İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Birinci Bölüm
TOPLUM HAYATINI DÜZENLEYEN
KURALLAR VE HUKUK
I. TOPLUMSAL DAVRANIŞ KURALLARININ ÖNEMİ, İŞLEVİ VE NİTELİKLERİ 15
II. TOPLUMSAL DAVRANIŞ KURALLARININ ÇEŞİTLERİ 17
A. Din Kuralları 18
B. Ahlak Kuralları 20
C. Nezaket (Görgü) Kuralları 21
D. Örf ve Adet (Gelenek ve Görenek) Kuralları 23
E. Hukuk Kuralları 24
1. Genel Bakış 24
2. Diğer Toplumsal Davranış Kuralları ile Karşılaştırılması 25
a. Hukuk ve Din Kuralları 25
b. Hukuk ve Ahlak Kuralları 27
c. Hukuk ve Nezaket (Görgü) Kuralları 28
d. Hukuk ile Örf ve Adet (Gelenek ve Görenek) Kuralları 29
BÖLÜM ÖZETİ 31
BÖLÜM SORULARI 33
İkinci Bölüm
HUKUKUN ANLAMI, AMAÇLARI VE
HUKUK SİSTEMLERİ
I. HUKUK KAVRAMININ TANIMI VE ÇEŞİTLİ ANLAMLARI 37
A. Tanımı 37
B. Çeşitli Anlamları 38
1. Pozitif Hukuk 39
2. Mevzu Hukuk 39
3. Tabii Hukuk 40
4. Maddi Hukuk – Şekli Hukuk 41
5. Objektif Hukuk – Sübjektif Hukuk 42
6. Yazılı Hukuk – Yazılı Olmayan Hukuk 42
7. Milli Hukuk – Milletlerarası Hukuk – Evrensel Hukuk 43
II. HUKUKUN AMAÇLARI 44
A. Toplum Düzenini Sağlama 44
B. Toplum İhtiyaçlarını Giderme 45
C. Adaleti Tesis Etme 45
III. HUKUK SİSTEMLERİ 46
A. İslam Hukuk Sistemi 47
B. Kıta Avrupası (Roma) Hukuk Sistemi 48
C. Anglo – Amerikan (Common Law) Sistemi 49
D. Sosyalist Hukuk Sistemi 50
BÖLÜM ÖZETİ 52
BÖLÜM SORULARI 54
Üçüncü Bölüm
HUKUKUN TASNİFİ VE KAMU HUKUKU –
ÖZEL HUKUK AYRIMI
I. GENEL BAKIŞ 57
II. KAMU HUKUKU – ÖZEL HUKUK AYRIMI 58
A. Kullanılan Kriterler 59
1. Menfaat (Amaç) Kriteri 59
2. Egemenlik (Kamu Gücü) Kriteri 59
3. Eşitlik Kriteri 60
4. İrade Serbestisi (Hürriyeti) Kriteri 61
5. Kriterlerin Değerlendirilmesi 61
B. Kamu Hukuku – Özel Hukuk Ayrımını Reddeden Görüşler 62
III. KAMU HUKUKUNUN KOLLARI 63
A. Genel Kamu Hukuku 63
B. Devletler Genel Hukuku 64
C. Anayasa Hukuku 65
D. İdare Hukuku 66
E. Vergi Hukuku 67
F. Ceza Hukuku 68
G. Yargılama Hukuku 69
IV. ÖZEL HUKUKUNUN KOLLARI 70
A. Medeni Hukuk 70
B. Ticaret Hukuku 71
C. Devletler Özel Hukuku 72
D. İcra ve İflas Hukuku 72
V. KARMA NİTELİKLİ HUKUK KOLLARI 73
A. İş Hukuku 73
B. Bankacılık Hukuku 74
C. Sermaye Piyasası Hukuku 74
D. Rekabet Hukuku 75
E. Tüketici Hukuku 75
F. Fikri Mülkiyet Hukuku 76
G. Bilişim Hukuku 77
H. Spor Hukuku 77
İ. Sağlık Hukuku 77
J. Çevre Hukuku 78
BÖLÜM ÖZETİ 80
BÖLÜM SORULARI 82
Dördüncü Bölüm
HUKUKUN KAYNAKLARI VE KANUNLAŞTIRMA
I. GENEL BAKIŞ 85
II. ASLİ–BAĞLAYICI (DOĞRUDAN) KAYNAKLAR 86
A. Yazılı Kaynaklar 86
1. Anayasa 86
a. Yapım Süreci 88
b. Teklif 89
c. Komisyonlarda Görüşülme 89
d. Oylama 90
2. Kanun 91
a. Yapım Süreci 91
3. Uluslararası Sözleşmeler 94
4. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 95
a. Olağan Dönem 96
b. Olağanüstü Dönem 97
5. İçtüzük 99
6. Yönetmelikler 100
7. Adsız Düzenleyici İşlemler 101
8. İçtihadı Birleştirme Kararları 102
B. Yazılı Olmayan Kaynaklar (Örf ve Adet Hukuku) 103
1. Genel Bakış 103
2. Unsurları 103
III. TALİ–BAĞLAYICI OLMAYAN (DOLAYLI) KAYNAKLAR 107
A. Yargısal İçtihatlar 107
B. Bilimsel İçtihatlar 108
IV. TÜRKİYE’DEKİ BELLİ BAŞLI KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ 109
BÖLÜM ÖZETİ 111
BÖLÜM SORULARI 112
Beşinci Bölüm
HUKUK KURALLARIN TÜRLERİ VE UYGULANMASI
I. HUKUK KURALLARININ TÜRLERİ 115
A. Emredici Hukuk Kuralları 115
B. Yetki Verici Hukuk Kuralları 116
C. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları 117
D. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları 118
E. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları 119
II. HUKUK KURALLARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 119
A. Ülkesellik (Mülkilik) İlkesi 120
B. Kişisellik (Şahsilik) İlkesi 120
III. HUKUK KURALLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 121
A. Hukuk Kurallarının Yürürlüğe Girmesi 121
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kaldırılması 121
1. Kendiliğinden Yürürlükten Kalkma 122
2. Başka Bir Kanunla Yürürlükten Kalkma (İlga) 122
a. Açık (Sarih) İlga 123
b. Örtülü (Zimni) İlga 123
3. İptal Edilmesi Nedeniyle Yürürlükten Kalkma 124
C. Kanunların Geçmişe Yürümemesi Prensibi ve İstisnaları 125
IV. HUKUK KURALLARININ ANLAM BAKIMINDAN UYGULANMASI 126
A. Yorum Türleri 127
1. Yasama Yorumu 127
2. Yürütme Yorumu 127
3. Yargı Yorumu 128
4. Bilimsel Yorum 128
B. Yorum Yolları 129
1. Sözel Yorum 129
2. Tarihsel Yorum 130
3. Sistematik Yorum 130
4. Amaçsal Yorum 130
C. Yorum Yaparken Kullanılan Muhakeme İlkeleri 131
1. Kıyas 131
2. Evleviyet (Öncelikle Uygulama Kuralı) 132
3. Aksiyle İspat 133
D. Hakimin Hukuk Yaratması ve Takdir Yetkisi 134
1. Hakimin Hukuk Yaratması 134
2. Hakimin Takdir Yetkisi 136
E. Hukuk Kurallarının Müeyyidesi 138
1. Genel Bakış 138
2. Müeyyide Türleri 138
a. Kamu Hukuku Müeyyideleri 138
b. Özel Hukuk Müeyyideleri 142
BÖLÜM ÖZETİ 146
BÖLÜM SORULARI 150
Altıncı Bölüm
HAK
I. HAK KAVRAMI 153
A. Genel Bakış 153
B. Hak Kavramı Açıklayan Teoriler 154
1. İrade Kuramı 154
2. Menfaat Kuramı 155
3. Karma Kuram 155
II. HAKLARIN TASNİFİ 156
A. Kamu Hakları 157
1. Negatif Statü Hakları 157
2. Pozitif Statü Hakları 157
3. Aktif Statü Hakları 158
B. Özel Haklar 158
1. Niteliklerine Göre Özel Haklar 158
a. Mutlak Haklar 158
b. Nispi Haklar 160
2. Konularına Göre Özel Haklar 162
a. Malvarlığı Hakları 162
b. Şahıs Varlığı Hakları 162
3. Devredilebilir Olup Olmamasına Göre Özel Haklar 163
a. Devredilebilen Haklar 163
b. Devredilemeyen Haklar 163
4. Etki Ettiği Hukuki Sonuca Göre Özel Haklar 164
a. Yenilik Doğuran Haklar 164
b. Yenilik Doğurmayan Haklar 165
III. HAKLARIN KAZANILMASI, KULLANILMASI, KAYBEDİLMESİ VE KORUNMASI 165
A. Hakların Kazanılması 165
1. Hakların Kazanılma Sebepleri 165
a. Hukuki Olay 165
b. Hukuki Fiil 166
c. Hukuki İşlem 166
2. Hakların Kazanılma Biçimleri 166
a. Aslen Kazanma 166
b. Devren Kazanma 167
c. Tesisen Kazanma 167
3. Hakların Kazanılmasında Subjektif İyiniyetin Önemi 167
B. Hakların Kullanılması 170
1. Objektif İyiniyet 170
2. Hakkın Kötüye Kullanılması 171
3. Kanuna Karşı Hile 172
C. Hakların Kaybedilmesi 172
D. Hakların Korunması 173
1. Kişinin Kendisi Tarafından Hakkını Koruması 173
a. Meşru Müdafaa 173
b. Zorda Kalma Hali 174
c. Güç Kullanma 175
2. Devlet Tarafından Korunması 175
3. Uluslararası Düzeyde Korunması 178
BÖLÜM ÖZETİ 180
BÖLÜM SORULARI 182
Kaynakça 185
Kavramlar Dizini 191 |