İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Teşekkür 5
Kısaltmalar 15
Giriş 17
Birinci Bölüm
TEMEL KAVRAMLAR VE SORUMLULUK TÜRLERİ
I. MALPRAKTİS ÇERÇEVESİNDE SAĞLIK HUKUKU KAVRAMLARI 21
A. Anamnez 21
B. Aydınlatılmış Onam 21
C. Endikasyon 22
D. Komplikasyon 23
E. Konsültasyon 24
F. Tıbbi Malpraktis 26
G. Teşhis ve Tedavi 26
H. Tıbbi Standart 27
II. KOMPLİKASYON VE TIBBİ MALPRAKTİS AYRIMI 30
III. HEKİMİN SORUMLULUK TÜRLERİ 33
A. Hekimin Hukuki Sorumluluğu 33
B. Hekimlerin Cezai Sorumluluğu 34
C. Hekimin İdari Sorumluluğu 34
D. Hekimlerin Mesleki Disiplin Sorumluluğu 35
İkinci Bölüm
TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKSAL DAYANAKLARI VE TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUK ŞARTLARI
I. TIBBİ MÜDAHALE TANIMI 37
II. TIBBİ MÜDAHALENİN CEZA HUKUKU BAKIMINDAN HUKUKSAL DAYANAĞINA İLİŞKİN GÖRÜŞLER 40
A. Tipikliğin Bulunmaması 40
B. Maddi Unsurun Gerçekleşmemesi 41
C. Manevi Unsurun Gerçekleşmemesi 42
D. Hukuka Uygunluk Halinin Mevcudiyeti 43
1. Kanun Hükmünün İcrası 43
2. Hakkın Kullanılması 45
3. İlgilinin Rızası 47
4. Zorunluluk Hali 49
5. Karma Görüşler 51
6. Görüşümüz 52
III. TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUK ŞARTLARI 53
A. Hekimlik Sıfatına Sahip Olunması 53
1. Türk Hukukunda Hekimlik Sıfatının Kazanılması 53
a. Tıp Fakültesi Diplomasına Sahip Olmak 54
b. Türk Tabipler Birliğine Kayıtlı Olmak 54
c. Hekimlik Mesleğinin İcrasına Geçici ya da Sürekli Engel Hali Bulunmamak 55
2. Yetkili Hekim Bakımından Önem Arz Eden Haller 55
a. Hekim Olmayan Kişilerin Tıbbi Müdahalede Bulunması 55
b. Yabancı Hekimlerin Tıbbi Müdahalede Bulunması 58
c. Üstlenme Kusuru 60
d. İntörn Hekimlerin Tıbbi Müdahalede Bulunması 62
e. Ekip Halinde Tıbbi Müdahalede Bulunulması 63
B. Hastanın Aydınlatılmış Rızası 68
C. Hukuken Kabul Edilmiş Bir Amaca Yönelik Olması 68
1. Teşhis 69
2. Tedavi 70
3. Hastalıktan Korunmak 70
4. Nüfus Planlaması 70
5. Ceza Muhakemesi ve Mahkeme Kararının Yerine Getirilmesi Amacıyla 70
D. Tıbbi Gereklilik 71
1. Endikasyon Şartı 71
2. Tıbbi Endikasyon Gerektirmeyen Tıbbi Müdahaleler 73
E. Mesleki Kurallara Uygun Müdahale Edilmesi 77
Üçüncü Bölüm
AYDINLATILMIŞ ONAM VE RIZA
I. AYDINLATILMIŞ ONAM 79
A. Aydınlatılmış Onamın Özellikleri 79
1. Aydınlatılmış Onamın Amacı 79
2. Aydınlatılmış Onamın Kapsamı 80
3. Aydınlatma Yükümlüsü 86
4. Aydınlatılmış Onamı Alınacak Kişi 88
5. Aydınlatılmış Onamın Şekli ve Yöntemi 90
6. Aydınlatılmış Onamın Zamanı 93
B. Aydınlatma Türleri 94
1. Güvenlik (Tedavi) Aydınlatması 94
2. Karar/Otonomi Aydınlatması 96
a. Teşhis Aydınlatması 96
b. Süreç Aydınlatması 97
c. Risk Aydınlatması 98
3. Ekonomik Külfet ve Zorunluluklar Hakkında Aydınlatma 99
C. Aydınlatma Yükümlülüğünün İstisnaları 100
1. Hastanın Aydınlatma Hakkında Vazgeçmesi 100
2. Tıbbi Zorunluluk Halleri 100
3. Hastanın Bilgi Sahibi Olması ve Hastanın Önceden Aydınlatılmış Olması 102
4. Aydınlatmanın Olumsuz Etkisinin Bulunması 104
5. Rıza Aranmayan Tıbbi Müdahalelerin Varlığı 107
D. Özel Durumlar 108
1. Küçüklerde Aydınlatılmış Onam 108
2. Kısıtlılarda Aydınlatılmış Onam 111
E. Aydınlatmanın Geri Alınması veya Değiştirilmesi 112
II. RIZA 113
A. Rıza Kavramı ve Hukuki Niteliği 113
B. Rıza Ehliyeti ve Rızayı Açıklayacak Kişi 114
1. Küçüklerin Durumu 115
2. Kısıtlıların Durumu 118
C. Rızanın Kapsamı 118
D. Rızanın Zamanı 120
E. Rızanın Şekli 120
F. Kanuni Temsilcinin Tıbbi Müdahaleye Rıza Göstermemesi 121
G. Varsayılan Rıza 122
H. Rızanın Hukuka ve Ahlaka Uygun Olması ve Sakatlanmaması 124
I. Rızanın Aranmadığı Durumlar 125
1. Hastanın Üstün Nitelikteki Özel Yararı ve Acil Haller 126
2. Üstün Kamu Yararının Varlığı 127
3. Ceza Hukukundan Kaynaklanan Müdahaleler 130
4. Tutukevi ve İnfaz Kurumlarındaki Müdahaleler ve Açlık Grevi Hali 132
Dördüncü Bölüm
TIBBİ HATA VE TIBBİ KUSUR TESPİTİ
I. TIBBİ HATA 137
A. Tıbbi Hata Türleri 137
1. Teşhis Hataları 138
2. Tedavi Hataları 140
a. Tıbbi Müdahalenin Yapılmaması 140
b. Yanlış Tıbbi Müdahale Yönteminin Seçilmesi 141
c. Hasta Vücudunda Yabancı Madde Unutulması 141
d. Hastanın veya Uzvun Karıştırılması 143
e. Konsültasyon Alınmaması 145
f. Tıbbi Araç ve Aletlerin Kullanımından Kaynaklı Hatalar 145
g. İlaç Hatası 146
3. Aydınlatılmış Onam Hataları 146
4. Organizasyon Hataları 146
5. Komplikasyon Yönetimi Hataları 149
6. Tedavi Sonrası Bakım Yükümlülüklerinin İhlali 150
B. Tıbbi Hata Bildirim Sistemi ve Sisteme Bildirilen Tıbbi Hataların Oranı 150
II. MALPRAKTİS KAYNAKLI CEZA DAVALARINDA İSPAT 152
A. İspat Kavramı 152
B. İspatın Konusu ve Nispiliği 153
C. İspat Yükü 154
D. İspat Çeşitleri 156
III. BİLİRKİŞİLİK 156
A. Bilirkişilik ve Nitelikleri 157
1. Bilirkişilik Nedir 157
2. Bilirkişinin Yükümlülükleri 158
3. Bilirkişinin Hak ve Yetkileri 159
4. Bilirkişi Raporunun Hukuku Niteliği 162
5. Uzman ve Bilirkişiliğin Kıyaslanması 164
B. Bilirkişiye Gönderilmesi Gereken Belgeler ve Sorular 165
1. Kayıt Tutma Yükümlülüğü 165
2. Bilirkişi İncelemesine Gönderilen Dosyada Bulunması Gereken Tıbbi Kayıtlar 168
a. Tıbbi Kayıt Formları ve Belgeleri 168
b. Tıbbi Raporlar 173
c. Adli Tıp Kurumu ve e–Nabız Sisteminin Bilirkişi Raporlarında Kullanımı 177
3. Bilirkişiye Gönderilen Dosya Kapsamında Mahkeme Tarafından Sorulması Gereken Sorular 180
C. Bilirkişi Raporunun Oluşumu ve Sonuçları 184
1. Bilirkişi Raporu Kapsamında Dikkat Edilmesi Gereken Usul Kuralları 184
2. Bilirkişilerin Değerlendirme Metodunun Sistemleştirilmesi 187
D. Otopsi 189
E. Bilirkişilik Kurumları 194
1. Adli Tıp Kurumu 195
2. Yüksek Sağlık Şûrası 196
3. Yükseköğretim Kurumları 197
4. Tabip Odaları Onur Kurulları 198
5. Özel Hukuk Tüzel Kişi Bilirkişi Kurumları 199
Beşinci Bölüm
SORUŞTURMA İZNİ SÜRECİ
I. CEZA MUHAKEMESİ ŞARTI VE İZİN 203
II. 7406 SAYILI KANUN DEĞİŞİKLİĞİ KAPSAMINDAKİ SORUŞTURMA İZNİ SÜRECİ 203
A. Kanuni Değişiklik Sonrası Kanun Kimleri Kapsamaktadır 204
B. Hangi Eylem ve İşlemler Soruşturma İznine Tabidir 207
C. Düzenlemenin Soruşturma ve Kovuşturmalara Etkisi 208
1. Haklarında Kesinleşmiş Soruşturma İzni Kararı Bulunanlar 208
2. Haklarında Kesinleşmiş Soruşturma İzni Verilmeme veya İşleme Koymama Kararı Bulunanlar 208
3. Haklarındaki Soruşturma İzni Süreci Devam Edenler 208
4. Özel Sağlık Kurum ve Kuruluşları ile Vakıf Üniversitelerinde Görev Yapanlar 209
D. Mesleki Sorumluluk Kurulu’nun Yapısı ve Görevleri 210
E. Ceza Davaları ve Rücu Davaları Arasındaki İlişki 215
III. 2547 SAYILI KANUN KAPSAMINDAKİ SORUŞTURMA İZNİ SÜRECİ 220
Altıncı Bölüm
HEKİMLER TARAFINDAN İŞLENEBİLEN BAZI SUÇ TİPLERİ
I. TAKSİR KAVRAMI VE TAKSİRDEN DOĞAN CEZAİ SORUMLULUK 221
A. Giriş 221
B. Taksir Kavramı 222
C. Taksirin Türleri 223
1. Basit Taksir 223
2. Bilinçli Taksir 224
D. Bilinçli Taksir – Olası Kast Ayrımı 224
E. Taksirden Doğan Sorumluluğun Unsurları 225
1. Tipik Suçun Taksirle İşlenebilir Olması 225
2. Hareketin İradi Olması 226
3. Neticenin İradi Olmaması 226
4. Neticenin Öngörülebilir Olması 226
5. Nedensellik Bağının Bulunması 227
6. Dikkat ve Özen Yükümlülüğünün İhlal Edilmesi 227
II. TAKSİRLE ÖLDÜRME SUÇU 228
A. Giriş 228
B. Suçla Korunan Hukuki Değer 228
C. Suçun Faili 229
D. Suçun Mağduru 229
E. Suçun Maddi Unsurları 230
1. Hareket 230
2. Netice 231
3. Nedensellik Bağı 232
F. Hukuka Aykırılık Unsuru 236
G. Suçun Manevi Unsuru 237
H. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 239
1. Teşebbüs 239
2. İştirak 239
3. İçtima 240
I. Yaptırım 241
İ. Dava Zamanaşımı 244
J. Ceza Zamanaşımı 245
K. Yargılama 246
III. Taksirle Yaralama Suçu 246
A. Giriş 246
B. Suçla Korunan Hukuki Değer 247
C. Suçun Faili 247
D. Suçun Mağduru 247
E. Suçun Maddi Unsurları 247
1. Hareket 247
2. Netice 248
3. Nedensellik Bağı 249
F. Suçun Nitelikli Halleri 250
1. İkinci Fıkra Kapsamındaki Nitelikli Haller 250
a. Duyu veya Organlarından Birinin İşlevinin Sürekli Zayıflamasına Neden Olma 250
b. Mağdurun Vücudunda Kemik Kırılmasına Neden Olma 252
c. Mağdurun Konuşmasında Sürekli Zorluğa Neden Olma 252
d. Mağdurun Yüzünde Sabit İze Neden Olma 253
e. Mağdurun Yaşamını Tehlikeye Sokan Bir Duruma Neden Olma 254
f. Gebe Bir Kadının Çocuğunun Vaktinden Önce Doğmasına Neden Olma 255
2. Üçüncü Fıkra Kapsamındaki Nitelikli Haller 256
a. İyileşme Olanağı Bulunmayan Bir Hastalığa veya Bitkisel Hayata Neden Olma 256
b. Mağdurun Duyularından veya Organlarından Birinin İşlevini Yitirilmesine Neden Olma 256
c. Mağdurun Konuşma ya da Çocuk Yapma Yeteneklerinin Kaybolmasına Neden Olma 257
d. Mağdurun Yüzünün Sürekli Değişikliğine Neden Olma 258
e. Gebe Bir Kadının Çocuğunun Düşmesine Neden Olma 259
3. Fiilin Birden Fazla Kişinin Yaralanmasına Sebep Olması 260
G. Hukuka Aykırılık Unsuru 261
H. Suçun Manevi Unsuru 261
I. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 261
1. Teşebbüs 261
2. İştirak 262
3. İçtima 262
İ. Yaptırım 262
J. Dava Zamanaşımı 263
K. Ceza Zamanaşımı 263
L. Yargılama 263
IV. GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU 264
A. Giriş 264
B. Suçla Korunan Hukuki Değer 264
C. Suçun Faili 265
D. Suçun Mağduru 268
E. Suçun Maddi Unsurları 268
1. Hareket 268
a. İcrai Hareketle İşlenen Görevi Kötüye Kullanma 268
aa. Kamu Görevlisinin Gerçekleştirdiği Fiilin Göreviyle İlgili Olması 269
bb. Görevin Gereklerine Aykırı Hareket Etmek 270
b. İhmali Hareketle İşlenen Görevi Kötüye Kullanma 271
aa. Kamu Görevlisinden Yapması Beklenilen Fiilin Göreviyle İlgili Olması 272
bb. Görevin Gereklerini Yerine Getirmekte İhmal ve Gecikme 272
2. Netice 275
a. Kişilerin Mağduriyetine Neden Olmak 275
b. Kamunun Zararına Neden Olmak 276
c. Kişilere Haksız Menfaat Sağlamak 277
3. Nedensellik Bağı 278
F. Hukuka Aykırılık Unsuru ve Kusurluluğu Etkileyen Haller 278
1. Kanunun Hükmü ve Amirin Emrini İfa 279
2. Meşru Savunma 280
3. Zorunluluk Hali 280
4. İlgilinin Rızası 281
5. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit 282
6. Hata 282
H. Suçun Manevi Unsuru 283
I. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 284
1. İştirak 284
2. İçtima 284
3. Teşebbüs 285
İ. Yaptırım 286
J. Dava Zamanaşımı 286
K. Ceza Zamanaşımı 286
L. Yargılama 287
Sonuç 289
Kaynakça 295
Kavram Dizini 307 |