İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Beşinci Baskıya Önsöz 7
Birinci Bölüm
KAMU MALİYESİNE GİRİŞ: TEMEL KAVRAM VE ESASLAR
1.1. KAMU MALİYESİNİN TANIMI 19
1.2. KAMU MALİYESİNİN KONUSU 19
1.3. KAMU MALİYESİNİN KAPSAMI 21
1.4. KAMU KESİMİ VE ÖZEL KESİM 24
1.5. KAMU MALİYESİ VE EKONOMİK SİSTEMLER 27
1.5.1. Kapitalist Ekonomik Düzen 28
1.5.2. Sosyalist Ekonomik Düzen 28
1.5.3. Karma Ekonomik Düzen 29
1.6. KAMU MALİYESİNİN DİĞER DİSİPLİNLERLE İLİŞKİSİ 29
1.6.1. Kamu Maliyesi – Hukuk 30
1.6.2. Kamu Maliyesi – İktisat 30
1.6.3. Kamu Maliyesi – Siyaset 31
1.6.4. Kamu Maliyesi – Sosyoloji 32
1.7. KAMU MALİYESİ İLE İLGİLİ YAKLAŞIMLAR 32
1.7.1. Geleneksel Mali Yaklaşımlar 33
1.7.2. Modern Mali Yaklaşımlar 34
İkinci Bölüm
DEVLET KAVRAMI VE
DEVLET FAALİYETLERİNİ AÇIKLAYAN YAKLAŞIMLAR
2.1. SOSYAL SÖZLEŞMECİ DEVLET ANLAYIŞI 37
2.2. İKTİSADİ AÇIDAN DEVLET KAVRAMI 40
2.3. DEVLETİN EKONOMİYE MÜDAHALESİNİ AÇIKLAYAN İKTİSADİ DÜŞÜNCE AKIMLARI 41
2.3.1. Merkantilistler 41
2.3.2. Fizyokratlar 43
2.3.3. Klasik Okul 45
2.3.4. Neoklasik İktisat 48
2.3.5. Keynesyen İktisat 52
2.3.6. Stagflasyon Krizi ve Yeni Makro Modeller 55
2.3.6.1. Monetarist Yaklaşım 55
2.3.6.2. Arz Yönlü İktisatçılar 57
2.3.6.3. Rasyonel Beklentiler Teorisi ve Yeni Klasik İktisat 59
2.3.6.4. Yeni Keynesyenler 60
2.3.6.5. Post Keynesyenler 61
2.3.6.6. Kamusal Seçiş Teorisi ve Anayasal İktisat 64
2.3.6.7. Yapısalcı Yaklaşım 66
2.3.7. Marksist Yaklaşım 67
2.4. FARKLI DEVLET ANLAYIŞLARI 68
2.4.1. Bireyci–Liberal Kapitalist Devlet Anlayışı 69
2.4.2. Müdahaleci – Organik Kapitalist Devlet Anlayışı 69
2.4.3. Marksist – Sosyalist Devlet Anlayışı 70
2.5. DEVLET TÜRLERİ 70
Üçüncü Bölüm
DEVLETİN EKONOMİYE MÜDAHALESİ VE
EKONOMİDEKİ FONKSİYONLARI
3.1. DEVLETİN KAYNAK TAHSİSİNİ DÜZENLEME FONKSİYONU 78
3.1.1. Piyasa Mekanizmasının Etkinliği 79
3.1.1.1. Refah Ekonomisinin Birinci Temel Teoremi 80
3.1.1.2. Refah Ekonomisinin İkinci Temel Teoremi 89
3.1.2. Piyasa Başarısızlıkları 93
3.1.2.1. Kamusal Mallar 93
3.1.2.1.1. Farklı Mal Türleri ve Devlet Sunumu 95
A. Özel Mallar 95
B. Ortak Mallar 98
C. Dışsallığı Olan Özel Mallar 99
D. Tam Kamusal Mallar 100
E. Kulüp Malları 103
3.1.2.1.2. Faydanın Yayılma Alanına Göre Kamusal Mallar 105
3.1.2.1.3. Kamusal Malların Optimal Üretim Seviyesi 107
3.1.2.2. Dışsallıklar 119
3.1.2.2.1. Pozitif Dışsallıklar 119
3.1.2.2.2. Negatif Dışsallıklar 121
3.1.2.2.3. Dışsallıklar ve Kamusal Çözümler 122
3.1.2.2.4. Dışsallıklar ve Piyasa Çözümü 127
3.1.2.2.5. Devlet Müdahalesini Gerektirmeyen Diğer Dışsallık Kavramları 129
3.1.2.3. Doğal Tekeller 131
3.1.2.3.1. Doğal Tekellerde Etkin Üretim Düzeyi 133
3.1.2.4. Eksik Piyasalar 135
3.1.2.5. Asimetrik (Eksik) Bilgi 136
3.2. DEVLETİN GELİR DAĞILIMINI DÜZENLEME FONKSİYONU 138
3.2.1. Gelir Dağılımı Tanımları 139
3.2.2. Gelir Dağılımını Düzenlemede Devletin Rolü 142
3.3. DEVLETİN EKONOMİK İSTİKRARI SAĞLAMA FONKSİYONU 143
3.4. DEVLETİN EKONOMİK BÜYÜME VE KALKINMAYI SAĞLAMA FONKSİYONU 147
Dördüncü Bölüm
KAMUSAL KARAR ALMA MEKANİZMASI
4.1. BİREYSEL TERCİHLERİN SOSYAL KARARLARA DÖNÜŞÜMÜ 149
4.1.1. Oylama Kuralları 150
4.1.1.1. Oybirliği Kuralı 151
4.1.1.2. Oy Çoğunluğu Kuralı 152
4.1.1.3. Çoğunluk Kuralının İşlediği ve İşlemediği Durumlar 153
4.1.1.4. Ortanca (Medyan) Seçmen 156
4.1.1.5. Oy Çokluğuna Alternatif Kurallar 157
4.1.2. Oylama Kuralları İçin Geliştirilmiş Olan Teori ve Modeller 159
4.1.2.1. Black Teoremi 159
4.1.2.2. Arrow’un İmkânsızlık Teoremi 160
4.1.2.3. Downs’un Politik Rekabet Teorisi 161
4.1.2.4. Coleman Yaklaşımı 162
4.1.2.5. Azınlık Hükümeti Modeli 163
4.1.2.6. Taraf Tutma Modeli 163
4.2. SİYASAL KARAR ALMADA ETKİNLİĞİ AZALTICI FAKTÖRLER 163
Beşinci Bölüm
KAMU KESİMİNİN İDARİ YAPISI
5.1. KAMU KESİMİNİN İDARİ YAPISI 167
5.2. TÜRKİYE’DE KAMU KESİMİNİN İDARİ YAPISI 168
5.3. KAMU HUKUKU TÜZEL KİŞİLİĞİ: MERKEZDEN YÖNETİM VE YERİNDEN YÖNETİM BİRİMLERİ 170
5.4. 5018 SAYILI KANUNA GÖRE TÜRKİYE’DEKİ KAMU İDARELERİ 172
5.4.1. Genel Yönetim 173
5.4.1.1. Merkezi Yönetim 173
5.4.1.2. Mahalli İdareler (Yerel Yönetimler) 176
5.4.1.3. Sosyal Güvenlik Kurumları 178
5.4.1.4. Döner Sermayeli işletmeler 180
5.4.1.5. Fonlar 181
5.4.2. Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) 183
Altıncı Bölüm
KAMU BÜTÇESİ VE KAMU KESİMİNİN BÜYÜKLÜĞÜ
6.1. KAMU BÜTÇESİ 187
6.2. BÜTÇE İLKELERİ 190
6.3. BÜTÇE SİSTEMLERİ 192
6.4. TÜRKİYE’DE KAMU BÜTÇESİ VE TARİHSEL SÜREÇ 194
6.5. TÜRKİYE'DE BÜTÇELEME SÜRECİ 199
6.5.1. Merkezî Yönetim Bütçesinin Hazırlanma Süreci 199
6.5.2. Merkezî Yönetim Bütçe Kanun Teklifinin Onaylanması 200
6.5.3. Bütçenin Uygulanması 202
6.5.3.1. Harcamaların Yapılması (Ödenekler) 202
6.5.3.2. Gelirlerin Toplanması 206
6.5.4. Bütçenin Denetimi 207
6.6. BÜTÇE AÇIKLARI VE TEMEL KAVRAMLAR 210
6.7. KAMU KESİMİ BÜYÜKLÜĞÜ 212
Yedinci Bölüm
KAMU HARCAMALARI
7.1. KAMU HARCAMALARI KAVRAMI 215
7.2. DAR VE GENİŞ ANLAMDA KAMU HARCAMALARI 216
7.3. KAMU HARCAMALARININ ARTIŞI 217
7.4. KAMU HARCAMALARININ ARTIŞ NEDENLERİ 221
7.4.1. Kamu Harcamalarının Görünüşteki Artış Nedenleri 222
7.4.2. Kamu Harcamalarının Gerçek Artış Nedenleri 223
7.4.3. Kamu Harcamalarının Sınırı 225
7.5. KAMU HARCAMALARININ SINIFLANDIRILMASI 226
7.5.1. Kurumsal (İdari – Organik) Sınıflandırma 226
7.5.2. Fonksiyonel (İşlevsel) Sınıflandırma 227
7.5.3. Ekonomik Sınıflandırma 227
7.5.3.1. Reel (Gerçek) Harcamalar 228
7.5.3.2. Transfer Harcamaları 230
7.6. SAĞLADIĞI FAYDAYA GÖRE KAMU HARCAMALARI 231
7.7. VERİMLİ VE VERİMSİZ KAMU HARCAMALARI 232
7.8. OLAĞAN (ADİ) VE OLAĞANÜSTÜ KAMU HARCAMALARI 232
7.9. KAMU HARCAMALARININ EKONOMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 233
7.10. KAMU HARCAMALARININ DİĞER MAKROEKONOMİK ETKİLERİ 234
Sekizinci Bölüm
KAMU GELİRLERİ
8.1. GENİŞ VE DAR ANLAMDA KAMU GELİRLERİ 241
8.2. KAMU GELİRLERİNİN ÇEŞİTLERİ 241
8.2.1. Devletin Egemenlik Gücüne Dayanarak (Cebri) Elde Ettiği Gelirler 242
8.2.2. Devletin Egemenlik Gücüne Dayanmaksızın (Cebri Olmayan) Elde Ettiği Gelirler 250
Dokuzuncu Bölüm
VERGİNİN TANIMI VE VERGİNİN TEORİK TEMELLERİ
9.1. VERGİNİN TANIMI 255
9.2. VERGİNİN TANIMINDAN ORTAYA ÇIKAN ÖZELLİKLERİ 257
9.3. VERGİNİN TEORİK GELİŞİMİ: VERGİNİN MAHİYETİNİ VE ESASINI AÇIKLAYAN TEORİLER 258
9.3.1. Faydalanma (İstifade) Teorisi 258
9.3.2. Ödeme Gücü (İktidar) Teorisi 260
9.4. VERGİNİN SINIFLANDIRILMASI 261
9.4.1. Konularına Göre Vergilerin Sınıflandırılması 261
9.4.2. Dolaylı ve Dolaysız Vergilerin Sınıflandırılması 262
9.4.3. Etkilerine Göre Vergilerin Sınıflandırılması 263
9.4.4. Diğer Vergi Sınıflandırmaları 264
9.5. VERGİ SİSTEMLERİ 265
Onuncu Bölüm
VERGİNİN MALİ VE MALİ OLMAYAN AMAÇLARI
10.1. VERGİNİN MALİ AMACI 267
10.2. VERGİNİN MALİ OLMAYAN AMAÇLARI 267
10.2.1. Vergilerin Adil Gelir Dağılımını Sağlama Amacı 268
10.2.2. Vergilerin Ekonomik İstikrarı Sağlama Amacı 269
10.2.3. Vergilerin Ekonomik Büyüme ve Gelişmeyi Sağlama Amacı 269
10.3. DİĞER VERGİSEL AMAÇLAR 270
On Birinci Bölüm
VERGİLEME İLKELERİ
11.1. ADAM SMİTH’İN KLASİK VERGİLEME İLKELERİ 271
11.2. ADOLPH WAGNER’İN VERGİLEME İLKELERİ 272
11.3. GÜNÜMÜZDE GEÇERLİ VERGİLEME İLKELERİ 273
11.3.1. Vergilemede Adalet İlkesi 274
11.3.1.1. Faydalanma (Yararlanma) İlkesi 274
11.3.1.2. Ödeme Gücü İlkesi 275
11.3.1.2.1. Ödeme Gücünün Göstergeleri 275
11.3.1.2.2. Ödeme Gücüne Yaklaşmada Kullanılan Araçlar (Teknikler) 276
11.3.1.2.3. Ödeme Gücü ile Geliştirilen Fedakârlık Yaklaşımı 278
11.3.2. Vergilemede Etkinlik İlkesi 279
11.4. TÜRK VERGİ SİSTEMİNDE VERGİLENDİRMENİN ANAYASAL İLKELERİ 281
On İkinci Bölüm
VERGİNİN UNSURLARI VE VERGİLEME SÜRECİ
12.1. VERGİNİN UNSURLARI 283
12.1.1. Verginin Kaynağı 283
12.1.2. Verginin Konusu 283
12.1.3. Verginin Matrahı 284
12.1.4. Vergi Mükellefi (Yükümlüsü) 285
12.1.5. Vergiyi Doğuran Olay 287
12.1.6. Vergi İstisnası ve Vergi Muafiyeti 287
12.1.7. Vergi Tarifesi ve Vergi Oranı 288
12.1.7.1. Ortalama Vergi Oranı ve Marjinal Vergi Oranı 288
12.1.7.2. Tarife Tipleri 289
12.1.7.2.1. Düz (Tek, Sabit, Eşit) Oranlı Vergi Tarifesi 290
12.1.7.2.2. Artan Oranlı Vergi Tarifesi (Müterakki Tarife) 290
12.1.7.2.3. Tersine Artan Oranlı Vergi Tarifesi (Ric’i) 292
12.1.7.2.4. Azalan Oranlı Vergi Tarifesi 292
12.1.7.3. Tarifelerde Kullanılan Yükseklik ve Uzunluk Farkı Kavramları 293
12.2. VERGİLEME SÜRECİ 293
12.2.1. Verginin Tarhı 293
12.2.2. Verginin Tebliği 295
12.2.3. Verginin Tahakkuku 296
12.2.4. Verginin Tahsili 297
On Üçüncü Bölüm
VERGİLERİN YÜKÜMLÜLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
13.1. VERGİDEN KAÇINMA 299
13.2. VERGİLERİ YANSITMA 301
13.2.1. Vergi Yansımasının Türleri 301
13.2.2. Vergi Yansımasını Etkileyen Mikro Ekonomik Faktörler 303
13.2.3. Vergi Yansımasını Etkileyen Makro Ekonomik Faktörler 304
13.2.4. Yansımayı Belirleyen Koşullar 304
13.2.4.1. Tam Rekabet Koşullarında Mallar Üzerinde Konulan Vergilerin Yansıması 304
13.2.4.2. Tekelci Piyasalarda Yansıma 308
13.2.5. Yansımanın İstisnaları 309
13.3. VERGİ KAÇAKÇILIĞI 309
On Dördüncü Bölüm
VERGİ YÜKÜ, VERGİ KAPASİTESİ,
VERGİ GAYRETİ, VERGİ ESNEKLİĞİ
14.1. VERGİ YÜKÜ KAVRAMI 313
14.1.1. Alternatif Vergi Yükü Hesaplamaları 315
14.2. VERGİ KAPASİTESİ 317
14.2.1. Vergilendirilebilir Kapasitenin Sınırları 318
14.3. VERGİ GAYRETİ 321
14.4. VERGİNİN KONJONKTÜREL ESNEKLİĞİ (ELASTİKİYETİ) 321
On Beşinci Bölüm
VERGİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
15.1. VERGİ HARCAMASI 323
15.2. VERGİ EROZYONU 323
15.3. VERGİ MALİYETİ 324
15.4. MALİ ANESTEZİ 324
15.5. VERGİ GREVİ (REDDİ) 324
15.6. NEGATİF VERGİ 325
15.7. VERGİ BİLİNCİ 326
15.8. VERGİ AHLAKI 326
15.9. VERGİDEN KAÇINMA 326
15.10. VERGİ REKABETİ 327
15.11. VERGİ CENNETLERİ 328
15.12. VERGİ DAMPİNGİ 329
15.13. VERGİ TATİLİ 329
15.14. VERGİ ARBİTRAJI 329
15.15. ÇİFTE VERGİLENDİRME 329
15.16. VERGİNİN AMORTİSMANI VE VERGİNİN KAPİTALİZASYONU 330
15.17. VERGİ UYUMLAŞTIRMASI 330
15.18. PEÇELEME 330
15.19. VERGİNİN GELİR VE İKAME ETKİSİ 331
15.20. MALİ RANT VE MALİ SÖMÜRÜ 331
15.21. VERGİ FİYATI 331
15.22. VERGİ PLANLAMASI 331
15.23. VERGİ KALKANI 332
15.24. RAMSEY VERGİSİ 332
15.25. TOBİN VERGİSİ 332
15.26. OLİVERA – TANZİ ETKİSİ 333
15.27. MALİ SÜRÜKLENME (VERGİ ÇENGELİ) 333
15.28. VERGİ TAKOZU (KAMASI/MAKASI) 334
15.29. VERGİ UYUMU 334
15.30. MALİ ALAN 335
15.31. KİLİTLENME ETKİSİ 335
15.32. MALİ ALDANMA 335
On Altıncı Bölüm
GELİR, SERVET VE HARCAMA VERGİLERİ
16.1. GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 337
16.1.1. Gelir Vergisi 337
16.1.1.1. Gelirin Vergilenme Yöntemleri 338
16.1.1.2. Türk Vergi Mevzuatında Gelirin Tanımı ve Unsurları 338
16.1.1.3. Vergiye Tabi Gelirin Özellikleri 340
16.1.2. Kurumlar Vergisi 341
16.1.3. Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Mükellefiyet Türleri ve Çifte Vergilendirme 341
16.2. SERVET ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 342
16.3. HARCAMALAR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 344
16.3.1. Genel Tüketim (Muamale) Vergileri 344
16.3.1.1. Yayılı Muamele Vergisi 345
16.3.1.2. Toplu Muamele Vergisi 345
16.3.1.3. Katma Değer Vergisi 346
16.3.1.3.1. Katma Değer Vergisinin Hesaplama Yöntemleri 346
16.3.1.3.2. Katma Değer Vergisinin Tipleri 347
16.3.2. Özel Tüketim Vergileri 348
16.3.3. Dış Ticaret Üzerinden Alınan Vergiler (Gümrük Vergileri) 348
16.3.4. Harcama Vergisi 348
Kaynakça 351
Kavram Dizini 365 |