İÇİNDEKİLER
Önsöz 7
Kısaltmalar 15
Giriş 19
Birinci Bölüm
İŞVERENİN ARAÇ VE MALZEME SAĞLAMA BORCU
I. ARAÇ VE MALZEME SAĞLAMA BORCUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ 23
A. Türk Borçlar Kanunu Düzenlemeleri 23
B. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Uyarınca Araç ve Gereç Sağlama Borcu 29
II. ARAÇ VE MALZEME SAĞLAMA BORCUNUN KAPSAMI 34
A. Genel Olarak 34
B. Araç Sağlanması 34
C. Malzeme Sağlanması 35
D. Araç ve Malzemenin Kullanımına İlişkin Eğitim Verilmesi 36
E. Sağlanan Araç ve Malzemenin Aynî Yardım Kavramı Bakımından Değerlendirilmesi 37
III. İŞVERENCE SAĞLANMASI GEREKEN ARAÇ VE MALZEMENİN TESPİTİ, TAŞIMASI GEREKEN ÖZELLİKLER VE ARAÇ VE MALZEMEDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI 38
A. İşverence Sağlanması Gereken Araç ve Malzemenin Tespiti 38
1. Araç veya Malzemenin İş için Gerekli Olması ve Gerekliğinin Tespitinde Objektiflik 38
2. Araç veya Malzemenin Gerekliliğinin Tespitinde İş Etüdü Yönteminin Kullanılması 39
3. Araç veya Malzemenin Özelliklerinin İfa Konusu İşe göre Tespiti 40
B. İş Araç ve Malzemesinin Taşıması Gereken Özellikler 44
1. İş Araç veya Malzemesinin İşçinin Kişilik Haklarının Korunması Bağlamında Taşıması Gereken Özellikler 44
a. Genel Olarak 44
b. Türk Borçlar Kanunu’nda Sağlanan Koruma ve İş Araç ve Malzemelerinin Taşıması Gereken Özellikler 45
aa. İşçinin Kişilik Haklarının Korunması 45
bb. İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması 47
c. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kapsamında Sağlanan İş Araç ve Malzemelerinin Taşıması Gereken Özellikler 53
aa. Kapsamı 53
bb. Türk Borçlar Kanunu Madde 413 ile Bağlantısı 55
cc. Özel Bir Durum: İş Kıyafetlerinin Sağlanması 58
C. Kullanılan Araç ve Malzemenin Niteliğinde İşveren Tarafından Değişiklik Yapılması 61
IV. UZAKTAN ÇALIŞMALARDA ARAÇ VE MALZEME SAĞLAMA BORCU 64
A. Uzaktan Çalışma Kavramı 64
B. Uzaktan Çalışmada Araç ve Malzeme Sağlanması 65
V. EVDE HİZMET SÖZLEŞMESİNDE ARAÇ VE MALZEME SAĞLAMA BORCU 67
A. Evde Hizmet Sözleşmesi ile Ev Düzeni İçinde Çalışma 67
B. Evde Hizmet Sözleşmesi ile Çalışmada Araç ve Malzeme Sağlanması 68
VI. ARAÇ VE MALZEME KULLANIMINDA İŞÇİNİN ÖZEN BORCU 70
A. Genel Olarak Özen Borcu 70
B. İşçinin Özen Borcuna Aykırı Davranışının Sonuçları 71
1. Araç ve Malzemenin Zarara Uğraması 71
a. Zararın Meydana Gelmesinde İşçinin Kusuru 71
b. İşçinin Sorumluluğunun Sınırları 73
c. Sorumsuzluk Anlaşması 74
2. Araç ve Malzemenin Suçta Kullanılması 75
3. İşverenin İtibarını Zedeleyici Davranışta Bulunulması 77
4. İşçilerden Depozito Alınması 77
5. Araç ve Malzemenin İşverene İadesi 79
6. İşçinin Araç ve Malzeme Üzerinde Hapis Hakkı 80
C. İşçinin Araç ve Malzemeyi Özel İşinde Kullanması 82
1. Genel Olarak 82
2. İşverenin Rıza Göstermemesi 84
3. İşçinin Özel İşinde Kullanabildiği Araç ve Malzemenin Giydirilmiş Ücret Hesabına Etkisi 87
4. İşçinin Özel İşinde Kullanabildiği Araç ve Malzemenin Gelir Vergisi Hesabına Etkisi 88
VII. ARAÇ VE MALZEMENİN HİÇ VEYA GEREĞİ GİBİ SAĞLANMAMASININ SONUÇLARI 89
A. İşveren Temerrüdü 89
1. Genel Olarak 89
2. İşveren Temerrüdünün Hukuki Niteliği 89
3. Araç ve Malzeme Sağlanması Kapsamında İşveren Temerrüdünün Şartları 90
a. İşverenin Haklı Neden Olmadan Hazırlık Fiillerini Yerine Getirmemesi 90
b. İşçinin İfayı Teklif Etmiş Olması 94
c. İşçinin Hazırlık Fiilinin Yerine Getirilmesini Hatırlatması 95
d. Zorlayıcı Neden Bulunmaması 96
4. İşveren Temerrüdünün Sonuçları 97
a. Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 97
b. Çalışmaktan Kaçınma Hakkının Kullanılma Şekli ve Zamanı 105
c. Çalışmaksızın Ücrete Hak Kazanma 107
d. Ödenecek Ücretten Yapılması Gereken İndirimler 109
e. Ödenecek Ücretten İndirim Yapılmaması Gereken Durumlar 115
B. İş Sözleşmesinin Feshi 117
İkinci Bölüm
ARAÇ VE MALZEMENİN İŞÇİ TARAFINDAN SAĞLANMASI
I. ARAÇ VE MALZEMENİN İŞÇİ TARAFINDAN SAĞLANMASININ ŞARTLARI 119
A. Taraflar Arasında Bir Anlaşmanın Varlığı 119
B. Taraflar Arasındaki Anlaşmanın Hukuki Niteliği 120
C. Yerel Âdet 124
D. Acil Durumlarda Sadakat Yükümlülüğü Gereği İşçinin Kendi Araç ve Malzemesini Kullanması 124
E. Araç ve Malzemenin İşçi Tarafından Temin Edilmesinin Sınırı 126
II. İŞÇİYE AİT CİHAZLARIN İŞ AMAÇLI KULLANILMASI 128
A. Kendi Cihazını Getir Uygulaması (BYOD) 128
1. BYOD için İşyeri Yönergesi Oluşturulması 130
2. BYOD Uygulamasının İşveren Bakımından Neden Olabileceği Problemler 132
a. Güvenlik Açıkları 132
b. Fazla Çalışma Durumunun Ortaya Çıkması 134
3. Yasak Olmasına Rağmen İşçinin İşyerinde Kendi Cihazını Kullanmakta Israr Etmesi 135
III. İŞVERENİN UYGUN BİR KARŞILIK ÖDEMESİ 135
A. Yapılacak Ödemenin Hukuki Dayanakları 135
B. İşçiye Yapılacak Ödeme Bakımından Özel Durumlar 136
1. Araç veya Malzemenin İşçi Tarafından Satın Alınarak Temin Edilmesi 136
2. İşverenin Rızası Olmadan Kullanım 138
C. Uygun Karşılığın Belirlenmesi 140
D. İspat 144
E. Ödeme Zamanı 144
1. Sözleşme Devam Ederken 144
a. Uygun Karşılığın Ödenmemesinin Sonuçları 144
2. Sözleşme Sona Erdikten Sonra 145
F. Aksine Bir Anlaşmanın veya Yerel Âdetin Varlığı 145
G. Faiz 146
IV. İŞÇİ TARAFINDAN SAĞLANAN ARAÇ VE MALZEMENİN ZARARA UĞRAMASI VE SONUÇLARI 147
A. Zararda İşçinin Kusurlu Olmaması 147
B. İşçinin Kusurundan Kaynaklanan Zararlar 149
V. TAŞIMA ARAÇLARI 150
A. Genel Olarak 150
B. Taşıma Aracı Kavramı 151
C. Taşıma Aracının İşin Görülmesinde Kullanılabilmesinin Şartları 153
1. Tarafların Anlaşması 153
2. İşverenin Talimatının Bulunmaması veya Talimatın Uygun Nitelikte Olmaması 155
3. İşverenin Olumsuz Yönde Talimatının Olması 157
4. Hizmet için Kullanılma Ölçütüne Uygunluk 158
D. Taşıma Aracının Kullanılması Nedeniyle İşveren Tarafından Karşılanması Gereken Giderler 160
1. Genel Olarak 160
2. Motorlu Taşıma Aracının İşletilmesi ve Bakımı için Gerekli Giderler 161
3. Aracın Yıpranması Karşılığında Uygun Bir Tazminat 163
4. İşçinin Motorlu Taşıma Aracını Bir Kira Sözleşmesi Kapsamında Temin Etmesi 164
5. Türk Borçlar Kanunu Madde 415/2’nin Emredici Yapısı 169
6. Kamusal Yükümlülüklerden Kaynaklanan Giderler 171
a. Genel Olarak 171
b. Vergi 172
c. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası 172
d. Kasko 172
e. İşin Görülmesi Sırasında Trafik Kazası Yapılması Halinde Onarım Masraflarının Durumu 173
f. İşin Görülmesi Sırasında Kesilen Trafik Cezası 176
g. Kiralık Araçların Durumu 177
Üçüncü Bölüm
İŞVERENİN İŞÇİ TARAFINDAN YAPILAN GİDERLERE KATLANMA BORCU
I. GİDERLERİN KARŞILANMASININ HUKUKİ NİTELİĞİ 179
A. Giderin Doğrudan İşveren Tarafından Yapılması Bakımından 179
B. Giderin Bir Anlaşma Olmadan İşçi Tarafından Yapılması Bakımından 180
C. Giderlerin Doğrudan İşçi Tarafından Yapılacağına Dair Bir Anlaşmanın Varlığı Hâlinde 182
II. GİDER KAVRAMI İLE TBK MADDE 414 KAPSAMINDAKİ HARCAMALAR 183
A. Gider, Gerekli Harcama ve Zorunlu Harcama Kavramları 183
B. İşveren Tarafından Ödenmesi Gerekli Olabilecek Giderler 187
1. Genel Olarak 187
2. Abonelikler ve Bu Aboneliklerin Kişisel İhtiyaçlar için de Kullanılması Halinde Harcamanın Tespiti 189
3. Temsil ve Ağırlama 190
4. Yazılım Lisansları 190
5. Evden İşyerine Geliş ve Gidiş 191
6. İşçinin Taşınma Giderleri 193
7. Kişisel Harcamalar 194
8. Hukuka Aykırı Eylemden Doğan Giderler 194
9. Kanundan Doğan Yükümlülükler 195
10. İş Kazası ve Meslek Hastalığı 195
11. Mesleki Düzenlemelerden Kaynaklı Giderler 195
C. Giderlerin Yapılma Zamanı 196
III. ÖZELLİK ARZ EDEN İŞ İLİŞKİLERİNDEKİ GİDER KALEMLERİ 197
A. Uzaktan Çalışan İşçilerin Giderlerinin Karşılanması 197
B. İşyeri Dışında Çalıştırılan İşçilerin Giderlerinin Karşılanması 202
1. İşyeri Dışında Çalışma Olgusu 202
a. Genel Olarak İşyeri Kavramı ve İşyeri Dışında Çalışma 202
b. Sabit Bir Yerde Çalışan İşçiler Yönünden 206
c. Birden Fazla Sabit Yerde Çalışan İşçiler Yönünden 207
d. Sürekli Yer Değiştirerek Çalışan İşçiler Yönünden 208
2. İşyeri Dışında Çalışmadan Kaynaklanan Harcamalar 209
a. Genel Olarak 209
b. Ulaşım 211
c. Yolluk ile Yol Yardımı Kavramlarının Karşılaştırılması 213
d. Eğlence ve Rekreasyon 215
3. İşyeri Dışında Yapılan Harcamaların Vergi Yönünden Değerlendirilmesi 215
4. İşyeri Dışında Çalışma Sebebiyle Elde Edilenlerin Hukuki Durumu 217
a. Genel Olarak 217
b. Sadakat Programları Kapsamında Elde Edilen Mil ve Puanlar 218
c. İşçinin Kendisine Sağlanan Araç ile Haksız Kazanç Elde Etmesi 220
C. Mesleki Eğitim Giderleri 221
1. Giderleri İşveren Tarafından Karşılanması Gereken Mesleki Eğitimler 221
2. Mesleki Eğitim Kaynaklı Gider Türleri 223
3. Giderlerin İşçiden Geri İstenmesi 224
a. Genel Olarak 224
b. İş Sözleşmesinin Feshi Nedeniyle 229
c. İşçinin Eğitim Sonunda Başarısız Olması Nedeniyle 231
D. Sözleşme Kurulmadan Önceki Dönemde Yapılan Giderlerin Değerlendirilmesi 231
1. Usule Uygun Bir İş Görüşmesi Hâlinde Tarafların Yapmış Oldukları Giderlerden Sorumluluk 231
a. İşveren Tarafından Ödenmeyeceğine Yönelik Görüşler 231
b. İşveren Tarafından Ödenmesi Gerektiğine Yönelik Görüşler 232
2. Culpa in Contrahendo Kapsamında Yükümlülük 233
IV. YAPILAN GİDERLERİN İŞÇİYE GERİ ÖDENMESİ 233
A. Ödeme için Ön Şartın Gerçekleşmesi ve İspat Yükümlülüğü 233
B. Giderlerin Ödenme Zamanı ve Şekli 236
1. Sözleşme Devam Ederken 236
a. En Geç Ücret Ödenirken Ücret ile Birlikte Ödenmesi 236
b. Giderlerin Ücrete Dâhil Edilmesi 238
c. Götürü Şekilde Ödenmesi 239
d. Güven Harcamaları 244
e. Gider Avansı ve İşçinin İade Yükümlülüğü 245
2. Sözleşme Sona Erdikten Sonra 248
3. Zamanaşımı Süresi 249
C. Bazı Meslek Gruplarına İlişkin Özel Uygulamalar 250
1. Karayolu Taşımacılığında Harcırah Uygulaması 250
2. Alt İşveren İşçilerinin Yapmış Oldukları Giderlerin Asıl İşverenden Talep Edilip Edilemeyeceği 253
3. Pazarlamacılar 254
D. Giderlerin İşçi Tarafından Karşılanması Yasağı 256
1. Kanundan Kaynaklanan Yasak 256
2. İşveren Tarafından Yasaklanması ve Disiplin Cezası 256
E. Ücreti Koruyucu Hükümlerin Uygulanabilirliği 257
V. GİDERLERİN ÖDENMEMESİNİN SONUÇLARI 258
A. Genel Olarak 258
B. İşveren Temerrüdü 258
C. Borca Aykırılık 259
D. İş Sözleşmesinin Feshi 260
Sonuç 261
Kaynaklar 267
Kavram Dizini 281 |