|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
İkinci Baskıya Önsöz V
Birinci Baskının Önsözü VII
Birinci Bölüm
CAN ZARARLARININ HUKUKSAL VE
EVRENSEL DEĞERLENDİRMESİ
I– CAN ZARARLARI 1
1– Can zararları bir insan hakları sorunudur 1
2– Devletin güvenli ve sağlıklı bir yaşam ortamı yaratma yükümlülüğü 2
3– Zarar ve can zararı kavramı 3
4– Can zararı–mal zararı ayrımının gerekliliği 4
II– CAN ZARARLARININ TÜRLERİ 6
1– Beden bütünlüğüne verilen zararlar 6
2– Öldürülen kişinin yakınlarının tazminat isteme hakları 7
III– GEÇMİŞTEN BUGÜNE CAN ZARARLARININ GİDERİMİ 8
1– Geçmişten bugüne can zararları 8
2– İnsan zararları konusunda tarihsel gelişim ve insanın doğası gözardı edilemez. 10
3– Makine–insan anlayışı sona erdirilmelidir 15
İkinci Bölüm
CAN ZARARLARININ TAZMİNAT OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ
I– HUKUK VE YASALAR 19
1– Can zararlarında tazminat isteminin hukuksal dayanakları 19
2– Tazminat hesaplarına uygulanacak yasalar 20
3– İnsan zararlarının tazminat olarak değerlendirmesi bir “hukuk” sorunudur. 21
4– İnsan zararları farklı bir hesaplamayı gerektirmektedir. 21
5– Tazminat hesaplarında temel ölçü, formüller değil, hukuksal gerekçelerdir. 23
II– TAZMİNAT HESAPLAMA İLKELERİ 24
1– Haksız eylemlerde zarar başlangıcı olay tarihidir. 24
2– Gerçek belli iken varsayımlara dayanılamaz 24
3– Tazminat, yaşam sürelerinin sonuna kadar hesaplanmalıdır. 25
III– TAZMİNAT HESABININ UNSURLARI 25
1– Hesap unsurlarının önemi 25
2– Hesap unsurlarının zarar türlerine göre sıralaması 26
IV– OLAY VE KUSUR DEĞERLENDİRMESİ 27
1– Hukuka aykırı olay 27
2– Sorumluların belirlenmesi ve kusur değerlendirmesi 27
3– Nedensellik bağının belirlenmesi 28
V– ZARAR SÜRELERİNİN BELİRLENMESİ 29
1– Genel olarak 29
2– Yaşam tabloları ve yaşam süreleri 29
3– Aktif dönem zarar süreleri 29
4– Pasif dönem zarar süreleri 30
5– Çalışmayan ve kazancı olmayan kişiler yönünden aktif–pasif dönem ayrımının söz konusu olmaması 31
6– Destekten yoksunlukta ve beden gücü kayıplarında zarar süreleri 31
Üçüncü Bölüm
CAN ZARARLARINDA SORUMLULUK VE SORUMLULAR
I– GENEL OLARAK 33
II– CEZA SORUMLULUĞU 33
1– Kasıtlı ve taksirli suçlar 33
2– Taksirli suç türleri 34
3– Ceza Yasası’nda suç türleri 35
III– HUKUK SORUMLULUĞU 36
1– Tazminat sorumluluğu 36
2– Kusur sorumluluğu 36
3– Kusursuz sorumluluk 36
Dördüncü Bölüm
ORTAKLAŞA SORUMLULUKTA ZARAR GÖRENLERİN HAKLARI
I– YASALAR VE TANIMLAR 41
1– Türk Borçlar Kanunu hükümleri 41
2– Önceki Borçlar Kanunu hükümleri 43
3– Karayolları Trafik Kanunu 44
4– Ortaklaşa sorumlulukta sorumlu tipleri 45
5– Ortaklaşa sorumlulukta kavram arayışı 45
6– İki sorumluluk türü arasındaki farklar 46
II– ORTAKLAŞA SORUMLULUKLARIN İNCELENMESİ 48
1– Birden çok kişinin birlikte bir zarara neden olmaları 48
2– Aynı zarardan birden çok kişinin değişik hukuksal nedenlerle ortak sorumluluğu 51
III– ORTAKLAŞA SORUMLULUKTA ALACAKLININ SORUMLULUKLARI 53
1– Alacaklı diğerlerinin zararına olarak borçlulardan birinin durumunu iyileştirirse, bunun sonuçlarına katlanır. 53
2– Alacaklının, aynı zarardan, değişik hukuksal nedenlerle, ortak sorumlulardan biri hakkında feragati farklı sonuçlar doğurur. 54
3– Alacaklının borçlulardan biriyle yaptığı ibra sözleşmesinin etkileri 55
IV– ORTAKLAŞA SORUMLULUKTA DIŞ İLİŞKİ – İÇ İLİŞKİ 56
1– Genel olarak 56
2– Dış ilişki 56
3– İç ilişki 61
V– İŞ KAZALARINDA ORTAKLAŞA SORUMLULUK 68
1– Ortaklaşa sorumlulukta Sosyal Güvenlik Kurumu’nun rücu hakkı 68
2– Hesaplama örnekleri 69
VI– ORTAKLAŞA SORUMLULUKTA KUSUR DEĞERLENDİRMESİ 70
1– Zarar görenin kusuru yoksa, sorumlular arasındaki kusur oranlarının ayrıntılarıyla belirlenmesi gerekmez. 70
2– Ortaklaşa sorumluların ayrı ayrı zararın tamamından sorumlu tutulmaları gerekirken, kusur oranlarına göre tazminat ödenmesine karar verilmesinin yanlış olduğuna ilişkin karar örnekleri: 72
3– Sigorta şirketlerinin, sigortalısının kusuruna göre değil, ortaklaşa sorumluluk kurallarına göre tazminat ödeme yükümlülüğü 75
VII– İÇ İLİŞKİDE RÜCUNUN KAPSAMI VE ZAMANAŞIMI 76
1– Türk Borçlar Kanunu 73. maddesine göre rücu zamanaşımı 76
2– Dönme (rücu) hakkı ve koşulları 76
3– Dönme (rücu) hakkının kapsamı 77
4– Rücu edilebilecek miktar 78
5– Dönme (rücu) hakkının kaybedilebileceği durumlar 79
6– Ortaklaşa sorumlulukta zamanaşımının kesilmesi 80
7– Karayolları Trafik Kanunu’na göre rücuda zamanaşımı 81
Beşinci Bölüm
CAN ZARARLARINDAN DEVLETİN SORUMLULUĞU
I– DEVLETİN SORUMLULUĞU 83
1– Hukuk Devleti ilkesi ve Anayasa hükümleri 83
a) Devletin (idarenin) sorumluluğu 83
b) Devletin (idarenin) zararı ödeme yükümlülüğü 84
2– İdarenin sorumluluğunun özellikleri 84
3– İdarenin sorumluluk nedenleri ve sorumluluk türleri 85
II– DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 86
1– Genel olarak 86
2– Güvenli ve sağlıklı yaşam koşulları oluşturma yükümlülüğü 88
3– Can ve mal güvenliğini sağlama yükümlülükleri 89
4– Şiddet ve terör olaylarına karşı önlem alma yükümlülükleri 91
5– Kamu gücünün ve yetkisinin yasalara uygun kullanılması yükümlülüğü 91
6– Devletin, gözaltındaki kişilere, tutuklu ve hükümlülere kötü davranılmasını, işkence ve eziyet edilmesini önleme yükümlülüğü 93
7– Devletin, kadınlara şiddet ve cinayet olaylarını önleme yükümlülüğü 94
8– Devletin, çocukları koruma yükümlülüğü 100
9– Yaşlıların korunması yükümlülüğü 102
10– Devletin doğal afetlere karşı önlem alma yükümlülüğü 104
11– Devletin çevreyi koruma yükümlülüğü 105
Altıncı Bölüm
TAZMİNATIN ÖLÇÜSÜ OLARAK KUSUR
I– KUSUR 109
1– Tazminat ölçüsü olarak kusur 109
2– Dava şartı olarak kusur ve sorumluluk 109
3– Sorumluluk kavramı 111
4– Kusur ve sorumluluk oranlarının belirlenmesi 112
II– KUSUR VE SORUMLULUK TÜRLERİ 113
1– Ceza Yasası’nda suç türleri 113
3– Kusur ve zarar ilişkisi 116
4– Kusur incelemesinde sıra 117
III– HUKUK MAHKEMESİNDE KUSUR İNCELEMESİ 117
1– Genel olarak 117
2– Tazminat davalarında kusurun belirleyici işlevi 118
3– Kusur incelemesi için gerekli belgeler ve bilgiler 118
a) Olay tutanakları 118
b) C. Savcılığı Soruşturma dosyasındaki belgeler 119
c) Ceza mahkemesi dosyasındaki belgeler ve duruşma tutanakları 119
ç) Tanıklar 119
d) Kusur oranlarını etkileyebilecek başka kanıtlar 119
4– Tazminat davalarında kusur belirlemede ölçü “nedensellik bağı”dır. 120
5– Bilirkişi seçimi ve raporların değerlendirilmesi 120
6– Raporlar arasındaki çelişkilerin giderilmesi gerekliliği 123
7– Keşif yapılmasını gerektiren durumlar 123
8– Ceza davasındaki bilirkişi raporlarının dikkate alınmasını gerektiren durumlar 124
9– Hukuk hâkiminin, ceza davasındaki bilirkişi raporu ile bağlı olmadığı durumlar 125
10– Ceza davasının sonucu beklenmeli midir? 125
11– Raporlara itirazların incelenmesi ve değerlendirilmesi 127
12– Zarar görenin kusuru yoksa, sorumlular arasındaki kusur paylaşımının ayrıntılarıyla belirlenmesi gerekmez. 130
13– Tek yanlı trafik kazalarında da bilirkişi incelemesine gerek yoktur. 131
14– Zincirleme kazalarda kusur değerlendirmesi 131
15– Kaza teknik arıza sonucu meydana gelmişse 133
16– Araçtaki üretim ve onarım hatalarından kaynaklanan trafik kazaları 133
IV– İŞ KAZALARINDA KUSUR VE SORUMLULUK 133
1– İş kazasında sorumlular 133
2– İşverenin sorumluluğu ve önlem alma yükümlülükleri 133
3– İşveren sorumluluğunun hukuksal niteliği 135
4– İş kazasında kusur incelemesi 136
Yedinci Bölüm
ÖLÜM NEDENİYLE DESTEKTEN YOKSUNLUĞUN TAZMİNAT OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ
I– GENEL OLARAK 139
1– Öldürülen kişinin yakınlarının tazminat isteme hakları 139
2– Yaşam gerçekleri ve insanın doğası gözardı edilmemelidir. 140
3– Yaşam gerçekleri 142
4– Ülkemizin toplum yapısı ve yaşam biçimleri 144
II– ÖLÜMÜN YOL AÇTIĞI ZARAR KAVRAMI 146
1– Genel olarak zarar kavramı (Yerleşik görüş) 146
2– Ölümün yol açtığı zarar nedir ve kimlerin zararıdır ? 147
3– Yargıtay kararlarına göre destekten yoksun kalanların zararı 149
III– DESTEKTEN YOKSUNLUĞUN PARASAL DEĞERLENDİRMESİ 150
1– Destekten yoksunlukta tazminatın ölçüsü 150
2– Desteğin ölümüyle yoksun kalınan ne ise, tazminatın ölçüsü o olacaktır. 151
3– Destek çalışarak kazanç elde eden biriyse, tazminatın ölçüsü 152
4– Yardım ve hizmet ederek desteklikte parasal ölçü 153
5– Gelecekte destek olacaklarda parasal ölçü 153
6– Destekten yoksunlukta iki temel ölçü 153
7– Tazminat hesabına katılamayacak olan edinimler 154
IV– DESTEKLİĞİN PARASAL ÖLÇÜSÜNE İLİŞKİN KARARLAR 156
1– Desteğin bedeni ve fikri çalışması 156
2– Yaşlıların destekliğinde parasal ölçü 159
3– Öğrenci iken ölen desteğin tazminat hesabına esas kazancının belirlenmesi 160
4– Destekten yoksunlukta pasif dönem hesabı yapılacağına ilişkin kararlar 162
Sekizinci Bölüm
TAZMİNATIN ÖLÇÜSÜ OLARAK DESTEKTEN YOKSUNLUK SÜRELERİ
I– GENEL OLARAK 165
1– Eşlerin birbirlerine destekliğinde süre 165
2– Çocukların destekten yoksunluğunda süre 165
3– Çocukların ana babalarına destekliğinde süre 165
4– Hesaplama başlangıcı, destekten yoksun kalanların olay tarihindeki yaşlarıdır. 166
II– YAŞAM VE ZARAR SÜRELERİNİ BELİRLEME YÖNTEMİ 166
1– Yaşam tabloları 166
2– Yaşam (zarar) sürelerini belirleme tarihi 167
III– DESTEKTEN YOKSUNLUK SÜRELERİ 168
1– Eşlerin birbirlerine destekliğinde süreler 168
2– Çocukların destekten yoksunluk süreleri 170
3– Ana babaların destekten yoksunluk süreleri 172
4– Kardeşlerin destekten yoksunluk süreleri 173
Dokuzuncu Bölüm
TAZMİNATIN ÖLÇÜSÜ OLARAK DESTEK PAYLARI
I– PAYLAR NASIL BELİRLENMELİDİR 175
1– Kişilerin birbirlerine destekliği, mirasçılıktan bağımsız olduğu için, destek payları ile miras payları birbiriyle karıştırılmamalıdır. 175
2– Destek paylarının, Sosyal Güvenlik Kurumlarının gelir bağlama oranlarına göre belirlenmesi doğru değildir. 176
3– Yardım ve hizmet ederek destekliğin ölçüsü, sosyal güvenlik kurumlarının gelir bağlama oranlarıyla belirlenemez. 177
4– Destek payını belirlemede en doğru yöntem, ölenin kazançlarının tamamı (100) kabul edilerek paylaştırma yapılmasıdır. 178
5– Özetlersek: 179
II– DESTEK PAYLARINA İLİŞKİN GÖRÜŞLER 179
1– Yöntem ve ölçü ne olursa olsun, her tür hesaplama “varsayıma dayalı” olacaktır. 179
2– Birlikte yaşayanlar arasında paylaştırma diye bir şey yoktur. 180
3– Ancak, tazminat hesabı için bir paylaştırma ölçüsü bulmak zorunludur. 181
4– Paylaştırmada yanlış yöntemler 181
5– Doğru görüşler 182
III– DESTEK TÜRLERİNE GÖRE PAYLAŞTIRMA 183
1– Eşler arasındaki paylaşım eşit olmalıdır. 183
2– Çocukların payları 184
3– Desteğin ana babasının payları 184
4– Evli olarak ölen desteğin eş ve çocukları ile ana babasının payları 185
IV– DESTEK PAYLARINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 186
1– Sosyal Sigorta gelir bağlama oranlarına göre paylaştırma yapılacağına ilişkin, bugün geçerliğini yitirmiş iki yanlış karar örneği: 187
2– Destek payları belirlenirken, dava açmamış olanların paylarının gözönünde bulundurulacağına ilişkin Yargıtay kararları 188
3– Destekten çıkanların payları, kalanların paylarına eklenecektir. 190
4– Genç yaşta ölen desteğin, ilerde evlenip eş ve çocuklara sahip olma olasılığı, anne ve babanın tazminatı hesaplanırken gözönünde bulundurulmalıdır. 191
V– DESTEK PAYLARI KONUSUNDA YENİ KARARLAR 192
1– Bekar olarak ölen desteğin ana babasının destek payları 192
2– Evli ve çocuklu desteğin, davacı olmayan anne ve babasına pay ayrılması gerekeceği görüşünü yanlış buluyoruz. 193
3– Destek payları belirlenirken, dava açmamış olanların paylarının gözönünde bulundurulmasından neyin anlaşılması gerektiği hakkında 195
4– Destekten çıkanların paylarının kimlere ekleneceği hakkında 195
VI– PAYLAŞTIRMA ÖNERİLERİ 196
1– Paydalar eşit olmalı, açıkta pay bırakılmamalıdır. 196
2– Eşler arasında paylaşım her durumda eşit olmalıdır. 197
3– Dava açmamış olanların payları hesaplamada gözetilmelidir. 197
4– Destekten çıkanların payları, kalanların paylarına eklenmelidir. 197
5– Eş ve çocuklarla birlikte ana baba da dava açmışlarsa, çocukların payı, desteğin ana babasının payının iki katı olmalıdır. 197
6– Genç yaşta bekar olarak ölen desteğin ana babasına destekliğinde paylar 198
VII– DESTEK TİPLERİNE GÖRE PAYLAŞTIRMA ÖRNEKLERİ 198
1– Eş ve çocuklar 198
2– Eş ve çocuklar ile ana baba 199
3– Bekâr olarak ölen desteğin anne ve babasının destek payları 199
Onuncu Bölüm
BEDENSEL ZARARLARIN TAZMİNAT OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ
I– BEDENSEL ZARARLAR 201
1– Tanım 201
2– Bedensel zararların niteliği ve tazminat isteminin nedenleri 201
3– Bedensel zarar türleri 202
4– Parasal değerlendirmelerin nasıl yapılacağı 202
II– GEÇİCİ TAM İŞGÖREMEZLİK 203
1– Tanım 203
2– Geçici işgöremezlik süresi 203
3– Geçici işgöremezlik, geçici güç kaybı olup, tedavi giderleri kapsamında değildir. 204
4– Geçici güç kaybı, çalışan–çalışmayan, çocuk–yaşlı herkes için sözkonusudur. 206
5– Geçici işgöremezlikte öğrencinin yıl kaybetmesi 206
6– Geçici işgöremezlikte bakıcı giderleri 206
7– Hem geçici güç kaybı, hem bakıcı gideri istenemez 207
8– Geçici işgöremezlikte sigorta şirketlerinin sorumluluğu 208
9– Geçici işgöremezlik zararının değerlendirilmesi 209
10– Geçici işgöremezlik zararının hesaplanması 211
III– SÜREKLİ İŞGÖREMEZLİK (KALICI SAKATLIK) 212
1– Tanım 212
2– Sürekli işgöremezlik durumu 212
a) Çalışanlar yönünden 213
b) Yaşlılar, emekliler, bir işi ve kazancı bulunmayanlar yönünden 213
c) Kendi ev hizmetlerini yapan ev kadınları yönünden 214
d) Küçük yaşta sakat kalan çocuklar yönünden 214
IV– YAŞAM BOYU BAKIM GİDERLERİ 215
1– Tanım 215
2– Yaşam boyu bakım gideri istenmesinin koşulları 215
3– Bakım işinin aile bireyleri için ağır bir külfet oluşturması 216
4– Bakım süresi ve zamanı 218
5– Bakım giderleri nasıl hesaplanmalı 218
6 Yaşam boyu bakım giderleri tedavi giderleri kapsamındadır 218
V– EKONOMİK GELECEĞİN SARSILMASINDAN DOĞAN KAYIPLAR 219
1– Yasa ve kavram 219
2– Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıp örnekleri 219
a) Mesleğini yapamaz hale gelme 219
b) Mesleğini değiştirmek zorunda kalma 220
c) Erken emekliye sevkedilme 220
d) Beden gücünde eksilme nedeniyle bazı işleri yapamaz hale gelme 220
e) Tedavi ve iyileşme süresi içinde bazı olanak ve fırsatları kaçırmış olma 221
f) Estetik zararların ekonomik geleceğe etkisi 221
g) Ruhsal sarsıntıdan kaynaklanan güç kaybı zararı 221
3– Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zarar hesabı 221
VI– CEZA YASASINA GÖRE BEDENSEL ZARARLAR 224
VII– BEDEN GÜCÜ KAYIPLARININ TESPİTİ 225
1– Beden gücü kayıpları hangi yönetmeliğe göre belirlenmelidir. 225
2– Çalışma Gücü Kaybı ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği 228
3– Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği 232
4– Engellilik Yönetmelikleri 233
5– Trafik kazalarında sigorta ödemelerine ilişkin raporların geçerliği 236
6– Raporlar arasındaki farklılıklar nasıl giderilebilir ? 238
7– Raporlar açık, anlaşılır ve gerekçeli olmalı 239
8– Çalışma Gücü Kaybı ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’ne göre düzenlenecek raporlarda bulunması gerekenler 240
9– Engellilik Yönetmeliğine göre düzenlenen raporlar, haksız fiillerden kaynaklanan beden gücü kayıplarının tespitinde geçerli olamaz. 240
10– İşgöremezlik dereceleri 241
11– Zorunlu Koltuk Sigortasında beden gücü kayıp oranının belirlenmesi 242
VIII– BEDENSEL ZARARLARDA MANEVİ TAZMİNAT İSTENMESİ 243
1– Yaralanma nedeniyle manevi tazminat istenmesi 243
2– Bedensel zarara uğrayan kişinin yakınlarının manevi tazminat istekleri 243
IX– BEDENSEL ZARARLARDA TAZMİNAT İSTEME HAKKI 244
1 Güç kaybına uğramış olmak 244
2 Güç kaybı tazminatının tanımı ve kapsamı 244
X– GÜÇ KAYBI TAZMİNATININ UYGULANMASI 245
1– Çalışanlar yönünden 245
2– Yaşlılar, emekliler, bir işi ve kazancı bulunmayanlar yönünden 248
3– Kendi ev hizmetlerini yapan ev kadınları yönünden 248
4– Ev hizmetlerinin tüm aile bireyleri tarafından yapıldığı ve onların da “güç kaybı tazminatı” isteme hakları bulunduğu kabul edilmelidir. 249
5– Küçük yaşta sakat kalan çocuklar için de güç kaybı tazminatı istenebilir. 250
6– Ağır engelli kişiler güç kaybı tazminatı isteyebilirler 253
7– Ayırtım gücünden yoksun, akıl hastalığı, akıl zayıflığı olan kişiler için de güç kaybı tazminatı istenebilir. 253
8– Estetik zararlar için de “güç kaybı tazminatı” istenebilmelidir 254
XI– YAŞAM VE ZARAR SÜRELERİNİ BELİRLEME YÖNTEMİ 254
1– Yaşam tabloları 254
2– Yaşam (zarar) sürelerini belirleme tarihi 256
XII– GÜÇ KAYBI TAZMİNATININ HESAPLANMASI 256
1– Zarar süreleri 256
2– Güç kaybı tazminatının parasal değerlendirmesi 257
XIII– GÜÇ KAYBI TAZMİNATININ PARASAL ÖLÇÜSÜ 258
1– Çalışıp kazanç elde edenler yönünden 258
2– Kazanç elde etmeyenler yönünden 259
3– Devlet memurlarının tazminat hesabına esas kazançları nasıl belirlenmeli 259
4– Pasif dönem zarar hesabının parasal ölçüsü 259
5 Kazanç araştırması ve gerçek kazançların belirlenmesi 260
XIV– YAŞAM BOYU BAKIM GİDERLERİNİN HESAPLANMASI 261
1– Hesaplama süresi 261
2– Parasal değerlendirme 262
XV– BEDENSEL ZARAR HESABI RAPOR PLANI 262
1– Tazminat hesabına esas bilgiler (hesap unsurları) 262
2– Hesaplama evreleri 263
3– Bedensel zararlarla ilgili hesap raporunun bölümleri 263
Onbirinci Bölüm
ÖLÜMLERDE VE BEDENSEL ZARARLARDA
MANEVİ TAZMİNATIN ÖLÇÜSÜ
I– KONUYA GİRİŞ 265
1– Manevi tazminatta ölçüsüzlük 265
2– Manevi tazminata ortak bir ölçü bulmanın gerekliliği 267
3– Manevi tazminata ortak ölçü arayışları 268
4– Manevi tazminata ortak ölçü önerimiz 269
5– Manevi tazminata ortak ölçü arayışında izleyeceğimiz değerlendirme sırası 269
II– MANEVİ ZARAR 270
1– Tanım ve kavram 270
2– Manevi tazminat isteminin haklı nedenleri 271
3– Manevi zararların “tazminat” olarak değerlendirilmesi 273
III– MANEVİ TAZMİNATIN ANLAMI, AMACI VE İŞLEVİ 274
1– Tatmin görüşü 274
2– Telafi görüşü 276
3– Ceza görüşü 279
4– Caydırıcılık görüşü 280
5– Manevi tazminat konusundaki görüşlerin değerlendirilmesi 281
IV– KİMLER MANEVİ TAZMİNAT İSTEYEBİLİR 284
1– Ölenin yakınlarının manevi tazminat istekleri 284
2– Bedensel zarara uğrayanın manevi tazminat isteği 288
3– Yaşam boyu bakıma muhtaç kişinin manevi zararı 290
4– Ağır bedensel zararlarda “yakınların” manevi tazminat isteyebilmeleri 292
V– MANEVİ TAZMİNAT DAVASI NASIL AÇILMALI 309
1– Manevi tazminat konusunda başlangıçtaki belirsizlik 309
2– Yargıda manevi tazminat uygulaması 310
3– Belirsiz alacak davasında manevi tazminat istenmesi 311
4– Bilim çevrelerinin, belirsiz alacak davasında manevi tazminat istenmesine ilişkin görüşleri 312
5– Manevi tazminat miktarı başlangıçta açıklanırsa ölçüsüz bir istek olur. 314
6– Manevi tazminat için ayrı bir dava açılması usul ekonomisine aykırı olacaktır. 314
7– Manevi tazminat davasının, belirsiz alacak davası biçiminde açılması “manevi tazminatın bölünmezliği” ilkesine aykırı değildir. 315
8– Yargıtay ve yargı, manevi tazminatın belirsiz alacak davası biçiminde açılmasını kabul etmelidir. 316
9– İdari Yargıda manevi tazminat davasının belirsiz tam yargı davası biçiminde açılabileceği kabul edilmektedir. 320
VI– MANEVİ TAZMİNATA ÖLÇÜ ARAYIŞI 321
1– Manevi tazminata ortak bir ölçü bulunabilir mi ? 321
2– Manevi tazminat, maddi tazminat benzeri bir yöntemle hesaplanabilir mi ? 322
3– Manevi tazminat nasıl hesaplanacak, ölçüsü ne olacaktır? 322
4– Manevi tazminata ölçü ararken dikkate alınması gereken hususlar 323
5– Yargıcın gözönünde bulundurması gereken özel durumlar neler olabilir ? 324
6– Manevi tazminatın belirlenmesinde gözönünde bulundurulacak hususlar 326
a) Suçun ve eylemin niteliği 326
b) Olayın ve eylemin ağırlığı 326
c) Zarar görenin ve zarar verenin kişilikleri 327
d) Zarar görenin, zararı göze alması ile zararın doğmasında veya artmasında etkili olmasının dikkate alınması gereği 328
e) Meslek yaşamının sona ermesi ve ekonomik geleceğin sarsılmasında ölçü 328
VII– MANEVİ TAZMİNAT HESAPLAMA DENEMESİ 330
1– Manevi tazminat hesaplamada yöntem 330
a) Öğretideki görüşlerden yararlanma 330
b) Başka ülkelerdeki uygulamayı örnek alma 330
c) TBK 56. maddesinin gerekçesine uygun bir değerlendirme yapma 330
2– Taban ve tavan belirleme 331
3– Özel durumların dikkate alınması ve değerlendirilmesi 331
VIII– MANEVİ TAZMİNAT HESAPLAMA ÖRNEKLERİ 332
1– Hesaplama birimi 332
2– Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta 332
3– Ölenin, destek tazminatı isteyemeyecek olan yetişkin çocukları ile destekten yoksun kalanların birlikte açtıkları davada manevi tazminatın paylaştırılması 333
4– Beden gücü kayıplarında 333
Onikinci Bölüm
ÇALIŞMA YAŞI (İŞGÖREBİLİRLİK ÇAĞI)
I– GENEL OLARAK 335
1– Çalışıp kazanç elde edebilme dönemleri 335
2– Tazminat hesaplarında “aktif dönem–pasif dönem” ayrımı 336
II– ÇALIŞMA YAŞI (İŞGÖREBİLİRLİK ÇAĞI) 337
1– Tanımlar ve kavramlar 337
2– Yargıtay kararlarında “çalışma yaşı – işgörebilirlik çağı” tanımları 338
III– YASALARDA ÇALIŞMA YAŞI 339
1– Genel olarak 339
2– 657 sayılı Devlet Memurları Yasası 340
3– 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Yasası 340
4– Sosyal Güvenlik Yasalarında emeklilik yaşı 342
5– İş Yasalarında çalışma yaşı 343
IV– TAZMİNAT DAVALARINDA ÇALIŞMA YAŞI 344
1– Genel olarak 344
2– Çalışma yaşı (aktif dönem) başlangıcı 345
3– Çalışma yaşı (aktif dönem) sonu 347
4– Çalışma yaşı (aktif dönem) sonu nasıl belirlenebilir ? 348
5– Çalışma yaşı (aktivite) tabloları 350
6– Bizim benimsediğimiz araştırma yöntemi 351
Onüçüncü Bölüm
ÇALIŞANLAR YÖNÜNDEN TAZMİNAT HESABINA
ESAS KAZANÇLAR
I– KAZANÇ 353
1– Kazanç kavramı 353
2– Tazminat hukukunda kazanç 355
3– Kazanç kaybı kavramı 355
4– Kazanç türleri 356
a) Gerçek kazançlar 356
b) Varsayımsal kazanç 358
c) Benzer (eşdeğer) kazançlar 358
d) Ekonomik geleceğin kaybı nedeniyle uğranılan zararın hesabına esas kazançlar 359
e) Yabancı para türünden kazançlar 363
f) Yasa dışı ve ahlaka aykırı kazançlar 365
g) Kayıtdışı (vergisiz) kazançlar 367
II– KAZANÇLARIN ARAŞTIRILMASI 368
1– Kazanç araştırmasının önemi 368
2– Ölümlerde araştırılacak olan desteğin kazançlarıdır 369
3– Desteğin araştırılması gereken kazançları 371
4– Beden gücünü kaybeden çalışan kişilerin kazançlarının araştırılması 375
III– KAZANÇLARLA İLGİLİ BİLGİLERİN DERLENMESİ 375
1– Genel olarak 375
2– Kanıtların toplanması 377
3– İş ve meslekle ilgili belge ve bilgilerin derlenmesi 378
4– Yapılan iş ve mesleğin araştırılmasına ilişkin Yargıtay kararları: 378
5– İş ve meslekle ilgili belgeler 381
a) Ticari defter ve kayıtlar ile vergi bildirimleri 381
b) Serbest meslek kazanç belgeleri ve vergi bildirimleri 381
c) Ücret bordroları ve çeşitli ödeme belgeleri 381
ç) Bireysel iş (hizmet) sözleşmeleri 382
d) Toplu İş Sözleşmeleri 382
e) Sigorta kayıtları 382
f) Müfettiş raporları 382
g) İş ve eser sözleşmeleri 383
h) Asgari Ücret Tespit Komisyonu kararları 383
IV– BİLGİ VE BELGELERİ N KANIT OLMA DEĞERLERİ 383
1– Genel olarak 383
2– Tüccar ve sanayicilerin, serbest meslek sahiplerinin defter ve kayıtları ile vergi bildirimleri 384
3– Ücret bordrolarının kanıt olma değerleri 387
4– İmzalı bordroların bağlayıcılığına ilişkin karar örnekleri 394
5– Sigorta kayıtlarının geçerliği 398
6– Müfettiş raporlarının geçerliği 401
7– Kazanç kanıtlamada bireysel iş sözleşmelerinin geçerliği 404
8– Toplu iş sözleşmelerine göre kazanç belirlenmesi zorunluluğu 406
9– İş ve eser sözleşmelerine göre kazançların belirlenmesi 409
V– KAZANÇLAR KONUSUNDA TANIK DİNLENMESİ 409
1– Tanık anlatımları 409
2– Yargıtay kararlarına göre tanık anlatımlarının değerlendirilmesi 410
VI– MAHKEME KANALIYLA ARAŞTIRMA YAPILMASI 414
1– Genel olarak 414
VII– MESLEK KURULUŞLARINDAN BİLGİ İSTENMESİ 415
1– Meslek kuruluşlarından "eşdeğer (emsal) kazançların" sorulması 415
2– Meslek kuruluşlarından hangi durumlarda bilgi istenmelidir. 416
3– Meslek kuruluşlarının verdikleri bilgiler ne derece sağlıklıdır? 417
4– Kazanç araştırmasında daha sağlıklı yöntemlere başvurulması gereği 417
5– TÜİK’in Kazanç Bilgi Sorgulama Merkezi 418
6– Bilgi istenirken dikkat edilecek hususlar 419
7– Yargıtay kararları 419
8– Kamu görevlilerinin kazançları hakkında, kamu kurum ve kuruluşlarından bilgi istenmesi 431
VIII– SAVCILIK KANALIYLA KAZANÇLARIN SORUŞTURULMASI 432
1– Savcılık kanalıyla sosyal ve ekonomik durumun araştırılma biçimi 432
2– Sosyal ve ekonomik durum araştırması nasıl yapılabilir 432
3– Savcılık kanalıyla yapılan araştırmanın hiçbir yararı olmamaktadır. 433
4– Türk Borçlar Kanunu’nun 56. maddesinin gerekçesi, Savcılık araştırmasının yararsızlığını ortaya koymaktadır. 433
IX– MESLEKLERE GÖRE KAZANÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 434
1– Tüccar ve sanayicilerin kazançları 434
2– Mülk ve çiftlik sahipleri 437
3– Serbest meslek sahipleri 438
4– Sanatçıların kazançları 440
5– Esnaf ve Sanatkarlar 441
6– Devlet memurları 444
7– Üniversite öğrencileri 447
8– Özel kesim yöneticileri 451
9– Özel okul öğretmenleri 452
10– İşyeri Hekimleri 453
11– Profesyonel sporcular 454
12– Nitelikli işçiler 459
13– Ağır vasıta kamyon şoförü 461
14– Yurt dışına sefer yapan Tır şoförleri 461
X– ÜLKEMİZDE ZARAR GÖREN YABANCILARIN KAZANÇLARI 463
1– Ülkemizde kaza geçiren yabancıların tazminat hakları 463
2– Uygulanacak yasalar ve yargılama yöntemleri 463
3– Yabancıların tazminat hesabına esas kazançları 463
4– Mahkemece, Türk Lirası üzerinden karar verilecek olması 464
5– Yabancıların tazminat hesabına esas kazançlarına ilişkin kararlar 464
XI– KAZANÇ BELİRLEME DÖNEMLERİ 467
1– Olay gününden hüküm gününe en yakın güne kadar "eşdeğer" kazançların belirlenmesi gereği 467
2– İşlemiş – işleyecek kazançlar ayrımı 468
a) İşlemiş (bilinen) dönem kazançları 468
b) İşleyecek (bilinmeyen) dönem kazançları 469
3– İşlemiş – işleyecek dönem ayrımı konusunda Yargıtay kararlarından örnekler 470
4– Pasif dönem zarar hesabının parasal ölçüsü 472
XII– DAVA SIRASINDA KAZANÇ ARTIŞLARININ ETKİSİ 473
1– En son verilere (kazançlara) göre tazminat hesaplanmasının gerekliliği 473
2– Yargıtay bozma kararından veya Bölge Adliye Mahkemesi kaldırma kararından sonra, artan kazançlara göre, dava değerinin artırılabilmesi 476
3– Belirsiz alacak davasında dava değerinin artırılması 477
4– Belirsiz alacak davasında kazanç artışlarının uygulanması 478
Ondördüncü Bölüm
ASGARİ ÜCRETLERİN TAZMİNAT DAVALARINDA UYGULANMASI
I– GENEL OLARAK 481
1– Yasal düzenleme 481
2– Asgari ücret, kamu düzeni ile ilgili olduğundan, davanın her aşamasında uygulanması zorunludur. 482
3– Asgari ücretlerin uygulanacağı yer ve durumlar 482
II– ASGARİ ÜCRETLERİ UYGULAMA KURALLARI 483
1– Asgari ücret kamu düzeniyle ilgili olup uygulanması zorunludur. 483
2– Hüküm gününe kadar yürürlüğe giren tüm asgari ücretlerin hesaplamada gözetilmesi gerekir. 485
3– Davacı hesap raporuna itiraz etmemiş olsa dahi, davalı yararına usuli kazanılmış hak oluşmaz ve sonradan yürürlüğe giren asgari ücretler hesaplamada gözetilir. 487
4– Yargıç, bir istek olmasa dahi, yargılamanın her aşamasında “asgari ücret artışlarını” doğrudan dikkate almakla yükümlüdür. 487
5– Bozma kararından sonra asgari ücretlerde bir artış olmuşsa, bu artışların da hesaplamada gözönünde tutulması gerekir. 488
III– ASGARİ ÜCRETLERİN UYGULANACAĞI YERLER VE KONULAR 489
1– Asgari ücretle çalışanların tazminat hesabına esas kazançlarının hesaplanması 489
2– Yaşlılar, emekliler, ev kadınları için asgari ücret uygulaması 489
3– Yardım ve hizmet ederek desteklikte parasal ölçü 490
4– Küçük yaşta sakat kalan çocukların güç kaybı hesabında parasal ölçü 490
5– Tüm kişilerin “pasif dönem” zarar hesabında asgari ücret uygulaması: 491
IV– ASGARİ ÜCRETLERE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 491
1– Asgari ücret kamu düzeniyle ilgili olup uygulanması zorunludur: 491
2– Hüküm gününe kadar yürürlüğe giren tüm asgari ücretlerin hesaplamada gözetilmesi gerekir. 492
3– Yargıç, bir istek olmasa dahi, yargılamanın her aşamasında “asgari ücret artışlarını” doğrudan dikkate almakla yükümlüdür. 493
4– Davacı hesap raporuna itiraz etmemiş olsa dahi, davalı yararına usuli kazanılmış hak oluşmaz ve sonradan yürürlüğe giren asgari ücretler hesaplamada gözetilir. 494
5– Bozma kararından sonra asgari ücret artışlarına göre yeniden tazminat hesaplanması gerekir. Ancak, davacının temyiz başvurusu yoksa ve karar davalı yararına bozulmuşsa, yeniden hesaplanacak tazminat tutarı (bazı ayrık durumlar dışında) önceki davadaki miktarı geçemez. 495
V– ASGARİ ÜCRET ARTIŞLARININ BAŞKA KAZANÇLARA ETKİSİ 495
1– Asgari ücretle karşılaştırma 495
2– Asgari ücret karşılaştırması yöntemi 496
3– Asgari ücretlerle karşılaştırma yöntemiyle kazanç belirlemesine ilişkin Yargıtay karar örnekleri 497
VI– BELİRSİZ ALACAK DAVASINDA ASGARİ ÜCRET UYGULAMASI 499
1– Belirsiz alacak davası 499
2– Belirsiz alacak davasında dava değerinin artırılması 499
3– Belirsiz alacak davasında asgari ücret artışları 500
4– Belirsiz alacak davasında “asgari ücret” artışlarının diğer kazançlardan farkı 501
5– Hüküm gününe kadar yürürlüğe giren tüm asgari ücretlerin hesaplamada gözetilmesi gerekir. 502
6– Asgari ücretlerde istemle bağlılık ve kazanılmış hak ilkeleri uygulanmaz 502
7– Davacı, kararı temyiz etmemiş olsa dahi, bozma kararı sonrası artan asgari ücretler üzerinden yeniden tazminat hesaplanacak ve hüküm altına alınacaktır. 502
8– Asgari ücret karşılaştırması yönteminde de kamu düzeni gözetilmelidir. 503
9– Asgari ücret kamu düzeniyle ilgili olduğundan, kazanılmış hak oluşmaz. 503
10– Asgari ücret ve usuli kazanılmış hak konusunda Yargıtay HGK. 12.11.2019 gün E.2016/21–1528 K.2019/1169 sayılı kararı 504
Onbeşinci Bölüm
TAZMİNAT HESAPLARI YÖNÜNDEN İŞ HUKUKUNDA
ÜCRET KAVRAMI
I– İŞÇİNİN ÜCRETİ 507
II– ÜCRET TÜRLERİ 508
1– Asıl ücret 508
2– Ücret ekleri 509
a) İkramiyeler 509
b) Prim 510
c) Komisyon 510
d) Kârdan pay alma 511
3– Sosyal yardımlar 511
4– Yüzde yöntemine göre ücret ve bahşişler 512
5– Akort ücret 514
a) Parça başına ücret 514
b) Zaman akordu 514
6– Götürü ücret 515
7– Ücretin yabancı para olarak ödenmesi 515
III– TAZMİNAT HESAPLARI VE İŞÇİ ÜCRETLERİ 516
1– İşçilerin tazminat hesabına esas ücretleri 516
2– Ücretlerin toplanması ve netleştirilmesi işlemi 517
IV– İŞÇİ ÜCRETLERİYLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI 519
1– Ücret ve ekleriyle ilgili kararlar 519
2– Primlerle ilgili kararlar 522
3– Ücretin bahşiş olarak ve üçüncü kişilerden alınmasıyla ilgili kararlar: 523
4– Yüzdelerin ücrete yansıtılmasıyla ilgili kararlar 525
5– Yabancı para olarak ödenen ücretlerle ilgili kararlar 526
Onaltıncı Bölüm
TAZMİNAT HESABINA KATILMAYACAK VE TAZMİNATTAN İNDİRİLMEYECEK OLAN KAZANIM VE EDİNİMLER
I– GENEL OLARAK 529
1– Tazminat hesabına katılamayacak parasal değerler 529
2– Yasa ve içtihat 530
II– DESTEKTEN YOKSUNLUKTA NELER İNDİRİLMEZ 532
1– Miras ve miras gelirleri tazminattan indirilmez. 532
2– Şirket ortaklık ve kâr payları tazminattan indirilmez. 533
3– SGK’nın ölüm sigortasından bağladığı "aylıklar" tazminattan indirilmez 534
4– SGK’nın kaza sigortasından bağladığı "gelirlerin" indirimi sınırlıdır 535
5– Kamu görevlerinin neden oldukları iş kazalarında, hak sahiplerine bağlanan SGK. gelirleri tazminattan indirilmez. 535
6– İş kazasında kusuru bulunan hak sahiplerine rücu edilemeyeceği için, bağlanan gelirler tazminattan indirilmez. 535
7– Olay iş kazası değilse, SGK. gelirlerinin indirimi söz konusu olmaz 536
8– Yaşam ve ferdi kaza sigortalarından alınan paralar tazminattan indirilmez. 537
9– Zorunlu Koltuk Sigortasından ölen "yolcunun" mirasçılarına ödenen tazminat, destekten yoksun kalma tazimatından indirilmez. 538
III– BEDENSEL ZARARLARDA NELER İNDİRİLMEZ 539
Onyedinci Bölüm
TAZMİNATTAN İNDİRİMLER VE İNDİRİMLERDE SIRA
I– GİRİŞ 541
1– Zarar belirlenmeden indirim yapılamaz 541
2– Zarar ve tazminat farkı 541
II– KAVRAMLAR VE TANIMLAR 541
1– Zarar ve tazminat 541
2– Zarardan ve tazminattan indirimler 542
3– İndirim türleri 543
a) Zarar hesabı sırasında yapılan zorunlu indirimler 543
b) Hakkaniyet indirimleri 544
4– İndirimlerde sıra 544
III– TAZMİNATTAN ZORUNLU İNDİRİMLER 545
1– Kusur indirimi 545
2– Haksız tahrik indirimi 546
3– Dul eşin evlenme şansının indirimi 547
4– Küçük çocukların destekliğinde “yetiştirme giderleri” indirimi 548
5– Sosyal Güvenlik Kurumu gelirlerinin indirimi 554
6– Yetersiz ödemelerin indirimi 555
IV– TAZMİNATTAN HAKKANİYET İNDİRİMLERİ 558
1– Kavramlar ve yasa hükümleri 558
2– Zarar görenin, zararı doğuran fiile razı olması 559
3– Zarar görenin, zararın doğmasında etkili olması (müterafik kusur) 571
4– Zarar görenin, zararın artmasında etkili olması 579
5– Hafif kusurlu tazminat yükümlüsünün yoksulluğa düşecek olması 584
6– Hatır taşıması indirimleri 585
7– Kaçınılmazlık indirimi 595
V– TAZMİNATTAN İNDİRİMLERDE SIRA 600
1– İndirim türleri 600
2– İndirim sıralaması 602
VI– YARGITAY KARARLARINDA İNDİRİM SIRALAMASI 603
1– Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin kararları 603
2– Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nin kararları 604
VII– İNDİRİM ORANLARININ BELİRLENMESİ 607
1– İndirim oranları nasıl ve kimler tarafından belirlenmeli 607
2– Trafik kazalarında kusur oranlarının belirlenmesi 610
3– İş kazaları ve meslek hastalıklarında kusur değerlendirmesi 612
4– Hekim ve hastane sorumluluklarında kusur belirlenmesi 613
5– Tazminat hesabının ana unsurlarından olan evlenme şans oranı belirleme ve yetiştirme giderleri indirimlerinde 613
6– Hakkaniyet indirimlerinde indirim oranlarının belirlenmesi 614
7– Haksız tahrik indirimlerinin hukuk mahkemesinde uygulanması 620
Onsekizinci Bölüm
CAN ZARARLARINDA BELİRSİZ ALACAK DAVASI
I– GENEL OLARAK 625
1– Tanım 625
2– Amaç 625
3– Belirsiz alacak davasının yararları 626
4– Belirsiz alacak davası hangi durumlarda açılabilir 627
5– Belirsiz alacak davası nasıl açılmalı 628
6– Manevi tazminat nasıl istenebilir 629
II– BELİRSİZ ALACAK DAVASININ İŞLEVİ VE ÖZELLİKLERİ 630
1– Tazminat ve alacağın kesin olarak bilinemeyeceği durumlarda açılabilecek bir dava türü olması 630
2– Harca esas değer “kısmi istek” olarak algılanmamalıdır. 631
3– Belirsiz alacak davasının son aşamasında belirlenen tazminat ve alacak tutarı için harç tamamlama işlemi “ıslah” değildir. 632
4– Belirsiz alacak davasının açılmasıyla “zamanaşımı” dava sonuna kadar tüm tazminat ve alacaklar için kesilmiş olur. 634
5– Belirsiz alacak davasında faiz başlangıcı 635
6– Belirsiz alacak davası ile kısmi dava birbirine karıştırılmamalıdır 636
III– BELİRSİZ ALACAK DAVASINDA DAVA DEĞERİNİN ARTIRILMASI 637
1– Dava değeri hangi aşamada artırılmalı 637
2– Tazminat veya alacak kesin belli olmadan dava değerinin artırılması durumunda, sonradan artan miktar için yeniden ve birkaç kez artırım yapılabilir mi? 637
3– Yargıtay bozma kararından veya Bölge Adliye Mahkemesi kaldırma kararından sonra dava değerinin artırılabilmesi 641
4– Yargıtay bozma kararından sonra dava değerinin artırılabileceğine ilişkin görüşler 644
5– İdari Yargıda “belirsiz” tam yargı davasında değer artırımı 646
6– Belirsiz alacak davasında kazanç artışlarının uygulanması 649
7– Sonuç olarak: 650
Ondokuzuncu Bölüm
ÖLÜM VE BEDENSEL ZARARLAR NEDENİYLE TAZMİNAT HESAPLARI
I– TAZMİNAT HESAPLAMA İLKELERİ 653
1– Haksız eylemlerde zarar başlangıcı, olay tarihidir. 653
2– Gerçek belli iken varsayımlara dayanılamaz 653
3– Tazminat, yaşam sürelerinin sonuna kadar hesaplanmalıdır. 654
II– TAZMİNAT HESABININ UNSURLARI 654
1– Olay ve kusur değerlendirmesi 654
2– Zarar sürelerinin belirlenmesi 655
a) Yaşam tabloları 655
b) Yaşam (zarar) sürelerini belirleme tarihi 656
c) Destekten yoksunlukta zarar süreleri 656
d) Beden gücü kayıplarında zarar süreleri 657
e) Çalışanlar yönünden “aktif dönem” sürelerinin tespiti 658
3– Bedensel zararlarda geçici veya sürekli güç kaybının tespiti 658
4– Ölümlerde destek payları 661
5– Tazminatın parasal ölçüsü 661
6– Hesap unsurlarının zarar türlerine göre sıralaması 663
a) Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta tazminat hesabının unsurları 663
b) Bedensel zararlarda tazminat hesabının unsurları 663
III– TAZMİNAT HESAPLAMA EVRELERİ 663
1– Hesap unsurlarının belirlenmesi ve değerlendirilmesi 663
2– Tazminat hesabına esas kazançların veya parasal değerlerin belirlenmesi 664
3– Tazminatın hesaplanması 664
4– Tazminatın netleştirilmesi 665
a) Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta tazminattan indirimler 665
b) Bedensel zararlarda indirimler 666
c) Tazminat tutarlarından indirilmeyecek edinimler 666
aa) Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta neler indirilmez 666
bb) Bedensel zararlarda neler indirilmez 667
IV– TAZMİNAT HESAPLARI 667
1– Ölüm ve bedensel zararlar nedeniyle tazminat hesaplarının özellikleri 667
a) Geleceğe yönelik varsayımsal hesaplardır. Çünkü: 668
b) Tazminat hesapları matematiksel işlemleri gerektirmektedir. 668
2– Matematiksel işlemler 668
3– Geleceğe yönelik hesaplama 669
4– Taksitle kapital oluşturma işlemi 670
5– Birleşik faiz ve birleşik iskonto işlemleri 670
6– Kapital oluşturma formülleri 671
7– Devre sonu mu, devre başı mı tartışması 672
8– Ölüm ve bedensel zararlar nedeniyle tazminat hesaplarında matematiksel işlemler 672
a) İşleyecek dönem zarar hesaplarında matematiksel işlemler 672
b) İnsan zararlarının hesabında formüllerin kullanılması 673
9– Zarar hesaplarında formüllerin anlamı ve işlevi 674
V– FORMÜLLER 675
1– Genel olarak 675
2– Ortak bir formül kullanılmasının gerekliliği 675
VI– YARGI’DA GEÇMİŞTEN BUGÜNE HESAPLAMA FORMÜLLERİ 676
1– Devre sonu ödemeli ortalama kazanç ve sabit rant formülü ile (%5) artırım ve iskonto değerli dönem 676
2– Devre sonu ödemeli ortalama kazanç ve sabit rant formülü ile (%10) artırım ve iskonto değerli dönem 678
3– Progressif rant hesabı dönemi 679
VII– SİGORTALARIN UYGULADIKLARI HESAPLAMA YÖNTEMLERİ 682
1– Trafik Sigortası Genel Şartlarına göre hesaplama yöntem ve formülü 682
2– Devre başı ödemeli belirli süreli rant formülü hakkında açıklamalar 682
3– Devre başı ödemeli belirli süreli rant formülüne göre hesaplama örnekleri 684
4– Raporlar açık ve anlaşılır olmalı 686
VIII– FORMÜLLERİN KARŞILAŞTIRILMASI 687
1– Karşılaştırmanın nasıl yapılacağı 687
2– Hesap unsurları 687
3– Formüllerin karşılaştırılması 688
4– Karşılaştırma sonuçlarının değerlendirilmesi 688
5– İnsan zararları için en uygun formül 689
6– Kurumlar arası uyum sağlamanın ve ortak uygulamanın gerekliliği 690
XI– RAPOR PLANLARI 691
1– Destekten yoksun kalma hesaplarında rapor bölümleri 691
2– Bedensel zararlarda rapor bölümleri 695
Yirminci Bölüm
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU GELİR BAĞLAMA VE
PEŞİN DEĞER HESAPLARI
I– GENEL OLARAK 699
1– Gelir bağlama ve peşin değer hesaplarının bilinmesinin gerekliliği 699
2– Kurumun gelir ve peşin değer hesaplarında üç dönem 699
II– GELİR BAĞLAMA YÖNTEM VE FORMÜLLERİ 700
1– Gelirlere esas tutulacak günlük kazanç 700
2– Geçici işgöremezlik ödeneğinin hesabı 701
3– Sürekli işgöremezlik geliri hesabı 701
4– Sigortalının ölümünde hak sahiplerine bağlanan gelirlerin hesabı 702
III– PEŞİN DEĞER HESAP VE FORMÜLLERİ 704
1– Peşin değer formülü: 704
2– Sürekli işgöremelikte bağlanan gelirin peşin değer hesabı: 705
3– Ölüm nedeniyle bağlanan gelirlerin peşin değer hesabı: 705
IV– GELİRLERİN BAŞLAMA TARİHLERİ 706
1– Sürekli işgöremezlik gelirinin başlama tarihi 706
2– Ölüm gelirinin başlama tarihi 706
V– BEDENSEL ZARAR HESAPLAMA ÖRNEKLERİ 706
1– Tazminat hesabı 706
2– Gelir hesabı 707
3– Peşin değer hesabı 707
4– Tazminattan indirilecek peşin değerler: 707
5– İşçi, asgari ücretten çalışmakta ise, hesaplama sonucu: 708
VI– DESTEKTEN YOKSUNLUK HESAPLAMA ÖRNEKLERİ 710
1– Tazminat hesabı 710
2– SGK. gelirlerinin hesaplanması 712
3– Bağlanan gelirlerin peşin değerleri 713
4– Tazminat tutarlarından indirilecek peşin değerler: 713
Yirmibirinci Bölüm
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU RÜCU DAVALARI
I– KURUM’UN RÜCU HAKKI 715
1– Yasal dayanak 715
2– Kurum alacaklarının hukuksal nedeni 716
II– GEÇMİŞTEN BUGÜNE RÜCU DAVALARI 720
1– Sınırsız rücu dönemi 720
2– Sosyal Sigortalar Kanunu’nda kısmi sınırlama dönemi 722
3– Bağ–Kur’un rücu hakkının sınırlanması 725
4– Anayasa Mahkemesi iptal kararı 726
5– Anayasa Mahkemesi iptal kararından sonraki dönem 727
6– 5510 sayılı Yasa dönemi 728
III– KURUMUN RÜCU ALACAKLARININ BELİRLENMESİ 730
1– 5510 sayılı Yasa’nın 21. maddesi 1. fıkrasına göre işverene rücu miktarı 730
2– 5510 sayılı Yasa’nın 21. maddesi 4. fıkrasına göre üçüncü kişiye rücu miktarı 731
3– 5510 sayılı Yasa’nın 39. maddesine göre üçüncü kişiye rücu miktarı 733
4– Kurum’un rücu edeceği miktarın belirlenmesinde “yapılan veya ilerde yapılması gereken ödemeler”den anlaşılması gereken nedir ? 734
5– Tazminat tavanı ile sınırlama 735
6– Peşin değer ve tazminat tavan hesaplarındaki farklılıktan doğan sorunlar 736
7– Süresinde bildirilmeyen sigortalılıktan doğan sorumlulukta rücu miktarı 738
IV– RÜCU MİKTARLARININ HESAPLANMASI 741
1– İşverenin tek başına sorumluluğunda rücu miktarları 741
2– Üçüncü kişinin yüzde yüz kusurlu olması halinde rücu miktarları 742
3– Ortaklaşa sorumlulukta rücu miktarlarının hesaplanması 743
4– Sigorta şirketlerinin Kuruma karşı sorumlulukları 745
V– DEĞİŞEN DURUMLARIN RÜCU MİKTARINA ETKİSİ 747
1– Değişen durumlar 747
2– İşçinin beden gücü kaybının sonradan artması 748
3– İşçinin beden gücü kaybının azalması 750
4– İşçinin işgöremezlik geliri bağlandıktan sonra ölümü 751
5– Gelirlerin kesilmesinin rücu miktarlarına etkisi 752
6– Gelir ve aylıkların birleşmesi 753
VI– RÜCU EDİLEMEYECEK ÖDEMELER 755
1– İlk peşin değerli gelirlerden sonraki artışlar rücua tabi değildir. 755
2– Ölüm ve maluliyet sigortasından bağlanan “aylıklar” için rücu hakkı yoktur. 755
3– Kamu görevlilerinin yaptığı iş kazalarında Kurum’un rücu hakkı yoktur 756
4– İş kazasında kusuru bulunan hak sahiplerine rücu edilemeyeceği için, bağlanan gelirler tazminattan indirilmez. 756
VII– KURUMUN RÜCU DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME 756
1– İş kazalarında ve Kurumun rücu davalarında görevli mahkeme 756
2– Trafik kazalarında görevli mahkeme 757
3– Trafik–İş kazalarında görevli mahkeme 757
4– Kurumun rücu davalarında görevli mahkeme 758
VIII– KURUMUN RÜCU DAVASINDA DAVA TÜRÜ 759
1– Belirsiz alacak davası 759
2– Kısmi dava 760
IX– RÜCU DAVASINDA ZAMANAŞIMI 760
1– Yasa hükmü 760
2– Trafik–İş kazası nedeniyle rücu davasında zamanaşımı 761
EKLER
RAPOR ÖRNEKLERİ 765
1– Ölüm nedeniyle destekten yoksunluk rapor örnekleri 767
2– Bedensel zararlarda tazminat hesabı rapor örnekleri 795
3– Üç ayrı formüle göre aynı hesap unsurlarının tazminat olarak değerlendirilmesi 835
4– Yargıda uygulanan hesaplamalar ile sigorta genel şartlarına göre hesaplamaların karşılaştırılması 857
5– İş kazalarında tazminat tutarlarından sosyal sigorta gelirlerinin nasıl indirileceğine ilişkin rapor örnekleri (gelir bağlama ve peşin değer hesapları) 889
TABLOLAR 903
Yararlanılan Kitaplar ve Yazılar 927
Kavram Dizini 933 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
