|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ANAYASA HUKUKU DERSLERİ–18 HAKKINDA III
BAŞLICA KISALTMALAR VII
1. BÖLÜM
ANAYASA VE HUKUKU
I.– ANAYASALARIN ORTAYA ÇIKIŞI VE EVRİMİ 2
A) ANAYASACILIK HAREKETLERİ 2
1.– Anayasaların ortaya çıkışı 3
2.– Yirminci yüzyıl: Anayasacılık yüzyılı 6
3.–Anayasa hukukunun uluslararasılaşması uluslararası düzeninanayasalaşması 9
B) ANAYASAL AYRIMLAR 12
1.– Maddî anlamda ve şeklî anlamda anayasa 12
2.– Sert (katı) anayasa ve esnek anayasa 13
3.– Yazılı anayasa ve kodifiye edilmemiş anayasa 14
C) HUKUK DEVLETİ 16
1.– Hukuk devleti ve anayasa: paralel evrim süreci 17
2.– Biçim ve düzenek olarak hukuk devleti 19
3.– Maddi ve içerik olarak hukuk devleti 21
II.– ANAYASALARIN YAPIMI VE DEĞİŞTİRİLMESİ 24
A) ANAYASA YAPIMI: ASLİ KURUCU İKTİDAR 25
1.– Kopma dönemi ve anayasal düzenin devamlılığı 25
2.– Otoriter ve demokratik usuller 27
3.– Yapım usulleri ve anayasal demokrasi 31
B) ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ: TÜREV KURUCU İKTİDAR 31
1.– Usul kuralları: teklif–kabul–onama 32
2.– Ortam ve koşullara ilişkin kayıtlamalar 36
3.– Maddi ve içerikle ilgili kayıtlamalar 38
C) KURUCU İKTİDAR VE ULUSLARARASI HUKUK 42
1.– Kurucu erk ve uluslararası kuruluşlar 42
2.– Uluslararası hukuk ve anayasal içerik 43
3.– Karşılaştırmalı anayasa hukuku ve sınıraşan anayasacılık 44
III.– ANAYASANIN ÜSTÜNLÜĞÜ VE YORUMU 45
A) ÜSTÜN NORM OLARAK ANAYASA 46
1.– Program anayasa ve normatif anayasa ayrımı 46
2.– Kurallar kademelenmesi ve enüst norm 47
3.– Hukuk dallarının anayasalaşması 49
B) ANAYASADA YORUM VE YÖNTEM 51
1.– Yorum ilkeleri 51
2.– Yorum yöntemleri 53
3.– Anayasa hukuku ve siyaset bilimi 54
C) ANAYASA KONULARINDA GENİŞLEME 56
1.– Kurumsal anayasa hukuku 57
2– Özgürlükler anayasa hukuku 57
3.– Çevresel anayasa hukuku 58
2. BÖLÜM
DEVLET VE SİYASAL İKTİDAR
I.– DEVLET: HUKUKÎ TANIM ÖĞELERİ 61
A) ÜLKE: YERYÜZÜ PARÇASI (TOPRAK/MEMLEKET) 62
1.– Ülke sınırları: belirlilik ve süreklilik ilkesi 62
2.– Egemenlik yetki alanı ve sınırları 66
3.– Barış Andlaşması 67
B) İNSAN TOPLULUĞU (NÜFUS) 69
1.– Halk (ahâli) ve ulus (millet) 70
2.– Ulus–devlet 72
3.– Çokuluslu devlet 73
C) HUKUKÎ VE SİYASAL ÖRGÜTLENME: DEVLET 75
II.– SİYASAL İKTİDAR VE DEVLET 76
A) İKTİDAR OLGUSU VE DEVLET İKTİDARI 77
1.– Genel olarak iktidar 77
2.– Evrimi bakımından devlet iktidarı 78
3.– Zaman ve mekân ilişkisi yönünden devlet iktidarı 79
B) DEVLET İKTİDARININ AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ 80
1.– Meşruluk: kavram ve kaynaklar 80
2.– Süreklilik: iktidarın kurumsallaşması 83
3.– Egemenlik (hakimiyet): yetki tekeli ve sınırları 83
C) EGEMENLİK ANLAYIŞI VE EVRİMİ 84
1.– Teokratik (ilahi) anlayıştan demokratik egemenliğe 84
2.– Asli ve üstün iktidar olarak egemenlik 85
3.– Egemenlik kavramının evrimi ve sınırları 86
III.– SİYASAL ÖĞRETİLERE GÖRE DEVLET 91
A) BAŞLICA SİYASAL KAVRAMLAR 91
1.– Siyasal öğreti 91
2.– Siyasal rejim 92
3.– Siyasal sistem 93
B) BAŞLICA DEVLET ANLAYIŞLARI 94
1.– Liberal devlet 94
2.– Sosyalist devlet 96
3.– Faşist devlet 98
C) KURAM VE UYGULAMA AYRIŞMASI KARŞISINDA BİLİŞİM TEKNOLOJİSİ 100
1.– İktidar sorunu ve proletarya diktatörlüğü 101
2.– Refah devleti ve sosyal devlet 102
3.– Bilişim teknolojileri, dijitalleşme ve e–devlet 105
3. BÖLÜM
ERKLER AYRILIĞI
I.– YASAMA (TEŞRİ) 112
A) YASAMANIN YAPISI: TEK MECLİS VE ÇİFT MECLİS 112
1.– Tek veya çift meclis: gereklilik mi, tercih mi? 112
2.– Meclislerin oluşumu, görev süresi ve sona ermesi 114
3.– İkinci meclis üzerine tartışmalar ve Türkiye 115
B) YASAMA İŞLEVİ VE İŞLEMLERİ 119
1.– Çalışma tarzı ve işleyişi 119
2.– Yasamanın işlevleri 121
3.– Yasama işlemleri: Kanun ve kararlar 123
C) TEMSİLİ GÖREV VE TEMSİLCİ STATÜSÜ 126
1.– Temsil ilkesi 126
2.– Sorumsuzluk ve dokunulmazlık 127
3.– Seçmen ve temsilci ilişkisi: geri çağırma yetkisi 129
II.– YÜRÜTME (İCRA) 130
A) YÜRÜTMENİN YAPISI 130
1.– Tek kanatlı ve çift kanatlı yürüme 130
2.– Devlet başkanı ve hükümet 131
3.– Sorumsuzluk ve sorumluluk 132
B) YÜRÜTMENİN İŞLEMLERİ VE DÜZENLEYİCİ NORMLAR 132
C) OLAĞANÜSTÜ YÖNETİM USULLERİ 134
III.– YARGI (KAZA) 136
A) YARGI BAĞIMSIZLIĞI 137
B) YARGI DÜZENLERİ: TEKLİ VEYA İKİLİ DÜZEN 138
C) YARGI VE DEMOKRASİ 139
4. BÖLÜM
DEMOKRASİ
I.– DEMOKRASİ KURAMLARI VE EVRİMİ 141
A) MONARŞİ, CUMHURİYET VE DEMOKRASİ 142
1.– Monarşi (monos arkhein) 142
2.– Cumhuriyet (res publica) 143
3.– Demokrasi (demos–kratos) 144
B) İKİ DEMOKRATİK EGEMENLİK ANLAYIŞI 145
1.– Halk egemenliği 145
2.– Ulus (millet) egemenliği 147
3.– Anayasalarda egemenlik 149
C) TEMSİLİ, YARI VE DOĞRUDAN DEMOKRASİ 150
1.– Temsilî hükümet ve evrimi 150
2.– Yarı–doğrudan demokrasi 154
3.– Doğrudan demokrasi üzerine 159
II.– SEÇİMLER VE SİYASAL PARTİLER 160
A) SEÇİMLER 160
1.– Oy hakkı, seçim çevresi ve baraj kayıtları 160
2.– Seçim sistemleri 165
3.– Seçimlerin denetimi: kurul mu, mahkeme mi? 169
B) SİYASAL PARTİLER 170
1.– Parti sistemleri 170
2.– Parti örgütleri 171
3.– Partiler hukuku ve demokrasi 173
III.– DEMOKRASİNİN ASGARİ STANDARTLARI 174
A) SİYASAL İKTİDARIN ELDEĞİŞTİRME KOŞULLARI 175
B) DEMOKRATİK GÖRÜNÜMLÜ YÖNETİMLER: SEÇİMLERİN ARAÇSALLAŞTIRILMASI 176
C) DİKTATÖRLÜK VE “SEÇİMLE GELEN KRALLAR” 177
5. BÖLÜM
YÖNETİM BİÇİMLERİ: ÇOĞULCU SİYASAL REJİMLER
I. –YATAY ERKLER AYRILIĞI 183
A) ERKLER AYRILIĞININ TANIM ÖĞELERİ 184
B) ÜÇ ANA İŞLEV VE ERK 186
C) UYGULAMADAN KURAMA 187
II.– BAŞLICA SİYASAL REJİMLER 189
A) PARLAMENTER REJİM 189
1.– Parlamenter rejimin temel düzenekleri 190
2.– Klasik ve rasyonelleştirilmiş parlamenterizm 193
3.– Parlamenter rejim coğrafyası 194
B) BAŞKANLIK REJİMİ 197
1.– Başkan ve Kongre’nin karşılıklı etki araçları 197
2.– Uygulamada başkanlık rejimi 199
3.– Başkancı rejimler 201
C) KOLEJYAL YÖNETİM VE KARMA REJİMLER 202
1.– Meclis Hükümeti: Türkiye 203
2.– Kolejyal yönetim: İsviçre 203
3.– Yarı–başkanlık veya yarı–parlamenter: karma rejimler 204
III.– ANAYASAL DENGE VE DENETİM DÜZENEKLERİ 207
A) ERKLER AYRILIĞI ÖLÇÜTÜNÜN YETERSİZLİĞİ 207
B) ÜÇ DÜZLEMDE DENGE VE DENETİM DÜZENEKLERİ 210
1.– Erkler ayrılığı düzlemi 210
2.– Merkez – çevre (yerel) ilişkileri 211
3.– Devlet – toplum ilişkileri ve uluslararası toplum 211
C) DENEYİM VE BELİRSİZLİKLER KISKACINDAKİ TÜRKİYE 212
6. BÖLÜM
DEVLET BİÇİMLERİ: DÜŞEY ERKLER AYRILIĞI
I.– ÜNİTER (TEKİL/TEK YAPILI) DEVLET 220
A) MERKEZİYETÇİ ÜNİTER DEVLET 220
B) ADEM–İ MERKEZİYETÇİ ÜNİTER DEVLET 221
C) YETKİ GENİŞLİĞİ VE ADEM–İ MERKEZİYET BİRLİKTELİĞİ 223
II.– BÖLGESEL/BÖLGELİ DEVLET 226
A) BÖLGESEL YASAMA YETKİSİ 226
B) BÖLGESEL ÖZERKLİK ALANI 227
C) DEVLETİN BİRLİK GÜVENCESİ: ANAYASA MAHKEMESİ 229
III. –FEDERAL DEVLET 230
A) FEDERAL DEVLET ÖRGÜTLENMESİ 230
1.– İkili yapılanma ilkesi 231
2.– Anayasal özerklik 232
3.– Katılım ilkesi 233
B) FEDERALİZMİN OLUŞUMU: AYRIŞMA VE BİRLEŞME 234
C) DEVLET BİRLİKLERİ VE AVRUPA BİRLİĞİ 235
1.– Devlet Birlikleri ve konfederasyon 236
2.– Avrupa Birliği 236
3.– Karşılaştırmacılık sınırları ve Türkiye 241
7. BÖLÜM
ÖZGÜRLÜKLER ANAYASA HUKUKU
I.– HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN HUKUKİLEŞME SÜRECİ 244
A) TEMEL KAVRAMLAR VE İTİCİ GÜÇLER 244
1.– Özgürlük, hak, eşitlik ve haysiyet 244
2.– Hak ve özgürlüklerin itici güçleri 248
3.– Hak ve özgürlüklerin evrimi 251
B) HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN HUKUKÎ KAYNAKLARI 254
1.– Anayasalar 254
2.– Anayasal değerde kaynaklar 260
3.– Uluslararası belgeler ve yargı mercileri 261
C) HAK VE ÖZGÜRLÜK AYRIMLARI 263
1.– İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 263
2.– Statü ve kuşaklara göre ayrımlar 264
3.– Hak ve özgürlük öznelerine göre ayrımlar 266
II.– BAŞLICA HAK VE ÖZGÜRLÜKLER 268
A) KİŞİ ÖZGÜRLÜKLERİ VE SİYASAL HAKLAR 269
1.– Bireysel özgürlükler ve haklar 269
2.– Toplu (kolektif) özgürlükler 274
3.– Siyasal haklar ve özgürlükler 276
B) SOSYAL VE MESLEKİ İLİŞKİLERE GÖRE ÖZGÜRLÜK VE HAKLAR 279
1.– İktisadi haklar 279
2.–Sosyal haklar 280
3.– Kültürel haklar 281
C) USULE İLİŞKİN HAKLAR 283
1.– Hak arama özgürlüğü 284
2.– Etkili başvuru hakkı 284
3.–Adil yargılanma hakkı 285
III.– HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN GÜVENCE SİSTEMİ 285
A) ULUSAL GÜVENCE SİSTEMİ 286
1.– Düzenleme ve sınırlama ilkeleri ve sapmalar 286
2.– Koruyucu anayasal kurallar ve güvence ölçütleri 293
3.– Kurumsal güvenceler 296
B) ULUSLARARASI GÜVENCE SİSTEMİ 298
1.– Hak ve özgürlük belgeleri 299
2.– İdari ve siyasal nitelikte koruma düzenekleri 300
3.– Yargısal koruma: İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi 301
C) HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN YORUMU 305
1.– Hak ve özgürlükler lehine yorum teknikleri 305
2.– Anayasa içi yorum: içerik ve sistematik 308
3.– Uluslararası belgeler ışığında yorum 311
8. BÖLÜM
ÇEVRESEL ANAYASA HUKUKU
I.– ULUSLARARASI HUKUKUN ETKİSİ 316
A) BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÖRGÜTÜ’NÜN ÖNCÜ KONUMU 317
1.– BM belgeleri ve anayasalar 317
2.– İklim değişikliği sözleşmeleri 319
3.– Avrupa İnsan Hakları yargısı karşısında devletin iklim yükümlülüğü 321
B) ÜLKESEL DÜZENLEMELER VE ÇEVRE KORUMASI 324
1.– Anayasalarda ülke ve çevre 324
2.– Koruma ödev ve/veya yükümlülüğü 326
3.– Kamu yönetimi ve çevresel yetkiler 328
C) MADDİ VE USULE İLİŞKİN HAKLAR 329
1.– Çevresel haklardan doğa haklarına 330
2.– Usule ilişkin haklar (Bilgi/katılım/karar–başvuru) 332
3.– Çevresel demokrasi 334
II.– ÇEVRESEL ANAYASA HUKUKUNUN OLUŞUMU 336
A) KAVŞAK HUKUK DİSİPLİNİ 337
1. Çevre ve Anayasa : etkileşim ve karşılıklı katkılar 337
2.– Çevre adaleti 340
3.– Etkililik ölçütleri ve geriye götürülemezlik ilkesi 343
B) ÇEVRESEL ANAYASA HUKUKU: PARADİGMA DEĞİŞİKLİĞİ Mİ ? 345
C) TÜRKİYE: "ANAYASA'NIN EKOSİSTEM AÇISINDAN OKUNMASI” ÜLKESEL DÜZENLEMELER, KAMU YARARINDANDIR 349
III.– DEVLET EGEMENLİĞİNİN SINIRLARI: AFETLER VE SALGIN HASTALIKLAR 355
A) AFETLER VE HUKUKU 356
1.– Bütünleşik Yönetim: öncesi/sırası/sonrası 356
2.– Uluslararası Sözleşmeler ve Türkiye 358
3.– Anayasal çerçeve ve yasal düzenleme gereği 359
B) COVID–19 VE SALGIN HASTALIKLARDA SÜREKLİLİK 362
C) SINIRAŞAN ANAYASACILIK VE DÜNYA ANAYASACILIĞI ÜZERİNDE YENİDEN DÜŞÜNMEK 368
1.– Uluslararası insancıl hukuk ve ekolojik müdahale 368
2.– Uluslararası çevre sözleşmesine doğru 371
9. BÖLÜM
ANAYASA ADALETİ
I.–ANAYASA ADALETİ VE ADİL YARGI 378
A) ANAYASAL YARGI MODELLERİ 378
1.– Amerika Birkleşik Devletleri: Yüksek Mahkeme 378
2.– Avrupa Modeli: Anayasa Mahkemesi 380
3.– Türkiye’deki girişim ve gelişmeler 385
B) ÖRGÜTLENME VE HAKKANİYETE UYGUN YARGI 387
1.– Üyeleri belirleme kuralları ve nitelik ölçütleri 388
2.– Statü kuralları ve örgütlenme 391
3.– Hakkaniyete uygun yargılama gerekleri 394
C) ANAYASA ADALETİNİN İŞLEVİ VE MEŞRULUĞU 399
1.– Kurucu iktidar 399
2.– Kural koyma yetkisi 401
3.– Anayasaya saygılı yasa gerekleri 404
II.–ANAYASA UYUŞMAZLIĞI VE DENETİM USULÜ 406
A) UYUŞMAZLIK KONUSU VE DENETLENEN İŞLEMLER 406
1.– Normların Denetimi 407
2.– Faaliyetlerin Denetimi 416
3.– Denetim Ölçütleri 423
B) BAŞVURU YOLLARI VE ÖZELLİKLERİ 431
1.– Dava yolu: soyut norm denetimi 431
2.– İtiraz yolu: somut norm denetimi 434
3.– Bireysel başvuru yolu: Anayasa şikayeti 439
C) BAŞVURU ZAMANI VE UYUŞMAZLIĞIN ÇÖZÜMÜ 442
1.– Başvuru zamanı (ânı) 443
2.– İstemin incelenmesi 448
3.– Uyuşmazlığın çözümü 449
III.– DENETİMİN KAPSAMI VE SONUÇLARI 453
A) NORM DENETİMİ 453
1.– Şekil ve usul 453
2.– Yetki: usul ve esas eklemlenmesi 457
3.– Esas denetimi 459
B) BİREYSEL BAŞVURU: ÖZGÜRLÜKLER ANAYASA YARGISI 461
1.– Kabuledilebilirlik koşulları 462
2.– Esas incelemesi 464
3.– Karar ölçütleri 466
C) DENETİMİN KAPSAMI VE SONUÇLARI 471
1.– Karar teknikleri ve türleri 471
2.– Kararların etki ve sonuçları 479
3.– Anayasa icra yargısı 486
DİZİN 495 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
