İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 19
GİRİŞ 23
BİRİNCİ BÖLÜM
MÜŞTERİ SIRRI KAVRAMI, MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE İLİŞKİN HUKUKİ DÜZENLEMELER VE
BU DÜZENLEMELERİN İHLALİ HALİNDE
UYGULANACAK YAPTIRIMLAR
1. SIR KAVRAMI, UNSURLARI VE NİSPİ–MUTLAK SIR AYRIMI 27
1.1. Sır Kavramı 27
1.2. Sırrın Unsurları 28
1.2.1. Bilginin Gizli Olması 28
1.2.2. Sır sahibinin Sırrı Gizli Tutma İradesinin Olması 28
1.2.3. Sır sahibinin Sırrın Gizli Tutulmasında Yararının Olması 29
1.2.4. Bilginin Gerçekliği 30
1.3. Mutlak Sır–Nispi Sır Ayrımı 31
2. BENZER KAVRAMLAR VE BUNLARA UYGULANACAK HÜKÜMLER 32
2.1. Ticari Sır 32
2.2. Üretim ve İş Sırrı 38
2.3. Şirket Sırrı 42
2.4. Mesleki Sır 50
2.5. Kişisel Veri 53
2.6. Banka Sırrı 62
3. MÜŞTERİ SIRRI 65
4. MÜŞTERİ SIRRININ NİTELİĞİ 71
5. BANKANIN MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 73
5.1. Yükümlülüğün Nitelikleri 74
5.1.1. Kanun Hükmüne Dayanması 74
5.1.2. Gizlilik Yükümlülüğü ve Mesleki Sır Saklama Yükümlülüğünü İçermesi 74
5.1.3. Yan Yükümlülük Olması 75
6. MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE İLİŞKİN TARİHSEL SÜREÇ 78
7. MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE İLİŞKİN HUKUKİ DÜZENLEMELER VE YAPTIRIMLAR 87
7.1. Banka Hukukuna İlişkin Hukuki Düzenlemeler 88
7.1.1. Fransız Hukukunda 88
7.1.2. İsviçre Hukukunda 90
7.1.3. Türk Hukukunda 92
7.1.3.1. Temel Hukuki Düzenleme Olarak BankK m. 73 92
7.1.3.2. BankK ile Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nda Yer Alan Diğer Hükümler 95
7.1.3.3. Yönetmelik ve Tebliğlerde Yer Alan Hükümler 98
7.1.4. Temel Hukuki Düzenlemelere İlişkin Hükümlerin Amaçları 101
7.1.5. Temel Hukuki Düzenlemelere İlişkin Hükümlerin Nitelikleri 103
7.2. Kişiliğin Korunmasına İlişkin Hukuki Düzenlemeler 105
7.2.1. İhlalin Koşulları 106
7.2.1.1. Özel ve Gizli Alanın Bulunması 106
7.2.1.1.1. Gerçek Kişiler Bakımından 106
7.2.1.1.2. Tüzel Kişiler Bakımından 110
7.2.1.2. Hukuka Aykırı Saldırı 115
7.2.1.3. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Hâller 116
7.2.2. İhlale Bağlanan Hukuki Sonuçlar 117
7.2.2.1. Kişiliği Koruyucu Davalar 117
7.2.2.2. Tazminat Davaları 118
7.2.2.2.1. Maddi Tazminat Davası 118
7.2.2.2.2. Manevi Tazminat Davası 119
7.2.2.3. Vekâletsiz İşgörme Davası 120
7.2.2.4. Düzeltme ve Cevap Hakkı 121
7.3. Sözleşmeler Hukukuna İlişkin Hukuki Düzenlemeler 122
7.3.1. Banka Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 122
7.3.1.1. Gizlilik Yükümlülüğünün Banka Sözleşmesinde Yer Alması 126
7.3.1.2. Gizlilik Yükümlülüğünün Banka Sözleşmesinde Yer Almaması 128
7.3.1.2.1. Yan Yükümlülüğün Dürüstlük Kuralına Dayanması 130
7.3.1.2.2. Yan Yükümlülüğün Güven Teorisine Dayanması 131
7.3.2. Banka Sözleşmesinin Olmaması 134
7.3.2.1. Sözleşmenin Tarafı Olmayan Üçüncü Kişi Açısından 134
7.3.2.2. Sözleşme Öncesi Görüşmelerinin Tarafı Olan Kişi Açısından 136
7.3.3. Banka Sözleşmesinin Sona Ermesi 139
7.3.4. Banka Sözleşmesinin Geçersiz Olması 140
7.3.5. Banka Sözleşmesine Ayrılıktan Kaynaklanan Sözleşmesel Sorumluluk 140
7.3.5.1. Bankanın Organlarının Fiilinden Sözleşmesel Sorumluluğu 140
7.3.5.1.1. Sözleşmesel Sorumluluğun Şartları 141
7.3.5.1.1.1. Sözleşmeye Aykırılık 141
7.3.5.1.1.2. Kusur 142
7.3.5.1.1.3. Zarar 146
7.3.5.1.1.4. Nedensellik Bağı 148
7.3.5.1.2. Sözleşmesel Sorumluluğun Hükümleri 149
7.3.5.1.2.1. Zararın Tazmini 149
7.3.5.1.2.2. Sözleşmenin Feshi 150
7.3.5.2. Bankanın Yardımcı Kişisinin Fiilinden Sözleşmesel Sorumluluğu 154
7.3.5.2.1. Sorumluluğun Şartları 155
7.3.5.2.1.1. Banka ile Müşteri Arasında Borç İlişkisinin Olması 155
7.3.5.2.1.2. Bankanın Borç İlişkisinden Doğan Borcun İfasını Veya Borç İlişkisinden Doğan Hakkın Kullanılmasını Yardımcı Kişiye Bırakması 157
7.3.5.2.1.3. Yardımcı Kişinin Borca Aykırı Fiili ile Müşteriye Zarar Vermesi 159
7.3.5.3. Farazi Kusur 160
7.3.5.4. Sorumluluğu Ortadan Kaldıran Veya Sınırlayan Kanuni Nedenler 161
7.3.5.5. Sorumsuzluk Anlaşmaları 163
7.3.5.5.1. Yükümlülüğün İçeriğine Dair Sorumsuzluk Anlaşmaları 163
7.3.5.5.2. Bankanın Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran Veya Sınırlayan Anlaşmalar 164
7.3.5.5.2.1. Fransız Hukukunda 164
7.3.5.5.2.2. İsviçre–Türk Hukukunda 165
7.4. Haksız Fiile İlişkin Hukuki Düzenlemeler 169
7.4.1. Bankanın Organlarının Fiilinden Sorumluluğu 170
7.4.1.1. Sorumluluğun Şartları 170
7.4.1.1.1. Hukuka Aykırı Fiil 170
7.4.1.1.2. Kusur 171
7.4.1.1.3. Zarar 173
7.4.1.1.4. Nedensellik Bağı 173
7.4.1.2. Zararın Tazmini 173
7.4.2. Bankanın Adam Çalıştıran Olarak Çalışanının Fiilinden Sorumluluğu 175
7.4.2.1. Sorumluluğun Şartları 176
7.4.2.1.1. Adam Çalıştıran ile Çalışan Arasındaki Bağımlılık İlişkisi 176
7.4.2.1.2. Banka Çalışanının Üçüncü Kişiye Zarar Vermiş Olması 177
7.4.2.1.3. Banka Çalışanının İşini Yerine Getirirken Zarar Vermiş Olması 178
7.4.2.2. Zararın Tazmini 179
7.4.2.2.1. Fransız Hukukunda 179
7.4.2.2.2. İsviçre–Türk Hukukunda 180
7.4.2.3. Sorumsuzluk Anlaşmaları 181
7.4.2.4. Taleplerin Yarışması 182
7.5. Ceza Hukukuna İlişkin Hukuki Düzenlemeler 183
7.5.1. Fransız Hukukunda 183
7.5.2. İsviçre Hukukunda 184
7.5.3. Türk Hukukunda 185
7.5.3.1. BankK m. 159 185
7.5.3.2. TCK m. 239 187
7.5.3.3. TCK m. 136–137 188
7.6. İdari Sorumluluğa İlişkin Hukuki Düzenlemeler 189
7.7. Mesleki Sorumluluğa İlişkin Hukuki Düzenlemeler 191
İKİNCİ BÖLÜM
MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN
KAPSAMI VE İSTİSNALARI
1. MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN KAPSAMI 193
1.1. Müşteri Sırrı Kapsamındaki Bilgiler 193
1.1.1. Bilginin Bankacılık Faaliyetine Özgü Olması 195
1.1.2. Bilginin Müşteri İlişkisi Kurulduktan Sonra Oluşması 197
1.1.3. Bilginin Gerçek veya Tüzel Kişiye İlişkin Olması 199
1.1.4. Bilginin Gizli Olması 200
1.1.5. Bilginin Kişisel veya Ekonomik Olması 201
1.2. Kişi Açısından Müşteri Sırrını Saklama Yükümlülüğü 207
1.2.1. Müşteri Sırrının Saklanması ile Yükümlü Olan Kişiler 207
1.2.1.1. Banka 208
1.2.1.1.1. Fransız Hukukunda 208
1.2.1.1.2. İsviçre Hukukunda 210
1.2.1.1.3. Türk Hukukunda 211
1.2.1.2. Banka Şirketler Topluluğu 213
1.2.1.3. Sıfat ve Görevleri Dolayısıyla Sırları Öğrenenler 217
1.2.1.3.1. Bankanın Yönetim Kurulu Üyeleri 217
1.2.1.3.2. Bankanın Çalışanları 219
1.2.1.3.3. Banka Adına Hareket Eden Kişiler 220
1.2.1.4. Denetime Yetkili Kamu Kurumlarının Organ ve Çalışanları 222
1.2.1.5. Üçüncü Kişiler 223
1.2.2. Müşteri Sırrını Saklama Yükümlülüğünün Süresi 224
1.2.3. Müşteri Sırrının Saklanmasından Yararlanan Kişiler 226
1.2.3.1. Müşteri 226
1.2.3.1.1. Banka İşleminin Tarafı Olanlar 227
1.2.3.1.2. Banka işleminin tarafı olmayanlar 229
1.2.3.1.2.1. Fransız Hukukunda 230
1.2.3.1.2.2. İsviçre–Türk Hukukunda 235
2. MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İSTİSNALARI 238
2.1. Özel Hukuka İlişkin İstisnalar 238
2.1.1. Medeni Hukuka İlişkin İstisnalar 238
2.1.1.1. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Hâller 238
2.1.1.1.1. Müşterinin Onayı 238
2.1.1.1.2. Üstün Nitelikte Özel Yarar veya Kamu Yararının Olması 240
2.1.1.1.2.1. Banka ve Müşterisi Arasındaki Hukuk Davasında Yarar 241
2.1.1.1.2.2. Kefalet Sözleşmesinde Yarar 243
2.1.1.1.2.3. Bankanın İflâsında Alacaklılarının Yararı 243
2.1.1.1.3. Kanunun Verdiği Yetkiye Dayanma 244
2.1.1.2. Gerçek Kişinin Yasal Temsilcileri 244
2.1.1.2.1. Küçüğün Yasal Temsilcisi 245
2.1.1.2.2. Kısıtlının Yasal Temsilcisi 246
2.1.1.2.2.1. Fransız Hukukunda 246
2.1.1.2.2.2. İsviçre Hukukunda 249
2.1.1.2.2.3. Türk Hukukunda 251
2.1.1.3. Mirasçı 253
2.1.1.3.1. Mirasçıların Bilgi Alma Hakkı 254
2.1.1.3.1.1. Saklı pay Sahibi Mirasçılar 255
2.1.1.3.1.2. Saklı pay Sahibi Olmayan Mirasçılar 257
2.1.1.3.2. Mirasbırakanın Bankanın Mirasçılara Bilgi Vermesini Yasaklaması 258
2.1.1.4. Boşanma Davasında Eşler 261
2.1.1.4.1. Fransız Hukukunda 261
2.1.1.4.2. İsviçre Hukukunda 262
2.1.1.4.3. Türk Hukukunda 263
2.1.1.5. İntifa Hakkı Sahibi 264
2.1.1.6. Rehin Hakkı Bulunan 264
2.1.1.7. Hapis Hakkı Bulunan 264
2.1.2. Borçlar Hukukuna İlişkin İstisnalar 265
2.1.2.1. Vekil 265
2.1.2.2. Temsilci 268
2.1.2.3. Kefil 269
2.1.2.3.1. Kefalet Sözleşmesinin Kurulmasında 269
2.1.2.3.2. Kefalet Sözleşmesinin Kurulmasından Sonra 270
2.1.2.4. Yararına Sözleşme Yapılan Üçüncü Kişi 272
2.1.2.5. Müteselsil Borçlu 272
2.1.2.6. Müteselsil Alacaklı 272
2.1.2.7. Alacağı Devralan 273
2.1.2.8. Ticari İşletmenin Devir, Birleşme ve Şekil Değiştirmesinde 276
2.1.2.9. Adi Şirket Ortağı 277
2.1.3. Ticaret Hukukuna İlişkin İstisnalar 278
2.1.3.1. Ticaret Şirketlerinin Temsilcileri 278
2.1.3.1.1. Kollektif Şirket Ortağı 278
2.1.3.1.2. Komandit Şirket Ortağı 279
2.1.3.1.3. Anonim Şirketin Temsilcileri 280
2.1.3.1.4. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketin Temsilcileri 282
2.1.3.1.5. Limited Şirketin Temsilcileri 282
2.1.3.1.6. Kooperatif Şirketinin Temsilcileri 283
2.1.3.2. Sermaye Şirketlerinde Denetçiler 284
2.1.3.2.1. Fransız Hukukunda 284
2.1.3.2.2. İsviçre Hukukunda 286
2.1.3.2.3. Türk Hukukunda 287
2.1.3.3. Şirketler Topluluğunda Hâkim Ve Bağlı Şirket 288
2.1.3.4. Birleşen, Bölünen Ve Tür Değiştiren Şirketler 289
2.1.3.5. Karekodlu Çek 292
2.1.5.6. Karşılıksız Çekin Hamili 293
2.1.4. Medeni Usul Hukukuna İlişkin İstisnalar 295
2.1.4.1. Fransız Hukukunda 295
2.1.4.1.1. Müşterinin Onayının Olması 295
2.1.4.1.2. Müşterinin Onayının Olmaması 296
2.1.4.1.2.1. Bankanın Taraf Olduğu Uyuşmazlıklar Bakımından 296
2.1.4.1.2.2. Bankanın Taraf Olmadığı Uyuşmazlıklar Bakımından 301
2.1.4.2. İsviçre Hukukunda 302
2.1.4.3. Türk Hukukunda 304
2.1.4.3.1. Bankanın Taraf Olduğu Uyuşmazlıklar Bakımından 305
2.1.4.3.2. Bankanın Taraf Olmadığı Uyuşmazlıklar Bakımından 306
2.1.5. İcra İflâs Hukukuna İlişkin İstisnalar 308
2.1.5.1. Haciz 308
2.1.5.1.1. Fransız Hukukunda 308
2.1.5.1.2. İsviçre Hukukunda 309
2.1.5.1.3. Türk Hukukunda 310
2.1.5.2. Arabuluculuk ve Konkordato 312
2.1.5.2.1. Fransız Hukukunda Arabuluculuk 312
2.1.5.2.2. İsviçre–Türk Hukukunda Konkordato 313
2.1.5.3. Külli Takip 316
2.1.5.3.1. Fransız Hukukunda 316
2.1.5.3.2. İsviçre–Türk Hukukunda 319
2.1.6. Banka Hukukuna İlişkin İstisnalar 320
2.1.6.1. Fransız Hukukunda 320
2.1.6.1.1. Müşteri Sırrının İstisnası Sayılan İşlem ve Sözleşmeler 320
2.1.6.1.2. Banka ve Finans Alanında Yetkili Denetim Makamlarına Dair İstisnalar 321
2.1.6.1.3. Kısıtlılarla İlgili Bildirimler 322
2.1.6.2. İsviçre Hukukunda 323
2.1.6.3. Türk Hukukunda 324
2.1.6.3.1. BankK m. 73 f.2 324
2.1.6.3.2. BankK m. 73 f.3 326
2.1.6.3.2.1. Müşterinin Talep veya Talimatı 326
2.1.6.3.2.2. Kanunen Açıkça Yetkili Kılınan Merciler Tarafından Bilgi İstenmesi 335
2.1.6.3.2.3. Başlıca Yasal Düzenlemelerdeki Kurum ve Kişiler 336
2.1.6.3.2.4. Kurul’un Kısıtlama, Durdurma ve Yasaklama Kararı 342
2.1.6.3.3. BankK m. 73 f.4 343
2.1.6.3.3.1. Bankalar ve Finansal Kuruluşlar Arasında Paylaşım 343
2.1.6.3.3.2. Muhtemel Alıcıların Yapacakları Değerleme Çalışmaları 346
2.1.6.3.3.3. Ana Ortaklık ile Paylaşım 346
2.1.6.3.3.4. Varlık veya Bunlara Dayalı Menkul Kıymetlerin Satışı Amacıyla Gerçekleştirilen Değerleme Çalışmaları 347
2.1.6.3.3.5. Değerleme, Derecelendirme Veya Destek Hizmeti Alınması İle Bağımsız Denetim, Hizmet Alımı 347
2.1.6.3.4. BankK m. 73 f.5 348
2.1.6.3.5. Sır Yönetmeliğinde Yer Alan İstisnalar 349
2.1.6.3.5.1. Ana Ortaklık, Hâkim Ortak ve Grup Şirketi İle Paylaşım 349
2.1.6.3.5.2. Bankanın Taraf Olduğu Uyuşmazlıklar 352
2.1.6.3.5.3. Finansal Grup İçerisindeki Bilgi Paylaşımları 355
2.2. Kamu Hukukuna İlişkin İstisnalar 355
2.2.1. Vergi Hukukuna İlişkin İstisnalar 355
2.2.1.1. Fransız Hukukunda 355
2.2.1.1.1. Vergi İdarelerinin Talebi 356
2.2.1.1.2. Bankanın Beyan Yükümlülüğü 356
2.2.1.2. İsviçre Hukukunda 357
2.2.1.3. Türk Hukukunda 359
2.2.2. Ceza Usul Hukukuna İlişkin İstisnalar 361
2.2.3. Karaparanın Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair İstisnalar 362
2.2.3.1. Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Direktifleri 362
2.2.3.2. Fransız Hukukunda 367
2.2.3.3. İsviçre Hukukunda 368
2.2.3.4. Türk Hukukunda 370
2.3. Uluslararası Yardımlaşmaya (İstinabe) İlişkin İstisnalar 373
2.3.1. Vergilendirme Alanında Uluslararası İdari Yardımlaşmaya İlişkin İstisnalar 373
2.3.1.1. Uluslararası Anlaşmalar 373
2.3.1.2. Avrupa Birliği Direktifleri 376
2.3.1.3. Fransız Hukukunda 379
2.3.1.4. İsviçre Hukukunda 379
2.3.1.5. Türk Hukukunda 381
2.3.2. Ceza Alanında Uluslararası Adli Yardımlaşma 382
2.3.2.1. Avrupa Birliği Anlaşmaları 382
2.3.2.2. Fransız Hukukunda 383
2.3.2.3. İsviçre Hukukunda 383
2.3.2.4. Türk Hukukunda 385
Sonuç 387
Kaynakça 399 |