İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 15
Giriş 17
Birinci Bölüm
TAHKİM KAVRAMI VE UNSURLARI
I. TAHKİM KAVRAMI 19
A. Tanım 19
B. Tahkimin Unsurları 20
1. Tahkim Anlaşması 21
2. Esas Akit 21
3. Hakem Akdi 22
C. Milletlerarası Tahkime İlişkin Türk Hukukundaki Düzenlemeler 23
1. Milletlerarası Tahkim Kanunu 23
2. Hukuk Muhakemeleri Kanunu 23
3. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun 24
4. Kamu Hizmetleri ile İlgili İmtiyaz Şartlaşma ve Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Tahkim Yoluna Başvurulması Halinde Uyulması Gereken İlkelere Dair Kanun 24
5. Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkında 10 Haziran 1958 Tarihli New York Sözleşmesi 24
6. Milletlerarası Ticari Hakemlik Konusundaki 21 Nisan 1961 Tarihli Avrupa (Cenevre) Sözleşmesi 25
D. Milletlerarası Ticari Tahkim Konusundaki Prensipler ve Model Kanunlar 26
1. Yeni Lex Mercatoria Doktrini 26
2. UNCITRAL Model Kanun 27
3. ICC Tahkim Kuralları 28
4. ICSID Kuralları 29
II. TÜRK HUKUKUNDA MİLLİ TAHKİM 30
A. HMK’da Tahkime Elverişlilik 31
B. Tahkim Anlaşmasının Varlığı ve Niteliği 32
1. Hukuki Niteliği 32
2. Tahkim Anlaşmasının Şekli Geçerliliği 34
3. Tahkim Anlaşmasının Maddi Geçerliliği 35
a. Genel Olarak 35
b. Asimetrik Tahkim Anlaşmalarının Geçerliliği 36
c. Ayrılabilirlik (Separability) Prensibi 38
C. Tahkim Yargılamasında Mahkemelerin Yardımı 39
D. Tahkim İtirazı 41
E. Tahkimde İddia veya Savunmanın Genişletilmesi 42
İkinci Bölüm
YABANCI VE MİLLETLERARASI HAKEM KARARLARI
I. YABANCI HAKEM KARARI 45
A. Kavram 45
B. Hakem Kararının Milliyetinin Belirlenmesinde Esas Alınan Kriterler 46
1. Toprak Esası 47
2. Usule Uygulanacak Hukuk Esası 48
3. Her İki Usulün Birlikte Uygulanması 49
4. Değerlendirme 49
II. MİLLETLERARASI TAHKİM 50
A. Milletlerarası Tahkim Çeşitleri 50
1. Ad hoc Tahkim 50
2. Kurumsal Tahkim 51
B. Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun Uygulanma Alanı 52
1. Yabancılık Unsuru 52
a. Uluslararası Sözleşmelerde Yabancılık Unsuru 53
b. Milletlerarası Tahkim Kanunu’nda Yabancılık Unsuru 54
aa. Tarafların Yerleşim Yeri veya Olağan Oturma Yeri ya da İşyerleri 56
bb. Tahkim Yeri 56
cc. İfa Yeri veya En Sıkı İlişkili Olduğu Yer 57
dd. Yabancı Sermaye ve Yabancı Kredi 58
ee. Ülkelerarası Mal ve Sermaye Girişi 59
ff. Milletlerarası Tahkim Kanunu Hükümlerinin Uygulanmasının Kararlaştırılması 60
gg. Tahkim Yerinin Türkiye Dışında Olması 60
c. Değerlendirme 62
d. Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun Zaman Bakımından Uygulanması 63
C. Tahkime Elverişlilik (Arbitrability) 64
1. Konu Bakımından Tahkime Elverişlilik 64
2. Kişi Bakımından Tahkime Elverişlilik 66
D. Şekil Şartı 70
1. Yazılı Şekil 70
2. 805 sayılı İktisadi Müesseselerde Mecburi Türkçe Kullanılmasına Dair Kanun Hükümleri 72
3. Elektronik Tahkim 74
a. Tahkim Anlaşması veya Şartı 74
b. Tahkim Yargılamasının Elektronik Ortamda Yapılması 76
E. Hakemlerin İhtiyati Tedbir ve İhtiyati Haciz Kararı Verme Yetkileri 77
III. TAHKİM ANLAŞMASININ ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE TEŞMİLİ 81
A. Tahkim Anlaşmasının Nisbiliği Prensibi 81
B. Nisbilik Prensibinin İstisnaları 81
IV. TAHKİM ANLAŞMALARININ GEÇERLİLİĞİ SORUNU 84
A. Asimetrik ve Patolojik Tahkim Anlaşmaları 84
B. Hibrit Tahkim Anlaşmaları 86
C. Derdestlik ve Yetkinin Yetkisi 86
V. HAKEM KARARININ İPTALİ SEBEPLERİ 88
A. Uluslararası Sözleşmelerdeki İptal Sebepleri 88
B. Milletlerarası Tahkim Kanunu’nda İptal Sebepleri 88
VI. TAHKİM VE İNSAN HAKLARI 91
VII. UYGULANACAK HUKUK DENETİMİ 95
A. Taraflarca Milli Bir Hukukun Belirlenmesi Halinde 95
B. Milli Hukuk Dışı Kuralların Belirlenmesi Halinde 96
C. Tarafların Hakkaniyet ve Nesafete Göre Karar Verilmesini Benimsediği Hallerde 97
VIII. YARGI DOKUNULMAZLIĞI VE DEVLETİN TAHKİM ANLAŞMASINA TARAF OLMASI 98
A. Yargı Dokunulmazlığı 98
B. Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmesinde Tahkim (contrat de concession) 98
Üçüncü Bölüm
YABANCI HAKEM KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİ
I. 1958 TARİHLİ NEW YORK SÖZLEŞMESİ’NE GÖRE YABANCI HAKEM KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİ 103
A. Uygulama Alanı 103
B. New York Sözleşmesi’nde Tanıma ve Tenfiz Şartları 105
1. Taraflar Arasında Geçerli Bir Tahkim Anlaşması Bulunmalıdır 105
2. Adil Yargılanma İlkesine Uyulmalıdır 106
3. Hakemler Yetkilerini Aşmamalıdır 108
4. Hakem Seçimi ve Tahkim Usulüne Uygunluk 108
5. Hakem Kararlarının Bağlayıcı ve İptal Edilmemiş Olması 109
6. Karar Tenfiz Devleti Hukukuna Göre Tahkim Yolu ile Çözülebilir Bir Uyuşmazlığa İlişkin Olmalıdır. 111
7. Karar Tenfiz Devletinin Kamu Düzenine Aykırı Olmamalıdır 112
II. MÖHUK’TA TANIMA VE TENFİZ 113
A. Uygulama Alanı 113
B. MÖHUK’ta Tanıma ve Tenfiz Şartları 114
C. New York Sözleşmesi ve MÖHUK Hükümlerinin Karşılaştırılması 115
III. YABANCI HAKEM KARARLARININ 3. KİŞİLERE KARŞI TENFİZİ 116
IV. ÇOK TARAFLI VE ÇOK AKİTLİ TAHKİM 118
V. TANIMA VE TENFİZ USULÜ 119
A. Genel Olarak 119
B. Hakem Seçim Yöntemine Aykırılık 120
C. Usule Uygulanacak Kurallara Aykırılık 122
D. Hakemlerin Reddi veya Çekilmesi 123
1. Genel Olarak 123
2. Tarafsızlık 123
3. Bağımsızlık 124
4. Hakemlerin Reddi 124
E. Yetkili ve Görevli Mahkeme 125
F. Basit Yargılama Usulü 126
G. Kısmi Karar ve İcranın Durması 126
H. Geçici Hukuki Korumalar 127
I. Arabuculuk–Tahkim İlişkisi 129
J. Tasdik Şerhi 130
K. Teminat 130
L. Hakem Kararının Tenfizinde Zamanaşımı 132
Sonuç 135
EK 1: 10 Haziran 1958 tarihli Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkındaki New York Sözleşmesi 137
EK 2: 21 Nisan 1961 Tarihli Milletlerarası Ticarî Hakemlik Konusundaki Avrupa Sözleşmesi 143
EK 3: Milletlerarası Tahkim Kanunu 151
EK 4: Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (İlgili Hükümler) 167
Kaynakça 169
Kavram Dizini 179 |