|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Thorsten Kingreen ve Ralf Poscher’in Önsözü 5
Vorwort zur türkischen Ausgabe 7
Editörün Önsözü 9
Vorwort der Herausgeberin 12
Kitabın 37. Baskısının Önsözü 15
Kitabın 29. Baskısının Önsözü 16
Kitabın Japonca Tercümesinin Önsözü'nden (2018) 17
Kısaltılarak Atıf Yapılan Kaynaklar 31
§ 1. GİRİŞ 33
I. Kitaptan İstifadeye Dair Açıklama 33
II. Temel Haklar ve Yorum 34
III. Temel Haklara İlişkin Olayların Çözümü 37
Bölüm I
GENEL TEMEL HAK ÖĞRETİSİ
§ 2. TEMEL HAKLARIN TARİHÇESİ VE GELİŞİMİ 41
I. Giriş 41
II. Kuzey Amerika ve Fransa’da Temel Haklar 41
III. 19. Yüzyıl Alman Anayasacılığında Temel Haklar 43
IV. Weimar Anayasasında Temel Haklar 46
V. 1949 Sonrasında Temel Haklara İlişkin Gelişmeler 48
1. Şeklî Anayasa Değişiklikleri 49
2. Temel Hakların Giderek Gelişmesi 50
VI. Uluslar Üstü Temel Hak Düzenlemeleri 52
§ 3. TEMEL HAKLARIN KORUNMASINDA ÇOK KATMANLI SİSTEM 55
I. İnsan Haklarının Milletlerarası Alanda Korunması 57
1. Evrensel Milletlerarası Teamül Hukuku 57
2. Evrensel İnsan Hakları Sözleşmeleri 58
3. Bölgesel İnsan Hakları Garantileri: AİHS 62
II. Devletler Üstü Güvenceler 64
1. Avrupa Temel Özgürlükleri 65
2. Avrupa Birliğindeki Temel Haklar 67
3. İkincil Hukuktaki Temel Hak Benzeri Güvenceler 72
III. Eyalet Anayasalarında Temel Haklar 74
§ 4. TEMEL HAK TEORİSİ VE TEMEL HAK İŞLEVLERİ 81
I. Temel Hak Teorisi ve Temel Hak Dogmatiği 81
II. Temel Hak İşlevleri 84
1. Kavram 84
2. Gelişme 85
a) Klasik Temel Hak İşlevleri 85
b) Objektif Temel Hak İşlevleri 88
3. Güncel Tipleme 91
a) Savunma İşlevi 92
b) Koruma İşlevi 96
c) Tasarım İşlevi 103
d) Dar Anlamda Edim İşlevi 107
§ 5. TEMEL HAK SAHİPLİĞİ VE BAĞLILIĞI 111
I. Temel Hak Sahipliği 112
1. Herkesin Hakları ve Almanların Hakları 112
2. Doğumdan Önce ve Ölümden Sonra Temel Hak Sahipliği 115
3. Temel Hak Erginliği 117
4. Temel Haklardan Vazgeçme 119
5. Kişi Toplulukları ve Örgütlenmelerin Temel Hak Sahipliği 121
II. Temel Hak Bağlılığı 129
1. Bağlılık Türleri 129
2. Temel Hak Bağlılığının Kamusal Muhatapları 129
3. Temel Hak Bağlılığının Özel Muhatapları 131
4. Temel Hak Bağlayıcılığının Uluslararası ve Uluslar üstü Boyutları 134
5. Temel yükümlülükler? 137
§ 6. TEMEL HAKLARIN YAPISI 139
I. Negatif Statü Haklarının (Savunma Hakları) Yapısı 139
1. Koruma Alanı 140
a) Nesnel Koruma Alanı 140
b) İçtima Halleri 148
2. Müdahale 151
a) Klasik Müdahale Kavramı 151
b) Modern Müdahale Kavramı 153
c) Biçim Verilmenin Sınırlandırılması 158
3. Anayasal Meşruiyet 161
a) Yasa Kaydı 161
b) Sınırı Güçlendiren Ek Koşul / Katmerli Sınır / Sınırlandırmanın Sınırı (Schranken–Schranke) 171
c) Biçim Verilmeye Has Özel Durumlar 188
II. Temel Haklara Dayanan Eda Talep Haklarının Yapısı 190
1. Koruma Alanı 190
2. Eda Yükümlülüğü 191
3. Eda Yükümlülüğünün İhlali 193
Ek: Anlatım Planı 196
Bölüm II
MÜNFERİT TEMEL HAKLAR
§ 7. İNSAN ONURUNUN KORUNMASI (Anayasa 1/1) 203
I. Genel Bakış 203
II. Koruma Alanı 204
III. Müdahaleler 207
IV. Anayasal Meşruiyet 210
§ 8. KİŞİLİĞİN SERBEST GELİŞİMİ (Anayasa 2/1) 213
I. Genel Bakış 213
II. Koruma Alanı 213
1. Genel Hareket Özgürlüğü 213
2. Genel Kişilik Hakları 215
III. Müdahaleler 221
IV. Anayasal Meşruiyet 222
1. Anayasal Düzen 223
2. Üçüncü Kişilerin Hakları 224
3. Ahlak Kuralları 224
§ 9. YAŞAM VE BEDEN DOKUNULMAZLIĞI HAKKI (Anayasa 2/2 cü. 1) 227
I. Genel Bakış 227
II. Hakkın Korunmasını Talep Etme Hakkı 228
1. Koruma Alanları 228
2. Müdahaleler 228
3. Anayasal Meşruiyet 230
III. Koruma Yükümlülüğü 232
1. Sebep 232
2. Yerine Getirme 233
§ 10. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 2/2, cümle 2, madde 104) 237
I. Genel Bakış 237
II. Koruma Alanı 238
III. Müdahaleler 239
IV. Anayasal Meşruiyet 240
1. 104. maddenin Kanunilik Güvencesi 240
2. Sınırı Güçlendiren Ek Koşul (Schranken Schranken) 242
§ 11. EŞİTLİK İLKESİ (Any. 3, Any. 6/1, 5, Any. 33/1–3, Any. 38/1, cü 1) 247
I. Genel Bakış 247
II. Eşitliğe Aykırı Muamele 249
1. Anayasa Hukuku Bakımından Önemli Eşitliğe Aykırı Muamele 249
2. Esaslı Şekilde Farklı Olanların Eşit İşleme Tabi Tutulması? 251
III. Anayasal Meşruiyet 252
1. Genel Şartlar 252
2. Anayasanın 3. Maddesinin 2 ve 3. Fıkralarından Kaynaklanan Özel Şartlar 257
3. Anayasanın 6. Maddesinden Kaynaklanan Özel Koşullar 263
4. Siyasal Haklarda Özel Şartlar 265
5. Vatandaşlık Hak ve Yükümlülüklerinde Özel Şartlar 269
IV. Eşitliğe Aykırılığın Sonuçları 273
1. Kanun, Tüzük ve Yönetmeliklerdeki Eşitliğe Aykırılıklar 273
a) Genel Olarak 273
b) Eşit Olmayan Muamelenin Engellediği Yarar 275
c) Eşitliğe Aykırı Şekilde Yüklenen Külfet 276
d) Sonuç 276
2. İdare ve Yargı Kararlarıyla Yapılan Eşitliğe Aykırılık 277
a) Genel Olarak 277
b) Eşitlik İlkesine Yürütme Tarafından Yapılan Aykırılıklar 277
c) Yargı Alanındaki Eşitsizlik 278
Ek: Anlatım Şeması 281
§ 12. DİNİ İNANÇ, DÜNYA GÖRÜŞÜ VE VİCDANİ KANAAT ÖZGÜRLÜĞÜ (Any. 4, 12a, f. 2, 140, Weimar Anayasası m. 136 f. 1, 3, 4, m. 137, f. 2, 3 ve 7 ile birlikte) 285
I. Genel Bakış 285
1. Anayasa Metinleri 285
2. Yeknesak Bir Koruma Sahası Var mı? 286
II. Korunan Alanlar 287
I. Din ve Hayat Görüşüne Sahip Olma Özgürlüğü 287
a) Bireysel din ve hayat görüşüne sahip olma özgürlüğü 287
b) Korporatif Din ve Hayat Görüşü Özgürlüğü 291
2. Vicdan Özgürlüğü 294
a) Kavram 294
b) Koruma Alanının Sınırları 295
c) Vicdani Sebeplerle Savaş Hizmetlerinden Kaçınma (GG 4/3) 295
III. Müdahaleler 295
IV. Anayasal Meşruiyet 298
1. Weimar Anayasasının 140. Maddesi ile bağlantılı olarak Anayasanın 136. Maddesinin 1., 3. Fıkrasının 2. Cümlesi ve 137. Maddesinin 3. Fıkrasının 1. Cümlesi 298
2. Anayasanın 12a Maddesinin 2. Fıkrası 299
3. Anayasa Hükümlerinin Çatışması 299
§ 13. İFADE, BİLGİ, BASIN VE YAYIN, FİLM ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 5/1 ve 2) 305
I. Genel Bakış 305
II. Koruma Alanları 306
1. Düşüncenin İfadesi (m. 5/1 cü.1, yarı cü.1) 306
a) Kavram 306
b) Sözle, yazıyla veya resimle ifade etmek ve yaymak 308
c) Negatif Düşünce ve Kanaat Özgürlüğü 309
2. Bilgilenme Özgürlüğü (m. 5, f. 1, cü 1, ana cü 2) 310
3. Basın Özgürlüğü (m. 5/1, cü 2, seçenek 1) 312
a) Kavram 312
b) Korumanın Kapsamı 313
c) Anayasanın 5 inci madde, f. 1, cü 1’ hükmünde kaynağını bulan temel haklarla ilişki 315
4. Radyo ve Televizyon Özgürlüğü (m. 5/1, cü 2, seçenek 2) 316
a) Kavram 316
b) Korumanın kapsamı 316
5. Film Özgürlüğü (m. 5/1, cü. 2, seçenek 3) 319
III. Müdahaleler 320
1. Düşüncenin İfadesi, Basın, Radyo – Televizyon ve Film Özgürlükleri 320
2. Bilgi Özgürlüğü 321
IV. Anayasal Meşruiyet 321
1. Sınırlar 321
2. Sınırı güçlendiren ek koşul 328
a) Karşılıklı etki öğretisi 328
b) Sansür Yasağı (m. 5, f. 1, cü 3) 331
§ 14. SANAT VE BİLİM ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 5/3) 335
I. Genel Bakış 335
II. Koruma Alanları 335
1. Sanat Özgürlüğü 335
a) Kavram 335
b) Güvencenin Kapsamı 337
2. Bilim Özgürlüğü 340
a) Kavram 340
b) Korumanın Kapsamı 341
III. Müdahaleler ve Tezahürleri 342
IV. Anayasal Meşruiyet 343
§ 15. EVLİLİK VE AİLENİN KORUNMASI (Anayasa 6) 347
I. Genel Bakış 347
II. Savunma Hakları 348
1. Koruma Alanları 348
2. Müdahaleler ve Biçim Vermeler 355
3. Anayasal Meşru Kılınma 357
III. Ayrımcılık Yasakları, Koruma ve Katılım Hakları 362
§ 16. OKULLARA DAİR TEMEL HAKLAR VE ÖZEL OKUL ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 7/2– 5) 367
I. Genel Bakış 367
II. Okullara Dair Temel Haklar (Madde 7 fıkra 2 ve 3) 368
1. Koruma Alanları 368
a) Madde 7 fıkra 3 cümle 1 ve 2 368
b) Madde 7 fıkra 3 cümle 3 369
c) Madde 7 fıkra 2 370
2. Müdahaleler ve Anayasal Meşru Kılınması 370
III. Özel Okul Serbestisi (Madde 7 fıkra 4 ve 5) 370
1. Koruma Alanı 370
2. Müdahaleler ve Anayasal Meşruiyet 374
§ 17. TOPLANMA ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 8) 377
I. Genel Bakış 377
II. Koruma Alanı 378
1. Toplanma Kavramı 378
2. Barışçıllık ve Silahsızlık 380
3. Kapalı Ortamda ve Açık Havada Yapılan Toplanmalar 382
4. Güvencenin Kapsamı 383
III. Müdahaleler 384
IV. Anayasal Meşruiyet 385
1. Sınırlama 385
2. Bildirim ve İzin Yükümlülüğü Yasağı 387
§ 18. DERNEKLEŞME VE KOALİSYON ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 9) 391
I. Genel Bakış 391
II. Koruma Alanları 392
1. Genel Anlamda Dernekleşme Özgürlüğü 392
a) Kavram 392
b) Bireysel Bir Temel Hak Olarak Madde 9 Fıkra 1: 393
c) Toplu Bir Özgürlük Hakkı Olarak Madde 9 Fıkra 1 395
2. Koalisyon Özgürlüğü 396
III. Müdahaleler ve Biçim Vermeler 399
1. Genel Dernekleşme Özgürlüğü 399
2. Koalisyon Özgürlüğü 399
IV. Anayasal Meşruiyet 400
1. Genel Dernekleşme Özgürlüğü 400
a) Madde 9 Fıkra 2 401
b) Çatışan Anayasa Hukuku 403
2. Koalisyon Özgürlüğü 403
§ 19. YAZIŞMA, POSTA VE TELEKOMÜNİKASYON GİZLİLİĞİ (Anayasa 10) 409
I. Genel Bakış 409
II. Koruma Kapsamı 410
1. Yazışmaların Gizliliği 410
2. Posta Gizliliği 411
3. Telekomünikasyon Gizliliği 412
III. Müdahaleler 413
IV. Anayasal Meşruiyet 415
1. Madde 10 Fıkra 2 Cümle 1’in Yasal Kaydı 415
2. Yasal Kaydın Madde 10 Fıkra 2 Cümle 2 ile Genişletilmesi 416
§ 20. HAREKET ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 11) 419
I. Genel Bakış 419
II. Koruma Kapsamı 420
1. İkametgâh ve Mesken 420
2. Yer Değiştirme Amaçlı Hareket 421
3. Ülkeye Giriş ve Ülkeye Yerleşme, Ülkeden Çıkış ve Başka Ülkeye Yerleşme 421
4. Kişisel Eşyaların Alınması 422
5. Negatif Hareket Özgürlüğü 422
III. Müdahaleler 423
IV. Anayasal Meşruiyet 424
1. 11. Maddenin 2. Fıkrasının Yasal Kaydı 424
2. Müdahale İçin Diğer Gerekçeler 424
§ 21. MESLEK ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 12) 427
I. Genel Bakış 427
II. Madde 12 Fıkra 1 Uyarınca Devlete Karışmama Yükümlülüğü Öngören Haklar 428
1. Koruma Kapsamı 428
2. Müdahaleler 434
3. Anayasal Meşruiyet 439
III. 12. maddenin 1. fıkrasındaki Koruma ve Katılım Hakları 444
IV. Zorunlu Çalışmaya Tabi Tutulmama ve Zorla Çalıştırılmama Özgürlüğü (Madde 12 Fıkra 2 ve Fıkra 3) 446
1. Koruma Kapsamı 446
2. Müdahale ve Anayasal Meşruiyet 447
§ 22. KONUT DOKUNULMAZLIĞI (Anayasa 13) 451
I. Genel Bakış 451
II. Korumanın Kapsamı 451
III. Müdahaleler 453
1. Arama 453
2. Gizli Dinleme 454
3. Diğer Müdahaleler 454
IV. Anayasal Meşruiyet 455
1. Arama 455
2. Gizli Dinleme 456
3. Diğer Müdahaleler 457
4. Müdahale İçin Öngörülen Diğer Hukuka Uygunluk Nedenleri 458
§ 23. MÜLKİYET GÜVENCESİ (Anayasa 14, 15) 461
I. Genel Bakış 461
II. Koruma Alanı 463
1. Mülkiyet Kavramı 463
2. Mülkiyet Korumasının Kapsamı 466
3. Miras Hukuku 468
III. Müdahaleler ve Görünüm Şekilleri 468
IV. Anayasal Meşruiyet 470
1. Sınırlandırmalar 470
2. Kamulaştırma 475
3. İçerik ve Sınırlara İlişkin Hükümler 478
V. Kurum Garantisi Olarak Sınırlamanın Sınırlaması 483
VI. Sosyalleştirme 483
Ek: İnceleme Şeması 486
§ 24. VATANDAŞLIKTAN ÇIKARTILMAYA VE İADE EDİLMEYE KARŞI KORUMA VE SIĞINMA HAKKI (Anayasa 16, 16a) 489
I. Genel Bakış 489
II. Vatandaşlıktan Çıkarılmaya Karşı Koruma (Madde 16 Fıkra 1) 491
1. Koruma Kapsamı 491
2. Müdahaleler 491
3. Anayasal Meşruiyet 492
III. İade Yasağı (Madde 16 Fıkra 2) 493
1. Koruma Kapsamı 493
2. Müdahale 493
3. Anayasal Meşruiyet 494
IV. Sığınma Hakkı (Madde 16a) 494
1. Koruma Kapsamı 494
2. Müdahaleler 501
3. Anayasal Meşruiyet 501
§ 25. DİLEKÇE HAKKI (Anayasa 17) 507
I. Genel Bakış 507
II. Korumanın Kapsamı 507
1. Dilekçenin Tanımı 507
2. Dilekçenin Muhatabı 508
3. İçerikle İlgili Kabul Edilebilirlik Şartları 508
4. Garantiler 509
III. Müdahale ve Anayasal Meşruiyet 510
§ 26. HUKUKEN KORUNMA GÜVENCESİ (Anayasa 19 Fıkra 4) 513
I. Genel Bakış 513
II. Korumanın Kapsamı 514
1. Kamu Otoritesi 514
2. Hakkın İhlali 516
3. Kanun Yoluna Başvurunun Açık Olması 518
III. Müdahale ve Şekillendirici Hükümler 520
IV. Anayasal Meşruiyet 521
1. Şekillendirici Hükümler 521
2. Müdahaleler 524
§ 27. DİRENME HAKKI (Anayasa 20/4) 527
§ 28. MESLEKTEN MEMURİYETİN MÜKTESEP İLKELERİNE UYULMASI (Anayasa 33/5) 531
I. Genel Bakış 531
II. Koruma Alanı 531
III. Müdahaleler ve Anayasal Meşruiyet 533
§ 29. SEÇİM HAKKI (Anayasa 38/1, cü 1) 535
I. Genel Bakış 535
II. Doğrudan, Serbest ve Gizli Oy Prensibi 536
1. Koruma Alanı 536
2. Müdahaleler 540
3. Anayasal Meşruiyet 541
§ 30. KANUNEN TABİ OLUNAN MAHKEMEDE YARGILANMA HAKKI (Anayasa 101/1 cü 2) 545
I. Genel Bakış 546
II. Koruma Alanı 546
1. Kanuni Hâkim İlkesi 546
2. Hâkimin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı 547
III. Müdahaleler 548
1. Kanuni Hâkimin Karar Vermesinin Yasama Tarafından Engellenmesi 548
2. Kanuni Hâkimin Karar Vermesinin Yürütme Tarafından Engellenmesi 549
3. Doğal Hâkimin Karar Vermesinin Yargı Tarafından Engellenmesi 549
IV. Anayasal Meşruiyet 551
§ 31. SANIĞIN SORGU HAKKI (Anayasa 103/1) 555
I. Genel Olarak 555
II. Koruma Alanı 555
1. Sanığın Sorgu Hakkı (Görüş Bildirme Hakkı) 555
2. Mahkeme Huzurunda Sorgu 557
III. Müdahaleler 557
IV. Anayasal Meşruiyet 558
§ 32. NULLA POENA SINE LEGE (Anayasa 103/2) 559
I. Genel Olarak 559
II. Koruma Alanı 559
1. Cezalandırılabilirlik Kavramı 559
2. Fiil İlkesi 561
3. Kanunilik İlkesi 561
4. Belirlilik İlkesi 561
5. Geriye Yürüme yasağı 563
III. Müdahaleler 563
IV. Anayasal Meşruiyet 564
§ 33. NE BİS İN İDEM (Anayasa 103/3) 567
I. Genel Bakış 567
II. Koruma Alanı 568
1. Fiilin Aynılığı 568
2. Genel Ceza Kanunları 569
3. Ceza Yargılamasının Bir Kez Olması 570
III. Müdahaleler ve Anayasal Meşruiyet 571
Bölüm III
ANAYASA ŞİKÂYETİ
§ 34. ANAYASA ŞİKÂYETİ; GENEL OLARAK 573
§ 35. ANAYASA ŞİKÂYETİNİN KABUL EDİLEBİLİRLİĞİ 575
I. Anayasa Şikâyetine Başvuran 575
1. Şikâyete Ehliyet 575
2. Dava ehliyeti 575
II. Anayasa şikâyetinin konusu 576
III. Şikâyet yetkisi 577
1. Temel hak ihlali olasılığı 577
2. Şikâyet yetkisinin kendine ait olması 580
3. Şikâyet Yetkisinin Varlığı 581
4. Doğrudan Zarar Görme 583
IV. Hukuki Koruma İhtiyacı 584
1. Kanun yollarının tüketilmesi 584
2. İkincillik 585
3. İkincillik ve hukuki yolların tüketilmesi şartının aranmaması 586
V. Başvuru Engeli Hukuki Kesinleşme 587
VI. Usule Uygun Şikâyet 587
1. Şekil 587
2. Süre 588
3. Geri alma 589
§ 36. ANAYASA ŞİKÂYETİNİN TEMELLERİ 591
I. Ölçüt 591
II. Denetim Kapsamının Somut Bir Anayasal Hakkın İhlaliyle Sınırlanması 592
1. Sorun 592
2. Çözüm 593
Kavram Endeksi 599 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
