İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR 11
GİRİŞ 13
BİRİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI KAVRAMI VE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR
1.1. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI KAVRAMI 15
1.1.1. Uyarlamanın Tarihçesi 17
1.1.2. Uyarlamanın Amacı 18
1.1.3. Uyarlamanın Hukukumuzdaki Kanuni Dayanağı ve Sınırlılığı 19
1.2. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI İLE İLİŞKİLİ İLKELER VE KAVRAMLAR 20
1.2.1. Dürüstlük Kuralı 21
1.2.2. Sözleşme Serbestisi İlkesi 24
1.2.3. Sözleşmeye Bağlılık İlkesi 27
1.2.4. Clausula Rebus Sic Stantibus İlkesi 29
1.2.5. Aşırı İfa Güçlüğü Kavramı 30
1.2.5.1. Aşırı İfa Güçlüğü Kavramının Benzer Kavramlardan Ayırt
Edilmesi 33
1.2.5.1.1. Borçludan Kaynaklanmayan Sonraki İmkânsızlık 33
1.2.5.1.2. Temel Hatası 36
1.2.5.1.3. Aşırı Yararlanma 38
1.2.5.1.4. Sebepsiz Zenginleşme 40
1.2.5.1.5. Ayıptan Sorumluluk 41
1.2.6. İşlem Temelinin Çökmesi 43
1.2.7. Sözleşmenin Yorumlanması ve Tamamlanması 44
1.2.7.1. Sözleşmenin Yorumlanması 44
1.2.7.2. Sözleşmenin Tamamlanması 46
İKİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞMENİN UYARLANMASINA İLİŞKİN TEORİLER VE SÖZLEŞMENİN
UYARLANMASININ ŞARTLARI
2.1. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASINA İLİŞKİN YABANCI HUKUK
DÜZENLERİNDE GELİŞTİRİLEN TEORİLER VE YAKLAŞIMLAR 49
2.1.1. İşlem Temelinin Çökmesi Teorisi 49
2.1.2. Emprevizyon Teorisi 53
2.1.3. Frustration Teorisi 54
2.1.4. İsviçre Hukukunda Sözleşmenin Uyarlanmasına Bakış 56
2.2. TÜRK HUKUKUNDA SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ GELİŞİMİ VE
HUKUKİ TEMELİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER 59
2.2.1. Türk Hukukunda Sözleşmenin Uyarlanmasının Gelişimi 59
2.2.2. Türk Hukukunda Sözleşmenin Uyarlanmasının Hukuki Temeline
Yönelik Görüşler 61
2.2.2.1. Dürüstlük Kuralına Dayanan Görüşler 61
2.2.2.2. Sözleşme Boşluğunun Tamamlanmasına Dayanan Görüşler 62
2.2.2.3. Kanun Boşluğunun Tamamlanmasına Dayanan Görüşler 63
2.2.3. Sözleşmenin Uyarlanmasına İlişkin Yabancı Ülkelerde Geliştirilen
Teorilerin Türk Hukukundaki Yansımaları 64
2.3. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ ŞARTLARI 65
2.3.1. Durum Değişikliği 66
2.3.1.1. Sözleşmenin Kurulmasından Sonra Ortaya Çıkması 66
2.3.1.2. İşlem Temelini Oluşturan Durumlarda Değişiklik Olması 68
2.3.1.3. Esaslı Bir Değişiklik Olması 70
2.3.1.3.1. Edimler Arasında Dengenin Bozulması 72
2.3.1.3.2. Sözleşme İle İzlenen Amacın Boşa Çıkması 74
2.3.1.3.3. Aşırı İfa Güçlüğü 76
2.3.2. Olağanüstülük 77
2.3.3. Öngörülemezlik 80
2.3.3.1. Öngörülebilirliği Etkileyen Unsurlar 83
2.3.3.1.1. Sözleşmenin Süresi 83
2.3.3.1.2. Sözleşmenin Niteliği 84
2.3.3.1.3. Sözleşme Taraflarından Kaynaklanan Özellikler 85
2.3.4. Durum Değişikliğinin Uyarlama Hakkını Kullanan Tarafa İsnat
Edilememesi 86
2.3.5. İfanın Beklenmesinin Dürüstlük Kuralına Aykırı Olması 88
2.3.6. Edimin Henüz İfa Edilmemiş Olması Ya Da İfanın Aşırı Güçleşmesi
Nedeniyle Doğan Hakların Saklı Tutularak İfa Edilmiş Olması 92
2.3.7. Sözleşmenin Uyarlanmasına İlişkin Sözleşmede Başka Hüküm
Bulunmaması 93
2.3.7.1. Olumlu Uyarlama Kayıtları 95
2.3.7.2. Olumsuz Uyarlama Kayıtları 96
2.3.8. Kanunda Başka Bir Uyarlama Hükmünün Bulunmaması 98
2.3.8.1. Eser Sözleşmesinde Götürü Bedelin Tespiti 99
2.3.8.2. Kefalet Sözleşmelerinin Uyarlanması ve Kefaletten Dönme 101
2.3.8.3. Bağışlamanın Geri Alınması, Bağışlama Sözü Vermenin
Geri Alınması ve İfadan Kaçınma 103
2.3.8.4. Kira Sözleşmesinin Uyarlanması 105
2.3.8.4.1. Genel Olarak 105
2.3.8.4.2. Kira Sözleşmesinin Önemli Sebepler Nedeniyle
Feshi 105
2.3.8.4.3. Kira Sözleşmesinin Uyarlanması ve Kira Bedelini
Belirleme Davasının Ayırt Edilmesi 106
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
UYARLAMA HAKKININ KULLANILMASININ SONUÇLARI VE UYARLAMA DAVASI
3.1. UYARLAMA HAKKININ İLERİ SÜRÜLMESİ 109
3.1.1. Genel Olarak 109
3.1.2. Yenilik Doğuran Dava Görüşü 109
3.1.3. Yenilik Doğuran Hak Görüşü 112
3.1.4. Sözleşmenin Yeniden Müzakere Edilmesi 116
3.1.5. Uyarlama Hakkı Sahibi ve Uyarlama Beyanının Yöneltileceği Kişi 118
3.1.6. Uyarlama Hakkının Sona Ermesi 119
3.2. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ SONUÇLARI 120
3.2.1. Genel Olarak 120
3.2.2. Dar Anlamda Sözleşmenin Uyarlanması 121
3.2.3. Geniş Anlamda Sözleşmenin Uyarlanması: Sözleşmenin Sona
Erdirilmesi 123
3.2.3.1. Genel Olarak 123
3.2.3.2. Sözleşmeden Dönme 124
3.2.3.3. Sürekli Edimli Sözleşmelerin Feshi 125
3.2.4. Denkleştirme Bedeli 126
3.2.5. Zararı Arttırmama Külfeti 128
3.3. UYARLAMA DAVASI 129
3.3.1. Genel Olarak 129
3.3.2. Uyuşmazlığın Mahkemeye Taşınması 130
3.3.3. Sözleşmeye Hâkim Tarafından Müdahalenin Sınırı 131
3.3.4. Uygulamada Uyarlama Davaları 132
3.3.4.1. Kira Sözleşmelerinin Uyarlanmasına İlişkin Davalar 132
3.3.4.2. İdarenin Taraf Olduğu Sözleşmelerin Uyarlanması 133
3.3.4.3. Dövize Endeksli Sözleşmelerin Uyarlanması 136
3.3.4.4. Covid–19 Salgının Sözleşmelerin Uyarlanmasına Etkisi 137
SONUÇ 145
KAYNAKÇA 149 |