|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Birinci Bölüm
ANAYASA MAHKEMESİNDE İPTAL VE İTİRAZ DAVALARI
I– GENEL OLARAK 15
1– Anayasa Mahkemesi’nin görevi ve işlevi 15
2– İptal kararları 16
II– İPTAL DAVALARI 19
1– İptal davası tanımı 19
2– İptal davası açma hakkı ve yetkisi olanlar 20
3– İptal davası açma süresi 20
4– İptal davasının açılması 20
5– İptal davası dilekçesinde bulunması gerekenler 20
6– Raportör görevlendirilmesi ve ilk inceleme raporlarının hazırlanması 21
7– Eksikliklerin tamamlattırılması ve görüş bildirme 22
8– Esas inceleme raporlarının hazırlanması 22
9– Dosya üzerinden inceleme ve gerekçeyle bağlı olmama 23
10– Karar verilmesi 23
11– Kararların yazılması ve yayımlanması 24
12– İptal kararlarının yürürlük tarihi 24
13– İptal kararlarının özellikleri 24
III– İTİRAZ YOLUYLA İPTAL DAVALARI 25
1– Anayasaya aykırılığın mahkemelerce ileri sürülmesi 25
2– İtiraz yoluna başvuran mahkemenin gerekçeli kararı ve ekleri 26
3– İtiraz yoluyla iptal davasının açılma biçimi ve işlemler 26
4– İtiraz başvurularında karar süreci 27
5– Anayasa Mahkemesinin, itiraz gerekçeleriyle bağlı olmaması 27
6– İtiraz yoluyla iptal kararının etkileri ve özellikleri 27
İkinci Bölüm
ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARLARININ UYGULANMASI, ETKİLERİ VE SONUÇLARI
I– GENEL OLARAK 29
II– İPTAL KARARLARININ BAĞLAYICILIĞI 30
1– Anayasaya uyulmasının sağlanması 30
2– Yasama organı yönünden bağlayıcılık 31
3– Yürütme organı yönünden bağlayıcılık 32
4– Yargı organları yönünden bağlayıcılık 33
5– Daha önce hiç dava açmayanlar, olay tarihine bakılmaksızın, Anayasaya aykırı hükmün iptalinden sonra dava açarlarsa, iptal kararı hükmü dikkate alınacaktır 35
III– İPTAL KARARLARI GERİYE YÜRÜR MÜ? 36
1– Geriye yürümezlik kuralının, kazanılmış haklarla sınırlı olması 36
2– Görülmekte olan davalarda ve henüz kesin hüküm halini almamış olan ya da iptal ile yeni bir hak doğuran uyuşmazlıklarda “kazanılmış haklardan” ve “geriye yürümezlikten” söz edilemez 37
3– Geriye yürüme konusunda öğretideki görüşler 39
4– Ceza davalarında iptal kararının geriye yürümesi 45
IV– İPTAL KARARLARININ AÇIKLANMASI 49
1– İptal kararının “açıklandığı” tarihte, iptal konusu yasanın veya yasa hükmünün “yürürlükten” kalkması 49
2– İptal kararlarının “açıklanma” tarihi hakkında görüşler 49
3– İptal kararının açıklanması için ileri bir tarih belirlenmesi 52
V– İPTALDEN SONRA DAVALARIN NASIL GÖRÜLECEĞİ 54
1– İptal kararından sonra ortaya çıkacak durumlar 54
2– İptalden sonra “yasal boşluk” oluşması 55
3– İptal edilen yasa hükmünün boşluk doğurmadığı durumlar 58
4– İptal edilen yasa hükmünün hakkın özünü ortadan kaldırmamış olması 60
5– Dava konusu edilmemiş işlerde iptal hükmünün dikkate alınması 63
VI– İPTAL KARARLARININ ETKİLERİ 63
1– AYM iptal kararlarının kesinleşmiş yargı kararlarına etkisi 63
2– İptal edilen yasa hükmüne göre verilmiş ve kesinleşmiş olan kararlara karşı “yargılamanın yenilenmesi” yoluna başvurulabilme konusunda görüşlerimiz 65
3– İptal ile önceki yasa yürürlüğe girer mi? 66
4– Anayasaya aykırı olarak alınanlar ve haksız zenginleşmeler geri verilmeli mi? 68
5– AYM İptal kararlarının ceza davalarına etkileri 71
6– AYM iptal kararlarının idari işlemlere etkisi 75
Üçüncü Bölüm
ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARLARININ ETKİLERİNE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI
ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARLARININ ETKİLERİNE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 77
Dördüncü Bölüm
ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARLARININ ETKİLERİNE İLİŞKİN DANIŞTAY KARARLARI
ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARLARININ ETKİLERİNE İLİŞKİN DANIŞTAY KARARLARI 85
Beşinci Bölüm
ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARLARININ İNCELENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ
I– YÖNTEM 99
II– DAVA DEĞERİNİN ARTIRILABİLMESİNE İLİŞKİN KARAR 99
1– Dava değerinin artırılmasını sağlayan Anayasa Mahkemesi iptal kararı 99
2– İptal kararına aykırı yeni hak arama engelleri yaratılması 100
3– Belirsiz alacak davasında dava değerinin kanun yolları tükeninceye kadar artırılabileceğine ilişkin Yargıtay’ın son dönem kararları 104
4– Yargıtay “davacı yararına” bozma kararı vermişse, bozulan kısım için davalı yararına “usuli kazanılmış hak” söz konusu olmaz 106
5– Davacı, bir yararı olmadığı için istinaf ve temyiz yoluna başvurmamış olup da, bozma kararıyla hukuki durumlar ve maddi olgular değişmişse, yeni yargılama aşamasında, değişen durumlara göre, davacı dava değerini artırabilmelidir 107
6– İdari Yargıda “belirsiz” tam yargı davasında değer artırımı 107
7– İdari Yargı’da belirsiz tam yargı davasında dava değerinin “kanun yolları tükeninceye kadar” artırılabileceğine ilişkin Yasa hükmünün gerekçesi 108
III– HMK 20. MADDESİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI 108
1– İptal istemi 108
2– Anayasa mahkemesi iptal kararı 109
3– Anayasa Mahkemesi iptal kararı uyarınca Yasa’da değişiklik yapılmış olması 109
4– İptal kararı hakkında görüş ve değerlendirmelerimiz 109
IV– SGK’NIN RÜCU HAKKINI SINIRLAYAN İPTAL KARARI 111
1– Anayasa Mahkemesi kararı 111
2– Kararın değerlendirilmesi 112
V– TRAFİK KANUNU’NDA İKİ KEZ DEĞİŞİKLİĞİ İPTALİ 113
1– İlk Yasa değişikliği ve Anayasa Mahkemesi iptal kararı 113
2– Trafik Kanunu’nda ikinci değişikliği de iptal eden Anayasa Mahkemesi kararı 113
VI– TRAFİK KANUNU’NDA İKİ KEZ DEĞİŞİKLİĞİN İPTALİNE İLİŞKİN KARARLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 114
1– Önceki ve sonraki iptal kararlarından sonra “yasal boşluk” oluşmamıştır. 114
2– Yargı’da iptal kararları uyarınca yapılması gerekenler 114
3– Görülmekte olan davalarda, iptal edilen yasaya göre oluşturulmuş işlemlerin yenilenmesi istenebilir 115
4– Tüm haksız fiillerde ortak yasa, Türk Borçlar Kanunu’dur 116
5– Tüm haksız fiillere aynı kural ve yöntemler uygulanmak zorundadır 116
6– Tazminat hesaplama esasları kanunla düzenlenemez ve sınırlanamaz 119
VII– HARÇ ÖDEMEDEN İLAMIN ALINABİLECEĞİNE İLİŞKİN KARAR 119
VIII– VERGİ ALACAKLARININ TAKİP VE TAHSİLİNDE ZAMANAŞIMININ SINIRLANDIRILMASINA KARAR 120
1– İptal istemine ilişkin başvuru 120
2– Anayasa Mahkemesi iptal kararı 120
3– İptal kararının değerlendirilmesi 121
IX– YÜKSEK SAĞLIK ŞURASINA BAŞVURMA KOŞULUNUN İPTALİ 122
1– Kararın özeti 122
2– İptal kararının gerekçesi 122
X– ORMANLARLA İLGİLİ ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI 122
1– Orman alanı dışına çıkarılan yerlerin korunmasına ilişkin karar 122
2– Orman niteliğini yitiren yerlerin orman köylüsü dışındaki kişilere verilemeyeceğine ilişkin Anayasa Mahkemesi kararı 123
3– Orman sınırları dışına çıkarılan yerlerin satılamayacağına ilişkin karar 123
4– Orman niteliğini yitiren yerlerin özel mülkiyete geçirilemeyeceğine ilişkin karar 124
XI– BELEDİYELERİN İMAR DÜZENLEME YETKİSİNİN SINIRSIZ OLARAK BAKANLIĞA VERİLMESİNİN İPTALİNE İLİŞKİN KARAR 124
1– İptal isteği 124
2– Anayasa Mahkemesi 26.09.1991 gün E.1990/38 K.1991/32 sayılı kararı 125
XII– ÖZELLEŞTİRME KAPSAMINDAKİ TAŞINMAZLARA AYRICALIK TANINMASININ İPTALİNE İLİŞKİN KARAR 125
XIII– ÇEVRENİN KORUNMASINA İLİŞKİN İPTAL KARARLARI 126
1– Çevreye zarar veren işletmelerin, Çevre Etki Değerlendirmesi (ÇED) kapsamı dışında tutulmasının iptaline ilişkin Anayasa Mahkemesi kararı 126
2– Çevre Kanunu’nda çevreye zarar verici düzenlemenin iptaline ilişkin karar 128
XIV– KIYILARIN KORUNMASINA İLİŞKİN İPTAL KARARLARI 130
1– Kıyıların ve sahil şeritlerinin yapılaşmaya açık hükümlerinin iptaline ilişkin Anayasa Mahkemesi’nin 18.09.1991 gün E.1990/23 K.1991/29 sayılı kararı 130
2– Kıyıların korunmasına ilişkin Anayasa Mahkemesi’nin 26.06.2019 gün E.2019/35 K.2019/53 sayılı iptal kararı 131
XV– İDARENİN İŞLEMLERİNE YARGI YOLUNU KAPATAN YASA HÜKMÜNÜN İPTALİNE İLİŞKİN KARAR 132
XVI–KADININ EVLENMEDEN ÖNCEKİ SOYADINI TEK BAŞINA KULLANABİLECEĞİNE İLİŞKİN KARAR 132
1– İptal isteği 132
2– Anayasa Mahkemesi kararı 133
ANAYASA MAHKEMESİ
İPTAL KARARLARI
KARAR–1 DAVA DEĞERİNİN ARTIRILMASINA İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (20.07.1999, E.1999/1 K.1999/33) 135
KARAR–2 HMK 20. MADDESİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (10.02.2016, E.2015/96 K.2016/9) 138
KARAR–3 SOSYAL GÜVENLİK KURUMU’NUN RÜCU HAKKINI SINIRLANDIRAN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (23.11.2006, E.2003/10 K.2006/106) 146
KARAR–4 TRAFİK KANUNU’NDA İLK DEĞİŞİKLİĞE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARI (17.07.2020, E.2019/40 K.2020/40) 154
KARAR–5 TRAFİK KANUNU’NDA İKİNCİ DEĞİŞİKLİĞE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARI (29.12.2022, E.2021/82 K.2022/167) 166
KARAR–6 DAVAYI KAZANAN TARAFIN HARÇ ÖDEMEDEN KARARI ALABİLECEĞİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (14.01.2010, E.2009/27 K.2010/9) 185
KARAR–7 VERGİ ALACAKLARININ TAKİP VE TAHSİLİNDE ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN SINIRLANDIRILMASINA İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (15.10.2009, E.2006/124 K.2009/146) 189
KARAR–8 TIBBİ HATALARDA YÜKSEK SAĞLIK ŞURASINA BAŞVURMA ZORUNLUĞUNUN İPTALİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (03.06.2010, E.2009/69 K.2010/79) 197
KARAR–9 ORMAN ALANI DIŞINA ÇIKARILAN YERLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (12.05.2011, E.2009/24 K.2011/75) 201
KARAR–10 ORMAN NİTELİĞİNİ YİTİREN YERLERİN ORMAN KÖYLÜSÜ DIŞINDAKİ KİŞİLERE VERİLEMEYECEĞİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (30.03.1993, E.1992/48 K.1993/14) 208
KARAR–11 ORMAN SINIRLARI DIŞINA ÇIKARILAN YERLERİN SATILAMAYACAĞINA İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (23.01.2002, E.2002/382 K.2002/21) 217
KARAR–12 ORMAN NİTELİĞİNİ YİTİREN YERLERİN ÖZEL MÜLKİYETE GEÇİRİLEMEYECEĞİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (14.03.1989, E.1988/35 K.1989/13) 225
KARAR–13 BELEDİYELERİN İMAR DÜZENLEME YETKİSİNİN SINIRSIZ OLARAK BAKANLIĞA VERİLMESİNİN İPTALİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (26.09.1991, E.1990/38 K.1991/32) 238
KARAR–14 ÖZELLEŞTİRME KAPSAMINDAKİ TAŞINMAZLAR ÜZERİNDE KAT MÜLKİYETİ KURULMASINDA AYRICALIKLARIN İPTALİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (05.01.2006, E.2005/98 K.2006/3) 248
KARAR–15 ÇEVREYE ZARAR VEREN BAZI İŞLETMELERİN ÇEVRE ETKİ DEĞERLENDİRMESİ (ÇED) KAPSAMI DIŞINDA TUTULMASININ İPTALİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (15.01.2009, E.2006/99 K.2009/9) 256
KARAR–16 ÇEVRE KANUNU’NDA ÇEVREYE ZARAR VERİCİ DÜZENLEMENİN İPTALİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (03.07.2014, E.2013/89 K.2014/116) 266
KARAR–17 KIYILARIN VE SAHİL ŞERİTLERİNİN YAPILAŞMAYA AÇIK HÜKÜMLERİNİN İPTALİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (18.09.1991, E.1990/23 K.1991/29) 294
KARAR–18 KIYILARIN KORUNMASINA İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (26.06.2019, E.2019/35 K.2019/53) 308
KARAR–19 İDARENİN İŞLEMLERİNE YARGI YOLUNU KAPATAN YASA HÜKMÜNÜN İPTALİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (02.05.2018, E.2018/2 K.2018/43) 314
KARAR–20 KADININ KOCASININ SOYADINI KULLANMA ZORUNLULUĞUNUN İPTALİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (22.02.2023, E.2022/155 K.2023/38) 318
Yararlanılan Yazarlar 331 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
