İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Özgeçmiş 7
Kısaltmalar 13
Özet 15
Abstract 17
Giriş 19
Birinci Bölüm
TIBBİ MÜDAHALE KAVRAMI, HEKİM VE HASTANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ, TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUK KOŞULLARI VE TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN HUKUKİ VE CEZAİ SORUMLULUK
§. GENEL BİLGİLER 21
I. TIBBİ MÜDAHALENİN TANIMI 21
A. Tıbbi Müdahalelerin Sınıflandırılması 23
1. Amaçlarına Göre Tıbbi Müdahaleler 24
a. Eğitim Amaçlı Tıbbi Müdahaleler 24
b. Hastalıkları ve Sakatlıkları Önleme Amaçlı Tıbbi Müdahaleler 25
c. Hastalık ve Sakatlığı Teşhis Amaçlı Tıbbi Müdahaleler 25
d. Hastalık ve Sakatlık Gibi İstenmeyen Durumları Tedavi Amaçlı Tıbbi Müdahaleler 25
2. İcra Ediliş Şekline Göre Tıbbi Müdahaleler 25
a. Beden Tamlığına Yönelik Tıbbi Müdahaleler 25
b. Beden Tamlığına Yönelik Olmayan Tıbbi Müdahaleler 25
3. Estetik Müdahaleler 26
B. Hekim ve Hastanın Yükümlülükleri 27
1. Hekimin Yükümlülükleri 27
a. Teşhis Koyma Yükümlülüğü 27
b. Tedavi Yükümlülüğü 28
c. Hastayı Bilgilendirme Yükümlülüğü 28
d. Kayıt Tutma Yükümlülüğü 29
e. Hastanın Özel Hayatına Saygı Yükümlülüğü 30
2. Hastanın Yükümlülükleri 30
a. Hastanın Tedaviye Katılma ve Yardım Yükümlülüğü 30
b. Hekimin ve Sağlık İşletmesinin Önerilerini Yerine Getirme Yükümlülüğü 32
c. Hastanın Ücret Ödeme Yükümlülüğü 33
d. Diğer Hastaların Haklarına Saygılı Olma Yükümlülüğü 34
e. Hastanın Hastane İşletmesini Uğrattığı Zararları Giderme Yükümlülüğü 35
f. Hekimin Özen Borcunu Yerine Getirmediğini İspat Yükümlülüğü 35
g. Sağlık Çalışanlarının Haklarına Saygılı Olma Yükümlülüğü 35
C. Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluk Koşulları 36
1. Tıbbi Müdahalenin, Tıp Mesleğini İcraya Kanunen Yetkili Kişiler Tarafından Gerçekleştirilmesi 36
2. Tıbbi Müdahalenin Tıp Bilimince Genel Kabul Görmüş İlke ve Kurallara Uygun Olması 38
3. Tıbbi Müdahalenin Kanunen Öngörülmüş Amaçlara Yönelik Olması 39
4. Hastanın Tıbbi Müdahaleye Rıza Göstermesi 40
D. Konuyla İlgili Bazı Kavramlar 40
1. Tıbbi Malpraktis ve Tıbbi Hata Kavramları 40
2. Endikasyon 41
3. Komplikasyon 41
E. Tıbbi Müdahaleden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk 42
1. Tıbbi Müdahaleden Doğan Hukuki Sorumluluk 42
a. Sözleşmeye Dayanan Sorumluluk 42
aa. Tedavi Sözleşmesinin Bir Hizmet Sözleşmesi Olduğu Görüşü 45
bb. Tedavi Sözleşmesinin Bir Eser Sözleşmesi Olduğu Görüşü 46
cc. Tedavi Sözleşmesinin Bir Vekalet Sözleşmesi Olduğu Görüşü 47
dd. Tedavi Sözleşmesinin Kendine Özgü (Sui Generis) Sözleşme Olduğu Görüşü 50
b. Sözleşmeden Doğan Sorumluluğun Şartları 51
aa. Akit 51
bb. Hukuka Aykırılık 52
cc. Zarar 54
dd. Kusur 55
ee. İlliyet Bağı 56
c. Vekaletsiz İş Görme 57
d. Haksız Fiil 59
2. Tıbbi Müdahaleden Doğan Cezai Sorumluluk 61
İkinci Bölüm
AYDINLATILMIŞ ONAM KAVRAMI, TARİHÇESİ, HUKUKİ DAYANAKLARI, TÜRLERİ VE AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ İHLALDEN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUK
I. AYDINLATILMIŞ ONAM 65
A. Aydınlatılmış Onamın Tarihçesi 67
B. Aydınlatılmış Onamın Hukuki Dayanakları 69
1. Uluslararası Metinlerde Aydınlatılmış Onam 69
a. Nürnberg İlkeleri (Nuremberg Codes) (1947) 69
b. Dünya Tabipler Birliği Helsinki Bildirgesi (1964) 70
c. Dünya Tabipler Birliği Lizbon Bildirgesi (1981) 73
d. Amsterdam Bildirgesi (1994) 74
e. İnsan Hakları ve İnsan Haysiyetinin Korunması Sözleşmesi: İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi (1997) 76
f. Hasta Haklarına İlişkin Avrupa Statüsü (2002) 80
2. Türk Hukukunda Aydınlatılmış Onam 80
C. Aydınlatılmış Onamın Konusu, Kapsamı, Amacı, Türleri ve Yerine Getirilmesi 88
1. Aydınlatılmış Onamın Konusu ve Kapsamı 88
2. Aydınlatılmış Onamın Amacı 90
3. Aydınlatmanın Türleri 91
a. Güvenlik (Tedavi, Koruma) Aydınlatması 91
b. Otonomi (Karar) Aydınlatması 92
c. Teşhis Aydınlatması 92
d. Tedavi (Süreç) Aydınlatması 93
e. Riziko Aydınlatması 94
4. Aydınlatılmış Onamın Yerine Getirilmesi 95
a. Aydınlatılacak Kişi 95
b. Aydınlatma Yükümlüsü 98
c. Aydınlatılmış Onamın Şekli 98
d. Aydınlatmanın Zamanı 101
5. Aydınlatma Yükümlülüğünün İstisnaları 102
a. Acil Tıbbi Müdahaleler 102
b. Aydınlatmanın Tedaviyi Olumsuz Etkilemesi 102
c. Hastanın Aydınlatılma Hakkından Vazgeçmesi 103
d. Hastanın Tıbbi Müdahale İle İlgili Olarak Önceden Bilgisinin Bulunması 104
e. Aydınlatmanın Uygulanamaz Hale Gelmesi 104
D. Aydınlatma Yükümlülüğünü İhlalin Hukuki Sonuçları 104
1. Tazminat Sorumluluğunun Kapsamı 106
a. Maddi Tazminat 106
b. Manevi Tazminat 110
Üçüncü Bölüm
YARGI KARARLARI IŞIĞINDA AYDINLATILMIŞ ONAMDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR VE HEKİMİN TAZMİNAT SORUMLULUĞUNUN KAPSAMI
I. AYDINLATILMIŞ ONAMDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR 113
A. Aydınlatılmış Onamla İlgili Sorunlar Hakkında Yargıtay’ın Yaklaşımı 113
B. Aydınlatılmış Onamla İlgili Sorunlar Hakkında Anayasa Mahkemesi’nin Yaklaşımı 119
C. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Aydınlatılmış Onam 124
II. GEREÇ VE YÖNTEM 130
III. BULGULAR 132
A. Aydınlatılmış Onam Konusunda Verilen Yargıtay Kararlarının İncelenmesi 132
B. Aydınlatılmış Onam Konusunda Verilen Anayasa Mahkemesi Kararlarının İncelenmesi 136
C. Aydınlatılmış Onam Konusunda Verilen AİHM Kararlarının İncelenmesi 139
IV. TARTIŞMA 140
Sonuç 149
Kaynakça 153
Kavram Dizini 159 |