|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
İkinci Baskıya Önsöz 7
Birinci Baskıya Önsöz 9
Kısaltmalar 45
GİRİŞ
§ 1. BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU, TARİHÇESİ VE KAYNAKLARI
I. BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU 49
II. BORÇLAR HUKUKUNUN TARİHÇESİ 49
III. TÜRK BORÇLAR KANUNU’NUN ANAYASAL TEMELİ 50
IV. TÜRK BORÇLAR KANUNU’NUN SİSTEMATİĞİ 51
V. TÜRK BORÇLAR KANUNU’NUN UYGULANMASI VE YÜRÜRLÜĞÜ 52
VI. BORÇLAR HUKUKUNUN BAĞIMSIZLIĞI VE TBK’NIN TMK’NIN TAMAMLAYICISI OLMASI (ÖZEL HUKUKUN BÜTÜNLÜĞÜ İLKESİ) 54
Birinci Bölüm
BORÇLAR HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI
§ 2. BORÇ VE BORÇ İLİŞKİSİ
I. GENEL OLARAK 57
II. DAR ANLAMDA BORÇ (BORÇ) 57
III. GENİŞ ANLAMDA BORÇ (BORÇ İLİŞKİSİ) 58
A. Genel Olarak 58
B. Borç ve Borç İlişkisi Arasındaki Farklar 58
1. Doğum Anı Bakımından 58
2. Kapsam Bakımından 58
3. Devredebilme Bakımından 59
4. Sona Erme Bakımından 59
a. Dar Anlamda Borcu Sona Erdiren Sebepler 59
b. Geniş Anlamda Borcu (Borç İlişkisini) Sona Erdiren Sebepler 60
§ 3. BORÇ İLİŞKİSİNİN BORÇLULAR YÖNÜNDEN KAPSAMI:
YÜKÜMLÜLÜK (BORÇ)
I. BİRİNCİ DERECE YÜKÜMLÜLÜKLER 61
A. Esaslı (Asli) Edim Yükümlülükleri 61
1. Objektif Esaslı Unsur 61
2. Subjektif Esaslı Unsur 62
B. Yan Edim Yükümlülükleri 62
C. Yan Yükümlülükler 63
1. Genel Olarak 63
2. İfaya Yardımcı (İfa Yanında) Yan Yükümlülükler 63
3. Koruma Yükümlülükleri 64
a. Genel Olarak 64
b. Edim Yükümlülüğünden Bağımsız Borç İlişkisi 64
D. Yüklemeler (Mükellefiyetler) 65
E. Yüküm (Külfet) 67
II. İKİNCİ DERECE (TALİ) YÜKÜMLÜLÜKLER (İFA YERİNE TAZMİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ) 68
§ 4. ALACAKLILAR YÖNÜNDEN BORÇ İLİŞKİSİNİN KAPSAMI:
ALACAK HAKKI
I. ESAS HAK: ALACAK HAKKI 69
A. Genel Olarak 69
B. Alacak Hakkının Nisbiliği İlkesi 69
1. Kural: Borç İlişkisinin Nisbiliği İlkesi 69
a. Genel Olarak 69
b. Hukuki Sonuçları 70
aa. Sadece Alacaklının Talep Hakkına Sahip Olması 70
aaa. Hukuki Vazifeden Ayrılması 70
bbb. Eksik (Tabii) Borçlar 70
bb. Borçlu Dışında Üçüncü Kişilerin Alacaklıya Karşı Sorumlu Olmaması 70
cc. Borçlunun Borca Aykırı Davranışı Yüzünden Alacaklının Uğradığı Zararı Tazminle Yükümlü Olması 71
2. Alacak Hakkının Nisbiliği İlkesinin İstisnaları 71
a. Ahlaka Aykırı Davranış 71
b. Üçüncü Kişilerin Borç İlişkisine Etkisi 71
c. Borç İlişkisinin Üçüncü Kişilere Etkili Olduğu Durumlar 71
aa. Üçüncü Kişi Lehine Sözleşme 71
bb. Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme 72
d. Borç İlişkisinden Doğan Alacak Hakkının Kuvvetlendirilmesi 72
aa. Eşyaya Bağlı Borçlar 72
bb. Tapu Kütüğüne Şerh Edilebilen Kişisel Haklar 74
cc. Zilyetlik Vasıtasıyla Kişisel Hak Sahibinin Durumunun Kuvvetlendirilmesi 75
C. Alacak Hakkı ve Talep Hakkı 75
1. Talep Hakkı 75
2. Alacak Hakkı ve Talep Hakkı Arasındaki İlişki 76
a. Kaynakları Yönünden 77
b. Alacak Hakkının İçeriği Yönünden 77
c. Doğuş Anları Yönünden 77
3. Talep Hakkı Çeşitleri 77
a. Bağımsız Talep Hakları 77
b. Bağımlı Talep Hakları 77
4. Taleplerin Yarışması 78
5. Eksik (Tabii) Borçlar 81
a. Kavram 81
b. Çeşitleri 82
aa. Doğuştan Eksik Borçlar 82
aaa. Kumar ve Bahis Borçları 82
bbb. Evlenmeye Aracılık Sözleşmesinden Doğan Ücret Ödeme Borcu 83
ccc. Ahlaki Vazifeden Doğan Borçlar 83
ddd. Sözleşmeden Doğan Eksik Borçlar 83
bb. Sonradan Eksik Borçlar 84
aaa. Tabii Borç: Zamanaşımına Uğramış Borçlar 84
bbb. Konkordato Dışı Borçlar 85
ccc. İflasının Ertelenmesine Karar Verilmiş Kişinin Borçları 85
II. FER’İ (BAĞLI) HAKLAR 86
III. TALİ (YAN) HAKLAR 87
A. Yenilik Doğuran Haklar 87
1. Kavram 87
2. Çeşitleri 88
a. Konularına Göre 89
aa. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar 89
bb. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar 89
cc. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 89
b. Kullanma Şekline Göre 90
aa. (İradi) Yenilik Doğuran Haklar 90
bb. Yenilik Doğuran Davalar 90
3. Yenilik Doğuran Hakların Ortak Özellikleri 91
B. Def’iler (Karşı Haklar) 92
1. Kavram 92
2. Yenilik Doğuran Haklardan Farkı 93
3. Def’i (Karşı Hak) ile İtiraz Arasındaki Farklar 93
4. Def’i (Karşı Hakkın) Çeşitleri 94
a. Kesin (Sürekli) Def’i – Erteleyici (Sürekli Olmayan) Def’i 94
b. Bağımlı Def’i – Bağımsız Def’i 94
IV. YÖNETİM (TEMSİL) HAKLARI 95
V. ZAMANAŞIMI SÜRESİ, HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE VE SÜRELİ HAK 95
§ 5. BORCUN UNSURLARI: TARAFLARI VE KONUSU (EDİM)
I. BORCUN TARAFLARI 97
A. Alacaklı 97
B. Borçlu 97
II. BORCUN KONUSU: EDİM 97
A. Kavram 97
B. Edimin Geçerlilik Unsurları 98
1. Edim Hukuken Korunan Yarar Olmalı 98
2. Edim Belirli veya En Azından Belirlenebilir Olmalı 98
3. Edim İmkansız, Hukuka, Ahlaka ve Kişilik Hakkına Aykırı Olmamalı 99
C. Edim ve Kazandırma İlişkisi 99
D. Edimin Görünüş Şekilleri: Edim Davranışı ve Edim Sonucu 99
E. Çeşitleri 100
1. Davranış Şekli Bakımından 100
a. Olumlu Edim (Borç) 100
aa. Kişisel Edim 100
bb. Maddi Edim 100
cc. Karma Edim 101
dd. Ayrımın Hukuki Sonuçları 101
aaa. Borcun Sınırını Tayin Bakımından 101
bbb. Edimin Üçüncü Kişi Tarafından İfa Edilip Edilmemesi ve Borçlunun Ölümü Halinde Edim Yükümlülüğünün Mirasçılara Geçmesi Bakımından 101
ccc. Borçlunun İflası Bakımından 102
b. Olumsuz Edim (Olumsuz Borç) 102
aa. Yapmama Edimleri (Yapmama Borcu) 102
bb. Kaçınma (Katlanma) Edimleri (Kaçınma/Katlanma Borcu) 102
2. İfa Süresi Bakımından 103
a. Ani Edimler (Ani Borç) 103
b. Sürekli Edimler (Sürekli Borç) 103
c. Ani Edim ve Sürekli Edimin Ayırım Kriteri 104
d. Ayrımın Hukuki Sonuçları 104
aa. Sözleşmeye Aykırılık ve Sona Erme Bakımından 104
bb. Borçlunun Temerrüdü Bakımından 105
cc. Sona Ermenin Etki Anı Bakımından 105
e. Dönemli Edimler (Dönemli Borç) 105
3. Bölünmelerine Göre 106
a. Bölünebilir Edim (Bölünebilir Borç) 106
b. Bölünemez Edim (Bölünemez Borç) 106
4. Parça ve Çeşit (Cins) Edimleri / (Parça/Çeşit (Cins) Borçları) 106
a. Kavram 106
b. Ayrımın Misli Eşya (Borcu) ve Gayri Misli Eşya (Borcu) ile İlgisi 108
c. Ayrımın Hukuki Sonuçları 108
aa. İfa Sorunu Bakımından 108
bb. Hasar Sorunu Bakımından 109
aaa. Edim Hasarı 109
a’. Çeşit Hasarı 109
b’. Parça Hasarı 109
bbb. Karşı Edim Hasarı 110
5. Edimin Belirlenmesi Yönünden 111
a. Seçimlik Edimler (Seçimlik Borçlar) 111
aa. Kavram 111
bb. Benzer Kavramlardan Ayırt Edilmesi 111
aaa. Genel Olarak 111
bbb. Sınırlı Çeşit Borcundan Farkı 112
ccc. Seçimlik Yetkiden Farkı 112
a’. Kavram 112
b’. Hukuki Sonuçları 113
aa’. Seçim Yetkisinin Borçluda Olması Durumunda 113
bb’. Seçim Yetkisinin Alacaklıda Olması Durumunda 114
cc. Hukuki Niteliği 114
dd. Edimlerin İmkansızlaşması 115
aaa. Seçimlik Edimlerden Birinin İmkansızlaşması 115
a’. Kusursuz İmkansızlık 115
aa’. Başlangıçtaki İmkansızlık 115
bb’. Sonraki İmkansızlık 115
b’. Kusurlu Sonraki İmkansızlık 115
aa’. Seçim Hakkı Borçluya Aitse 115
bb’. Seçim Hakkı Alacaklıya Aitse 115
bbb. Seçimlik Edimlerin Hepsinin İmkansızlaşması 116
a’. Başlangıçtaki İmkansızlık 116
b’. Sonraki İmkansızlık 116
aa’. Seçim Hakkının Kullanılmasından Önceki 116
bb’. Seçim Hakkının Kullanılmasından Sonraki 116
§ 6. BORÇ VE SORUMLULUK
I. KAVRAM 117
A. “ İle” Sorumluluk 117
B. “ Den” Sorumluluk 117
1. Dar Anlamda Sorumluluk 117
2. Geniş Anlamda Sorumluluk 117
II. SORUMLULUK HUKUKUNA HAKİM OLAN İLKELER 118
A. Kişisel Sorumluluk İlkesi 118
B. Malvarlığı ile Sorumluluk İlkesi 119
C. Sınırsız Sorumluluk İlkesi 119
D. Parasal Değer ile Sorumluluk İlkesi 119
III. MALVARLIĞI İLE SORUMLULUK İLKESİ 120
A. Kural: Borçlunun Malvarlığı ile Sınırsız Sorumluluğu 120
B. İstisna: Sınırlı Sorumluluk 120
1. Eşyayla Sınırlı Sorumluluk 120
a. Belirli Malla Sınırlı Sorumluluk 120
b. Terekeyle Sınırlı Sorumluluk 121
2. Miktarla Sınırlı Sorumluluk 121
IV. SORUMLULUK VE TEMİNAT 122
İkinci Bölüm
BORÇ İLİŞKİSİNİN KAYNAKLARI
§ 7. İRADE SERBESTLİĞİ İLKESİ VE SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ
I. İRADE SERBESTLİĞİ (MUHTARİYETİ) İLKESİ 125
II. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ İLKESİ 125
A. Genel Olarak 125
B. Sözleşme Kurma Özgürlüğü 125
C. Sözleşmenin Karşı Tarafını Seçme Özgürlüğü 126
D. Şekil Özgürlüğü 126
E. Sözleşmeyi Değiştirme ve Sona Erdirme Özgürlüğü 126
F. İçeriğini (Konusunu ve Hükümlerini Belirleme) Özgürlüğü 126
G. Sözleşmenin Tipini Belirleme Özgürlüğü 127
§ 8. BORÇ İLİŞKİSİNİN KAYNAKLARI
I. KANUNDAN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ 129
II. TÜRK BORÇLAR KANUNU’NUN GENEL HÜKÜMLERİN–DE SAYILAN BORÇ İLİŞKİSİNİN TEMEL KAYNAKLARI 129
A. Türk Borçlar Kanunu’nun Genel Hükümlerinde Sayılan Borç İlişkisinin Temel Kaynakları 129
1. Birinci Ayırım: Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri (M. 1 – 48) 129
2. İkinci Ayırım: Haksız Fiillerden Doğan Borç İlişkileri (M. 49 – 76) 130
3. Üçüncü Ayırım: Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borç İlişkileri (M. 77 – 82) 130
B. Türk Borçlar Kanunu’nda Özel Hükümlerde Düzenlenen Borç İlişkisinin Diğer Kaynakları 130
1. Temel Kaynak: Vekaletsiz İş Görmeden Doğan Borç İlişkileri 130
2. Özel Kaynaklar: Tipik (İsimli) Sözleşmeler 131
3. Türk Borçlar Kanunu Dışındaki Borç İlişkisinin Diğer Kaynakları 133
a. Türk Medeni Kanunu’nda Düzenlenen Sözleşmeler 133
b. Özel Kanunlarda Düzenlenen Diğer Tipik (İsimli) Sözleşmeler 133
Birinci Ayırım
HUKUKİ İŞLEMDEN (SÖZLEŞMEDEN) DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ
§ 9. HUKUKİ İŞLEM
I. HUKUKİ İŞLEMİN HUKUKİ FİİLLER İÇİNDEKİ YERİ 135
A. Hukuki Olaylar 135
B. Hukuki Fiiller 135
1. Hukuka Aykırı Fiiller 135
2. Hukuka Uygun Fiiller 136
a. İrade Açıklamaları 136
aa. Hukuki İşlemler 136
bb. Hukuki İşlem Benzeri Fiiller 136
cc. Maddi Fiiller 137
b. Görüş (Tasavvur) Açıklamaları 137
c. Duygu (His) Açıklamaları 137
II. HUKUKİ İŞLEM 137
A. Kavram 137
B. İrade Beyanının Hukuki Sonuç İlişkisi 139
C. Hukuki İşlemin Kurucu Unsurları: İrade Beyanı 139
1. Hukuki İşlemle İrade Beyanı Arasındaki İlişki 139
a. Resmi Makamın Fiili 139
b. Real Hukuki İşlem 140
2. İrade Beyanı Kavramı 140
3. İrade Beyanının Yorumlanması 140
4. İrade Beyanının Unsurları 141
a. İrade 141
aa. Fiil İradesi 142
aaa. Genel Olarak 142
bbb. Fiil İradesinden Yoksun İrade Açıklamaları 142
bb. Beyan İradesi 142
aaa. Genel Olarak 142
bbb. Beyan İradesinden Yoksun İrade Açıklamaları 143
cc. Hukuki Sonuç (Hukuki İşlem) İradesi 143
aaa. Genel Olarak 143
bbb. Hukuki Sonuç (Hukuki İşlem) İradesinden Yoksun İrade Açıklamaları 144
b. Beyan 144
aa. Kavram 144
bb. Beyan Çeşitleri 145
aaa. Açık veya Örtülü İrade Beyanı Ayrımı 145
a’. Açık İrade Beyanı 146
b’. Örtülü İrade Beyanı 146
aa’. İradeyi Gösteren Davranışlar 146
bb’. İrade Faaliyeti 147
cc’. Susma 148
aaa’. Genel Olarak 148
bbb’. Susmaya Hukuki Sonuç Bağlanan Haller 148
a’’. Örtülü Kabul 148
b’’. Vekilin Susması 148
c’’. Borcun Üstlenmesinde Alacaklının Susması 148
d’’. Teyit Mektubu 148
aa’’. Genel Olarak 148
bb’’. Türk Borçlar Kanunu’nda Teyit Mektubu 149
cc’’. Türk Ticaret Kanunu’nda Teyit Mektubunda Susma 149
bbb. Varması Gerekli veya Varması Gerekli Olmayan İrade Beyanı 149
a’. Genel Olarak 149
b’. Beyanın Yapılması 150
c’. Beyanın Varması 151
aa’. Genel Olarak 151
bb’. Ulaşmanın Gerçekleştiği An 151
aaa’. Hazır Olanlar Arasında 151
a”. Sözlü Beyanlarda 151
b”. Yazılı Beyanlarda 153
bbb’. Hazır Olmayanlar Arasında 153
a”. Sözlü Beyanlarda 153
b”. Yazılı Beyanlarda 154
D. Hukuki İşlemin Geçerlilik Unsurları 155
1. Kesin Geçerlilik Unsurları 155
2. Dayanılabilir Geçerlilik Unsurları 156
3. Tamamlayıcı (Etkinlik) Unsurları 156
III. HUKUKİ İŞLEM ÇEŞİTLERİ 157
A. İşleme Katılan Kişilerin Sayıları Bakımından 157
1. Tek Taraflı Hukuki İşlemler 157
2. İki veya Çok Taraflı Hukuki İşlemler 158
a. Sözleşmeler 159
b. Kararlar 159
c. Karar ile Sözleşme Arasındaki Farklar 160
B. İşlemin Malvarlığına Yaptığı Etki Bakımından (Kazandırma İşlemi, Borçlandırıcı İşlem ve Tasarruf İşlemi) 161
1. Kazandırma İşlemi 162
a. Kazandırma 162
b. Kazandırma İşlemi 162
2. Kazandırma Çeşitleri 163
3. Kazandırmanın (Kazandırma İşleminin) Hukuki Sebebi 164
a. Hukuki Sebep (Causa) Kavramı 164
b. Hukuki Sebep Çeşitleri 165
aa. İfa Sebebi 165
bb. Alacak veya Kazanma Sebebi 166
aaa. İade Alacağı Sebebi 166
bbb. Rücu Alacağı Sebebi 166
cc. Bağışlama Sebebi 166
dd. Garanti (Teminat) Sebebi 167
ee. Diğer Sebepler 167
4. Kazandırma İşlemi 167
a. Malvarlığı Devri 167
b. Kazandırma İşlemin Sebebe Bağlılığı (İlliliği) 168
5. Borçlandırıcı İşlem ve Tasarruf İşlemi 169
a. Borçlandırıcı İşlem 169
b. Tasarruf İşlemi 170
c. Borçlandırıcı ve Tasarruf İşlemlerinin Etkisi 172
d. Borçlandırıcı İşlemin Tasarruf İşleminden Farkları 173
e. Taşınmaz Mülkiyetine İlişkin Tasarruf 173
f. Tasarruf İşleminin Sebebe Bağlılığı veya Soyutluğu 174
aa. Genel Olarak 174
bb. Uygulama Alanları 175
aaa. Taşınmaz Mülkiyetini Geçiren Tasarruf İşlemleri 175
bbb. Taşınır Mülkiyetini Geçiren Tasarruf İşlemleri 175
ccc. Alacağın Temliki 175
ddd. Kıymetli Evrakta 175
cc. Ayrımın Sonuçları 175
C. İşlemin Sonuçlarını Doğurduğu Ana Göre (Sağlararası Hukuki İşlemler – Ölüme Bağlı Hukuki İşlemler) 176
1. Genel Olarak 176
2. Ayrıma İlişkin Kriterler 177
3. Ölüme Bağlı Tasarrufun Özellikleri 178
a. Şekli Anlamda Mirasbırakana Sıkı Surette Bağlılık Kuralı (Temsil Yasağı) 179
b. Maddi Anlamda Mirasbırakana Sıkı Surette Bağlılık Kuralı 179
§ 10. HUKUKİ İŞLEMİN GEÇERSİZLİĞİ
I. MODERN (ESNEK) GEÇERSİZLİK TEORİSİ 181
II. YOKLUK 183
A. Kavram 183
B. Yokluk Sebepleri 184
III. HÜKÜMSÜZLÜK (GEÇERSİZLİK) 185
A. Kesin Hükümsüzlük (Kesin Geçersizlik) 185
1. Kavram 185
2. Bağlanan Hukuki Sonuçlar 187
a. Yapıldığı Andan İtibaren Geçersiz Olması 187
b. Borcun İfası ile Geçerli Hale Gelmemesi 187
c. Her Zaman İleri Sürülebilmesi 187
d. Hakimin Kendiliğinden Dikkate Alması 187
e. İleri Sürülmesinin Süreye Tabi Olmaması 188
B. Kesin Hükümsüz İşlemin Tahvili (Dönüştürme) 188
1. Kavram 188
2. Koşulları 189
a. Kesin Geçersiz Bir Hukuki İşlem Bulunmalı ve Geçersizlik Kuralının Amacı Tahvile İmkan Tanımalı 189
b. İşlemdeki Geçersizlik İşlem Yapıldığı Anda Taraflarca Bilinmemeli 189
c. Geçersiz İşlem Dönüştürüleceği İşlemin Geçerlilik Unsurlarını İçermeli ve Geçersiz İşlemin Hukuki Sonuçlarından Daha Ağır Sonuçlar Doğurmamalı 190
d. Hukuki İşlemi Oluşturan Beyan(lar)dan, Hukuki İşlemin Geçersiz Olduğunu Bilmeleri Halinde Tahvili Geçerli Sayarak Dönüşecek İşlemi Yapmak İstedikleri Anlaşılmalı 190
3. Uygulama Örnekleri 190
4. Niteliği 191
C. Kesin Hükümsüz İşlemin Düzeltilmesi 192
1. Taraf İradeleriyle (Onama Sözleşmesiyle) Düzeltme 192
2. Dürüstlük Kuralıyla Düzeltme 193
D. Kesin Geçersizlik (Hükümsüzlük) Sebepleri 193
1. Ayırt Etme Gücü Yoksunluğu Sebebiyle İşlem Ehliyetsizliği 194
2. Başlangıçtaki Objektif Kusursuz İmkansızlık 195
3. Hukuka ve Ahlaka Aykırılık 195
4. Muvazaalı (Danışıklı) İşlem 196
5. Geçerlilik Şekline Aykırılık 197
6. Tüketici Sözleşmelerinde Haksız Şartta İçerik Denetimine Aykırılık 197
7. Genel İşlem Koşullarında Genel İçerik Denetimine Aykırılık 197
E. Diğer Esnek Geçersizlik Halleri 198
1. Aykırı Davranılan Yasak Kuralının Amacından Dava Taraflarının Sınırlanması 200
a. Şekle Aykırı Sözleşmenin Korunan Taraf Yönünden Geçersizliği 200
b. Kişilik Hakkına Aykırı Sözleşmenin Korunan Taraf Yönünden Geçersizliği 201
c. Haksız Şartları Düzenleyen Tüketici Sözleşmesinin Tüketici Yönünden Geçersizliği 201
d. Genel İşlem Koşullu Sözleşmenin Kapsam Denetimi Sebebiyle Koşulun Yazılmamış Sayılması 202
e. Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’a Göre Geçersizlik 202
f. Belirli Kişilere Karşı Geçersizlik 203
2. Geçersizlik Hükümlerinin Yürürlüğe Girdiği Anın Değiştirilmesi 203
a. Genel Olarak 203
b. İfa Edilmiş Sürekli Edimli Borç Sözleşmelerinin Geçersizliğinin İleriye Etkili Olması 203
F. Düzeltilebilir Hükümsüzlük (Geçersizlik) 204
1. Kavram 204
a. Onama/Onamama Açıklamasından Önceki Dönemdeki Hukuki Durum 204
b. Onama/Onamama Açıklaması 208
c. Onama Açıklamasından Sonraki Dönemdeki Hukuki Durum 209
aa. Onama/Onamış Sayılma 209
bb. Onamanın Etkisi 209
cc. Hukuki Durum 210
aaa. Onamama 210
bbb. Onamamanın Etkisi 210
ccc. Onamama Hakkının Sınırlandırılması 210
a’. Dürüstlük Kuralına Aykırı Davranışla 210
b’. Karşı Tarafın Yanılanın Arzuladığı Şekliyle Sözleşmeyi İfayı Kabul Etmesiyle 211
dd. Zararın Tazmini 211
aaa. Karşı Tarafın Korkutulanın ve Aldatılanın Uğradığı Zararını Gidermesi 211
bbb. Üçüncü Kişinin Korkutmasında Korkutulanın Karşı Tarafın Zararını Gidermesi 211
ccc. Yanılanın Karşı Tarafının Zararını Gidermesi 211
2. Kesin Hükümsüzlükten Farkı 212
3. Düzeltilebilir Hükümsüzlük Sebepleri: İrade Bozuklukları 212
G. Askıda Hükümsüzlük (Geçersizlik) 213
1. Kavram 213
2. Askıda Hükümsüzlük Sebepleri 213
a. Sınırlı Ehliyetsizlerin İşlemleri 213
b. Yetkisiz Temsilcinin İşlemleri 213
c. Resmi Makamın Fiili 214
d. Erteleyici Koşula Bağlı İşlemler 214
e. Tasarruf Yetkisi Bulunmaksızın Yapılan Tasarruf İşlemleri 214
§ 11. TEK TARAFLI HUKUKİ İŞLEMDEN DOĞAN BORÇLAR:
DUYURU YOLUYLA ÖDÜL SÖZÜ VERME
I. TEK TARAFLI HUKUKİ İŞLEMDEN DOĞAN BORÇLAR 215
II. DUYURU YOLUYLA ÖDÜL VERME 215
A. Terim 215
B. Duyuru Yoluyla Ödül Sözü Verme Kavramı 215
C. Duyuru Yoluyla Ödül Sözü Vermenin Hukuki Niteliği 216
1. Tek Taraflı Hukuki İşlem Görüşü 216
2. Öneri Görüşü 216
D. Duyuru Yoluyla Ödül Sözü Verme Çeşitleri 217
1. Duyuru Yoluyla Ödül Sözü Verme 217
2. Ödüllü Yarışma 217
a. Kavram 217
b. Ödüle Hak Kazanma 218
aa. Ödüllü Yarışma Duyurusu Yapılması 218
bb. Başvurunun Yapılması ve Yarışma Konusu Edimin Yerine Getirilmesi 218
cc. Yarışma Konusunun Edimi En İyi Kimin Yerine Getirdiğinin Belirlenmesi 218
3. Niteliği 219
E. Duyuru Yoluyla Ödül Sözü Vermenin Unsurları 220
1. Kamuya Duyuru Yapılmış Olmalı 220
2. Duyuruda Bir Edimin Yerine Getirilmesi Gerektiği Belirtilmeli 220
3. Edimi Yerine Getirene Ödül Sözü Verilmeli 221
F. Duyuru Yoluyla Ödül Sözü Vermenin Sonuçları 222
G. Ödül Sözünden Cayma veya Sonucun Engellenmesi 224
§ 12. SÖZLEŞME GÖRÜŞMELERİ
I. SÖZLEŞME DAVRANIŞLARI 227
II. SÖZLEŞME GÖRÜŞMELERİ ANLAŞMALARI 227
III. SÖZLEŞME GÖRÜŞMELERİNİN GÖRÜNÜM ŞEKİLLERİ 228
A. Sözleşme Kurma Sözleşmeleri 228
1. Sözleşme Kurma Hakkı Veren Sözleşmeler (Opsiyon Sözleşmeleri) 228
2. Sözleşme Kurma Yükümlülüğü Yükleyen Sözleşmeler (Ön Sözleşmeler) 229
B. Sözleşmenin Hükümlerini Belirleyen Sözleşmeler (Çerçeve Sözleşmeler) 230
C. Sözleşme Görüşmeleri Anlaşmaları 231
1. Kavram 231
2. Görünüm Şekilleri 231
a. Niyet Mektubu 231
b. Centilmenlik Anlaşması 232
3. Sözleşme Görüşmeleri Anlaşmalarının Konuları 232
a. Sözleşmeyi Görüşme Anlaşması 232
b. Sözleşme Görüşme Düzenine İlişkin Anlaşma 233
c. Üçüncü Kişilerle Görüşmeme Anlaşması 233
d. Bilgi ve Belge Verme Anlaşması 233
e. Karşı Tarafın İncelemesine Katlanma Anlaşması 233
f. Gizlilik Anlaşması 233
g. Sözleşme Tasarısı Anlaşması 233
D. Sözleşme Benzeri Talepler 234
1. Dürüstlük İlkesi 234
2. Güven İlkesi 235
a. Güven Kavramı 235
b. Davranış İlişkisi 236
c. Güven İlişkisi ve Davranışa Güven İlkesi 237
d. Görünüşe Güven İlkesi 238
e. Güven İlişkisinden Doğan Borç İlişkisi 239
aa. Kavram 239
bb. Niteliği 240
cc. Unsurları 240
aaa. Taraflar Arasında Güvene Dayanan Özel Bir Bağlılık Söz Konusu Olmalı (Güven İlişkisi) 240
bbb. Zarar Veren Davranışlarıyla Zarar Görende Korunmaya Değer Bir Güven Oluşturmalı 242
ccc. Zarar Gören Oluşturulan Güvende Dürüstlük İlkesine Aykırı Olarak Düş Kırıklığına Uğramalı 243
ddd. Diğer Unsurlar: Kusur, Zarar ve Uygun İlliyet Bağı 243
dd. Uygulanacak Hükümler 244
ee. Uygulama Örnekleri 245
aaa. Referans Mektupları 245
bbb. Uzmanların Sorumluluğu 245
ccc. Şirketler Topluluğunda Hakim Şirketin Sorumluluğu 246
f. Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Kusurlu Sorumluluk (culpa in contrahendo) 248
aa. Kavram 248
bb. Unsurları 249
aaa. Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Yükümlülüklere Aykırılık 249
a’. Sözleşme Görüşmeleri 249
b’. Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Özen Yükümlülükleri 250
aa’. Genel Olarak 250
bb’. Ciddi Sözleşme Kurma Davranışlarında Bulunma Yükümlülüğü 251
cc’. Açıklama ve Bilgi Verme Yükümlülüğü 252
dd’. Saygı Gösterme Yükümlülüğü 252
ee’. Sözleşme Dışı Kişi ve Malvarlığı Değerlerini Koruma Yükümlülüğü 253
bbb. Davranışta Bulunanın Karşı Tarafın Zararına Sebep Olması 253
ccc. Zarar Verenin Kusurlu Olması 254
ddd. Uygun İlliyet Bağı Bulunmalı 255
cc. Yasal Dayanağı 255
dd. Hukuki Niteliği ve Uygulanacak Hükümler 255
aaa. Sözleşme İlişkisi Görüşü 255
bbb. Haksız Fiil İlişkisi Görüşü 257
ccc. Kendine Özgü Borç İlişkisi Görüşü 257
g. Sözleşme Görüşmelerinde Üçüncü Kişilerin Sorumluluğu 258
h. Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme 260
ı. Diğer Sözleşme Benzeri Talepler 261
aa. Fiili Borç İlişkisi 261
bb. Uygulama Alanı 263
aaa. Geçersiz Sürekli Borç İlişkilerinden Doğan Borç İlişkisi 263
bbb. Geçersiz Koruyucu Sözleşmelerden Doğan (Koruyucu) Fiili Borç İlişkisi 263
ccc. Toplumsal (Sosyal) Tipik Davranışlardan Doğan Borç İlişkisi 264
i. Koruma Yükümünden Doğan Borç İlişkisi 265
j. Gerçek Vekaletsiz İşgörme 266
aa. Kavram 266
bb. Unsurları 267
aaa. Vekalet Sözleşmesinin Bulunmaması 267
bbb. Yabancı İş (İşlem) 267
ccc. Yabancı İşi (İşlemi) Yürütme İradesi 267
ddd. İşsahibi İşi Açıkça veya Örtülü Olarak Yasaklamamış Olmalı 268
cc. Hüküm ve Sonuçları 268
aaa. İşgörenin Hukuki Durumu 268
bbb. İşgörenin Hak ve Borçları 268
a’. İşsahibinin Yararına ve Varsayılan İradeye Uygun İş (İşlemden) Sorumluluk 268
b’. Özensizlikten Sorumluluk 269
c’. Beklenmedik Halden Sorumluluk 269
d’. İşgörenin Sözleşme Ehliyetsizliği Halinde Sorumluluğu 269
k. Hatır İlişkileri 269
IV. SÖZLEŞME GÖRÜŞMELERİNİN SONA ERMESİ 269
A. Sözleşme Görüşmelerinin Kesilmesi ile Sona Erme 270
B. Sözleşmenin Kurulmasıyla Sona Erme 270
1. TBK. m. 2/I Karinesi 270
2. TBK. m. 17/I Karinesi 270
§ 13. SÖZLEŞMEDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ
I. SÖZLEŞME KAVRAMI 271
A. Genel Olarak 271
B. Kavram 271
C. Sözleşmenin Özelliği 272
1. Sözleşmenin Hukuki İşlem Niteliği 272
2. Sözleşmenin Hukuki İlişki Olması 273
II. SÖZLEŞME ÇEŞİTLERİ 273
A. Hukuki Sonuçlarına Göre Sözleşme Çeşitleri 274
1. Borçlandırıcı Sözleşmeler 274
2. Tasarruf Sözleşmeleri 274
a. Genel Olarak 274
b. Elden Sözleşmeler 275
aa. Kavram 275
bb. Hukuki Niteliği 275
cc. Şekil 276
dd. Konusu 276
B. Kanunda Düzenlenmiş Olmalarına Göre Sözleşme Çeşitleri 276
1. Kanun Tarafından Düzenlenen (Tipik, İsimli) Sözleşmeler 276
2. Kanun Tarafından Düzenlenmeyen (Atipik, İsimsiz) Sözleşmeler 277
a. Birleşik Sözleşmeler 277
b. Karma Sözleşmeler 278
c. Kendine Özgü Yapısı Olan (sui generis) Sözleşmeler 279
C. Edim İlişkisine Göre Sözleşme Çeşitleri 281
1. Bir Taraflı (Bir Tarafa) Borç Yükleyen Sözleşmeler 281
2. İki Taraflı (İki Tarafa Borç Yükleyen) Sözleşmeler 281
a. Karşılıklı (Tam İki Tarafa) Borç Yükleyen Sözleşmeler 282
b. Eksik İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler 283
§ 14. SÖZLEŞMENİN KURULMASI
I. GENEL OLARAK 285
II. SÖZLEŞMENİN TARAFLARI 285
A. Genel Olarak 285
B. Tarafların Ehliyeti 285
1. Hak Ehliyeti 285
2. Sözleşme Ehliyeti 286
III. İRADE BEYANLARININ BİRBİRİNE UYGUN OLMASI 286
A. Uygunluk ve Uygunsuzluk Kavramları 286
1. Uygunluk 286
a. Fiili Uygunluk 287
b. Varsayımsal Uygunluk 287
2. Uygunsuzluk 288
B. İrade Beyanlarının Birbirine Uygunluğu 288
1. Genel Olarak 288
2. İrade Beyanlarının Anlamlandırılması: Yorum 289
a. Anlamlandırma: Yorum 289
b. Anlamlandırma (Yorum) Teorileri 290
aa. İrade Teorisi 290
bb. Beyan Teorisi 291
aaa. Sübjektif Beyan Teorisi (Anlam Verme Teorisi) 291
bbb. Objektif Beyan Teorisi (Klasik Güven Teorisi) 292
cc. Modern Güven Teorisi 293
dd. Değerlendirme 293
3. İradelerin Uygunluğu ile İrade Bozukluğu Arasındaki İlişki 295
4. İrade Beyanlarının Birbirine Uygunluğunun Kapsamı 297
a. Uygunluğun Kapsamı 297
aa. Esaslı Noktalar 298
aaa. Objektif Esaslı Noktalar 298
bbb. Sübjektif Esaslı Noktalar 299
bb. İkinci Derecedeki Noktalar 300
aaa. Genel Olarak 300
bbb. Objektif İkinci Derecedeki Noktalar 301
ccc. Sübjektif İkinci Derecedeki Noktalar 301
a’. Kavram 301
b’. Sözleşmedeki Boşluğun Doldurulması 301
IV. İRADE BEYANLARININ KARŞILIKLI OLMASI 303
A. Öneri 303
1. Terim 303
2. Öneri Kavramı 303
3. Öneri Unsurları 303
a. Öneri Sözleşmeyi Kurabilecek Nitelikte Olmalı 303
aa. Sözleşmenin Objektif ve Sübjektif Yönden Esaslı Noktalarını Kapsamalı 303
bb. Esaslı Noktalar Tayin Edilebilir Olmalı 303
b. Öneri Kesin ve Bağlayıcı Olmalı 304
4. Önerinin Hukuki Niteliği 304
5. Önerinin Özellikleri 305
a. Sözleşmeyi Kuran İrade Beyanlarından Zaman İtibarı ile Önce Yapılan Olmalı 305
b. Öneri Karşı Tarafa Ulaşmalı 305
6. Öneri Sayılan İrade Açıklamaları 305
a. Genel Olarak 305
b. Herkese Açık Öneri 308
aa. Herkese Açık Öneri Bulunmalı 308
aaa. Fiyatını Göstererek, Tarife Fiyat Listesi ve Benzerlerinin Gönderilmesi 308
bbb. Fiyatını Göstererek Mal Sergilemek 308
bb. İrade Davranışın Açıkça ve Kolaylıkla Öneriye Davet Olduğu Anlaşılmamalı 309
c. Tüketici Sözleşmesinde Herkese Açık Öneri 310
d. Otomatlarda Herkese Açık Öneri 310
e. Kendin Alda (Self Serviste) Herkese Açık Öneri 311
7. Önerinin Şekli 312
8. Elektronik Ortamda Öneri 312
a. Genel Olarak 312
b. Elektronik Sözleşme 312
B. Bağlayıcı Olmayan Öneri: Öneriye Davet 313
1. Terim 313
2. Öneriye Davet Kavramı 314
a. Sözleşmenin Esaslı Unsurlarında Eksiklik 314
b. Bağlayıcı Olmama 315
3. Öneriye Davet Sayılmayan Haller 316
a. Ismarlanmayan Şeyin Gönderilmesi 316
aa. Genel Olarak 316
bb. Niteliği 317
cc. Şartları 317
aaa. Şey Kavramı 317
bbb. Ismarlanmamış Şey 318
ccc. Ismarlanmamış Şeyin Gönderilmesi 318
dd. Sonuçları 318
aaa. Genel Olarak 318
bbb. Gönderilenin Bir Yükümlülük Altına Girmemesi 319
ccc. Gönderilenin Bilgi Verme Yükümlülüğü 320
b. Arttırmalı ve Eksiltmeli Sözleşmeler 320
4. Önerinin Hüküm ve Sonuçları 321
a. Önerinin Bağlayıcı Olması 321
b. Öneriyle Bağlılık Süresi 321
aa. Süreli Öneride Bağlılık Süresi 321
bb. Süresiz Öneride Bağlılık Süresi 323
aaa. Hazırlar Arasındaki Süresiz Öneri 323
bbb. Hazır Olmayanlar Arasındaki Süresiz Öneri 325
a’. Genel Kural 325
b’. Önerinin Karşı Tarafa Geç Ulaşması 326
c’. Zamanında Gönderilen Kabulün Geç Ulaşması 326
aa’. Genel Olarak 326
bb’. Unsurları 327
aaa’.Zamanında Gönderilen Kabul Beyanının Önerene Geç Ulaşması 327
bbb’. Önerenin Zamanında ve Düzenli Kabul Beyanı Olduğunu Bilmesi veya Bilebilecek Durumda Olması 327
ccc’. Önerenin Kabulle Bağlı Olmadığı Bildirimi 327
cc’. Sonuçları 328
5. Açık veya Örtülü Öneri 328
a. Açık Öneri 329
b.Örtülü Öneri 329
aa. İradeyi Gösteren Davranışlar 329
bb. İrade Faaliyeti 329
cc. Susma 329
6. Önerinin Geri Alınması 329
a. Genel Olarak 329
b. Önerenin Geri Alınabileceği Durumlar 330
aa. Öneri Hazır Olanlar Arasında 330
bb. Öneri Hazır Olmayanlar Arasında 330
cc. Önerenin veya Karşı Tarafın Ölmesi veya Ehliyetini Kaybetmesi 330
7. Önerinin Reddi 331
C. Önerinin Kabulü 331
1. Kabul Kavramı 331
2. Kabulün Hukuki Niteliği 332
3. Kabulün Şekli 333
4. Açık ve Örtülü Kabul 333
a. Açık Kabul 333
b. Örtülü Kabul 333
aa. İradeyi Gösteren Davranışlar 334
bb. İrade Faaliyeti 334
cc. Susma 334
aaa. Genel Olarak 334
bbb. Susmanın Kabul Sayıldığı Haller 335
a’. Örtülü Kabul: İşin Özelliği ve Durumun Gereği Olarak Susmanın Kabul Teşkil Etmesi 335
b’. Kanun Gereği Susmaya Sonuç Bağlanan Haller 336
aa’. Vekilin Susması 336
bb’. Borcun Üstlenilmesinde Alacaklının Susması 336
c’. Teyit Mektubu 336
aa’. Genel Olarak 336
bb’. Teyit Mektubunun Niteliği 337
cc’. Ticaret Hukukunda Teyit Mektubuna Susma 338
5. Kabulün Geri Alınması 338
6. Kabulün Hüküm ve Sonuçları 338
V. SÖZLEŞMENİN KURULDUĞU AN 339
A. Sözleşmenin Kurulduğu Anı Açıklayan Teoriler 339
1. Beyan (Açıklama) Teorisi 339
2. Gönderme Teorisi 339
3. Ulaşma (Varma) Teorisi 339
4. Öğrenme Teorisi 339
B. Türk Borçlar Kanunu’nun Kabul Ettiği Sözleşmenin Kurulma Anı 339
1. Hazır Olanlar Arasındaki Sözleşmenin Kurulma Anı 339
2. Hazır Olmayanlar Arasındaki Sözleşmenin Kurulma Anı 340
3. Susma Halinde Sözleşmenin Kurulma Anı 340
VI. SÖZLEŞMENİN HÜKÜM VE SONUÇLARINI MEYDANA GETİRDİĞİ AN 341
A. Hazır Olanlar Arasında Kurulan Sözleşmenin Hüküm Anı 341
B. Hazır Olmayanlar Arasında Kurulan Sözleşmenin Hüküm Anı 341
1. Kabul Durumunda 341
2. Susmayla Kabul Durumunda 342
§ 15. İRADE İLE BEYANIN UYGUNSUZLUĞU
I. BEYANIN İRADEYE UYGUNSUZLUĞU 343
II. ZİHNİ KAYIT 343
III. CİDDİ OLMAYAN BEYAN (LATİFE BEYANI) 344
IV. MUVAZAALI İŞLEM (DANIŞIKLI İŞLEM) 345
A. Terim 345
B. Kavram 345
C. Unsurları 346
1. Görünürdeki Sözleşme 346
2. Muvazaa Anlaşması (Danışıklı İşlem) 347
3. Aldatma Kastı 348
D. Çeşitleri 348
1. Basit Muvazaa 348
2. Nitelikli Muvazaa 348
a. Kavram 348
b. Çeşitleri 349
aa. Sözleşmenin Niteliğinde (Tam) Muvazaa 349
bb. Sözleşmenin Konusunda veya Şartlarında (Kısmi) Muvazaa 349
cc. Tarafların Şahsında Muvazaa 350
E. Yaptırımı 351
1. Kural: Görünürdeki Sözleşmenin Hükümsüzlüğü 351
a. Genel Olarak 351
b. Geçersizliğin Niteliği: Kesin (Geçersizlik) Hükümsüzlük 352
c. Kısmi Muvazaa 353
2. Gizli Sözleşmenin Geçerliliği 354
3. Üçüncü Kişilere Karşı İleri Sürülmesi 356
a. Alacak Hakkını İyiniyetle Yazılı Borç Tanımasına Dayanarak İktisap Eden Kimsenin Korunması 356
aa. Genel Olarak 356
bb. Şartları 356
b. Tapu Sicilindeki Kayda İyiniyetle Güvenerek Ayni Hak İktisap Eden Kimsenin Korunması 357
c. Dürüstlük Kuralının Aykırılığı (Şekil Eksikliğini) Gidermesi 357
F. Muvazaanın İspatı 357
1. Üçüncü Kişiler Yönünden 357
2. Taraflar Yönünden 358
G. Muris Muvazaası 358
H. İnançlı İşlemle Muvazaalı İşlemin Karşılaştırması 361
1. İnançlı İşlem Kavramı 361
2. İnançlı İşlemin Unsurları 361
a. İnançlı Devir Anlaşması 362
b. İnanç Sözleşmesi 362
aa. Kavram 362
bb. Konusu 362
3. İnançlı İşleminin Sebebi: İnanç Sebebi 363
4. İnançlı İşlem Çeşitleri 363
a. Saf (İşgörme) İnançlı İşlemler 363
b. Karma (Teminat) İnançlı İşlemler 364
5. İnançlı İşlemin Şekli 364
6. İnançlı İşlemin Hukuki Niteliği 365
7. İnançlı İşlemde Güvenin Korunması 366
8. İnançlı İşlemin Muvazaalı Sözleşmeden Ayrılması 367
9. İnançlı İşlemin Muvazaalı Sözleşmeye Benzeyen Yönleri 368
10. İnançlı İşlemin Muvazaalı İşlemden Farkları 368
I. Namı Müstear ile Muvazaanın Karşılaştırılması 369
1. Namı Müstear Kavramı 369
2. Namı Müstearın Hukuki Niteliği 369
3. Namı Müstear ile Muvazaanın Farkları 370
J. Kanuna Karşı Hile ile Muvazaanın Karşılaştırılması 370
1. Kanuna Karşı Hile Kavramı 370
2. Kanuna Karşı Hilenin Unsurları 371
a. Bir Hukuki İşlemin Yapılması Emredici Bir Hukuk Kuralıyla Yasaklanmış Olmalı 371
b. Kanunun İzin Verdiği Başka Bir Nitelikte Hukuki İşlem Yapılması 371
c. Tarafların Yaptıkları Hukuki İşlemin Yasaklanan İşlemin Doğuracağı Sonucu (Amacı) Meydana Getirmeye Elverişli Olması 371
3. Kanuna Karşı Hilenin Sonuçları 372
4. Kanuna Karşı Hilenin Muvazaadan Farkı 372
V. İRADE BOZUKLUKLARI 373
A. Genel Olarak 373
B. Yanılma (Hata) 373
1. Terim 373
2. Kavram 373
3. Esaslı Yanılma – Esaslı Olmayan Yanılma 374
a. Genel Olarak 374
b. Esaslı Yanılma 374
aa. Genel Olarak 374
bb. Esaslı Yanılma Halleri 375
aaa. Açıklamada (Beyanda) Yanılma 375
a’. Genel Olarak 375
b’. Ortaya Çıkış Şekilleri 376
aa’. Beyan Eyleminde Yanılma 376
bb’. Beyanın Anlamında (İçeriğinde) Yanılma 376
c’. Esaslı Sayılan Açıklamada Yanılma 377
aa’. Kavram 377
bb’. Çeşitleri 377
aaa’. Sözleşmenin Niteliğinde Yanılma 377
bbb’. Sözleşmenin Konusunda Yanılma 378
ccc’. Sözleşmenin Karşı Tarafının Kimliğinde Yanılma 378
ddd’. Sözleşmenin Karşı Tarafının Özelliklerinde Yanılma 379
eee’. Miktarda Yanılma 379
a’’. Genel Olarak 379
b’’. Adi Hesap Yanılması 380
bbb. Esaslı Sayılan Saik Yanılması (Temel Yanılması) 381
a’. Genel Olarak 381
b’. Saikte Yanılma 382
aa’. Saikte Yanılma Çeşitleri 384
aaa’. Hukuki Nitelikte Yanılma 384
bbb’. Maddi Nitelikte Yanılma 384
bb’. Saikte Yanılmanın Şartları 386
aaa’. Subjektif Unsur 386
bbb’. Objektif Unsur 386
c’. Satış Sözleşmesinde Ayıba Karşı Garanti Sözleşmesinden Doğan Taleplerle Temel Yanılmasından Doğan Taleplerin Yarışması 387
ccc. İletmede Yanılma 388
a’. Aracıda Yanılma 388
b’. Bir Aracı Tarafından Yanlış İletmeyle Yanılma 388
4. Sonuçları 388
a. Sözleşmeye Etkisi 388
aa. Yanılanın Sözleşmeyle Bağlı Olmaması 389
bb. Sözleşmenin Geçersizliği 389
cc. Yanılanın Sözleşmeyi Onama veya Onamama Hakkı 390
aaa. Genel Olarak 390
bbb. Yanılanın Onamış Sayılması 391
ccc. Onamama Hakkının Sınırlandırılması 391
a’. Dürüstlük Kuralına Aykırı Davranışla 391
b’. Karşı Tarafın Yanılanın Arzuladığı Şekliyle Sözleşmeyi İfayı Kabul Etmesiyle 391
b. Tazminat: Yanılanın Karşı Tarafın Uğradığı Olumsuz Zararın Tazmini 392
aa. Genel Olarak 392
bb. Şartları 392
aaa. Yanılma Fiilinin Kusurlu Olması 392
bbb. Karşı Tarafın Bilmemesi veya Bilmesi Gerekmemesi 392
ccc. Yanılma Fiilinden Zarar Doğmalı 393
a’. Olumsuz Zarar 393
b’. Hakkaniyet Tazminatı 394
c’. Tazminatın Sınırı: İfadan Beklenen Yarar 395
ddd. Uygun İlliyet Bağı 395
cc. Niteliği 395
C. Aldatma (Hile) 396
1. Genel Olarak 396
2. Terim 396
3. Kavram 396
4. Şartları 397
a. Aldatma Fiili 397
aa. Olumlu veya Olumsuz Aldatma Fiili 397
aaa. Olumlu Aldatma Fiili 397
bbb. Olumsuz Aldatma Fiili 397
bb. Aldatma Davranışı Karşı Sözleşen veya Onun Yardımından Yararlandığı Üçüncü Bir Kişi Tarafından Yapılmış Olmalı 399
aaa. Genel Olarak 399
bbb. Üçüncü Kişinin Aldatması 399
cc. Aldatma Fiilinin Saik Yanılması Niteliğinde Olması 400
b. Aldatma Kastı 400
c. Aldatma Hukuka Aykırı Olmalı 401
aa. Asli Aldatma 401
bb. Yan Aldatma 401
d. Uygun İlliyet Bağı: Sözleşme Aldatmanın Etkisiyle Kurulmalı 401
5. Sonuçları 401
a. Aldatmanın Sözleşmeye Etkisi 402
aa. Aldatmanın Sözleşmeyle Bağlı Olmaması 402
bb. Sözleşmenin Geçersizliği 402
cc. Aldatmanın Sözleşmeyi Onama veya Onamaması 402
aaa. Genel Olarak 402
bbb. Aldananın Onama/Onamama Hakkı 403
ccc. Aldananın Onamış Sayılması 403
ddd. Onamama Hakkının Sınırlandırılması (Dürüstlük Kuralına Aykırı Davranışla) 403
b. Tazminat: Aldatılanın Uğradığı Olumsuz Zararın Tazmini 404
D. Korkutma (İkrah) 405
1. Terim 405
2. Kavram 405
3. Şartları 405
a. Korkutma Fiili 405
aa. Genel Olarak 406
bb. Üçüncü Kişinin Korkutması 406
b. Korkutmanın Tehlike Doğurması 407
aa. Korkutma Fiilinde Sözleşmeyi Yapan Kişiye veya Yakınlarına Yönelik Bir Tehlike Söz Konusu Olmalı 407
bb. Tehlike Kişilik Hakkına ve Malvarlığına Yönelik Olmalı 407
cc. Tehlike Ağır ve Yakın Zamanda Meydana Gelebilecek Nitelikte Olmalı 408
c. Korkutma Kastı Bulunmalı 408
d. Korkutulanın İçinde Bulunduğu Durum Bakımından Tehlikenin Doğduğuna İnanmakta Haklı Olmalı 408
e. Korkutma Hukuka Aykırı Olmalı 409
f. Uygun İlliyet Bağı: Sözleşme Korkutmanın Etkisiyle Kurulmalı 410
4. Sonuçları 410
a. Sözleşmeye Etkisi 410
aa. Korkutulanın Sözleşmeyle Bağlı Olmaması 410
bb. Sözleşmenin Geçersizliği 411
cc. Korkutulanın Sözleşmeyi Onama veya Onamaması 411
aaa. Genel Olarak 411
bbb. Korkutulanın Onama/Onamama Hakkı 411
ccc. Korkutulanın Onamış Sayılması 412
ddd. Onamama Hakkının Sınırlandırılması (Dürüstlük Kuralına Aykırı Davranışla) 412
b. Tazminat 412
aa. Korkutulanın Uğradığı Olumsuz Zararın Tazmini 412
bb. Korkutulanın Üçüncü Kişinin Korkutmasında Karşı Tarafın Hakkaniyet Zararını Tazmini 413
§ 16. AŞIRI YARARLANMA (GABİN)
I. TERİM 415
II. KAVRAM 415
III. NİTELİĞİ 415
IV. ŞARTLARI 417
A. Objektif Unsur: Sözleşmede Karşı Edimler Arasında Açık Oransızlık Olması 417
B. Subjektif Unsur 418
1. Edimlerdeki Oransızlığın Gerçekleşeceği Haller 419
a. Zarar Görenin Zor Durumda Kalması (Müzayaka) Hali 419
b. Zarar Görenin Düşüncesizliği (Hafiflik) 420
c. Zarar Görenin Deneyimsizliği (Tecrübesizlik) 420
C. Sömürme (Yararlanma) Kastı 421
V. YAPTIRIMI 421
A. Genel Olarak 421
B. Sözleşmenin Geçerli Olması 421
C. Sömürülenin Seçimlik Hakkı 422
1. İptal Hakkı 424
a. Genel Olarak 424
b. Edimlerin Geri Verilmesi 424
2. Kısmi İptal Hakkı: Edimler Arasındaki Oransızlığın Giderilmesini Talep Hakkı 425
D. Zarar Görenin Zararının Tazmini 427
E. Hakkın Kullanılabileceği Süre 427
§ 17. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ
I. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMI 429
II. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN GÖRÜNÜM ŞEKİLLERİ 429
III. SÖZLEŞME KURMA VEYA KURMAMA ÖZGÜRLÜĞÜ 429
A. Kanundan Doğan Sözleşme Kurma Zorunluluğu 430
1. Özel Hukuk Kökenli Kanunlardan Doğan Sözleşme Yapma Zorunluluğu 430
a. Açık Bir Kanun Hükmünün Sözleşme Yapma Zorunluluğunu Düzenlemesi 430
b. Özel Hukuktan Doğan Sözleşme Yapma Zorunluluğu 431
2. Kamu Hukuku Kökenli Kanunlardan Doğan Sözleşme Yapma Zorunluluğu 434
a. Açık Bir Kanun Hükmünün Sözleşme Yapma Zorunluluğunu Düzenlemesi 434
b. Kamu Hukukundan Doğan Sözleşme Yapma Zorunluluğu 434
B. Hukuki İşlemden Doğan Sözleşme Yapma Zorunluluğu: Önsözleşme 435
1. Terim 435
2. Kavram 435
3. Şartları 437
a. Önsözleşme Borçlandırıcı Sözleşmeye İlişkin Olmalı 437
b. Asıl Sözleşmenin Konusu Yeter Derecede Belirli veya Belirlenebilir Olmalı 437
c. Önsözleşme Asıl Sözleşmenin Bağlı Tutulduğu Şekle Uygun Olarak Yapılmalı 437
d. Önsözleşmede Borçlu Asıl Sözleşmeyi Kurma Yükümü Altına Girmeli 437
aa. Alacak Hakkından Doğan Talep Hakkının Kullanımıyla 438
bb. Opsiyon Hakkının Kullanımıyla 438
4. Sonuçları 439
IV. SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİNİ DÜZENLEME ÖZGÜRLÜĞÜ 441
A. Sözleşme İçeriğinde Borcun Sebebinin Belirlenmesi 442
1. Genel Olarak 442
2. Borç Tanıması 443
a. Terim 443
b. Kavram 444
c. Şartları 445
aa. Bir Sözleşme Bulunmalı 445
bb. Sözleşmede Borç Tanımanın Sebebi Gösterilmemeli 446
d. Niteliği 446
aa. İspat Soyutluğu Görüşü 446
bb. Alacak Hakkı Kuran Görüş 446
cc. Niteliğe Bağlanan Sonuçlar 447
e. Şekli 449
f. Çeşitleri 449
g. Üçüncü Kişilere Muvazaa Savunmasında Bulunulamaması 450
V. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLARI 450
A. Genel Olarak 450
B. Sözleşme Özgürlüğünü Sınırlayan Haller 452
1. Geniş Anlamıyla Kanunun Emredici Hükümlerine Aykırılık 452
a. Dar Anlamıyla Kanunun Emredici Hükümlerine Aykırılık 453
b. Yasaklayıcı Kurallara Aykırılık 455
2. Ahlaka, Kamu Düzenine ve Kişilik Hakkına Aykırılık 456
a. Ahlaka Aykırılık 456
aa. Kavram 456
bb. Görünüş Biçimleri 457
b. Kamu Düzenine Aykırılık 458
c. Kişilik Hakkına Aykırılık 459
3. Konusu Başlangıçta Kusursuz İmkansız Olan Sözleşmeler 463
C. Yaptırımı: Kesin Hükümsüzlük 464
D. Kısmi Kesin Hükümsüzlük 465
1. Kural: Geçerli Hükümlerle Sözleşmenin Bağlayıcılığı 465
a. Genel Olarak 465
b. Unsurları 465
aa. Sözleşme Hükümlerinin Bölünebilir Olması 465
bb. Geçersiz Hükümler Olmaksızın Sözleşmenin Yapılmayacağının Açıkça Anlaşılamaması 466
c. Çeşitleri 467
aa. Basit Kısmi Hükümsüzlük 467
bb. Değiştirilmiş Kısmi Hükümsüzlük 467
cc. Basit – Değiştirilmiş Kısmi Kesin Hükümsüzlük Arasındaki Farklar 468
dd. Borç İlişkisine Uygulanacak Hükmün Belirlenmesi 468
ee. Genişletilmiş Kısmi Hükümsüzlük 468
2. İstisna: Sözleşmenin Tamamının Hükümsüzlüğü 469
a. Objektif Varsayımsal İrade Görüşü 469
b. İki Aşamalı İnceleme Görüşü 469
§ 18. GENEL İŞLEM KOŞULLARI
I. GENEL OLARAK 471
A. Terim 471
B. GİK’nın Fonksiyonları 471
C. Bireysel Sözleşmeden Standart Sözleşmeye Geçiş 471
D. İdari ve Yargısal Denetim 472
E. TBK’nın Genel Hükümleri ile Yargısal Denetim 474
F. GİK’ya İlişkin Hükümlerin Niteliği 476
G. Yasal Düzenlemenin Amacı 476
H. GİK. ve Haksız Şartın Yasal Düzenlemesi 477
II. KONUSU 479
III. UYGULAMA ALANI 480
A. GİK’nın Tüketici Standart Sözleşmelerine Uygulanması 482
B. GİK’nın Ticari Standart Sözleşmelere Uygulanmaması 483
1. Genel Olarak 483
2. Sözleşme Taraflarının Gik. Hükümlerinin Çatışması (Battle of Forms) 486
C. Katılmalı (İltihaki) Sözleşmelere Uygulanması 487
IV. YARGISAL DENETİM AŞAMALARI 489
A. GİK. Kavramı (Ön Kontrol Aşaması) 490
1. Önceden Hazırlanmış Olma 490
2. Düzenleyen Tarafından Hazırlanma 490
a. Genel Olarak 490
b. Sunuş Biçiminin / Bulunduğu Yerin / Kapsamın / Yazı Türü ve Şeklinin Önemli Olmaması 491
3. Birden Fazla Sözleşme İçin Hazırlanma 491
a. Genel Olarak 491
b. Metinlerin Özdeş Olmamasının Önemli Olmaması 492
c. Sözleşmeye Konulan Kayıtların Tartışılarak Kabul Edildiğinin Beyan Edilmesinin Önemli Olmaması 493
B. GİK’nın Sözleşme Kapsamına Girmesi (Kapsam Denetimi) 494
1. Genel Kapsam Denetimi 494
a. Dahil Olma (İlişkilendirme) Denetimi 495
aa. Düzenleyenin Karşı Tarafa GİK. Hakkında Açıkça Bilgi Vermesi 496
bb. Düzenleyenin Karşı Tarafa GİK’nın İçeriğini Öğrenme İmkanını Sağlaması 497
b. Yürürlük Denetimi 498
aa. Genel Olarak 499
bb. Karşı Tarafın Genel İşlem Koşullarını Kabul Etmesi 499
aaa. Tam Bilinçli Kabul (Benimseme) 499
a’. Açık Olarak Benimseme 500
b’. Örtülü Olarak Benimseme 500
bbb. Global (Genel) Kabul (Benimseme) 501
c. Özel Kapsam Denetimi 503
aa. Genel Olarak 503
bb. GİK’nın Sözleşmeye Yabancı Olması 503
d. Sözleşme Kapsamına Girmemesinin Yaptırımı: Yazılmamış Sayılma 505
aa. Yazılmamış Sayılma Kavramı 505
bb. Yazılmamış Sayılmanın Sözleşmeye Etkisi 505
aaa. Kural: Kısmi Geçersizlik (Yazılmamış Sayılan Dışındaki Hükümlerin Geçerliliği) 505
bbb. Düzenleyenin Sözleşmenin Tamamının Geçersizliğini İleri Sürememesi 506
C. Yorum Denetimi 507
1. Genel Olarak Yorum İlkeleri 507
2. Düzenleyen Aleyhine (Karşı Taraf Lehine) Yorum İlkesi 508
D. İçerik Denetimi 509
1. Genel İçerik Denetimi 509
a. Genel Olarak 509
b. İçerik Denetiminde Uyulacak İlkeler 510
c. Genel Nisbi İçerik Denetimi 510
aa. Genel Olarak 510
bb. Kapsamı 511
cc. Konusu 513
dd. İçerik Denetiminde Dikkate Alınacak Hususlar 513
ee. Unsurları 514
aaa. Karşı Sözleşenin Aleyhine Bir Kayıt Olması 514
bbb. Karşı Sözleşenin Yararını İhlal Etmesi 514
ccc. Karşı Sözleşenin Yararının Açıkça İhlal Edilmesi 515
ff. Görünüm Şekilleri 516
aaa. Dürüstlük Kuralına Aykırı Zarar Verici GİK 516
bbb. Dürüstlük Kuralına Açıkça Aykırı Olarak Karşı Tarafın Durumunu Ağırlaştırıcı GİK 517
a’. Kanuni Düzenlemeden Önemli Ölçüde Ayrılan Koşullar 517
b’. Sözleşmenin Niteliğine Önemli Ölçüde Aykırı Yarar Dağılımı Öngören Koşullar 518
d. Yaptırımı: Kısmi Kesin Hükümsüzlük 518
2. Özel İçerik Denetimi: Değiştirme Yasağı 519
a. Kavram 519
b. Yaptırımı: Düzenleyen Lehine Olan GİK’nın Yazılmamış Sayılması 519
V. GENEL BAKIŞ 521
§ 19. ŞEKİL ÖZGÜRLÜĞÜ
I. GENEL OLARAK 527
II. ŞEKİL KAVRAMI 527
III. SÖZLEŞMELERİN ŞEKLİ 528
A. Şeklin Faydaları 528
B. Şeklin Sakıncaları 529
IV. ŞEKLİN ÇEŞİTLERİ 529
A. Amaçlarına Göre Şekil Çeşitleri 529
1. Geçerlilik Şartı Olarak Şekil (Geçerlilik Şekli) 529
a. Yasal Geçerlilik Şekli 530
b. İradi Geçerlilik Şekli 530
2. İspat Şartı Olarak Şekil (İspat Şekli) 531
3. Geçerlilik Şartı ile İspat Şekli Arasındaki İlişki 532
B. Yapılış Tarzına Göre Şeklin Çeşitleri 532
1. Sözlü Şekil 532
2. Adi Yazılı Şekil 533
a. Kavram 533
b. Yasal Şekil Zorunluluğu Olan Hukuki İşlemler 533
aa. TBK’da Adi Yazılı Şekle Tabi İşlemler 533
bb. TMK’da Adi Yazılı Şekle Tabi İşlemler 534
c. Adi Yazılı Şeklin Unsurları 534
aa. Metin 534
bb. İmza 535
aaa. Borç Altına Girenin İmzası 536
a’. Kural 536
b’. İstisnalar 537
aa’. İmzalı Mektup veya İmzalı Telgrafname 537
bb’. Teyit Edilmiş Faks veya Benzeri İletişim Araçları 537
aaa’. Teyit Edilmiş Faks 538
bbb’. Teyit Edilmiş Faksa Benzer İletişim Araçları 538
cc’. Güvenli Elektronik İmzayla Gönderilip Saklanabilen Metinler 540
bbb. El Yazısı ile Atılma 540
a’. Kural 540
b’. İstisnalar 541
aa’. Güvenli Elektronik İmza 541
aaa’. Elektronik İmza 541
bbb’. Güvenli Elektronik İmza 543
a’’. Elektronik Sertifika Sahibi Elektronik İmza Sahibinin Kimliğinin Tespitinin Mümkün Olması 543
b’’. Gönderilen Elektronik Verinin Gönderildiği Şekliyle Alıcıya Ulaşması 544
ccc’. Güvenli Elektronik İmzaya Bağlanan Hukuki Sonuçlar 545
a’’. Geçerlilik Şekli Yönünden 545
b’’. İspat Şekli Yönünden 546
bb’. İmzanın El Yazısı Dışında Başka Bir Araçla Atılması 546
cc’. İmza Yerine Geçen İşaretler 546
aaa’. İmza Yerine Parmak İzi Kullanılması veya Usulüne Uygun Olarak Onaylanmış El ile Yapılmış İşaret ya da Mühür Kullanılması 547
a’’. Noterlik Kanunu’na Göre Elle Yapılmış Mühür veya İşaretin Onaylanması 548
b’’. İmza Atamayanların HMK’ya Göre Mühür veya Bir Alet ya da Parmak İzi Kullanmak Suretiyle Noterden Düzenleme Şeklinde İşlem Yapması 548
bbb’. Noterde Düzenleme Şeklinde Resmi Şekil 549
cc. İmzanın Yeri 549
dd. Görme Engellilerin 549
ee. Açığa Atılan İmza 550
3. Nitelikli Yazılı Şekil 550
a. El Yazılı Vasiyetname 551
b. Kefalet Sözleşmesi 551
4. Resmi Şekil 551
a. Kavram 551
b. Resmi Şekilde Yapılması Öngörülen İşlemler 552
aa. TBK’da Resmi Şekle Tabi İşlemler 552
bb. TMK’da Resmi Şekle Tabi İşlemler 552
c. Resmi Sözleşme Düzenlemeye Yetkili Kişiler 553
aa. Noterin Düzenlediği Resmi İşlemler 554
aaa. Noterin Yetkili Olduğu İşlemler 554
bbb. Noterlik İşlemlerinin Hükümleri 554
a’. Re’sen Düzenlenen Resmi Senetler 554
b’. İmza Onaylama Şeklindeki Belgeler 555
c’. Diğer Noterlik İşlemleri 556
bb. Tapu Memurunun Resmi İşlemleri 556
V. ŞEKLİN KAPSAMI 557
VI. ŞEKLE TABİ SÖZLEŞMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI 558
A. Geçerliliği Resmi Şekle Tabi Sözleşmelerde Değişiklik 558
1. Genel Olarak 558
2. Noterlik Sözleşmelerinde (İşlemlerinde) Değişiklik 559
B. İspatı Resmi Şekle Tabi Sözleşmelerde Değişiklik 559
VII. ŞEKLE UYULMAMASININ SONUÇLARI 559
A. Kural: Kesin Hükümsüzlük/Esnek Geçersizlik 559
B. İstisnaları 561
1. Tahvil (Dönüştürme) 561
2. Şekil Noksanı Sebebiyle Geçersizliği İleri Sürmenin Dürüstlük Kuralına Aykırı Olması (Hakkın Kötüye Kullanılması) 561
a. Genel Olarak 561
b. Dürüstlük Kuralına Aykırı Olan (Hakkın Kötüye Kullanıldığı) Haller 563
c. Dürüstlük Kuralının Aykırılığı Düzeltmesi: Şekil Eksikliği Bulunan Sözleşmenin Geçerli Sayılması 568
§ 20. SÖZLEŞMELERİN YORUMU
I. GENEL OLARAK 569
II. KURAL: GERÇEK VE ORTAK İRADEYE UYGUN YORUM 570
III. YORUM ARAÇLARI 571
A. Temel Yorum Araçları 571
1. Kullanılan Sözcüklerin Anlamına Uygun Yorum 571
a. Tarafların Yanlışlıkla Kullandıkları Sözcüklerin Esas Alınmaması 572
b. Tarafların Gerçek Amaçlarını Gizlemek İçin Kullandıkları Sözcüklerin Esas Alınmaması 573
2. Güven İlkesine Uygun Yorum 573
B. Tamamlayıcı Yorum Araçları 574
IV. YORUM İLKELERİ 574
A. Dürüstlük Kuralına Uygun Yorum 574
B. Sözleşmenin Kurulduğu Ana Göre Yorum 575
C. Yorum Anlaşmasına Uygun Yorum 575
D. Kanuna Uygun Yorum 575
1. Yorum Kurallarına Uygun Yorum 575
2. Tamamlayıcı Hukuk Kuralına Uygun Yorum 576
a. Tamamlayıcı Hukuk Kuralından Ayrılmalarda Dar Yorum 576
b. Tamamlayıcı Hukuk Kuralına Uygun Yorum 576
E. Sözleşmeyi Ayakta Tutma İlkesine Göre Yorum 576
F. Borçlunun Yararına Üstünlük Tanıyan Yorum 577
G. Karşılıksız Kazandırmada Bulunan Lehine Yorum 577
H. Beyanı Düzenleyen Aleyhine Yorum 577
I. Haktan Vazgeçmeyi Düzenleyen Hükümlerin Dar Yorumu 577
§ 21. TEMSİL
I. KAVRAM 579
A. Tanım 580
B. Unsurları 580
1. Temsilin Üç Kişi Arasındaki İlişki Olması 580
2. Temsil Yetkisinin Kullanılması 580
3. Temsilin Etkisi 580
C. Hukuki Niteliği 580
II. TEMSİLİN KAYNAKLARI 581
A. İradi Temsil – Kanuni Temsil 581
B. Tüzel Kişilerin Temsili 582
III. UYGULAMA ALANI 583
IV. BENZER KURUMLARDAN FARKI 585
A. Haberciden Farkı 585
B. Vekaletten Farkı 587
C. Yardımcı Kişiden Farkı 588
V. ÇEŞİTLERİ 588
A. Dolaylı Temsil 588
B. Doğrudan Doğruya Temsil 590
1. Kavram 590
2. Aktif Temsil ve Pasif Temsil 591
3. Hukuki Unsurları 591
VI. YETKİLİ TEMSİL 592
A. Şartları 592
1. Temsil Olunan Adına ve Hesabına Hareket 592
a. Genel Olarak 592
b. Temsil Yetkisinin Temel İlişkiden Bağımsızlığı 592
aa. Genel Olarak 592
bb. Temsil Yetkisinin Bağımsızlığının Sonuçları 593
c. Kural: Temsilci Olduğunu Bildirme 594
d. İstisna: İlgili İçin Açık/Örtülü İşlem 596
aa. İlgili İçin Açık İşlem 596
bb. İlgili İçin Örtülü İşlem 597
2. Temsil Yetkisinin Bulunması 598
a. Temsil Yetkisi 598
b. İradi Temsil Yetkisi 598
aa. İradi Temsil Kavramı 598
aaa. Katlanma Suretiyle Temsil Yetkisi 601
bbb. İhmal Suretiyle Temsil Yetkisi 601
bb. İradi Temsilin Şekli ve Ehliyet 602
aaa. İradi Temsilin Şekli 602
bbb. İradi Temsilde Ehliyet 604
a’. Temsil Olunan Açısından 604
b’. Temsilci Açısından 604
c. Çeşitleri 605
aa. Veriliş Şekline Göre: İç Temsil Yetkisi – Dış Temsil Yetkisi 605
bb. Yetkili Olan Kişilere Göre: Tek Başına Temsil Yetkisi – Birlikte Temsil Yetkisi 607
aaa. Genel Olarak 607
bbb. Birlikte Temsil Çeşitleri: Müteselsil Temsil – Elbirliğiyle Temsil 607
a’. Müteselsil Temsil 607
b’. Elbirliğiyle Temsil 608
cc. Alt Temsil Yetkisi 609
d. Yetki Belgesi 611
aa. Yetki Belgesinin Verilmesi 611
bb. Yetki Belgesinin Geri Verilmesi 612
cc. Yetki Belgesindeki Yetkinin Sona Erdiğinin Bildirilmesi 612
e. Temsilin Kapsamı 612
aa. Temsil Yetkisinin Kapsamı 612
aaa. Özel Temsil Yetkisi 613
bbb. Belirli Tipteki İşlemler (Sözleşmeler) İçin Yetki 613
ccc. Genel Temsil Yetkisi 616
bb. Temsil Yetkisinin Sınırlanması 616
aaa. Genel Olarak 617
bbb. Temsilcinin Kendi Kendiyle İşlem Yapması 617
ccc. Temsilcinin İki Tarafın Temsilcisi Olarak İşlem Yapması (Çifte Temsil) 618
ddd. Sonuçları 618
cc. Temsil Yetkisinin Dürüstlük Kuralına Aykırı (Kötüye) Kullanılması 619
aaa. Kavram 619
bbb. Hukuki Niteliği 620
ccc. Görünüş Biçimi 621
ddd. Şartları 622
a’. Temsilci Temsil Yetkisine Dayanarak İşlem (Sözleşme) Yapmalı 622
b’. Temsilci Sadakat Borcuna Aykırı Olarak Temsil Yetkisini Kullanmalı 622
c’. Temsilcinin Yetkisini Kullanması Açıkça Sadakat Borcuna Aykırı Olmalı 623
d’. Vekil ile İşlem Yapan Üçüncü Kişi Kötüniyetli Olmalı 623
aa’. Üçüncü Kişinin Kötüniyetli Olması 623
aaa’. Ağır İhmal Kriteri 624
bbb’. Apaçık Olma Kriteri 624
bb’. Üçüncü Kişinin Yetkili Temsilci ile Hileli Anlaşma Yapması 625
eee. Sonuçları 625
f. Temsilcinin Yetkisini Temsil Talimatlara Uygun Kullanması 626
aa. Talimat Kavramı 626
bb. Temsilcinin Yetkisini Talimata Uygun Kullanması Yükümlülüğü 627
cc. Sonuçları 627
g. Sona Erme 628
aa. Sona Erme Sebepleri 628
aaa. Yetkinin Geri Alınması (Azil) 628
bbb. Diğer Sona Erme Sebepleri 630
a’. TBK’da Belirtilen Diğer Sona Erme Sebepleri 630
aa’. Ölüm ve Gaiplik Kararı 630
aaa’. Temsil Olunanın Ölmesi 630
a’’. Aksinin Kararlaştırılması 630
b’’. İşin Özelliğinden Anlaşılması 632
bbb’. Temsilcinin Ölmesi 633
bb’. Ehliyetsizlik 633
cc’. İflas Edilmesi 634
dd’. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi 634
b’. TBK’da Belirtilmeyen Sona Erme Sebepleri 634
aa’. İstifa (Çekilme) 634
bb’. İşin Görülmesi, Sürenin Geçmesi, Şartın Gerçekleşmesi 634
bb. Sona Ermenin Sonuçları 635
aaa. Genel Olarak 635
bbb. Üçüncü Kişinin İyiniyetinin Korunması 636
a’. İyiniyetli Temsilcinin İşleminde İyiniyetli Üçüncü Kişinin (Çifte İyiniyet) TBK. m. 45 Hükmü Uyarınca Korunması 636
b’. Temsil Yetkisi Geri Alınan Kötüniyetli Yetkisiz Temsilcinin İşleminde İyiniyetli Üçüncü Kişinin Korunması 637
aa’. Temsil Yetkisi Alınmadan Önce Yetki Belgesi İbraz Edilen İyiniyetli Üçüncü Kişinin (TBK. M. 42/III Hükmü Uyarınca) Korunması 637
bb’. Temsil Yetkisi Alındıktan Sonra Yetki Belgesi İbraz Edilen İyiniyetli Üçüncü Kişinin (TBK. m. 41/II Hükmü Uyarınca) Korunması 639
c’. İyiniyetli Üçüncü Kişinin (TBK. m. 44 Hükmü Uyarınca) Tazminatla Korunması 640
VII. YETKİSİZ TEMSİL 641
A. Kavram 641
B. Görünüm Şekilleri 642
C. İşlemin Askıda Geçersiz Olması 642
D. Temsil Olunanın İşlemi Onaması veya Onamaması 644
1. Temsil Olunanın İşlemi Onaması Halinde 646
a. Sözleşmeyle Bağlı Olma 646
b. Tazminat 646
2. Temsil Olunanın İşlemi Onamaması Halinde 647
a. Sözleşmeyle Bağlı Olmama 647
b. Tazminat 647
aa. Üçüncü Kişinin Yetkisiz Temsilciden Tazminat Talebi 648
aaa. Yetkisiz Temsilcinin Kusuru Aranmaksızın Üçüncü Kişinin Olumsuz Zararının Tazmini 648
bbb. Yetkisiz Temsilcinin Kusuruyla Sebebiyet Verdiği Üçüncü Kişinin Olumlu Zararının Tazmini: Hakkaniyet Tazminatı 649
a’. Yetkisiz Temsilcinin Kusurlu Olmalı 650
b’. Hakkaniyetin Gerektirmesi 650
bb. Üçüncü Kişinin Temsil Olunandan Tazminat Talebi 650
aaa. Temsil Olunanın culpa in contrahendo Sorumluluğu 650
bbb. Temsil Olunanın İfa Yardımcısı Sıfatıyla Sorumluluğu 651
c. Sebepsiz Zenginleşme 651
E. Temsil Olunanla Yetkisiz Temsilci Arasındaki İlişki ve Bu İlişkiden Doğan Hak ve Yükümlülükler 652
Kaynakça 653
Kavramlar Dizini 673 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
