İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar Listesi 15
Giriş 17
Birinci Bölüm
TAHKİM
I. MİLLİ (İÇ/DOMESTIC) TAHKİM 19
A. Türk Hukukunda Milli Tahkim Hakkında Düzenlemeler 20
1. HMK’da Konu Bakımından Elverişlilik 20
2. HMK’da Kişi Bakımından Elverişlilik 23
B. Tahkim Anlaşmasının Varlığı ve Niteliği 25
1. Hukuki Niteliği 25
2. Tahkim Anlaşmasının Şekli Geçerliliği 26
3. Tahkim Anlaşmasının Maddi Geçerliliği 29
a. Genel Olarak 29
b. Asimetrik Anlaşmaların Geçerliliği 31
c. Ayrılabilirlik (Separability) Prensibi 33
II. MAHKEMELERİN YARDIMI 35
A. Tahkim İtirazı 37
B. Tahkimde İddia veya Savunmanın Genişletilmesi 40
İkinci Bölüm
MİLLETLERARASI TAHKİM
I. YABANCI HAKEM KARARI 49
A. Kavram 49
B. Hakem Kararının Milliyetinin Belirlenmesinde Esas Alınan Kriterler 50
1. Toprak Esası 50
2. Usule Uygulanacak Hukuk Esası 52
3. Her İki Usulün Birlikte Uygulanması 53
4. Değerlendirme 53
II. ULUSLARARASI TAHKİM 55
A. Uluslararası Tahkim Çeşitleri 55
1. Ad hoc Tahkim 55
2. Kurumsal Tahkim 55
B. Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun Uygulanma Alanı 56
1. Yabancılık Unsuru 56
a. Uluslararası Sözleşmelerde Yabancılık Unsuru 57
b. Milletlerarası Tahkim Kanunu’nda Yabancılık Unsuru 58
aa. Tarafların Yerleşim Yeri veya Olağan Oturma Yeri ya da İşyerleri 58
bb. Tahkim Yeri 59
cc. İfa Yeri veya En Sıkı İlişkili Olduğu Yer 59
dd. Yabancı Sermaye ve Yabancı Kredi 60
ee. Ülkelerarası Mal ve Sermaye Girişi 61
c. Değerlendirme 61
d. MTK’nın Zaman Bakımından Uygulanması 62
C. Tahkime Elverişlilik (Arbitrability) 63
1. Konu Bakımından 63
2. Kişi Bakımından (Subjektif Elverişlilik) 66
D. Şekil Şartı 69
1. Yazılı Şekil 69
2. 805 Sayılı İktisadi Müesseselerde Mecburi Türkçe Kullanılmasına Dair Kanun Hükümleri 71
a. 805 Sayılı Kanun’un 1. Maddesinin Yorumu 71
b. 805 Sayılı Kanun’un 2. Maddesinin Yorumu 72
c. 805 Sayılı Kanun’a Aykırılığın Yaptırımı 73
3. Elektronik Tahkim 74
a. Tahkim Anlaşması veya Şartı 74
b. Elektronik Tahkimde Tahkim Yerinin Tespiti Sorunu 76
c. Tahkim Yargılamasının Elektronik Ortamda Yapılması 76
E. Hakemlerin İhtiyati Tedbir ve İhtiyati Haciz Kararı Verme Yetkileri 78
III. TAHKİM ANLAŞMASININ ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE TEŞMİLİ 86
A. Tahkim Anlaşmasının Nisbiliği Prensibi 86
B. Nisbilik Prensibinin İstisnaları 87
1. Temsil 87
2. Ortaklıklar 88
3. Halefiyet 88
4. Garanti 88
5. Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme 89
6. Dürüstlük Kuralı 89
7. Devlet Kuruluşları 89
8. Sözleşmeler Arasındaki Bağlantı 89
IV. TAHKİM ANLAŞMALARININ GEÇERLİLİĞİ SORUNU 90
A. Asimetrik ve Patolojik Tahkim Anlaşmaları 90
B. Hibrit Tahkim Anlaşmaları 90
C. Derdestlik ve Yetkinin Yetkisi 91
V. HAKEM KARARININ İPTALİ SEBEPLERİ 93
A. Uluslararası Sözleşmelerdeki İptal Sebepleri 93
B. Milletlerarası Tahkim Kanunu’nda İptal Sebepleri 94
C. Tahkim ve İnsan Hakları 106
D. Tahkime Gidilmesi Adil Yargılanma Hakkını İhlal Eder mi? 108
E. Uygulanacak Hukuk Denetimi 109
1. Taraflarca Milli Bir Hukukun Belirlenmesi Halinde 109
2. Milli Hukuk Dışı Kuralların Belirlenmesi Halinde 110
3. Tarafların Hakkaniyet ve Nesafete Göre Karar Verilmesini Benimsediği Hallerde 111
Üçüncü Bölüm
YABANCI HAKEM KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİ
I. 1958 TARİHLİ NEW YORK SÖZLEŞMESİ’NE GÖRE YABANCI HAKEM KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİ 113
A. Uygulama Alanı 113
B. Değerlendirme 115
C. Tanıma ve Tenfiz Şartları 117
1. Taraflar Arasında Geçerli Bir Tahkim Sözleşmesi Bulunmalıdır 117
2. Adil Yargılanma Hakkına Uyulmalıdır 124
3. Hakemler Yetkilerini Aşmamalıdır 131
4. Hakem Seçimi ve Tahkim Usulüne Uygunluk 132
5. Hakem Kararlarının Bağlayıcı ve İptal Edilmemiş Olması 133
a. Uluslararası Hakem Kararlarının Türkiye’de İptali Mümkün müdür? 134
b. Tahkim Yerinde İptal Edilen Kararların Tanınması ve Tenfizi 136
aa. Görüşler 136
bb. Değerlendirme 137
c. Belirli Bir Yere Bağlı Olmayan (Delocalised) Tahkim 137
d. Türk Hukukunda Uygulama 139
aa. Doktrin 139
bb. Yargıtay Kararları 141
6. Karar Tenfiz Devleti Hukukuna Göre Tahkim Yolu ile Çözülebilir Bir Uyuşmazlığa İlişkin Olmalıdır. 142
7. Karar Tenfiz Devleti Hukukunun Kamu Düzenine Aykırı Olmamalıdır 143
a. Genel Olarak 144
b. Tanım 146
II. MÖHUK’TA TANIMA VE TENFİZ 156
A. Uygulama Alanı 156
B. Möhuk’ta Tanıma ve Tenfiz Şartları 157
1. Hakemin Tarafsızlığı ve Hukuki Dinlenme Hakkına Aykırılık 158
2. Türk Hukukuna Göre Tahkime Elverişli Olmayan Konularda Verilen Kararların Tenfizi 159
3. Doğrudan Uygulanan Kurallara Aykırılık 160
4. Türk Mahkemelerinden Verilen Kararla Çelişik Kararın Tenfiz Talebi 161
5. Uyuşmazlığın Tahkime Elverişsizliği 161
6. Kamu Yararına Aykırılık Nedeniyle İptale İlişkin Kararlar 162
C. New York Sözleşmesi ve Möhuk Hükümlerinin Karşılaştırılması 163
D. Yabancı Hakem Kararlarının 3. Kişilere Karşı Tenfizi 164
E. Çok Taraflı ve Çok Akitli Tahkim 166
F. Yargı Dokunulmazlığı ve Devletin Tahkim Anlaşmasına Taraf Olması 167
1. Yargı Dokunulmazlığı 167
2. Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmesinde Tahkim (Contrat de Concession) 168
III. TANIMA VE TENFİZ USULÜ 170
A. Genel Olarak 170
B. Hakem Seçim Yöntemine Aykırılık 171
C. Usule Uygulanacak Kurallara Aykırılık 172
D. Hakemlerin Reddi veya Çekilmesi 173
1. Tarafsızlık 174
2. Bağımsızlık 175
3. Hakemlerin Reddi 175
E. Yetkili ve Görevli Mahkeme 177
F. Basit Yargılama Usulü 178
G. Kısmi Karar ve İcranın Durması 179
H. Harçlar 179
I. Geçici Koruma Önlemleri 181
J. Delil İkamesi 183
K. Arabuluculuk–Tahkim İlişkisi 184
L. Tasdik Şerhi 184
M. Teminat 185
N. Hakem Kararının Tenfizinde Zamanaşımı İtirazı 186
Sonuç 189
EK 1: 10 Haziran 1958 Tarihli Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkındaki New York Sözleşmesi 191
EK 2: 21 Nisan 1961 Tarihli Milletlerarası Ticarî Hakemlik Konusundaki Avrupa Sözleşmesi 197
EK 3: Milletlerarası Tahkim Kanunu 203
EK 4: Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (İlgili Hükümler) 217
Kaynakça 219
Kavram Dizini 229 |