İÇİNDEKİLER
Önsöz 7
Kısaltmalar 15
Giriş 19
Birinci Bölüm
ROMA HUKUKUNDA PERICULUM EST EMPTORIS
I. HASAR SORUNU VE ROMA HUKUKUNUN ÇÖZÜMÜ 25
A. HASAR SORUNU 25
B. ROMA HUKUKUNUN ÇÖZÜMÜ 26
C. YARARIN GEÇİŞİ 35
II. PERFECTA (TAMLIK) KURAMI 37
A. PERFECTA KAVRAMI 37
B. PERFECTA OLMAYAN SATIMLAR 40
1. Şarta Bağlı Satım 40
a. Genel Olarak 40
b. Emptio Rei Speratae (Umulan ve Beklenen Şeyin Satımı) 44
c. Emptio Spei (Umut ve Şans Satımı) 45
2. Cinsi İle Belirlenmiş Mal Satımı 46
a. Bireyselleştirici Mensura (Ölçme) İle Belirli Bir Stokun Bir Kısmının Satımı 49
b. Fiyatı Belirleyici Mensura (Ölçme) İle Bütünün Satımı 53
c. Götürü (Toptan, Kabala) Satım (Per Aversionem) 55
3. Rahat Zilyetliğin Sağlanamadığı Satım 57
III. ÇİFTE SATIM VE BAŞKASINA AİT MALIN SATIMINDA HASAR 63
A. ÇİFTE SATIM 63
B. BAŞKASINA AİT MALIN SATIMI 68
IV. KÖLE SATIMINDA HASAR 70
A. KÖLELER 70
B. GENEL OLARAK KÖLE SATIMINDA HASAR 71
C. SEÇİMLİK BORÇ NİTELİĞİNDEKİ KÖLE SATIMINDA HASAR 74
D. KÖLE SATIMINDA ÖZEL DURUMLARDA HASAR 75
V. ŞARAP SATIMINDA HASAR 78
Tarihsel ve Dogmatik Açıdan Periculum Est Emptoris (Hasar Alıcıya Aittir)
A. GENEL OLARAK ŞARAP SATIMI VE ÖZELLİKLERİ 78
B. DEGUSTATIO (TATMA) ANLAŞMALI ŞARAP SATIMI 81
C. MENSURA (ÖLÇME) ANLAŞMALI ŞARAP SATIMI 85
D. GÖTÜRÜ USULDE ŞARAP SATIMI 87
E. DİĞER DURUMLAR 88
F. DEĞERLENDİRME 89
VI. PERICULUM EST EMPTORIS ÇÖZÜMÜNÜN HANGİ HUKUK DÖNEMİNE
AİT OLDUĞU TARTIŞMASI 91
A. IUSTINIANUS DÖNEMİ’NE 91
B. KLASİK-SONRASI HUKUK DÖNEMİ’NE 97
C. KLASİK HUKUK DÖNEMİ’NE 107
İkinci Bölüm
HUKUKUN GENEL TEORİSİ DÜZLEMİNDE
PERICULUM EST EMPTORIS
I. GENEL OLARAK 111
II. PERICULUM EST EMPTORIS’İ ESAS ALAN HUKUK DÜZENLERİ 111
A. PANDEKT HUKUKU 111
1. Genel Olarak 111
2. Hasarın Geçişi 112
a. Parça Satımında 112
b. Cinsi İle Belirlenmiş Mal Satımında 113
c. Şartlı Satımda 114
d. Diğer Durumlarda 115
aa. Götürü Satım 115
bb. Seçimlik Edimi İçeren Satım 116
cc. Satılanın Mülkiyetinin (Henüz) Satıcıya Ait Olmadığı Satım 116
dd. Çifte (Çoklu) Satım 117
3. Yararın Geçişi 119
4. Değerlendirme 119
B. İSVİÇRE HUKUKU 120
1. Gelişim Tarihi, Özellikle Eski İBK 204 120
a. Gelişim Tarihi 120
b. Eski İBK 204 121
2. Yürürlükteki Düzenleme: İBK 185 122
a. Genel Olarak 122
b. Parça Satımında Hasarın Geçişi 124
c. Cinsi İle Belirlenmiş Mal Satımında Hasarın Geçişi 125
aa. Yerinde Satımlarda 125
bb. Mesafe Satımlarında 126
d. Şarta Bağlı Satımda Hasarın Geçişi 127
aa. Erteleyici Şarta Bağlı Satımda 127
bb. Bozucu Şarta Bağlı Satımda 128
3. İBK 185/I’in İstisnaları 129
a. Anlaşma 129
b. Özel Hâl ve Şartların Gerektirmesi 129
aa. Satıcının Satılan Üzerinde Devam Eden Egemenliği 130
bb. Çifte Satım 130
cc. Seçimlik Borçlarda Seçim Hakkının Satıcıda Bulunması 131
dd. Kullanılmış Araba ve Nakit Karşılığında Yeni Araba Satımı 132
ee. Satım Sözleşmesinin Kuruluşu Sırasında Satılanın Henüz Satıcının
Malvarlığında Bulunmaması 132
ff. Teslim İçin Farklı Bir Zamanın Kararlaştırıldığı Taşınmaz Satımlarında 132
4. Yararın Geçişi 133
5. Değerlendirme 134
C. TÜRK HUKUKU 135
1. Genel Olarak 135
2. Parça Satımında Hasarın Geçişi 136
a. BK 183/I’de Öngörülen Kural 136
b. Kuralın İstisnaları 136
aa. Tarafların Kuraldan Ayrılan Anlaşması 137
bb. Halin İcabından Doğan İstisnalar 138
aaa. Satılanın Teslimi Satıcı Yararına Geciktirilmişse 138
bbb. Satıcı Şey Üzerinde Tasarruf İktidarını Yitirmemişse 138
ccc. Satıcı Koşulları Gerçekleşmeksizin Şeyi Tevdi Etmişse 139
ddd. Seçimlik Borçlarda 139
eee. Çifte (Çoklu) Satımlarda 139
fff. Başkasının Eşyasının Satımında 140
3. Cinsi ile Belirlenmiş Mal Satımında Hasarın Geçişi 140
a. Yerinde Satımlarda 140
b. Mesafe Satımlarında 141
aa. Gönderilecek Borçlarda 141
bb. Götürülecek Borçlarda 142
4. Şarta Bağlı Satımda Hasarın Geçişi 143
a. Erteleyici Şarta Bağlı Satımda 143
b. Bozucu Şarta Bağlı Satımda 144
5. Yararın Geçişi 144
6. Türk Borçlar Kanunu Tasarısına Göre Satımda Yarar ve Hasarın Geçişi 145
7. Değerlendirme 147
Tarihsel ve Dogmatik Açıdan Periculum Est Emptoris (Hasar Alıcıya Aittir)
III. RES PERIT DOMINO’YU ESAS ALAN HUKUK DÜZENLERİ 148
A. DOĞAL HUKUK 148
1. Genel Olarak 148
2. Temel Kural: Res Perit Domino 149
3. Değerlendirme 151
B. FRANSIZ HUKUKU 151
1. Tarihsel Süreç 151
2. Hasarın Geçişi 152
a. Kural: Res Perit Debitori 152
b. Mülkiyeti Nakleden Sözleşmelerdeki İstisna: Res Perit Domino 153
3. Satımda Hasarın Geçişi 153
a. Parça Satımında 154
b. Cinsi İle Belirlenmiş Mal Satımında 155
c. Diğer Durumlarda 156
4. Değerlendirme 158
C. PRUSYA HUKUKU 160
1. İmkânsızlığın Genel Etkisi 160
2. Hasarın Geçişi 161
a. Parça Satımında 161
aa. Temel Kural: Hasar Teslimle Alıcıya Geçer 161
bb. Kuralın İstisnaları 162
b. Cinsi İle Belirlenmiş Mal Satımında 163
c. Diğer Durumlarda 163
3. Yararın Geçişi 165
4. Değerlendirme 165
IV. TESLİMİ ESAS ALAN HUKUK DÜZENLERİ 165
A. AVUSTURYA HUKUKU 165
1. Genel Olarak 165
2. Parça Satımında Hasarın Geçişi 166
a. Kural 166
b. İstisnalar 167
3. Cinsi İle Belirlenmiş Mal Satımında Hasarın Geçişi 168
4. Diğer Durumlarda Uygulama 169
5. Yararın Geçişi 170
6. Değerlendirme 170
B. ALMAN HUKUKU 171
1. Tarihsel Süreç 171
2. Hasar Anlayışı 172
3. Hasarın Taşınmasına İlişkin Genel Kurallar 173
4. Parça Satımında Hasarın Geçişi 174
a. Kural 174
b. Koşulları 175
aa. Hüküm Doğurabilir Bir Sözleşme 175
bb. Satılanda Fiilî Egemenliği Sağlama Borcunu İfa Olarak Teslim 176
c. İstisnalar 176
5. Cinsi İle Belirlenmiş Mal Satımında Hasarın Geçişi 177
6. Diğer Durumlarda Hasarın Geçişi 178
7. Yararın Geçişi 181
8. Değerlendirme 181
V. PERICULUM EST EMPTORIS ÇÖZÜMÜNÜ AÇIKLAMAYA YÖNELİK
GÖRÜŞLER 182
A. BORÇLARIN BİRBİRİNDEN BAĞIMSIZLIĞI GÖRÜŞÜ 183
1. Görüş 183
2. Değerlendirme 187
B. KUSUR GÖRÜŞÜ 191
1. Jhering’in Görüşü 191
a. Görüş 191
b. Değerlendirme 192
2. Bucher’in Görüşü 193
a. Görüş 193
b. Değerlendirme 194
C. TEMLİK GÖRÜŞÜ 194
1. Görüş 194
2. Değerlendirme 198
D. GÖRÜŞÜMÜZ 199
Sonuç 211
Yararlanılan Kaynaklar 217
Metin Dizini 231
|