serbest Meslek Kazancı Vergi Kesintisi Yapılması Suretiyle Vergilendirilenler 288 4. Gelir Vergisinden Muaf Olan Serbest Meslek Erbabı 290 5. Türkiye’de Serbest Meslek Kazancı Elde Eden Dar Mükelleflerin Vergilendirilmesi 291 VII. ÜCRETLER 292 A. Ücretin Tanımı ve Nitelikleri 292 B. Ücret Sayılan Diğer Ödemeler 293 C. Ücretlerin Vergilendirilmesi 293 1. Gerçek Ücretleri Kesinti Yapılarak Vergilendirilenler 295 a. Kesintiye Tabi Ücretin Safi Tutarının Tesbiti 295 b. Ücret Üzerinden Ödenecek Verginin Hesaplanması 296 c. Gerçek Usulde Vergilendirilen Ücretlilerin Ödevleri 298 2. Gerçek Ücretleri Beyannameye Dayanarak Vergilendirilenler 299 3. Ücreti Vergi Karnesi İle Vergilendirilenler (Diğer Ücretliler) 300 4. Gelir Vergisinden Muaf Ücretliler 301 VIII. GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI 302 A. Gayrimenkul Sermaye İradının Tanımı ve Kapsamı 302 B. Gayrimenkul Sermaye İradının Vergilendirilmesi 303 1. Kira Geliri Vergiye Tabi Olmayan İrat Sahipleri (Konut İstisnası) 304 2. Kesintiye Tabi Kira Gelirleri Beyan Sınırı Dahilinde Olanlar 305 3. Safi Kira Gelirini Yıllık Beyanname İle Bildiren İrat Sahipleri 306 a. Safi İradın Hesaplanması 307 aa. Gayrisafi Hasılatın Kapsamı 307 bb. Emsal Kira Bedeli Esası 307 cc. Hasılattan İndirilebilecek Giderler 308 B. Kira Gelirleri İçin Yıllık Beyanname Veren Mükelleflerin Ödev ve Sorumlulukları 311 IX. MENKUL SERMAYE İRADI 311 A. Genel Olarak 311 B. Menkul Kıymetler ve Diğer Mali Araçlarla İlgili İşlemlerden Elde Edilen Gelirlerin Niteliği 312 C. Menkul Sermaye İradı Kapsamına Giren Gelir Türleri 313 D. Menkul Sermaye İratlarında Elde Etme 315 E. Menkul Sermaye İratlarının Vergilendirilmesi 316 1. Vergiye Tabi Olmayan Menkul Sermaye İratları 317 2. Kesinti Yapılarak Vergilendirilen Menkul Sermaye İratları 317 3. Yıllık Beyanname ile Bildirilen Menkul Sermaye İratları 320 a. Kesintiye Tabi Tutulmamış Olan Menkul Sermaye İratları 320 b. Kesintiye Tabi Tutulan ve Beyan Sınırının Üzerinde Olan İratlar 320 c. Beyanname Verilmesi Halinde Safi İradın Hesaplanması 321 X. DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR 322 A. Değer Artış Kazançları 322 1. Vergilendirilecek Değer Artışı Kazançları 323 2. Vergilendirilmeyecek Değer Artış Kazançları 325 3. Değer Artış Kazançlarının Vergilendirilmesi 325 a. Kesinti Suretiyle Vergilendirilen Değer Artış Kazançları 325 b. Beyanname İle Bildirilmesi Zorunlu Değer Artış Kazançları 327 B. Arızi Kazançlar ve Vergilendirilmesi 328 XI. GELİRİN BEYANI VE GELİR VERGİSİNİN TARHI (HESAPLANMASI) 329 A. Beyan Esası 329 B. Beyanname Türleri 329 1. Yıllık Beyanname 331 a. Gelirin Toplanması Kuralı 331 b. Gelirin Toplanmasında Uygulanan Genel Esaslar 332 c. Yıllık Beyanname Vermeyecek Gerçek Kişiler 333 aa. Yıllık Beyanname İle Beyan Edilmeyen Gelirler 334 bb. Tutarı Beyan Sınırını Aşmadığı Takdirde Beyan Edilmeyecek Olan Gelirler 335 d. Yıllık Beyanname Verecek ve Toplama Yapacak Olan Mükellefler 336 e. Yıllık Beyanname ile Bildirilen Gelirden Yapılacak İndirimler ve Mahsuplar 337 aa. Zararların Kârlara Takas ve Mahsubu 338 bb. Beyan Edilen Gelirden Yapılacak İndirimler 338 cc. Beyan Edilen Gelirden İndirilemeyecek Giderler 340 f. Gelir Vergisinin Matrahı ve Oranı 340 g. Ödenecek Gelir Vergisinin Bulunması 341 h. Yıllık Beyannamenin Verilme Zamanı 343 j. Yıllık Beyannamenin Verileceği Yer, 343 k. Beyana Dayanan Gelir Vergisinin Tarh ve Tahakkuku 344 l. Gelir Vergisinin Ödenmesi 344 m. Geçici Vergi (Peşin Vergi) 345 aa. Geçici Vergiye Tabi Olanlar 345 bb. Geçici Vergi Miktarının Hesabı ve Ödenmesi 345 2. Muhtasar Beyanname ve Gelir Vergisinin Kaynakta Kesilmesi 346 a. Yaptıkları Ödemelerden Vergi Kesintisi Yapmak Zorunda Olanlar 346 b. Vergi Kesintisine Tabi Ödemeler ve Kesinti Oranları 347 c. Muhtasar Beyannamenin Verilmesi ve Kesilen Verginin Yatırılması 348 3. Dar Mükellefler ve Münferit Beyanname 349 İKİNCİ BÖLÜM KURUMLAR VERGİSİ (Kurum Kazançlarının Vergilendirilmesi) I. KURUMLAR VERGİSİ KONUSUNDA GENEL BİLGİLER 365 II. KURUMLAR VERGİSİNİN KONUSU 366 III. KURUMLAR VERGİSİNİN MÜKELLEFLERİ 366 A. Sermaye Şirketleri 367 B. Kooperatifler 368 1. Kooperatiflerin Kurumlar Vergisi Karşısındaki Durumu 368 a. Kurumlar Vergisi Muafiyetinden Yararlanamayan Kooperatifler 369 b. Bazı Şartların Varlığı Halinde Muafiyetten Yararlanan Kooperatifler 369 c. Ek Bazı Şartların Varlığı Halinde Muafiyetten Yararlanan Kooperatifler 369 2. Kooperatiflerin Vergi İle İlgili Ödev ve Sorumlulukları 370 3. Risturn İstisnası 371 C. İktisadi Kamu Kuruluşları 371 1. İktisadi Kamu Kuruluşlarının Ödev ve Sorumlulukları 372 2. Kurumlar Vergisinden Muaf İktisadi Kamu Kuruluşları 373 D. Dernek Veya Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler 374 1. Genel Olarak Dernek ve Vakıfların Tüzel Kişi Olarak Vergi Mükellefiyetleri 374 2. Dernek veya Vakıflara Ait İktisadi İşletmelerin Vergi Mükellefiyetleri 375 E. İş Ortaklıkları 376 IV. KURUMLAR VERGİSİNDE MÜKELLEFİYET ŞEKİLLERİ 377 V. KURUM KAZANÇLARININ TESBİTİ VE VERGİLENDİRİLME ESASLARI 378 VI. TAM MÜKELLEF KURUMLARDA KURUM KAZANCININ TESBİTİ 379 A. Kurum Kazancının Tesbitinde Uygulanacak Esaslar 380 1. Kurum Kazancına Yapılacak Ekleme (Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı) 380 2. Kurum Kazancının Tesbitinde Hasılattan İndirilebilecek Giderler 382 3. Kurum Kazancının Tesbitinde Hasılattan İndirilemeyecek Giderler 382 4. Kurum Kazancından İndirilecek İstisnalar 386 5. Kurumlar Vergisi Matrahına Ulaşmak İçin Kurum Kazancından Beyanname Üzerinde Yapılabilecek İndirimler 391 a. Zarar Mahsubu 392 b. Diğer İndirimler 392 aa. Ar-ge İndirimi 392 bb. Sponsorluk Harcamaları 393 cc. Bağış ve Yardımlar 393 dd. Teşvik Amaçlı İndirimler 393 c. Kurumlar Vergisi İstisna ve İndirimlerinde Mahsup Önceliği 394 B. Kurumlar Vergisinin Hesaplanması 394 C. Yıllara Yaygın Taahhüt İşlerinde Kazancın Tesbiti 395 D. Kurum Kazancının Beyanı ve Kurumlar Vergisinin Tarhı 397 1. Yıllık (Dönemsel) Beyannameye Dayanan Tarhiyat 397 a. Vergilendirme Dönemi 397 b. Kurumlar Vergisi Oranı 398 c. Hesaplanan Kurumlar Vergisinden Mahsup Edilebilecek Vergiler 399 aa. Yurt Dışında Ödenen Vergilerin Mahsubu 399 bb. Yurt İçinde Kesilen Vergilerin Mahsubu 399 cc. Geçici Vergi 399 dd. Yurt Dışında ve İçinde Ödenen Vergiler İle Geçici Verginin Mahsup Sırası 400 d. Beyana Dayanan Kurumlar Vergisinin Tarh ve Tahakkuku 401 e. Kurumlar Vergisinin Ödenmesi 401 2. Muhtasar Beyannameye Dayanan Tarhiyat 401 a. Gelir Vergisi Kanununun Geç. 67. Maddesine Göre Tam Mükellef Kurum Kazancından Yapılacak Kesintiler 402 b. Kurumlar Vergisi Kanununun 15. Maddesine Göre Tam Mükellef Kurum Kazancından Yapılacak Kesintiler 403 c. Kâr Payı Dağıtımında Vergi Kesintisi 405 E. Kurumların Tasfiyesi ve Yeniden Yapılanmaları Halinde Kazancın Tesbiti 405 1. Tasfiye 406 2. Birleşme 407 3. Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi 407 a. Devir 408 b. Bölünme ve Hisse Değişimi 408 c. Vergilendirilmeyecek Kazançlar 409 VII. DAR MÜKELLEFİYET VE DAR MÜKELLEFİYETTE KURUM KAZANCININ TESBİTİ 409 A. Dar Mükellef Kurum Kazancının Kapsamı ve Elde Etme 410 1. Genel Olarak 410 2. Uluslararası Vergi Anlaşmaları 412 B. Dar Mükellefiyete Tabi Kurumların Vergilendirilmesi 413 1. Beyan Esasında Dar Mükellef Kurum Kazancının Tesbiti 413 2. Yabancı Ulaştırma Kurumlarında Kurum Kazancının Tesbiti 414 3. Yabancı Fon Kazançlarının Vergilendirilmesi 415 C. Dar Mükellef Kurum Kazancının Beyanı ve Ödenmesi 416 1. Yıllık Beyanname ile Bildirilecek Kazançlar 416 2. Özel Beyanname İle Bildirilecek Kazançlar 417 3. Muhtasar Beyanname ve Kurumlar Vergisinin Kaynakta Kesilmesi 418 a. Gelir Vergisi Kanununun Geç. 67. Maddesine Göre Dar Mükellef Kurum Kazancından Yapılacak Kesintiler 418 b. Kurumlar Vergisi Kanununun 30. Maddesine Göre Dar Mükellef Kurum Kazancından Yapılacak Kesintiler 419 ÜÇÜNCÜ KISIM HARCAMA ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER BİRİNCİ BÖLÜM KATMA DEĞER VERGİSİ I. KATMA DEĞER VERGİSİNİN KONUSU 421 II. KATMA DEĞER VERGİSİNİN MÜKELLEFİ 423 III. VERGİ SORUMLUSU 424 A. Tam Kesintiye (Tevkifata) Tabi İşlemler ve Kesinti Yapacak Kişiler 425 B. Kısmi Kesinti (Tevkifat) Kapsamındaki İşlemler ve Kesinti Yapacak Kişiler 426 IV. VERGİYİ DOĞURAN OLAY 427 A. Mal Teslimlerinde Vergiyi Doğuran Olay 427 1. Teslim 427 2. Teslim Sayılan Haller 427 3. Mal Teslimlerinde Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi 428 B. Hizmet İfalarında Vergiyi Doğuran Olay 429 1. Hizmet ve Hizmet Sayılan Haller 429 2. Hizmet İfalarında Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi 429 C. İthalatta Vergiyi Doğuran Olay 430 V. KATMA DEĞER VERGİSİNDE MUAFİYET VE İSTİSNALAR 430 A. Muaflıklar 430 B. İstisnalar 432 1. İhracat İstisnası 432 2. Diğer İstisnalar 434 3. Mükelleflerin İstisnadan Vazgeçme Hakkı 435 VI. KATMA DEĞER VERGİSİNİN MATRAHI 436 A. Mal Teslimi ve Hizmet İfalarında Vergi Matrahı 436 B. Uluslararası Yolcu ve Yük Taşımalarında Matrah 437 C. Özel Matrah Şekilleri 437 D. Katma Değer Vergisi Matrahına Dahil Olan ve Olmayan Unsurlar 439 E. İthalde Alınan Katma Değer Vergisinde Matrah 439 VII. KATMA DEĞER VERGİSİNİN ORANI 440 A. Halen Mal ve Hizmetlere Uygulanan Vergi Oranları 441 B. Konut Teslimlerine Uygulanan Vergi Oranları 441 VIII. KATMA DEĞER VERGİSİNİN TARH, TAHAKKUK VE ÖDENMESİ 443 A. Ödenecek Katma Değer Vergisinin Hesabı ve Vergi İndirimi 443 B. İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi 444 C. Katma Değer Vergisinde Vergilendirme Usulü ve Vergilendirme Dönemi 444 D. Katma Değer Vergisinin Beyanı ve Ödenmesi 445 E. İthalde Alınan Katma Değer Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 446 İKİNCİ BÖLÜM ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ I. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN KONUSU 447 II. VERGİYİ DOĞURAN OLAY 449 III. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN MÜKELLEFİ VE VERGİ SORUMLUSU 449 IV. MUAFLIK VE İSTİSNALAR 450 V. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN MATRAHI VE ORANI 451 VI. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN TARH, TAHAKKUK VE ÖDENMESİ 452 VII. İTHALDE ALINAN ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN TARH, TAHAKKUK VE ÖDENMESİ 453 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HARCAMALARDAN ALINAN DİĞER VERGİLER İLE HARÇLAR VE RESİMLER I. ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ 455 A. Özel İletişim Vergisinin Konusu, Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay 455 B. Özel İletişim Vergisinin Matrahı ve Oranı 455 C. Özel İletişim Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 456 II. ŞANS OYUNLARI VERGİSİ 456 III. BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ 457 A. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Konusu ve Mükellefi 458 B. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Matrahı ve Oranı 458 C. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 459 IV. DAMGA VERGİSİ 460 A. Damga Vergisinin Konusu 460 B. Damga Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 461 C. Damga Vergisinin Mükellefi 462 D. Damga Vergisinin Hesaplanması 462 E. Damga Vergisini Ödeme Şekilleri 463 1. Makbuz Karşılığında Ödeme 464 2. İstihkaktan Kesinti Suretiyle Ödeme 465 3. Basılı Damga Konulması Suretiyle Ödeme 465 F. Damga Vergisinde Sorumluluk 466 V. HARÇLAR 467 A. Harca Tabi İşlemler 467 B. Harcın Mükellefi 468 C. Harcın Hesaplanması 469 D. Harcın Ödeme Zamanı ve Ödeme Şekilleri 470 VI. GEMİ SAĞLIK RESMİ 471 DÖRDÜNCÜ KISIM SERVETTEN VE SERVETİN EL DEĞİŞTİRMESİNDEN ALINAN VERGİLER I. EMLAK VERGİSİ 473 A. Bina Vergisi 473 1. Bina Vergisinin Konusu ve Mükellefi 473 2. Bina Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay, Mükellefiyetin Başlaması ve Sona Ermesi 474 3. Binaların Bildirilmesi, Muaflık ve İstisnalar 475 a. Emlak Vergisi Bildirimi 475 b. Vergiden Daimi veya Geçici Olarak Muaf Tutulan Binalar 476 4. Bina Vergisinin Matrahı ve Oranı 477 5. Bina Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 479 B. Arazi Vergisi 479 1. Arazi Vergisinin Konusu ve Mükellefi 479 2. Arazi Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay, Mükellefiyetin Başlaması ve Sona Ermesi 480 3. Arazilerin Bildirilmesi, Muaflık ve İstisnalar 481 a. Emlak Vergisi Bildirimi 481 b. Vergiden Daimi veya Geçici Olarak Muaf Tutulan Araziler 481 4. Arazi Vergisinin Matrahı ve Oranı 482 5. Arazi Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 483 II. MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ 484 A. Motorlu Taşıtlar Vergisinin Konusu, Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay 484 B. Motorlu Taşıt Vergileme Ölçüleri ve Vergi Miktarları 485 C. Motorlu Taşıtlar Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 486 D. Motorlu Taşıtlar İle İlgili İşlem Yapan Kişilerin Sorumlulukları 487 E. Motorlu Taşıtlar Vergisinin Gider Kaydedilememesi 487 III. VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ 488 A. Veraset ve İntikal Vergisinin Konusu ve Vergiyi Doğuran Olay 488 B. Veraset ve İntikal Vergisinin Mükellefi 491 C. Veraset ve İntikal Vergisi ile İlgili Muaflık ve İstisnalar 492 1. Veraset Yoluyla Meydana Gelen İntikallerde Uygulanan İstisnalar 493 2. Sağlar Arası İvazsız İntikallerde Uygulanan İstisnalar 494 D. Veraset ve İntikal Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 495 1. Veraset ve İntikal Vergisinin Beyanname Verilerek Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 495 a. Beyanname Verme Süreleri ve Verileceği Yer 495 b. Veraset ve İntikal Vergisi Matrahının Hesaplanması ve Verginin Tarhı 496 c. Veraset ve İntikal Vergisinin Oranı 497 d. Veraset ve İntikal Vergisinin Ödenmesi 498 2. Veraset ve İntikal Vergisinin İkramiyelerden Kesinti Yapılarak Tarh ve Tahakkuk Ettirilmesi ve Ödenmesi 498 BEŞİNCİ KISIM MAHALLİ İDARE VERGİLERİ (İl Özel İdareleri ve Belediyeler Tarafından Tahsil Edilen Vergi, Resim ve Harçlar) I. BELEDİYELERİN VERGİ GELİRLERİ 500 A. Belediye Vergileri 500 1. Doğrudan Tahsil Edilen Belediye Vergileri 500 a. İlan ve Reklam Vergisi 500 b. Eğlence Vergisi 501 c. Çevre Temizlik Vergisi 502 2. Başka İdareler Tarafından Tahsil Edilen Belediye Vergileri 503 a. Haberleşme Vergisi 503 b. Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisi 503 c. Yangın Sigortası Vergisi 504 B. Belediye Harçları 504 C. Belediye Vergi ve Harç Tarifelerinin Tesbiti 506 D. Büyükşehir Belediyelerinin Vergi Gelirleri 507 ALTINCI KISIM GÜMRÜK İDARELERİ TARAFINDAN ALINAN VERGİLER (Dış Ticaretten Alınan Vergiler) I. GÜMRÜK YÜKÜMLÜLÜĞÜ (MÜKELLEFİYETİ 510 II. GÜMRÜK VERGİLERİ 510 III. İTHALAT VERGİLERİ VE KAPSAMI 511 IV. TÜRKİYE'DE İTHALDE ALINAN VERGİLER VE MALİ YÜKÜMLÜLÜKLER 511 A. Gümrük Vergisi ve Gümrük Vergisi İle Eş Etkili Vergiler 512 1. Gümrük Vergisi 512 a. Gümrük Vergisinin Konusu 512 b. Gümrük Vergilerinin Yükümlüsü (Mükellefi) 513 c. Gümrük Vergilerinde Vergiyi Doğuran Olay 513 d. Gümrük Vergilerinin Hesaplanması: 513 aa. Gümrük Tarifesi 514 bb. Eşyanın Menşei 514 cc. Gümrük Vergisinin Matrahı 515 aaa. Kıymet Esasına Tabi Eşyada Vergi Matrahı: Eşyanın Gümrük Kıymeti 515 bbb. Ağırlık Esasına Tabi Eşyada Vergi Matrahı 516 ccc. Gümrük Vergilerinin Tek ve Maktu Olarak Alınması 516 dd. Gümrük Vergisi Oranları 517 ee. Gümrük Vergilerinde Muafiyet ve İstisnalar 518 2. Gümrük Vergisi İle Eş Etkili Vergiler ve Mali Yükümlülükler 519 a. Genel Olarak Eş Etkili Vergiler 519 b. Tarım Politikası ya da İşlenmiş Tarım Ürünlerine İlişkin Düzenlemeler Çerçevesinde Alınan Vergiler ve Diğer Mali Yükler 520 B. İthalde Alınan Harcama Vergileri 521 1. İthalde Alınan Katma Değer Vergisi 521 2. İthalde Alınan Özel Tüketim Vergisi 522 C. İthalde Alınan Diğer Mali Yükümlülükler 522 1. Dampinge Karşı Vergi- Süvansiyona Karşı Telafi Edici Vergi 522 2. Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF) 523 3. Diğer Mali Yükümlülükler 524 V. GÜMRÜK (İTHALAT) VERGİLERİNİN TAHAKKUK VE TEBLİĞİ, KESİNLEŞMESİ VE ÖDENMESİ 524 A. Gümrük Vergilerinin Tahakkuku ve Tebliği 524 B. Gümrük Vergileri ve İdari Para Cezalarının Kesinleşmesi 526 C. Gümrük Vergilerinin Ödenmesi 526 VI. GÜMRÜK MEVZUATI İHLALLERİNE UYGULANAN CEZALAR 528 A. Genel Olarak 528 B. Vergi Kaybına Neden Olan İşlemlere Uygulanan Cezalar 528 C. Usulsüzlük Cezaları 530 VII. GÜMRÜKTE ALINAN VERGİ VE CEZALAR İLE İLGİLİ YARGI ÖNCESİ İDARİ ÇÖZÜM YOLLARI 530 A. Gümrükte Alınan Vergilerde Uyuşmazlıkların Doğuş Nedenleri 531 B. Yükümlülerin Başvurabilecekleri İdari Yollar 531 1. Gümrük Kanunu’na Göre Kesilen Cezalarda İndirim 532 2. Gümrük Vergi ve Cezalarında Uzlaşma 532 3. Vergi ve Cezalara Karşı Gümrük İdaresine İtiraz 534 a. İtirazın Konusu ve Nedenleri 535 b. İtiraz Mercii ve Süresi 535 c. Özel İtiraz: Tahlile İtiraz ve İkinci Tahlil 536 VIII. GÜMRÜKTE ALINAN VERGİLERLE İLGİLİ UYUŞMAZLIKLARIN İDARİ YARGIYA BAŞVURARAK ÇÖZÜMLENMESİ 537 EK LİSTE 1: YENİDEN DEĞERLEME ORANINA GÖRE VEYA BAKANLAR KURULU KARARI İLE HER YIL GÜNCELLENEN RAKAMLAR (2012- 2014) 539 EK LİSTE 2: GELİR VERGİSİ KANUNUNA (m.94 ve geç.m.67) GÖRE VERGİ KESİNTİSİNE TABİ GELİRLER VE KESİNTİ ORANLARI (2014 Yılı Başı İtibariyle) 541 Kaynakça 547 Kavram Dizini 551 Yazarın Yayınlanmış Eserleri 560 |