|
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
Sayfa No.
ÖN SÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR 17
GİRİŞ 19
BİRİNCİ BÖLÜM
İDARİ YARGIDA İSTİNAF KANUN YOLU
İDARİ YARGILAMA USULÜNDE KANUN YOLLARI VE KESİN HÜKÜM
I. KANUN YOLU 23
A. Genel Olarak Kanun Yolu Kavramı 23
1. Geniş Anlamda Kanun Yolu 26
2. Dar Anlamda Kanun Yolu 26
3. Kanun Yolunun Hukuki Mahiyeti 27
B. Kanun Yolunun Amacı ve Hukuk Devleti Açısından Önemi 28
1. Kanun Yollarının Amacı 28
2. Yargılama Yetkisini Elinde Bulunduran Merciler Tarafından Verilen Kararların Başka Bir Yargı Merci Tarafından Denetiminin Sağlanması 29
3. Uygulamada İçtihat Birliğinin Sağlanması 31
C. Kanun Yolu Çeşitleri 33
1. Olağan Kanun Yolu 34
2. Olağanüstü Kanun Yolu 35
II. KESİN HÜKÜM 36
A. Genel Olarak Kesin Hüküm 36
B. Kesin Hüküm Çeşitleri 37
1. Şekli Anlamda Kesin Hüküm 37
2. Maddi Anlamda Kesin Hüküm 40
a. Şekli Anlamda Kesinleşen Dava ile Görülmekte Olan Davanın Taraflarının Aynı Olması Şartı 41
b. Şekli Anlamda Kesinleşen Dava ile Görülmekte Olan Davanın Sebebinin Aynı Olması Şartı 41
c. Şekli Anlamda Kesinleşen Dava ile Görülmekte Olan Davanın Konusunun
Aynı Olması Şartı 42
İKİNCİ BÖLÜM
İDARİ YARGIDA OLAĞAN KANUN YOLLARINDAN İSTİNAF MÜESSESESİ
I. İSTİNAF KAVRAMI, İSTİNAF KANUN YOLUNUN SINIFLANDIRILMASI VE AMACI 43
A. İstinaf Kavramı ve Hukuki Mahiyeti 43
B. İstinafın Sınıflandırılması 44
1. Geniş Anlamda İstinaf 44
2. Dar Anlamda İstinaf. 44
C. İstinaf Kanun Yoluna Duyulan İhtiyacın Gerekçeleri 46
1. İdari Yargı Denetiminin Yetersizliği 46
2. İçtihat Birliğinin Sağlanması 46
II. İSTİNAF MÜESSESESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 47
A. Mukayeseli Hukukta İstinaf Müessesesinin Tarihsel Gelişimi 47
1. Fransız Hukukunda İstinaf 47
2. Alman Hukukunda İstinaf 51
3. İsveç Hukukunda İstinaf 52
B. Türkiye’de İstinaf Müessesesinin Tarihsel Gelişimi 53
1. Osmanlı Döneminde İstinaf 53
2. Cumhuriyet Döneminde İstinaf 55
C. Türk İdari Yargısında İstinaf Öncesi ve Sonrası Kanun Yolları 57
1. 6545 sayılı Kanun Öncesi İdari Yargıda Kanun Yolları 57
a. Olağan Kanun Yolları 57
aa. İtiraz 57
bb. Temyiz 62
cc. Karar Düzeltme 65
b. Olağanüstü Kanun Yolları 68
aa. Yargılamanın Yenilenmesi 68
bb. Kanun Yararına Bozma 69
2. 6545 sayılı Kanun Sonrası İdari Yargıda Kanun Yolları 70
a. Olağan Kanun Yolları 70
aa. İstinaf 70
bb. Temyiz 71
b. Olağanüstü Kanun Yolları 74
aa. Yargılamanın Yenilenmesi 74
bb. Kanun Yararına Temyiz 74
III. TÜRK İDARİ YARGISINDA İSTİNAF KANUN YOLUNUN DİĞER KANUN YOLLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI 76
A. Olağan Kanun Yolları Kapsamında Karşılaştırma 76
1. İstinafın İtiraz Kanun Yolu ile Karşılaştırılması 76
2. İstinafın Temyiz Kanun Yolu ile Karşılaştırılması 77
3. İstinafın Olağanüstü Kanun Yolları ile Karşılaştırılması 80
C. İstinaf Kanun Yolunun Yararları ve Sakıncaları Hakkında İleri Sürülen Argümanlar 82
1. İstinaf Kanun Yolunun Yararları Hakkında İleri Sürülen Argümanlar 82
a. İstinaf Merciinde Görev Yapan Hâkimlerin Bilgi ve Tecrübesinin Daha
Fazla Olduğu 82
b. İstinaf İncelemesi Nedeniyle İlk Derece Mahkemelerince Yapılacak
Yargılamada Daha Dikkatli ve Özenli Olunarak Hakkaniyete Uygun ve
Doğru Kararlar Verileceği 84
c. İstinaf Sisteminin Kabulü Yargıyı Daha Güvenilir ve Adaletli Kılar 87
d. Danıştay’ın İş Yükü Azalacağı İçin İçtihat Mahkemesi Rolünü Daha Etkili ve Verimli Şekilde Yerine Getirecektir 88
e. İstinaf Sisteminde Maddi Yönden de İnceleme Yapılacak Olması Nedeniyle Yargılama Daha Teminatlı Olacaktır 90
f. İstinaf Yargılaması Erişim Açısından Kolaylık Sağlayacaktır 90
g. İstinaf Sistemi ile Yargı Düzeni ve Süreci Üç Dereceli Olacağı İçin Yargılama Daha Adil ve Güvenilir Olacaktır 91
h. İstinaf Sisteminin Kabulü ile Yargılama Süreci Daha Kısalacaktır 92
ı. İstinaf Sistemi ile Hukuk Birliği Sağlanacaktır 92
2. İstinaf Sisteminin Sakıncaları Hakkında İleri Sürülen Argümanlar 93
a. İstinaf Sisteminin Kabulü ile Yargılama Daha da Uzayacaktır 93
b. İstinaf Sistemi İçtihat Birliğini Bozacaktır 94
c. İstinaf Kanun Yolunda Yeniden Yargılama Yapılacak Olması İlk Derece
Mahkemesince Yapılan Yargılama ve Verilen Kararı Önemsiz Kılacaktır 95
d. İlk Derece Mahkemelerince Verilen Bazı Kararlara Karşı Kanun Yollarının Kapalı Olması Hak Arama Özgürlüğünü İhlal Etmektedir 96
e. İstinaf Sistemi İlk Derece Mahkemesi Hâkimlerini Etki Altında Bırakacaktır 97
f. İstinaf Mahkemelerinin Sayısının Az Olması Olumsuz Sonuçlara
Yol Açacaktır 98
g. Tarihi Köken Olarak İstinaf Hukuki İhtiyaçlardan Ziyade Siyasi Sebeplerle İhdas
Edilmiş Bir Kanun Yoludur 98
h. İstinaf Sistemi Davanın Tarafları Açısından Ek Mali Külfetlere
Sebep Olacaktır 99
III. İSTİNAF KANUN YOLUNA BAŞVURMANIN ETKİLERİ 99
A. İstinafın Aktarıcı Etkisi 99
B. İstinafın Erteleyici Etkisi 101
IV. USUL KURALLARININ İSTİNAF KANUN YOLUNDAKİ GÖRÜNÜMÜ 102
A. Re’sen Araştırma İlkesinin İstinaf Yargılamasındaki Görünümü 102
B. İstinaf Kanun Yolunda Duruşma 106
C. İstinaf Kanun Yolunda Delil İkamesi 110
1. İstinaf Kanun Yolunda Bilirkişi Delili 110
2. İstinaf Kanun Yolunda Keşif Delili 112
3. İstinaf Kanun Yolunda Tanık Delili 113
4. İstinaf Kanun Yolunda Yemin Delili 115
5. İstinaf Kanun Yolunda İkrar Delili 116
6. İstinaf Kanun Yolunda Uzman Görüşü 117
D. İstinaf Kanun Yolunda İstinabe Usulü 117
E. İstinaf Kanun Yolunda Davaya Son Veren Taraf İşlemleri 120
1. İstinaf Kanun Yolunda Feragat 120
a. İstinaf Kanun Yolu Başvurusundan Feragat 121
b. Davadan Feragat 122
c. Davadan Ek Karar Verilmek Suretiyle Feragat 127
2. İstinaf Kanun Yolunda Davanın Kabulü 129
3. İstinaf Kanun Yolunda Islah Müessesesi 130
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BÖLGE İDARE MAHKEMELERİNİN TEŞKİLAT YAPISI VE İSTİNAF YARGILAMASI USULÜ
I. 6545 SAYILI KANUN KAPSAMINDA İSTİNAF MERCİİ OLAN BÖLGE İDARE MAHKEMELERİNİN
KURULUŞU, OLUŞUMU VE GÖREVLERİ 137
A. Genel Olarak 137
B. Bölge İdare Mahkemelerinin Teşkilat Yapısı 139
1. Bölge İdare Mahkemesi Başkanı ve Görevleri 140
2. Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun Oluşumu ve Görevleri 142
3. Bölge İdare Mahkemesi Daireleri ve Görevleri 144
4. Bölge İdare Mahkemesi Başkanı, Daire Başkanları ve Üyelerin Nitelikleri ve Atanmaları 151
5. Bölge İdare Mahkemesi Dairelerinin Toplantı ve Karar Alma Usulü 152
6. Bölge İdare Mahkemesi Adalet Komisyonu ve Müdürlüklerin Oluşumu ve Çalışma Düzenleri 153
II. İSTİNAF YARGILAMA USULÜ 154
A. İstinaf Yargılamasının Kapsamı 154
1. İstinaf Kanun Yoluna Konu Olabilecek Kararlar 154
a. Davanın Esası Hakkında Verilen Kararlar 154
b. Usule İlişkin Olarak Verilen Kararlar 158
c. Yargılamanın Yenilenmesi İstemleri Hakkında Verilen Kararlar 159
2. İstinaf Kanun Yoluna Kapalı Olan Kararlar 160
a. 2575 Sayılı Kanun’dan Kaynaklanan İstinaf Yargılamasına Tabi Olmayan İlk Derece Mahkemesi Kararları 160
b. İYUK’tan Kaynaklanan İstinaf Yargılamasına Tabi Olmayan İlk Derece
Mahkemesi Kararları 161
aa. İlk Derece Mahkemelerince Verilen Nihai Kararlar 161
aaa. İvedi Yargılama Usulüne Tabi Uyuşmazlıklar 161
bbb. İYUK’un 45. Maddesinin Birinci Fıkrası Kapsamında Olan
Uyuşmazlıklar 164
ccc. İYUK’un 15. Maddesinin Dördüncü Fıkrası Uyarınca Verilen
Görev ve Yetki Yönünden Ret Kararları 167
ddd. İYUK’un 15. Maddesinin Dördüncü Fıkrası Uyarınca Verilen
Dava Dilekçesinin Reddine Dair Kararlar 167
bb. İlk Derece Mahkemelerince Verilen Nihai Olmayan Kararlar 168
cc. Özel Yasal Düzenlemelerde Yer Alan Kurallar 169
aaa. 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu Kapsamındaki
Uyuşmazlıklar 170
bbb. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu
Kapsamındaki Uyuşmazlıklar 171
ccc. 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu Kapsamındaki Uyuşmazlıklar 171
ddd. Mülga Yahut Tadil Edildiği İçin Uygulanma Kabiliyeti Kalmayan
Kanun Hükümleri 172
B. İstinaf Kanun Yolunda Görevli ve Yetkili Merci 174
C. İstinaf Başvurusunun Süresi 175
D. İstinaf Kanun Yoluna Başvurabilecekler 178
1. Hukuki Yarar–Menfaat İlişkisinin Bulunması 178
a. Ehliyet Şartı 178
b. Menfaat Şartı 181
2. İstinaf Kanun Yolunda Müdahale 182
a. Asli Müdahale 182
b. Fer’i Müdahale 184
c. Davanın Asıl Tarafının İstinaf Kanun Yoluna Başvurmaması Halinde
Müdahilin İstinaf Kanun Yoluna Başvurup Başvuramayacağı Meselesi 187
E. İstinaf Kanun Yolu Başvurusunun Şekli ve Usulü 191
1. İstinaf Başvurusunun Şekli 191
a. İstinaf Dilekçesinin İçeriği 191
b. İstinaf Dilekçesinin Verileceği Yerler 193
c. İstinaf Dilekçesinin Verildiği Yerler Tarafından Yapılan İşlemler 195
aa. İstinaf Dilekçesinin Kayd ı 195
bb. İstinaf Dilekçesine İlişkin Yapılan İnceleme 195
aaa. İstinaf Dilekçesinin Verildiği Yerler Tarafından İstinaf
Dilekçesinin İYUK’un 3. Maddesi Kapsamında İncelenmesi 195
bbb. İstinaf Dilekçesinin Verildiği Yerler Tarafından İstinaf Harç ve
Posta Giderleri Kapsamında Yapılan İnceleme 196
ccc. İstinaf Dilekçesinin Verildiği Yerler Tarafından İstinaf
Başvurusunun Süre Aşımı Kapsamında İncelenmesi 196
F. İstinaf Başvurusu Kapsamında Tebligat İşlemlerinin Yapılması ve Dosyanın İlgili İstinaf Merciine Gönderilmesi 197
G. İstinaf Kanun Yolunda İstinaf İncelemesine Katılamayacak Olanlar 198
H. İstinaf Kanun Yoluna Başvurmanın Mahkeme Kararının Uygulanmasına Etkisi 199
III. İSTİNAF SEBEPLERİ 199
A. Görev ve Yetki Dışında Bir İşe Bakılmış Olunması 201
B. Hukuka Aykırı Karar Verilmiş Olunması 202
C. Usul Hükümlerinin Uygulanmasında Kararı Etkileyebilecek Nitelikte Hata veya Eksiklik Olması 204
IV. İSTİNAF İNCELEMESİ 205
A. İstinaf Başvurusunun Ön Koşullar Yönünden İncelenmesi 205
1. İstinaf Başvurusunun Yargı Çevresi Kapsamında İncelenmesi 205
2. İstinaf Başvurusunun Başvurunun Geldiği Dairenin Görevine Girip Girmediği Yönünden İncelenmesi 206
3. İstinaf Dilekçesinin İYUK 3. Madde Kapsamında İncelenmesi 207
4. İstinaf Harç ve Posta Giderleri Kapsamında İncelenmesi 207
5. İstinaf Başvurusunun Süre Aşımı Kapsamında İncelenmesi 208
6. İstinaf Başvurusuna Konu Karara Karşı İstinaf Yolunun Açık Olup Olmadığı Yönünden İnceleme 211
7. İstinafın Temyizin Şekil ve Usullerine Tabi Olması 213
B. İstinaf Başvurusunun Esastan İncelenmesi 215
1. Genel Olarak 215
2. Hukuki ve Maddi Denetimin Kapsamı 216
C. İstinaf Yargılamasında Dosyanın Tekemmülü 217
V. İSTİNAF KANUN YOLUNDA YÜRÜTMENİN DURDURULMASI 218
A. İstinaf Aşamasında Mahkeme Kararının Yürütmesinin Durdurulması 220
B. Davanın Kısmen veya Tamamen Kabulüne İlişkin İlk Derece Mahkemesi Kararlarına
Karşı İstinaf Kanun Yoluna Başvurulması Halinde Yürütmenin Durdurulması 221
C. Davanın Reddine İlişkin İlk Derece Mahkemesi Kararlarına Karşı İstinaf Kanun
Yoluna Başvurulması Halinde Yürütmenin Durdurulması 222
D. İstinaf Mercilerince İstinaf Aşamasında Verilen Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Sonuçları 223
VI. İSTİNAF AŞAMASINDA İDDİA VE SAVUNMALARIN GENİŞLETİLMESİ VE DEĞİŞTİRİLMESİ
MESELESİ 224
VII. İSTİNAF İNCELEMESİ SONUCUNDA VERİLECEK KARARLAR VE SONUÇLARI 227
A. İstinaf İncelemesi Sonucunda Verilecek Karar Çeşitleri 227
1. İstinaf Başvurusunun İncelenmeksizin Reddi Kararı 228
2. İstinaf Başvurusunun Reddi Kararı 230
3. Kararın Kaldırılması ve Gerekli İncelemeler Yapılarak Esas Hakkında Karar Verilmesi 232
4. Kararın Kaldırarak Dosyanın İlk Derece Mahkemesine Gönderilmesi Kararı 236
a. İlk Derece Mahkemelerince İlk İnceleme Üzerine Verilen Kararların
İstinaf Aşamasında İncelenmesi 244
b. Davaya Reddedilmiş veya Yasaklanmış Hâkim Tarafından Bakılması
Durumunun İstinaf Aşamasında İncelenmesi 245
c. Görev Hususunun İstinaf Aşamasında İncelenmesi 248
d. Yetki Hususunun İstinaf Aşamasında İncelenmesi 250
e. Gerekçeli Olarak (Düzelterek) İstinaf Başvurusunun Reddi Kararı 250
e. İstinaf Başvurusunun Kısmen Kabulüne, Kararın İlgili Kısmının Kaldırılmasına
ve Gerekli İncelemeler Yapılarak İlgili Kısma İlişkin Esas Hakkında Karar
Verilmesine ve Kısmen Reddi Kararı 256
f. İlk Derece Mahkemesi Kararındaki Maddi Hataların Düzeltilerek İstinaf
Başvurusunun Reddine Karar Verilmesi 257
g. Davadan Feragat Edilmesi, Davanın Kabul Edilmesi ya da Davanın Konusuz
Kalması Nedeniyle Karar Verilmesine Yer Olmadığına Dair Verilen Karar 259
h. Gönderme Kararı 259
B. İstinaf İncelemesi Sonunda Verilen Kesin Kararlar 260
C. İstinaf İncelemesi Sonunda Verilen Kesin Olmayan Kararlar 262
VIII. İSTİNAF KARARLARINA KARŞI BAŞVURU YOLLARI 264
A. İstinaf Kararlarına Karşı Temyiz Başvurusu 264
1. Temyiz Başvurusunun Bölge İdare Mahkemesince İncelenmesi 264
2. Temyiz İncelemesi Üzerine Danıştayca Verilebilecek Kararlar ve Bu Kararlara
Karşı Bölge İdare Mahkemesinin Tutumu 266
a. Danıştay Tarafından Bölge İdare Mahkemesi Kararının Onanması 267
b. Danıştay Tarafından Bölge İdare Mahkemesi Kararının Bozulması 268
aa. Danıştay Tarafından Verilen Bozma Kararı Üzerine Bölge İdare
Mahkemesince Verilebilecek Kararlar ve Kararların Sonuçları 270
aaa. Bozma Kararı Üzerine Bölge İdare Mahkemelerince Verilecek
Uyma Kararı 270
bbb. Bozma Kararı Üzerine Bölge İdare Mahkemelerince Verilecek
Israr (Direnme) Kararı 275
B. İstinaf Kararlarına Karşı Kanun Yararına Temyiz Başvurusu 276
IX. BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ ARASINDA ORTAYA ÇIKAN GÖRÜŞ FARKLILIKLARININ
GİDERİLMESİ 277
X. İSTİNAF İNCELEMESİ ÜZERİNE BÖLGE İDARE MAHKEMELERİNCE VERİLEN KARARLARIN
UYGULANMASI 289
XI. İSTİNAF MERCİLERİNCE VERİLEN KARARLARIN ŞEKLİ, İÇERİĞİ VE GEREKÇESİ 290
A. İstinaf Mercilerince Verilen Kararların Şekli ve İçeriği 290
B. İstinaf Mercilerince Verilen Kararların Gerekçesi 291
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İDARİ YARGI AÇISINDAN İSTİNAF KANUN YOLUNUN İŞLEVSEL OLUP–OLMADIĞI EKSENİNDE DEĞERLENDİRMELER, MUHTEMEL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
I. İSTİNAF İNCELEMESİNİN “DOĞRUDANLIK İLKESİ” YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ 293
II. İSTİNAF İNCELEMESİNDE KULLANILAN “DAVA MALZEMELERİ” VE
“YENİDEN KARAR VERME” İÇERİĞİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME 294
III. İSTİNAF KANUN YOLUNDA KESİNLEŞEN KARARLAR ALEYHİNE GİDİLEBİLECEK OLAĞAN
KANUN YOLUNUN OLMAMASI YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME 296
IV. İSTİNABE KURUMUNUN İSTİNAF KANUN YOLUNDA UYGULANMASI YÖNÜNDEN
DEĞERLENDİRME 297
V. İSTİNAF KANUN YOLU BAŞVURULARININ PARASAL SINIR HUSUSU YÖNÜNDEN
DEĞERLENDİRİLMESİ 300
VI. İSTİNAF KANUN YOLUNUN KABUL EDİLMESİNİN ADİL YARGILANMA HAKKI VE
HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ 301
VII. İSTİNAF KANUN YOLUNUN KABUL EDİLMESİNİN MAKUL SÜRE VE YARGIDA HEDEF
SÜRE İLKELERİNE ETKİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ 302
VIII. İSTİNAF KANUN YOLUNUN KABUL EDİLMESİYLE İÇTİHAT BİRLİĞİNİN SAĞLANIP
SAĞLANMAYACAĞI YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME 304
IX. DANIŞTAY’DA BULUNAN MEVCUT DOSYALAR YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME 306
X. ÖNERİLER 307
A. İstinaf Mahkemelerinin (Bölge İdare Mahkemelerinin) Bölgesel Yakınlıkları ile
Sayılarının Artırılması Önerisi 307
B. Temyizi Mümkün Olan Bölge İdare Mahkemesi Kararlarına İlişkin Hükümler Yerine
Temyizi Mümkün Olmayan Bölge İdare Mahkemesi Kararlarına İlişkin Hükümlere Yer
Verilmesi Önerisi 309
C. Kanunda Öngörülen 5.000 TL ve 100.000 TL’yi Aşmayan Davalarda Verilen Kararlara
Karşı İstinaf ve Temyiz Kanun Yollarına Gidilemeyeceğine İlişkin Hükümler Yerine İhlal
Edilen Kanun Hükmünün Niteliğine Göre Belirleme Yapılması Önerisi 310
D. Aynı Konuda Farklı Bölge İdare Mahkemeleri Arasında Ortaya Çıkan İçtihat
Farklılıklarının Çözümünde Fransız İstinaf Sistemi Gibi Bir Sistemin Kabul Edilmesi
Önerisi 312
EKLER 315
• İstinaf Başvuru Dilekçesi Örneği 315
• Bölge İdare Mahkemelerinin ve İlk Derece Mahkemelerinin Yargı Çevresine
İlişkin Liste 317
KAYNAKÇA 321 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
