İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMA LİSTESİ 17
GİRİŞ 19
I. KONUNUN TAKDİMİ VE SINIRLANDIRILMASI 19
II. TERMİNOLOJİ 20
III. İNCELEME PLANI 22
BİRİNCİ BÖLÜM
OY HAKKINA VE AZAMİ OY ŞARTINA İLİŞKİN TEMEL ESASLAR
I. OY HAKKI 23
A. Oy Hakkının Tanımı 23
B. Oy Hakkının Hukuki Niteliği 25
C. Oy Hakkının Özellikleri 26
1. Asgari Oy Hakkının Vazgeçilemez Hak Niteliği 26
2. Oy Hakkının Müktesep Hak Niteliği 29
3. Oy Hakkının Paya Bağlı Olması 36
4. Oy Hakkının Kural Olarak Payların İtibari Değeri ile Orantılı Kullanılması ve
Oransallık İlkesi 38
5. Oy Hakkının Genel Kurulda Kullanılması 41
D. Oy Hakkının Doğumu 43
E. Oy Hakkı Sahipleri 46
1. Pay Sahibinin Oy Hakkı 47
a. Senede Bağlanmamış Paylarda Pay Sahibinin Oy Hakkı 47
(1) Senede Bağlanmamış Payların Aslen İktisabı ve Oy Hakkı 47
i. Genel Esaslar 47
ii. Senede Bağlanmamış Payların Aslen İktisabında Oy Hakkı 49
(2) Senede Bağlanmamış Payların Devren İktisabında Oy Hakkı 51
b. Senede Bağlanmış Paylarda (Pay Senetleri) Pay Sahibinin Oy Hakkı 54
(1) Pay Senetlerinin Aslen İktisabında Oy Hakkı 54
i. Hamiline Yazılı Pay Senedinin Aslen İktisabında Oy Hakkı 54
ii. Nama Yazılı Pay Senetlerinin Aslen İktisabında Oy Hakkı 58
(2) Pay Senetlerinin Devren İktisabında Oy Hakkı 59
i. Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Devren İktisabında Oy Hakkı 59
ii. Nama Yazılı Pay Senetlerinin Devren İktisabında Oy Hakkı 62
c. Kayden İzlenen Paylarda Pay Sahibinin Oy Hakkı 64
d. İlmühaberlerde Pay Sahibinin Oy Hakkı 67
2. İntifa Hakkı Sahibinin Oy Hakkı 69
3. Rehin Hakkı Sahibinin Oy Hakkı 72
4. Bağlı Nama Yazılı Paylarda Oy Hakkı 73
F. Oy Hakkının Kullanılması 78
1. Oy Hakkının Oy Hakkı Sahibince Kullanılması 78
2. Oy Hakkının Temsilci Aracılığı ile Kullanılması 84
G. Pay Sahibinin Oy Gücü 87
1. Oy Gücü Kavramı 87
2. Oy Gücünün Belirlenmesinde Kural Olarak Sermayeye Katılma Oranında
Hak Sahibi Olma/Oransallık İlkesinin Geçerli Olması 88
II. AZAMİ OY ŞARTI 89
A. Genel Olarak 89
B. Azami Oy Şartının Hukuki Niteliği 93
C. Seçilmiş Bazı Hukuk Sistemlerinde Azami Oy Şartı 95
1. İsviçre Hukukunda 95
2. Alman Hukukunda 98
3. Avusturya Hukukunda 104
4. Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda 107
5. İngiliz Hukukunda 109
6. Fransız Hukukunda 110
D. Azami Oy Şartı Düzenlemelerinin Amacı ve İşlevleri 112
1. Oy Gücü Dağılımının Sağlanması 112
2. Azınlığın Korunması 113
3. Pay Sahibi Yapısının Etkilenmesi ve Yeni Yatırımcı Gelmesinin Sağlanması 113
4. Ekonomik Bağımsızlığın Korunması ve Yabancılaşmanın Önlenmesi 115
5. Nama Yazılı Payların Devrinin Sınırlandırılması (Bağlam) Düzenlemelerini
Tamamlayıcı Etki Göstermesi 118
E. Azami Oy Şartının Pay Sahipliği Haklarına Etkileri 119
F. Pay Sahibinin Oy Hakkının Azami Oy Şartı ile Sınırlandırılmasının Benzer Hukuki
Kurumlarla Karşılaştırılması 121
1. Oy Hakkında İmtiyazlı Paylar 121
a. Oy Hakkında İmtiyaz Paylara İlişkin Genel Esaslar 121
b. Azami Oy Şartı ile Oy Hakkında İmtiyazlı Payların Karşılaştırılması 123
2. Altın Paylar 124
a. Altın Paylara İlişkin Genel Esaslar 124
b. Azami Oy Şartı ile Altın Payların Karşılaştırılması 127
3. Sadakat Payları 128
a. Sadakat Paylarına İlişkin Genel Esaslar 128
b. Azami Oy Şartı ile Sadakat Payların Karşılaştırılması 130
4. Oydan Yoksun Paylar 131
a. Oydan Yoksun Paylara İlişkin Genel Esaslar 131
b. Azami Oy Şartı ile Oydan Yoksun Payların Karşılaştırılması 133
5. Pay Devrinin Sınırlandırılması (Bağlam Düzenlemeleri) 134
a. Pay Devrinin Sınırlanmasına İlişkin Genel Esaslar 134
b. Azami Oy Şartı ile Pay Devrinin Sınırlanması Hükümlerinin
Karşılaştırılması 135
6. Azami Payı Temsil Şartı (Höchstvertretungsklausel) 136
a. Azami Payı Temsil Şartına İlişkin Genel Esaslar 136
b. Azami Oy Şartı ile Azami Payı Temsil Şartının Karşılaştırılması 136
7. Oydan Yoksunluk 137
a. Oydan Yoksunluk Hallerine İlişkin Genel Esaslar 137
b. Azami Oy Şartı ile Oydan Yoksunluğun Karşılaştırılması 139
İKİNCİ BÖLÜM
AZAMİ OY HAKKI ŞARTININ DÜZENLENMESİ
I. AZAMİ OY HAKKI ŞARTININ DÜZENLENME BİÇİMİ 141
A. Genel Olarak 141
B. Kuruluşta Azami Oy Şartının Düzenlenmesi 142
C. Esas Sözleşme Değişikliği ile Azami Oy Şartının Düzenlenmesi 143
1. Genel Olarak 143
2. Seçilmiş Hukuk Sistemlerinde Konu ile İlgili Görüş ve Tartışmalar 144
a. İsviçre Hukukunda 144
b. Alman Hukukunda 150
c. Avusturya Hukukunda 153
d. Türk Hukukunda 154
e. Değerlendirme 157
3. Esas Sözleşme Değişikliği ile Azami Oy Şartının Düzenlenme Esasları 158
a. Şekli Şartlar 158
b. Maddi Şartlar 161
(1) Butlan Sebepleri Bakımından Değerlendirme 161
(2) İptal Sebepleri Bakımından Değerlendirme 163
i. Kanuna ve Esas Sözleşmeye Aykırılık Bakımından Değerlendirme 164
(a) Genel Olarak 164
(b) Müktesep Haklar Bakımından Değerlendirme 165
(c) Eşit İşlem İlkesi Bakımından Değerlendirme 166
(ca) Genel Olarak 166
(cb) Şirket Menfaati Kriteri Bakımından Azami Oy Şartı 171
(cc) Eşit Olmayan İşlemin/Muamelenin Objektif Bir
Nedene Dayanması Kriteri Bakımından Azami Oy
Şartı 175
(cd) Gereklilik ve Uygunluk Kriteri Bakımından Azami Oy
Şartı 183
ii. Dürüstlük Kuralına Aykırılık Bakımından Değerlendirme 185
(a) Genel Olarak 185
(b) Hakların Sakınılarak Kullanılması İlkesi Bakımından
Azami Oy Şartı 187
(c) Orantılılık Kriteri Bakımından Azami Oy Şartı 190
c. Pay Sahipliği Kompozisyonunun Azami Oy Şartının Sonradan
Getirilmesine Etkisi 192
D. Azami Oy Şartına İlişkin Düzenlemelerin Kaldırılması 198
1. Genel Olarak 198
2. Azami Oy Şartının Kaldırılmasına İlişkin Görüşler 198
İçindekiler 13
3. Azami Oy Şartının Kaldırılma Esasları 202
a. Şekli Şartlar 202
b. Maddi Şartlar 203
II. AZAMİ OY HAKKI ŞARTININ DÜZENLENME YÖNTEMLERİ 207
A. Genel Olarak 207
B. Üst Limit Getirerek Sınırlandırma 208
1. Nisbi Limit ile Sınırlandırma 208
2. Mutlak Limit/ Belirli Bir Oy Sayısı ile Sınırlandırma 212
C. Derecelendirme (Abstufung) Yöntemi ile Sınırlandırılması 213
D. Her Pay Sahibine Bir Oy Hakkı Tanınması (Kafa Sayısına Göre Oy/Kopfstimmrecht)
Yöntemi ile Sınırlandırma 215
E. Oy Hakkı Sınırlamalarının Birden Fazla Yöntem ile Düzenlenmesi 218
F. Geçersiz Sınırlandırma Yöntemleri 219
1. Oy Hakkı Sınırlandırmasını Pay Sahibinin Kişisel Niteliklerine Bağlayan
Düzenlemeler 219
2. Oy Hakkı Sınırlandırmasının Uygulanmasında Yönetim Kuruluna Takdir Yetkisi
Veren Düzenlemeler 220
3. Oy Hakkı Sınırlandırmasının Uygulanmasını Şarta Bağlayan Düzenlemeler 222
4. Tek Borç İlkesine Aykırılık Teşkil Eden Yükümlülükler Öngören
Sınırlandırmalar 225
5. Asgari Oy Hakkını Ortadan Kaldıran Sınırlandırmalar 226
G. Geçerliliği Tartışmalı Olan Sınırlandırma Yöntemleri 227
1. Pay Sahiplerinin Bir Grup Olarak Azami Oy Şartına Tabi Tutulması
(Grup Klozu/Gruppenklausel) 227
2. Pay Kategorilerinden Bazılarına Oy Hakkı Sınırlaması Getirilmesi 228
3. Tek Paya Sahip Olan Pay Sahibinin Oy Hakkının Sınırlandırılması Sorunu 234
H. Azami Oy Şartının Başka Kurumlarla Birlikte Düzenlenmesi 235
1. Azami Oy Şartının Temsilcinin Kullanabileceği Oy Sayısının Sınırlandırılması ile
Birlikte Düzenlenmesi 235
a. Genel Olarak 235
b. Temsilcinin Temsilen Kullanabileceği Oy Hakkına İlişkin
Sınırlandırma/Azami Payı Temsil Şartı (Höchstvertretungsklausel) 245
c. Hem Temsil Hem de Kendi Oy Hakkına İlişkin Sınırlandırma/Azami Oy
Kullanım Şartı (Höchststimmausübungsklausel) 249
2. Azami Oy Şartının Nama Yazılı Payların Devrinin Sınırlanması ile Birlikte
Düzenlenmesi 252
3. Azami Oy Şartının Oy Hakkında İmtiyaz ile Birlikte Düzenlenmesi 256
4. Oy Hakkı Sınırlamalarının Pay Sahiplerinin Beyan veya Bildirim Yükümlülüğü
ile Birlikte Düzenlenmesi 258
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AZAMİ OY HAKKI ŞARTININ KAPSAMI
(SUBJEKTİF VE OBJEKTİF UYGULAMA ALANI)
I. KİŞİ BAKIMINDAN KAPSAMI (SUBJEKTİF UYGULAMA ALANI) 261
A. Genel Olarak 261
B. Tüzel Kişi Pay Sahipleri Açısından Özellik Gösteren Hususlar 262
1. Tüzel Kişi Pay Sahipleri Çerçevesinde Bağlılık ve Hakimiyet İlişkileri ve
Azami Oy Şartının Uygulanması 262
a. Genel Esaslar 262
b. Azami Oy Şartının Uygulanması 267
2. Şirketler Topluluğu İlişkisinde Azami Oy Şartının Uygulanması 270
a. Şirketler Topluluğu 270
(1) Genel Esaslar 270
(2) Şirketler Topluluğunun Ortaya Çıkışı 272
(3) Karşılıklı İştirak ve Bağlılık Açısından Değerlendirilmesi 277
(4) Şirketler Topluluğunun Türleri 280
b. Azami Oy Şartının Uygulanması 282
3. Vakıf ve Derneklerin Pay Sahipliğinde Azami Oy Şartının Uygulanması 285
a. Vakıfların Pay Sahipliğinde Azami Oy Şartının Uygulanması 285
(1) Vakıflar ve Vakıfların Pay Sahipliği 285
(2) Azami Oy Şartının Uygulanması 289
b. Derneklerin Pay Sahipliğinde Azami Oy Şartının Uygulanması 291
(1) Dernekler ve Derneklerin Pay Sahipliği 291
(2) Azami Oy Şartının Uygulanması 294
C. Pay Sahiplerinin Temsili Açısından Özellik Gösteren Hususlar 295
1. Açık Temsil–Örtülü Temsil Ayrımı ve Azami Oy Şartının Uygulanması 295
2. Kanuni Temsil–İradi Temsil Ayrımı ve Azami Oy Şartının Uygulanması 302
3. Tevdi Eden Temsilcisi ve Azami Oy Şartının Uygulanması 304
4. Müşterek Temsil ve Azami Oy Şartının Uygulanması 305
5. Toplu Temsil ve Azami Oy Şartının Uygulanması 305
6. İnançlı Temlik ve Azami Oy Şartının Uygulanması 308
D. Pay Üzerinde İntifa ve Rehin Hakkı Tesisi Açısından Özellik Gösteren Hususlar 309
E. Oy Sözleşmeleri Açısından Özellik Gösteren Hususlar 310
1. Oy Sözleşmeleri 310
2. Azami Oy Şartının Uygulanması 312
a. Genel Esaslar 312
b. Tek Taraflı Oy Sözleşmelerinde 316
c. Karşılıklı (İki Taraflı) Oy Sözleşmelerinde 319
d. Çok Taraflı Oy Sözleşmelerinde (Oy Konsorsiyumunda) 320
e. Oy Sözleşmesine Uyulmasını Güvence Altına Alan Önlemler
Çerçevesinde Azami Oy Şartının Uygulanması 323
F. Finansal Bağlılık Açısından Özellik Gösteren Hususlar 324
1. Genel Olarak 324
2. Üçüncü Kişi Hesabına Pay Sahibi Olma Halinde Azami Oy Şartının Uygulanması 324
3. Bir Bedel veya Özel Bir Çıkar Karşılığı Oy Kullanma veya Kullanmama
Taahhüdü (Oy Satın Alınması) Halinde Azami Oy Şartının Uygulanması 328
4. Menkul Kıymet Ödünç İşlemlerinde Azami Oy Şartının Uygulanması 332
G. Kişi Bakımından Kapsamının Esas Sözleşme ile Düzenlenmesi 336
1. Genel Olarak 336
2. Grup Klozları ve Hukuki Sonuçları 338
3. Oy Sözleşmelerinin Esas Sözleşmede Grup Klozu Olarak Düzenlenmesi 342
4. Tüzel Kişilerin Bağlılık Hallerinin Esas Sözleşmede Grup Klozu Olarak
Düzenlenmesi 344
5. Güvene Dayalı Hukuki İşlemlerin Esas Sözleşmede Grup Klozu Olarak
Düzenlenmesi 345
II. KONU BAKIMINDAN KAPSAMI (OBJEKTİF UYGULAMA ALANI) 346
A. Genel Kurul Kararının İçeriği (Konusu) Bakımından 346
1. Genel Olarak 346
2. Konu Bakımından Kapsamın Esas Sözleşme ile Düzenlenmesi 348
B. Genel Kurul Kararının Tabi Olduğu Yeter Sayılar (Nisaplar) Bakımından 349
1. Kanuni Yetersayılar (Nisaplar) Bakımından 349
a. Genel Olarak 349
b. Oya Dayalı–Sermayeye Dayalı–Kişi Sayısına Dayalı Yetersayılarda
Azami Oy Şartının Uygulanması 353
c. Toplantı Yetersayısında ve Karar Yetersayısında Azami Oy Şartının
Uygulanması 356
2. Esas Sözleşme ile Düzenlenen Yetersayılar (Nisaplar) Bakımından 361
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
AZAMİ OY HAKKI ŞARTINA AYKIRILIK VE HUKUKİ SONUÇLARI
I. GENEL OLARAK 367
II. DOĞRUDAN AYKIRILIK VE HUKUKİ SONUÇLARI 370
A. Doğrudan Aykırılık Kavramı 370
B. Doğrudan Aykırılığın Engellenmesi ve TTK m. 433/2 371
C. Doğrudan Aykırılığın Yaptırımı 372
1. Genel Kurul Kararlarının İptali 373
a. Genel Esaslar 373
b. İlliyet Bağı 376
c. İspat Yükü Dağılımı 381
(1) Genel Esaslar 381
(2) Azami Oy Şartının İhlaline Dayalı Davalarda İspat Yükü Dağılımı 384
d. Olumlu Kararın Tespiti Davası (positive Beschlussfeststellungsklage) 385
2. Genel Kurul Kararının Yokluğu 387
II. DOLAYLI AYKIRILIK (DOLANMA) VE HUKUKİ SONUÇLARI 393
A. Dolaylı Aykırılık (Dolanma) Kavramı 393
1. Genel Olarak 393
2. Kanunu Dolanma (Kanuna Karşı Hile) 393
3. Sözleşmeyi Dolanma (Sözleşmeye Karşı Hile) 396
4. Azami Oy Şartının Dolanılması 396
a. Genel Olarak 396
b. Dolaylı Aykırılık (Dolanma) Halleri 398
B. Dolaylı Aykırılığın Engellenmesi ve TTK m. 433/1 405
C. Dolaylı Aykırılığın Yaptırımı 408
1. Genel Olarak 408
2. Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü 409
SONUÇ 413
KAYNAKÇA 433 |