İÇİNDEKİLER
Önsöz 5 GİRİŞ: GÜVENLİK SEKTÖRÜNDE İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ 17 Doç. Dr. Serdar Kenan GÜL - Yrd. Doç. Dr. Ali Erkan ALAÇ I. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNİ ETKİLEYEN ÇEVRESEL FAKTÖRLER 23 Doç. Dr. Sebahattin GÜLTEKİN 23 GİRİŞ 23 İÇ ÇEVRE FAKTÖRLERİ 24 Misyon 24 Amaç ve Hedefler 25 Politikalar 25 Yöneticiler 26 Organizasyonun Büyüklüğü 26 Sektör 26 Organizasyon Yapısı 27 Organizasyon İklimi 27 Organizasyon Kültürü 28 Bireylerarası İlişkiler 28 İşin Özellikleri 29 Bireysel Nitelikler 29 İş Yaşamının Kalitesi 30 DIŞ ÇEVRE FAKTÖRLERİ 30 Yasal Düzenlemeler 31 Dış İşgücü (İşgücü Piyasası) 32 Dış Kaynaklar 33 Ekonomik Çevre 34 Teknoloji 34 Rakip Organizasyonlar 35 Halk, Müşteriler ve Hizmet Alanlar 36 Sendikalar 37 Toplumsal Kültür 37 Yönetim Anlayışında ve İnsan Kaynakları Uygulamalarındaki Gelişmeler 38 SONUÇ 38 Kaynakça 40 II. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE TEMEL İLKELER 43 Doç. Dr. Sebahattin GÜLTEKİN - Dr. Serkan ALTUNTOP GİRİŞ 43 İnsana Saygı İlkesi 44 Tarafsızlık İlkesi 45 Eşitlik İlkesi 47 Yeterlilik (Liyakat) İlkesi 49 Kariyer İlkesi 52 Sınıflandırma İlkesi 54 Güvence İlkesi 55 Adil ve Yeterli Ücret İlkesi 57 Hizmetiçi Eğitim İlkesi 57 Bilgilendirme İlkesi 58 Uzman Kişilere Başvurma İlkesi 58 Disiplin İlkesi 59 Halef Yetiştirme İlkesi 59 Yönetimi Geliştirme İlkesi 60 Bilimsellik İlkesi 60 SONUÇ 61 Kaynakça 62 III. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE İŞ ANALİZİ VE İŞ AŞAMALARININ GELİŞTİRİLMESİ 63 Doç. Dr. Habib ÖZDEMİR - Dr. Cihangir BAYCAN GİRİŞ 63 İŞ ANALİZİ 63 İŞ ANALİZİ SÜRECİ 65 Bilgi Toplama Yöntemleri 66 İş Analizi Yöntemi 67 İş Analizi Çıktıları 67 İş Tanımı 68 İş Gerekleri 68 İş Tasarımı 69 İŞ AŞAMALARI VE ÖRGÜTTE KALİTE 70 İş Aşamalarını Geliştirmede Genel Prensipler 71 İş Aşamalarının Geliştirilmesi 73 Bir İş Aşamasının Tespiti 76 İş Aşamalarının Geliştirilmesinin Stratejilerle İlişkilendirilmesi 79 SONUÇ 82 Kaynakça 83 IV. İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASI 85 Dr. Selçuk ATAK GİRİŞ 85 KAVRAM, KAPSAM VE AMAÇ 86 İnsan Kaynakları ve İnsan Gücü (Manpower) Planlaması Kavramları 86 Stratejik İnsan Kaynakları Planlaması Kavramı 87 İnsan Kaynakları Planlamasının Amaçları ve Kapsamı 87 İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASININ AŞAMALARI 89 Analiz ve İnceleme 90 İç İşgücü Kaynağı 90 Dış İşgücü Kaynağı 92 Kurumsal Kabiliyet 92 Kurumsal Strateji 93 Tahmin Yöntemleri 93 Talep Tahmin Yöntemleri 93 Sübjektif Yöntemler 93 Objektif Yöntemler 94 Oran Analizi (Ratio Analysis) 95 Trend Analizi Yöntemi (Time Trends) 95 İş Analizi (WorkStudy) 96 Regresyon Analizi (Regression Analysis) 96 Simülasyon (Simulation) 97 Bütçe Yöntemi 97 İnsan Kaynakları Arzının Tahmin Edilmesi 97 İç Arz Kaynaklarının Tahmin Edilmesi 97 Dış Arz Kaynaklarının Tahmin Edilmesi 102 Eylem Planlaması 102 Yürütme ve Denetleme 104 ÇAĞDAŞ İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASI 105 Örnek Olay 106 Analiz 108 Kaynakça 109 V. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE İŞE ALMA VE SEÇME 111 Dr. Serkan ALTUNTOP GİRİŞ 111 İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE SEÇME 112 İNSAN KAYNAĞINI BULMA SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 115 İNSAN KAYNAĞINI BULMA SÜRECİNDE İÇ KAYNAKLAR 118 İNSAN KAYNAĞINI BULMA SÜRECİNDE DIŞ KAYNAKLAR 118 İNSAN KAYNAĞINI SEÇME SÜRECİ 118 SINAV İLKELERİ VE SINAV TÜRLERİ 121 SEÇME YÖNTEMLERİ 123 Uzman Sistemler 124 Analitik Beceri / Problem Çözme Becerilerini Ölçen Testler 125 Güvenlik Soruşturması 129 Kredi Geçmişinin İncelenmesi 130 Suç Kaydının İncelenmesi 130 Sürücü Kayıtlarının İncelenmesi 130 Uyuşturucu Testi 131 Arabuluculuk Becerilerinin Ölçülmesi 131 Sağlık Testi 132 Mülakat 132 Psikolojik Testler 136 Fiziksel Güç (Beden Eğitimi) Sınavı 137 Yalan Makinesi 138 Yabancı Dil Testi 139 Gönüllü Kuruluşlarda ve Kampanyalarda Görev Alma 139 Beş Faktör Kişilik Testi 140 Değerlendirme Merkezi (Assessment Center) 143 SONUÇ 146 Kaynakça 147 VI. İNSAN KAYNAKLARININ EĞİTİMİ VE GELİŞTİRİLMESİ 153 Dr. Zeki PAMUK GİRİŞ 153 EĞİTİM KAVRAMI 153 İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE EĞİTİMİN ÖNEMİ 155 EĞİTİM FAALİYETLERİNİN PLANLANMA VE DEĞERLENDİRME SÜRECİ 156 İhtiyaçların Belirlenmesi 157 Amaçların Ortaya Konması 157 Konunun İçeriğinin Belirlenmesi 157 Katılımcıların Seçilmesi 157 Zaman Planının Çıkarılması 157 Gerekli Olan Araçların ve Eğitim Ortamının Temin Edilmesi 157 Uygun Eğiticilerin Seçilmesi 158 Görsel Araçların Seçilmesi ve Hazırlanması 158 Faaliyetlerinin Koordine Edilmesi 158 Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi 158 HİZMET ÖNCESİ EĞİTİMLER 160 HİZMET İÇİ EĞİTİM 162 EMNİYET TEŞKİLATI’NDA YÖNETİCİ EĞİTİMLERİ 164 ÖĞRENEN ORGANİZASYONLAR 168 Yaşamboyu Öğrenme 169 Türkiye’nin Yaşamboyu Öğrenme Politikası 170 EMNİYET TEŞKİLATI’NDA EĞİTİM ALANINDAKİ GELİŞMELER VE YENİ UYGULAMALAR 171 Araştırma Merkezleri Başkanlığı 171 Polislikte Uygulamalı Durum Eğitimi 173 E-öğrenme 173 Akıllı Sınıf 174 Uluslararası Polis Eğitim Merkezi (UPEM) Projesi 174 SONUÇ 176 Kaynakça 179 VII. İNSAN KAYNAKLARINI YÖNLENDİRME VE MOTİVASYON 181 Dr. Murat DELİCE GİRİŞ 181 MOTİVASYONUN TANIMI 184 MOTİVASYONUN ÖNEMİ 185 MOTİVASYON TEORİLERİ 185 İhtiyaçlar Hiyerarşisi Teorisi 186 Çift Etmen Teorisi 187 Sosyal Motivasyon Teorisi 187 Var Olma Teorisi 187 Motivasyonel Düzen Teorisi 188 Beklenti Teorisi 188 Porter-Lawyer Modeli 188 Eşitlik Teorisi 189 Davranış Şartlandırma Teorisi 189 Atıf Teorisi 189 MOTİVASYON ARAÇLARI 189 GÜVENLİK HİZMETLERİ SUNAN ÖRGÜTLERDE KULLANILABİLECEK MOTİVASYON ARAÇLARI 193 Ekonomik Motivasyon Araçları 194 Psikolojik ve Sosyal Araçlar 196 Örgütsel ve Yönetsel Araçlar 199 SONUÇ 202 Kaynakça 204 VIII. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE İŞGÖREN İLİŞKİLERİ 209 Dr. Osman SEYHAN GİRİŞ 209 YÖNETİMDE İŞGÖREN İLİŞKİLERİ 210 İŞGÖREN İLİŞKİLERİNDE ANLAŞMAZLIĞIN KAYNAKLARI 213 Bir Durumun Çerçevelenmesi İle İlgili Problemler 213 Bir Kapsamın Belirlenmesi İle İlgili Problemler 214 İletişimsizlikten Kaynaklanan Problemler 214 Yeterince Dinlememekten Kaynaklanan Problemler 215 ANLAŞMAZLIĞIN ÇÖZÜMÜNDE YAKLAŞIMLAR 215 İlgi Odaklı Problem Çözme ve İletişim 217 HİYERARŞİ VE İŞGÖREN İLİŞKİLERİ 218 Örnek Olay 221 SONUÇ 222 Kaynakça 224 IX. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE PERFORMANS DEĞERLENDİRME VE GÜVENLİK KURULUŞLARI UYGULAMALARI 227 Ahmet Ercan AKTÜRK - Dr. Fatih Mehmet HARMANCI GİRİŞ 227 PERFORMANS DEĞERLENDİRME 228 PERFORMANS DEĞERLENDİRME SONUÇLARININ KULLANIM ALANLARI 229 PERFORMANS DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ 230 Sıralama Yöntemi 230 Zorunlu Dağılım Yöntemi 230 Grafik Değerlendirme Yöntemi 231 Kritik Olay Değerlendirme Yöntemi 231 Kontrol Listesi Yöntemi 232 Zorunlu Tercih Yöntemi 232 Davranışsal Temellere Dayalı Ölçekle Değerlendirme Yöntemi 232 Hedeflerle Yönetim Değerlendirme Yöntemi 233 Çalışma Standartları Yöntemi 233 Doğrudan Endeks Yöntemi 233 Metin Değerlendirme Yöntemi 234 İDEAL BİR PERFORMANS DEĞERLENDİRME SİSTEMİ NASIL OLMALIDIR? 234 PEFORMANS DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ 235 DEĞERLENDİRME KAYNAKLARI 236 Hiyerarşik Amirlerce Değerlendirme Yapılması 236 Öz Değerlendirme 237 İş Arkadaşları Tarafından Değerlendirme 237 Danışmanlar ve Uzmanlar Tarafından Değerlendirme 237 Müşterilerce Değerlendirme 238 360 Derece Performans Değerlendirme 238 PERFORMANS DEĞERLENDİRME PERİYODU 239 PERFORMANS DEĞERLENDİRMEDE OLASI HATA VE SORUNLAR 239 Değerlendirmeye Karşıt Fikir ve Tutumlar 240 Sistemin Tasarımı ve Yürütülmesine İlişkin Sorunlar 241 DEĞERLENDİRİCİDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR 241 Hale Etkisi 241 Boynuz Etkisi 241 Fazla Hoşgörü 242 Katılık 242 Ortalama Eğilim 242 Tek Ölçüt 242 Son Olayların Etkisi 242 Kontrast Hataları 243 Pozisyondan Etkilenme 243 PERFORMANS DEĞERLENDİRME SİSTEMLERİNİN KLASİK SİCİL DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİNDEN FARKLILIKLARI 243 İÇ GÜVENLİK KURULUŞLARINDA PERFORMANS DEĞERLENDİRME SİSTEMLERİ 244 Jandarma Genel Komutanlığı’nda Performans Değerlendirme 244 Belediye Zabıta Kuruluşlarında Performans Değerlendirme 248 Emniyet Genel Müdürlüğü’nde Performans Değerlendirme 250 SONUÇ 255 Kaynakça 256 X. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE YÜKSELME VE TERFİ 259 Dr. Sinan ÜLKEMEN - Dr. Hasan KARACA GİRİŞ 259 HİYERARŞİK BÜROKRATİK POZİSYONDA YÜKSELMENİN TEORİK ÇERÇEVESİ 260 Bürokratik Pozisyonların Ortaya Çıkışı 260 Liyakat ve Kayırma Sistemleri 261 Liyakat Sistemi 261 Kayırma Sistemi 262 Kariyerist ve Politik Atama 263 Bir Üst Pozisyona Yükselmek Anlamında Rütbe Terfi 263 Bir Örgütteki Yönetim Tabakaları 264 Yükselmenin Tanımı ve Önemi 265 Yükselme İlkeleri ve Ölçütleri 267 TÜRK POLİS TEŞKİLATI’NDA YÜKSELME, TERFİ VE SORUNLARI 268 Türk Polis Teşkilatı’nda Pozisyonlara Göre Yönetim Tabakaları ve Polis Rütbeleri 268 Türk Polis Teşkilatı’nda Bürokratik Pozisyona Yükselme ve Rütbe Terfi 269 Türk Polis Teşkilatı’nda Terfilerde Yaşanan Sorunlar 271 AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ POLİS ÖRGÜTLERİNDE YÖNETİCİ TABAKALARI, RÜTBELER VE TERFİLER 275 SONUÇ 277 Kaynakça 280 XI. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE ÜCRET VE ÇALIŞMA SİSTEMİ 283 Doç. Dr. Serdar Kenan GÜL - Hasan USTA GİRİŞ 283 ÜCRET VE ÜCRET YÖNETİMİ 284 ÜCRETİN ÖNEMİ 285 ÜCRET YÖNETİMİNİN AMAÇLARI 286 İYİ BİR ÜCRET SİSTEMİNİN İLKELERİ 286 Dış Denge İlkesi 287 İç Denge İlkesi 287 ÜCRET DÜZEYİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER 288 Örgüt İçi Faktörler 288 Örgüt Dışı Faktörler 288 ÜCRETLEME İLKELERİ 289 ÜCRET SİSTEMLERİ 290 Kıdeme Dayalı Ücret Sistemi 291 Performansa Dayalı Ücret Sistemleri 291 Bireysel Performansa Dayalı Ücret Sistemi 294 Grup Performansına Dayalı Ücret Sistemi 294 Örgüt Performansına Dayalı Ücret Sistemi 294 Götürü Ücret Sistemi 295 Doğrudan İş Gücü Piyasasına Dayalı Ücret Sistemi 295 Zamana Dayalı Ücret Sistemi 295 Beceriye Dayalı Ücret Sistemi 296 Ekip Bazlı Ücret Sistemi 296 Teşvik Edici (Primli) Ücret Sistemleri 296 ÇALIŞMA SİSTEMİ 297 Tarihsel Gelişim 297 Çalışma Saatleri 298 Normal Çalışma Saatleri 299 Vardiyalı Çalışma Saatleri 299 Sabit Vardiya Sistemi 300 Dönüşümlü Vardiya Sistemi 300 Esnek Çalışma Saatleri 300 Çalışanların Tatil ve İzin Hakları 301 İzin Çeşitleri 301 EMNİYET TEŞKİLATINDA ÜCRET YÖNETİMİ 302 Emniyet Teşkilatında Ücret Yönetimine Yönelik Eleştiriler 303 Fazla Çalışma Ücretinin Sabit Olması 303 Maddi Ödüllendirmenin Belli Birimlerde Toplanması 303 EMNİYET TEŞKİLATINDA ÇALIŞMA SİSTEMİ 304 Emniyet Teşkilatında Çalışma Sistemine Yönelik Eleştiriler 305 SONUÇ 306 Kaynakça 309 XII. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ 313 Dr. İlker PEKGÖZLÜ GİRİŞ 313 İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE BİLGİ TEKNOLOJİLERİNİN ÖNEMİ 315 İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE BİLGİ TEKNOLOJİLERİNİN GETİRDİĞİ YENİLİKLER 319 BAŞARILI İNSAN KAYNAKLARI BİLGİ SİSTEMLERİ 320 İNSAN KAYNAKLARI BİLGİ SİSTEMLERİNİN KULLANIM AŞAMALARI 322 İNSAN KAYNAKLARI BİLGİ SİSTEMLERİNİN ALT SİSTEM VE MODÜLLERİ 323 İNSAN KAYNAKLARI BİLGİ SİSTEMLERİNİN BİLEŞENLERİ 326 İNSAN KAYNAKLARI BİLGİ SİSTEMLERİNİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER 327 KAMU YÖNETİMİNDE UYGULANAN BİR İNSAN KAYNAKLARI BİLGİ SİSTEMİ ÖRNEĞİ 328 SONUÇ 333 Kaynakça 335 XIII. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ 339 Doç. Dr. Hasan Hüseyin ÇALI GİRİŞ 339 İŞ / ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ 340 SENDİKALAR 343 TOPLU İŞ İLİŞKİLERİ 345 Toplu İş Sözleşmesi 346 Grev ve Lokavt Hakkı 346 İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ 347 SONUÇ 349 Kaynakça 351 XIV. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE HAKLAR, YÜKÜMLÜLÜKLER VE ÖDEVLER 353 Yrd. Doç. Dr. Ali Erkan ALAÇ GİRİŞ 353 YENİ KAMU YÖNETİMİ ANLAYIŞI VE ÇALIŞANLARIN HAKLARI İLE İLGİLİ GELİŞMELER 354 KAMU GÖREVLİLERİNİN HAK, ÖDEV VE SORUMLULUKLARI 355 Kamu Görevlilerinin / Çalışanlarının Hakları 356 Yasaların Uygulanmasını İsteme Hakkı 356 İş Güvencesi 357 Emeklilik Hakkı 357 Memuriyetten Çekilme Hakkı 358 Müracaat, Şikâyet ve Dava Açma Hakkı 358 Sendika Kurma Hakkı 359 İzin Hakkı 359 Kovuşturma ve Yargılama Güvencesi 360 İsnat ve İftiralara Karşı Korunma Hakkı 360 Aylık ve Tazminat Hakkı 361 Sosyal Haklar 361 Kamu Görevlilerinin Ödev ve Sorumlukları 361 Sadakat 362 Tarafsızlık ve Devlete Bağlılık 362 Davranış ve İşbirliği 362 Emirlere Uymak 363 Devlet Malını Korumak 363 Hizmet Sunduğu Kişilerin Haklarına Saygılı Davranmak 363 Mal Bildiriminde Bulunmak 364 Basına Bilgi veya Demeç Verme ve Sır Saklama 364 Resmi, Belge ve Araçları Geri Verme 364 Amir Konumunda Olan Kamu Çalışanlarının Görev ve Sorumlulukları 365 EMNİYET TEŞKİLATI PERSONELİNİN HAKLARI, ÖDEV VE SORUMLUKLARI 365 Çalışma Saatleri 365 Ödüllendirme: Takdirname ve Maaş Taltifi 366 Nakdi Tazminat 367 Sağlık Şartları ve İşlemleri 368 Performans Değerlendirme 368 Atamalar 369 Rütbe Terfi ve Görevde Yükselme 371 Mesleki Yükümlülükler 372 Disiplin Suçları ve Cezaları 373 SONUÇ 374 Kaynakça 376 Kavramlar Dizini 379 |