İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR LİSTESİ 17
GİRİŞ 21
BİRİNCİ BÖLÜM
PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASINA GİRİŞ
I. KİTLE FONLAMASI KAVRAMI 23
A. Tanımı 23
B. İşleyişi 24
C. Tarihsel Gelişimi 25
D. Unsurları 27
1. Fon Toplayan 27
2. Destekçi 28
3. Aracı 30
a. Tanımı 30
b. İşlevleri 31
(1) Aracılık 31
(2) Bilgi Akışını Sağlama 32
(3) İnceleme ve Gözetleme 32
4. İnternet 33
5. Diğer Unsurlar 33
E. Türleri 34
1. Yatırıma Dayalı Olmayan Kitle Fonlaması 34
a. Bağışa Dayalı 34
b. Ödüle Dayalı ve Ön–Satışa Dayalı 35
2. Yatırıma Dayalı Kitle Fonlaması 36
a. Krediye Dayalı Kitle Fonlaması (Peer–to–peer lending) 36
b. Sermaye Piyasası Aracına Dayalı Kitle Fonlaması (Securities
crowdfunding) 39
II. PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASI 41
A. Tanımı 41
B. İşlevleri 42
1. Sermaye Birikimi Sağlaması (Capital Formation) 42
2. Finansmana Erişimi Kolaylaştırması 44
a. Genel Olarak 44
b. Banka Finansmanı 44
c. Melek Yatırımcılar (Angel Investors) 45
d. Risk Sermayesi (Venture Capital) 46
e. Halka Arz (Initial Public Offering) 47
f. Değerlendirme 48
3. Piyasa Testi İşlevi 49
C. Faydaları, Riskleri ve Risklere Karşı Barındırdığı Çözümler 49
1. Faydaları 49
2. Riskleri 51
a. Yatırımcılar Açısından 51
b. Fon Toplayanlar Açısından 55
3. Kitle Fonlamasının Risklere Karşı Barındırdığı Çözümler 56
a. Kitlenin Bilgeliği 56
(1) Genel Olarak 56
(2) Kitlenin Bilgeliğinin Kitle Fonlamasında Uygulama Alanı 58
(3) Sürü Davranışı 61
b. Dijital İtibar 64
D. Geleneksel Sermaye Piyasası Hukuku Çerçevesinde Değerlendirilmesi 66
III. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASININ
DÜZENLENMESİ 71
A. Düzenleme Yaklaşımlarına Genel Bakış 71
B. Çeşitli Ülkelerde Paya Dayalı Kitle Fonlamasına İlişkin Düzenlemeler 74
1. ABD Hukuku 74
2. AB Hukuku 79
3. Birleşik Krallık Hukuku 85
İKİNCİ BÖLÜM
İYİ REGÜLASYON VE SERMAYE PİYASASI DÜZENLEMELERİ
I. İYİ REGÜLASYON YAKLAŞIMI 89
A. Regülasyon Kavramı 89
B. İyi Regülasyon Kavramı 92
1. Tanım 92
2. Bir İdealden Regülasyona: İyi Regülasyonun Kısa Tarihi 93
C. İyi Regülasyon İlkeleri ve Araçları 100
1. İyi Regülasyon İlkeleri 100
a. Gereklilik (Necessity) 101
b. Amaca Uygunluk 102
c. Orantılılık (Proportionality) 103
d. Hesap Verirlik (Accountability) 103
e. Tutarlılık (Consistency) 104
f. Şeffaflık (Transparency) 104
g. Sadelik (Simplicity) 105
h. Verimlilik (Efficiency) 105
(1) Doğrudan Maliyetler 106
(2) Dolaylı Maliyetler 107
(3) Faydalar 108
(4) Verimlilik Analizi 108
i. Etkili Yürütme (Effective Enforcement) 109
2. İyi Regülasyon Araçları 113
a. Düzenleme Alternatifleri 113
b. Etki Analizi 113
c. Ex Post Değerlendirme 114
d. Paydaşlara Danışma 115
e. Sadeleştirme 117
f. Geleceğe Dayanıklı Düzenleme (Future Proof Regulation) 118
g. Bütünleşik Devlet Yaklaşımı (Whole–of–government Approach) 120
3. İyi Regülasyonun Etkisinin Ölçülmesi Sorunu 121
II. SERMAYE PİYASALARINDA İYİ REGÜLASYON 122
A. Genel Olarak 122
B. İyi Regülasyonun Temeli: Politika Amaçları ve Araçları 124
1. Genel Piyasa Gözetimi ve Analiz 125
2. Genel Politika Amaçları 126
3. Özel Politika Amaçları 132
4. Politika Araçları 132
C. İyi Regülasyon İlkeleri ile IOSCO İlkeleri’nin Karşılaştırılması 134
1. Genel Olarak 134
2. IOSCO İlkelerinde Gereklilik, Amaca Uygunluk ve Orantılılık 136
3. IOSCO İlkelerinde Hesap Verirlik 137
4. IOSCO İlkelerinde Tutarlılık 138
5. IOSCO İlkelerinde Şeffaflık 139
6. IOSCO İlkelerinde Sadelik 140
7. IOSCO İlkelerinde Verimlilik 141
8. IOSCO İlkelerinde Etkili Yürütme 142
9. IOSCO İlkelerinde Yer Alan Diğer Önemli Hususlar 142
a. Bağımsızlık 142
b. Sistemik Risk 143
c. Öz Düzenleyici Kuruluşlar 143
d. Ulusal ve Uluslararası Düzenleyici Kurumlar Arasında İş Birliği 144
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA PAYA DAYALI KİTLE FONLAMASI DÜZENLEMESİ VE BU
DÜZENLEMENİN İYİ REGÜLASYON İLKELERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ
I. HUKUKİ ÇERÇEVE 145
A. Genel Olarak 145
B. Düzenlenme Biçimi 147
C. Düzenlenme Amacı 151
D. İyi Regülasyon İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirme 154
1. Düzenleme Sürecinde İyi Regülasyon Araçlarının Kullanılmaması 155
2. Düzenlenme Amacı Bakımından 156
II. PLATFORM 157
A. Tanımı 157
B. Niteliği 158
C. Kuruluşu 159
1. Şirket Türü ve Sermayesi 161
2. Payların Niteliği 163
3. Ticaret Unvanı ve İşletme Konusu 163
4. Kurucuların Tabi Olduğu Şartlar 164
5. Yönetim Kurulu Üye Sayısı 164
D. Listeye Alınması 165
1. Kuruluş Şartlarının Kaybedilmemiş Olması 166
2. Ortaklar ve Yönetim Kurulu Üyeleri Bakımından Öngörülen
Kriterler 166
3. Yatırım Komitesi Kurulması 167
a. Tanımı ve İşlevi 167
b. Oluşumu 169
c. Niteliği 171
d. Görevleri 172
e. Yatırım Komitesinin Hukuki Sorumluluğu 175
4. İç Kontrol ve Risk Yönetim Sistemi ile Muhasebe ve Operasyon
Biriminin Oluşturulması ve Yeterli Sayıda Personel İstihdamı 176
5. Gerekli Altyapının Faaliyete Geçmiş Olması 176
6. Çıkar Çatışması Politikasının Oluşturulması 177
7. Listeye Alınmaksızın Faaliyet Göstermenin Yaptırımı 177
E. Yükümlülükleri 179
1. Faaliyet Sınırlamalarına Uygun Davranma 180
a. İşletme Konusu Bakımından 180
(1) Genel Olarak 180
(2) Gayrimenkullere Dayalı Kitle Fonlaması 181
(3) Diğer Şirketlere Yatırım Yapma Amacıyla Kitle Fonlaması 181
(4) Yatırım Tavsiyesi 183
(5) Reklam Faaliyetleri 186
(6) İkincil Piyasa İşlemlerine Aracılık 186
(7) Platformun Kitle Fonlamasıyla Fon Toplaması 187
(8) İlişkili Projelerin Kitle Fonlamasıyla Fon Temin Etmesine
Aracılık 187
(9) Platformun Girişim Şirketine Yatırım Yapması 188
(10) İnternet Üzerinden Hizmet Verme Zorunluluğu 189
b. Coğrafi Bakımdan 189
c. Hizmet Alımı Bakımından 190
2. Altyapı Kurma ve Kampanya Sayfası Oluşturma 191
3. Kamuyu Aydınlatma Yükümlülükleri 192
a. Genel Olarak Kitle Fonlaması Faaliyetine İlişkin 192
b. Platforma İlişkin 193
c. Kampanyaya İlişkin 194
d. Kampanya Sonrasındaki Döneme İlişkin 195
4. Diğer Tarafların Mevzuata Uygunluğunu Denetleme 195
5. Yatırımcının Hak ve Menfaatlerini Koruma 197
6. Adil ve Şeffaf Davranma 200
7. Çıkar Çatışmasını Önleme 201
8. Gizlilik 202
9. Belge Saklama 203
10. Sözleşme Yapma 204
11. Toplanan Fonların Muhafazasını Sağlamak 206
12. MKK Nezdinde Payların Oluşturulması 207
F. Ortaklık Yapısındaki Değişiklikler 208
G. Listeden Çıkarılması ve Sonuçları 211
H. Yurt Dışında Kurulu Platformların Durumu 214
İ. Platformun Yükümlülüklerini Yerine Getirmemesinin Sonuçları 215
J. İyi Regülasyon İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirme 216
1. Tanımı ve Niteliği Bakımından 216
2. Kuruluş İzni ve Listeye Alınma Başvuruları Bakımından 216
a. İzin Sürecinin İki Basamaklı Hale Getirilmesi 216
b. SPK’nın Başvuruları İncelemesi 218
c. Takdiri Bir Listeye Alınma Şartı: Sorumluluk Sigortası 219
3. Yatırım Komitesi Bakımından 220
4. Platformun Yükümlülükleri Bakımından 223
III. YATIRIMCI 226
A. Yatırımcıların Sınıflandırılması 227
1. Tebliğ’de Yapılan Sınıflandırma 227
2. Sınıflandırmanın Amaçları 229
a. Yatırım Tutarının Sınırlandırılması 229
b. Nitelikli Yatırımcılara İlişkin Özel Hükümler 231
(1) İmtiyaz Yaratılabilmesi 231
(2) Hedeflenen Tutarın Bir Kısmının Nitelikli Yatırımcılarca
Karşılanması 231
B. Üyelik İşlemleri 232
C. İyi Regülasyon İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirme 233
1. Yatırımcıların Tasnifi Bakımından 233
2. Yatırım Tutarının Sınırlandırılması Bakımından 234
IV. FON TOPLAYABİLECEK KİŞİLER 236
A. Kavramsal Çerçeve 236
1. Girişimci 237
a. Tanım 237
b. Nitelikleri 238
(1) Türkiye’de Yerleşik Olması 238
(2) Projeye Sahip Olması 238
c. Girişimci Tarafından Kurulan Anonim Şirket 239
2. Girişim Şirketi 240
a. Tanım 240
b. Nitelikleri 242
(1) Teknoloji veya Üretim Faaliyetinde Bulunması 242
(2) Belirli Finansal Eşikleri Aşmaması 244
(3) İnternet Sitesinin Kurulmuş ve Aktif Olması 246
(4) Türkiye’de Kurulu Olması 246
(5) Gelişme Potansiyeli Taşıması 246
(6) Kaynak İhtiyacı Olması 247
c. Diğer Nitelikler 247
(1) Proje Dışında Bir Faaliyet Yürütmemesi 247
(2) Alacak ve Borçlarının Belirli Oransal Eşikleri Geçmemesi 251
d. Ortaklık Yapısı İtibarıyla Öngörülen Kısıtlamalar 253
3. Fonlanan Şirket 254
a. Tanım 254
b. Nitelikleri 254
(1) Anonim Şirket Olması 254
(2) Fonlanan Şirketin Kapalı Şirket Sayılması 255
(3) Fonlanan Şirket SPV Olabilir mi? 256
c. Fonlanan Şirketin Genel Kurullarına İlişkin Kurallar 257
B. Yükümlülükleri 259
1. Girişimci ve Girişim Şirketinin Yükümlülükleri 260
a. Bilgi Formuna İlişkin Yükümlülükler 260
b. Tanıtım ve Reklamlara İlişkin İlkelere Uyma 261
c. Münhasıran Platform Üzerinden Fon Toplama 263
d. Kitle Fonlamasını Tamamlayan İşlemleri Yerine Getirme 263
e. Pay Devir Kısıtlaması 264
2. Fonlanan Şirketin Yükümlülükleri 265
a. Proje Haklarını Fonlanan Şirkete Devretme 265
b. Fonu Amaca Uygun Kullanma 267
c. Sürekli Kamuyu Aydınlatma 271
(1) Özel Durumların Kamuya Duyurulması 271
(2) Finansal Tabloların Kamuya Duyurulması 273
(3) Fon Kullanımına İlişkin Duyurular 274
3. Yükümlülüklere Aykırı Davranmanın Sonuçları 275
C. İyi Regülasyon İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirme 276
1. Terminoloji 276
2. Kitle Fonlamasından Faydalanabilecek Girişim Şirketlerinin
Sınırlandırılması 276
a. Mali Büyüklük, Ortaklık Yapısı ve Faaliyet Konusu Bakımından 276
b. Gelişme Potansiyeli Taşıma ve Kaynak İhtiyacı Kriterleri
Bakımından 279
c. SPV Yapısına İzin Verilmemesi Bakımından 279
3. Girişimci, Girişim Şirketi ve Fonlanan Şirketin Yükümlülükleri
Bakımından 280
a. Fonu Amaca Uygun Kullanma Yükümlülüğü Bakımından 280
b. Özel Durumların Açıklanması Yükümlülüğü Bakımından 280
c. Tanıtım ve Reklamlara İlişkin Yükümlülükler Bakımından 281
d. Sorumluluk Rejimi Bakımından 283
V. FON TOPLAMA TALEBİ 283
A. Fon Tutarına İlişkin Koşullar 283
1. Genel Olarak 283
2. Miktar ve Kampanya Sınırlaması 284
3. Aynı Anda Birden Fazla Kampanya Yürütülememesi 286
4. Nitelikli Yatırımcılara Yapılacak Asgari Tahsisat Oranı 287
B. Paya İlişkin Koşullar 287
1. Genel Olarak 287
2. Türü ve Özellikleri 288
a. Türü 288
b. İmtiyazlı Pay 289
c. Tam ve Nakden Ödeme 290
d. Oydan Yoksun Pay Mümkün Mü? 290
e. Bedava Pay Kampanyalarının Hukuki Analizi 291
f. Pay Devrinin Sınırlandırılması 293
3. Fiyatın Tespiti 295
C. Bilgi Formu 299
1. Tanımı ve Niteliği 299
2. Bilgi Formunun İçeriği 301
3. Bilgi Formunun Onaylanması 302
4. Bilgi Formunda Değişiklik Yapılması 303
5. Bilgi Formundan Doğan Hukuki Sorumluluk 304
a. Sorumluluğun Esası 304
b. Sorumlu Kişilerin Tespiti 306
(1) Girişimci ve Girişim Şirketinin Sorumluluğu 306
(2) Yatırım Komitesinin Sorumluluğu 309
D. Fizibilite Raporu 313
E. Fon Kullanım Raporu 314
F. Başvurunun Değerlendirilmesi 314
1. Ön İnceleme 314
2. Yatırım Komitesi Tarafından Yapılacak Değerlendirme 315
G. İyi Regülasyon İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirme 317
1. Pay Fiyatının Tespiti Bakımından 317
2. Girişimci veya Girişim Şirketi Tarafından Hazırlanacak Raporlar
Bakımından 317
3. Yatırım Komitesi Üyelerinin Bilgi Formundan Sorumluluğu
Bakımından 317
VI. KAMPANYA 318
A. Hukuki Niteliği 320
B. Tabi Olduğu Koşullar 321
1. Kampanya Sayısının ve Toplanabilecek Fon Tutarının Sınırlı Olması 321
2. Süresinin Sınırlı Olması 322
3. Münhasıran Platform Üzerinden Yürütülmesi 322
4. Şeffaf Yönetilmesi 322
C. Fon Sağlama 323
1. Yöntemi 323
a. Üyeliğin Tamamlanması 323
b. Bilgi Formunun Okunduğunun Tespiti 323
c. Fon Sağlama Talebi ve Ödeme Emri 323
d. Emanet Yetkilisi 324
(1) Kavram ve İşlevi 324
(2) Toplanan Fonların Diğer Risklere Karşı Korunması 326
2. Cayma Hakkı 328
D. Kampanyanın Sona Ermesi 329
1. Sürenin Sona Ermesi 329
2. Sürenin Hitamından Önce Hedeflenen Fonun Toplanması 330
3. Platform Tarafından İptal Edilmesi 331
4. Girişimci veya Girişim Şirketi Tarafından İptal Edilmesi 332
5. Platformun Listeden Çıkarılması 333
E. Kitle Fonlamasını Tamamlayan İşlemler 333
1. Nemaların ve Fazla Toplanan Fonun Yatırımcılara İadesi 334
2. Girişimci Tarafından Yürütülen Kampanyalarda 334
a. Şirket Kuruluşu 334
b. Projeye İlişkin Malvarlığı Unsurlarının Fonlanan Şirkete Devri 335
c. Sermaye Artırımı 335
d. Payların Kaydileştirilmesi 337
3. Girişim Şirketi Tarafından Yürütülen Kampanyalarda 338
4. Payların Yatırımcılara Teslimi 340
5. Toplanan Fonun Fonlanan Şirkete Aktarılması 341
F. İyi Regülasyon İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirme 342
1. Kampanya Kavramı Bakımından 342
2. Fon Sağlamaya İlişkin Düzenlemeler Bakımından 343
3. Kitle Fonlamasını Tamamlayan İşlemler Bakımından 344
SONUÇ 345
KAYNAKÇA 351 |