|
İÇİNDEKİLER
Önsöz 5 Kısaltmalar 19 Giriş I. GENEL AÇIKLAMA 23 II. KONUNUN ÖNEMİ 25 III. ÇALIŞMANIN AMACI VE KAPSAMI 27 IV. İNCELEME YÖNTEMİ VE PLANI 28 Birinci Bölüm
GENEL OLARAK
FİKİR VE SANAT HUKUKUNUN GELİŞİMİ
FİKİR VE SANAT ESERİ VE ESER SAHİBİ § 1. FİKRÎ HAKKIN KORUNMASINA İLİŞKİN HUKUK KURALLARININ GELİŞİMİ 31 I. ULUSAL HUKUK DÜZENLEMELERİ YÖNÜNDEN 31 A. Eski Hukuk Sistemlerinde Fikrî Hakka Bakış Açısı 31 B. Matbaanın İcadından Sonraki Dönem 33 1. İmtiyazlar Dönemi 33 2. Ulusal Kanunlaştırma Hareketleri Dönemi 36 C. Türk Hukukunda Fikrî Haklarla İlgili Düzenlemelerin Evrimi 38 II. ULUSLARARASI HUKUK DÜZENLEMELERİ YÖNÜNDEN 41 A. Evrensel Nitelikli Uluslararası Düzenlemeler 42 1. Bern Sözleşmesi 42 2. Evrensel Fikrî Haklar Sözleşmesi (UCC) 44 3. WIPO-Dünya Fikrî Mülkiyet Teşkilatı Fikrî Haklar Anlaşması 45 4. Dünya Ticaret Örgütü (WTO)-Sahte Mal Ticareti Dahil Ticaretle Bağlantılı
Fikrî Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) 47 B. Bölgesel Nitelikli Uluslararası Düzenlemeler 49 1. Amerika Kıtası Ülkeleri Arasında Yapılan Sözleşme ve Anlaşmalar 50 2. Avrupa Topluluğu Hukukunda Fikrî Haklara İlişkin Düzenlemeler 51 III. TÜRKİYE’NİN ULUSLARARASI HUKUK KARŞISINDAKİ DURUMU 53 § 2. FİKİR VE SANAT ESERİ KAVRAMI VE HUKUKEN KORUNAN ESER TÜRLERİ 55 I. ESERİN TANIMI 55 II. ESERİN UNSURLARI 56 A. Sübjektif Unsur (Esasa İlişkin Şart) 57 B. Objektif Unsur (Şekle İlişkin Şart) 60 III. HUKUKEN KORUNAN ESER TÜRLERİ 61 A. İlim ve Edebiyat Eserleri 62 B. Musiki Eserleri 63 C. Güzel Sanat Eserleri 65 D. Sinema Eserleri 67 E. İşlenme Eserler 72 § 3. FİKİR VE SANAT ESERİ SAHİBİ 77 I. GENEL OLARAK 77 II. ESER SAHİPLİĞİ TÜRLERİ 78 A. Eseri Bilfiil Meydana Getirenin Eser Sahipliği 79 1. Tek Kişinin Eser Sahipliği 79 2. Birden Çok Kişinin Eser Sahipliği 80 a. Müşterek Eser Sahipliği 81 b. İştirak Halinde Eser Sahipliği 82 c. Sinema Eseri Sahipliği 83 B. Başkasının Meydana Getirdiği Eser Üzerindeki Sahiplik 86 2. Tüzel Kişilerin Eser Sahipliği 86 C. Eser Sahipliği Karineleri (Farazî Eser Sahipliği) 88 III. ESER SAHİPLERİNİN ÖRGÜTLENMESİ (MESLEKÎ BİRLİKLER) 89 İkinci Bölüm
FİKRÎ HAKLAR VE KAPSAMI § 4. FİKRÎ HAKKIN TANIMI, KONUSU, ÖZELLİKLERİ, HUKUKÎ NİTELİĞİ VE İÇERDİĞİ YETKİLER 93 I. GENEL OLARAK FİKRÎ HAK KAVRAMI 93 A. Tanım ve Terminoloji 93 B. Fikrî Hakkın Niteliği 96 II. FİKRÎ HAKKIN KONUSU VE ÖZELLİKLERİ 98 A. Konusu 98 B. Fikrî Hakkın Özellikleri 100 1. Gayrimaddî Şeyler Üzerinde Kurulma 100 2. Tecessüm Ettikleri Maddeden Bağımsızlık 101 3. Mutlak Haklardan Olma 102 4. Sınırlandırılabilir Olma 103 5. Bölünebilir Olma 104 6. Antirekabetçi Nitelik 104 III. FİKRÎ HAKKIN HUKUKÎ NİTELİĞİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLER 106 A. Fikrî Hakkın Hukukî Niteliğine Dair Genel Görüşler 106 B. Fikrî Hak Konusundaki Kıta Avrupası ve Anglosakson Hukuku Yaklaşımları 110 1. Kıta Avrupası Hukuk Yaklaşımları (Droit d’auteur) 110 2. Angloamerikan Hukuku Yaklaşımları (Copyright) 113 C. Fikrî Hakkın Niteliği Konusunda Türk Hukukundaki Görüşler 118 III. FİKRÎ HAKKIN ESER SAHİBİNE VERDİĞİ YETKİLER 120 A. Yabancı Hukuk Sistemlerindeki Durum 120 B. Türk Hukukundaki Durum 122 § 5. MANEVÎ HAKLAR VE BU HAKLARIN ESER SAHİBİNE BAHŞETTİĞİ YETKİLER 125 I. GENEL OLARAK MANEVÎ HAK KAVRAMI 125 A. Tanım ve Terminoloji 125 B. Manevî Haklara Sağlanan Korumanın Tarihçesi 126 II. MANEVÎ HAKLARIN KAPSAMINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER 128 A. Yabancı Hukuk Düzenlemeleri 128 B. Manevî Hakların Türk Hukukunda Düzenlenişi 129 III. MANEVÎ HAKKIN ESER SAHİBİNE BAHŞETTİĞİ YETKİLER 132 A. Eseri Kamuya Sunma Hakkı (Le Droit de Divulgation) 132 1. Eseri Kamuya Sunup Sunmama Yetkisi 133 2. Eserin Kamuya Sunulma Zamanı ve Tarzını Belirleme Yetkisi 135 3. Eserin Muhtevası Hakkında Bilgi Verme Yetkisi 137 4. Eserin Kamuya Sunulmasını Menetme Yetkisi 138 B. Eser Sahipliğinin Tanınmasını İsteme Hakkı (Droit Paternité) 140 C. Eserin Bütünlüğünü Koruma Hakkı (Integrity Right) 145 D. Eserin Aslına Erişim Hakkı (Right of Access to Original Work) 152 § 6. MALÎ HAKLAR VE BU HAKLARIN ESER SAHİBİNE BAHŞETTİĞİ YETKİLER 156 I. GENEL OLARAK MALÎ HAK KAVRAMI 156 A. Malî Hakkın Tanımı 156 B. Malî Hakların Belirleyici Özellikleri 157 II. MALÎ HAKLARIN KAPSAMINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER 159 A. Yabancı Hukuk Düzenlemeleri 159 B. Malî Hakların Türk Hukukunda Düzenlenişi 161 III. MALÎ HAKLARIN ESER SAHİBİNE BAHŞETTİĞİ YETKİLER 162 A. İşleme Hakkı 162 B. Çoğaltma Hakkı (Reproduction) 164 1. Genel Olarak 164 2. Çoğaltma Hakkının İçerdiği Yetkiler 165 C. Yayma Hakkı (Distribution Right) 170 1. Genel Olarak 170 2. Yayma Hakkının İçerdiği Yekiler 171 3. Yayma Hakkının Devredilmesi 176 D. Temsil Hakkı (Representation Right) 177 1. Genel Olarak 177 2. Temsilin Türleri 180 3. Temsil Hakkının İçerdiği Yetkiler 181 a. Eserin Umumî Mahallerde Okunması Yetkisi (Right Of Public Recitation) 181 b. Sahnelemek ve Seslendirmek (Représentation et Éxécution/Performance) 181 c. Göstermek ve Teşhir Etmek (Right Of Exhibition) 182 d. Temsilin Umuma Arz Edilmek Üzere Nakli Yetkisi 183 4. Temsil Hakkının Devri 183 E. Eseri Kamuya Elektronik Yöntemlerle İletim Hakkı (Public Communication /
E-rights) 185 1. Genel Olarak 185 2. Eseri Kamuya İletim Hakkının Tanımı 187 3. Eseri Kamuya İletim Hakkının İçerdiği Yetkiler 189 a. Eseri Radyo ve Televizyon ya da Uydu ve Kablo Gibi Telli veya Telsiz Yayın Yapan Kuruluşlar Vasıtasıyla Kamuya İletme Yetkisi 190 b. Eserin Dijital İletim Dahil İşaret, Ses ve/veya Görüntü Nakline Yarayan Diğer Araçlarla Yayınlanması 191 c. Telli veya Telsiz Her Türlü Araçlarla Yayımlanmış Eserlerin Yeniden Yayınlanması 191 d. Gerçek Kişilerin, Seçtikleri Yer ve Zamanda Erişimlerine İmkan Sağlamak Suretiyle Eserin Kamuya İletimi 192 4. Eseri Kamuya İletim Hakkının Devri 194 F. Pay ve Takip Hakkı (Droit De Suite) 194 1. Genel Olarak 194 2. Yabancı Hukukta Durum 198 § 7. BAĞLANTILI HAKLAR VE BU HAKLARIN HAK SAHİBİNE BAHŞETTİĞİ YETKİLER 199 I. GENEL OLARAK BAĞLANTILI HAKLARIN MAHİYETİ 199 A. Genel Olarak 199 B. Bağlantılı Hakların Hukukî Mahiyeti 200 II. BAĞLANTILI HAKLARA TANINAN KORUMANIN GELİŞİMİ VE BU ALANDAKİ ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 201 A. Genel Olarak 201 B. Roma Sözleşmesi 202 C. Fonogram Yapımcıları Hakkında Cenevre Sözleşmesi 203 D. WIPO İcralar ve Fonogramlar Anlaşması 204 E. Uyduyla İletilen Program Sinyallerinin Dağıtımına Dair Brüksel Sözleşmesi 206 F. Avrupa Konseyi Öncülüğünde Yapılan Anlaşmalar 207 1. Televizyon Filmleri Vasıtasıyla Program Değişimine Dair Avrupa Anlaşması 208 2. Televizyon Yayınlarının Korunması Hakkında Avrupa Anlaşması 209 3. Korsan Yayınların Engellenmesine Dair Avrupa Anlaşması 209 4. Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi 210 III. HUKUK SİSTEMİMİZ AÇISINDAN BAĞLANTILI HAKLARIN TÜRLERİ, HAK SAHİPLERİ VE İÇERDİĞİ YETKİLER 211 A. Genel Olarak 211 B. Komşu Haklar ve Komşu Hak Sahipleri 213 1. İcracı Sanatçılar ve Hakları 214 a. İcracı Sanatçı Kavramı 214 b. İcracı Sanatçıya Tanınan Haklar 216 c. Eser Sahibinin Hakları ile İcracı Sanatçının Hakları Arasındaki İlişki 219 d. İcra Üzerindeki Hakların Kullanılmasının Devri 221 2. Fonogram Yapımcısı ve Hakları 222 a. Fonogram Yapımcısı Kavramı 223 b. Fonogram Yapımcısına Tanınan Haklar 224 3. Radyo ve Televizyon Yayın Kuruluşlarının Hakları 228 a. Radyo-Televizyon Kuruluşu Kavramı 228 b. Radyo-Televizyon Kuruluşlarının Yayınları Üzerindeki Hakları 229 B. Film Yapımcısının Hakları 232 1. Genel Olarak 232 2. Film Yapımcısı Kavramı 234 a. Hakkın Niteliği 234 b. Film Yapımcısının Hakları 235 Üçüncü Bölüm
FİKRÎ HAKLARIN SINIRLANDIRILMASI § 8. GENEL OLARAK FİKRÎ HAKLARIN SINIRLANDIRILMASI VE SINIRLANDIRMA TÜRLERİ 237 I. GENEL OLARAK 237 II. FİKRÎ HAKLARI SINIRLANDIRAN KURALLAR VE SINIRLAMA TÜRLERİ 239 § 9. FİKRÎ HAKLARIN SÜRE YÖNÜNDEN SINIRLANDIRILMASI 241 I. FİKRÎ HAKLARIN SÜRELİ OLUŞUNUN NEDENİ VE SÜRELERİN UZUNLUĞU SORUNU 241 A. Genel Olarak 241 B. Fikrî Hakların Süre Yönünden Sınırlandırılmasının Nedenleri 242 C. Koruma Süresinin Uzunluğu Sorunu 244 1. Uluslararası Düzenlemelerde Süreler 246 2. Koruma Sürelerinin Hukuk Sistemimizde Düzenlenişi 249 II. MALÎ HAKLARA İLİŞKİN KORUMA SÜRELERİ 250 A. Genel Olarak 250 B. Malî Hakların Korunması Süreleriyle İlgili Özel Durumlar 251 1. Eser Sahipleri Yönünden 251 a. Gerçek Kişi Eser Sahipleri 251 b. Tüzel Kişilerin Eser Sahipliği 254 2. Eser Türleri Yönünden 255 a. Asıl Eser-İşlenme Eser Yönünden 255 b. Diğer Eserler Yönünden 256 III. MANEVÎ HAKLARA İLİŞKİN KORUMA SÜRELERİ 258 A. Genel Olarak 258 B. Türk Hukukunda Manevî Hakların Korunma Süreleri 259 IV. KORUMA SÜRELERİNİN HESAPLANMASI 261 V. BAĞLANTILI HAKLARIN KORUNMASINA İLİŞKİN SÜRELER 263 VI. KORUMA SÜRELERİNİN DOLMASININ HUKUKÎ SONUÇLARI 265 A. Malî Haklar Yönünden 265 B. Manevî Haklar Yönünden 267 § 10. FİKRÎ HAKLARIN KAMUSAL MÜLAHAZALARLA SINIRLANDIRILMASI 268 I. KAMUSAL MÜLAHAZALARLA YAPILAN SINIRLAMALARIN MAHİYETİ 268 A. Genel Olarak 268 B. Konunun Türk Hukukunda Düzenleniş Şekli 270 II. ESER ÜZERİNDE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE TAM YARARLANMA SERBESTİSİ VEREN SINIRLANDIRMALAR 272 A. Genel Olarak Serbest Yararlanma Kavramı 272 B. Yasama, Yürütme ve Yargı İşlemi Niteliğindeki Eserlerden Serbest Yararlanma 273 1. Genel Olarak 273 2. Tam Yararlanma Serbestisine Konu Ürünlerin Eser Niteliği 274 3. Bu Tür Eserlerden Tam Yararlanmanın Mahiyeti 275 C. Kamuya Ait Diğer Eserlerden Yararlanma Esasları 279 III. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KISMÎ YARARLANMA SERBESTİSİ VEREN SINIRLANDIRMALAR 282 A. Eğitim ve Öğretim Amacıyla Serbest Yararlanma 2 83 1. Genel Olarak 283 2. Eğitim-Öğretim Amacıyla Eseri Temsil Serbestisi ve Şartları 284 a. Temsile Konu Eser Bakımından 285 b. Temsilin Yapılacağı Yer Bakımından 287 d. Kaynak Gösterme (Adın Belirtilmesi) Mecburiyeti Bakımından 288 3. Eğitim-Öğretim Amacıyla Seçme ve Toplama Eserler Meydana Getirmek İçin İktibas Serbestisi 288 a. Genel Olarak İktibas Kavramı 288 b. Eğitim-Öğretim Amacıyla Tanınan İktibas Serbestisinin Şartları 291 ba. İktibasa Konu Eser Yönünden 293 bc. İktibasın Nispeti Yönünden 294 bd. Kaynak Gösterme Mecburiyeti 296 4. Eserin Okullara Mahsus Radyo-Televizyon Yayınlarında Kullanılması Serbestisi ve Şartları 297 a. İktibasa Konu Eser Yönünden 297 b. İktibasın Amacı Yönünden 299 c. İktibas Nispeti Yönünden 299 d. Kaynak Gösterme Mecburiyeti 300 B. Eserden Bilimsel ve Kültürel İhtiyaçlar İçin Yararlanma Serbestisi (Genel İktibas Kuralı) 300 1. Genel Olarak 3 00 2. İlim ve Edebiyat Eserlerinde İktibas Serbestisi ve Şartları 303 a. İktibasa Konu Eser Yönünden 303 b. İktibasın Amacı ve Nispeti Yönünden 305 c. İktibasın Şekli Yönünden 308 d. Kaynak Gösterme Mecburiyeti 310 3. Musiki Eserlerinde İktibas Serbestisi ve Şartları 311 a. İktibasa Konu Musiki Eseri Yönünden 312 b. İktibas Serbestisinin Kapsamı Yönünden 312 c. Kaynak Gösterme Mecburiyeti 314 4. Güzel Sanat Eserlerinde İktibas Serbestisi ve Şartları 314 a. İktibasa Konu Güzel Sanat Eserleri Yönünden 314 b. İktibas Edilebilecek Eserler Yönünden 315 c. İktibasın Amacı ve Kapsamı Yönünden 316 d. Kaynak Gösterme Mecburiyeti 317 C. Haber ve Bilgi Vermek Amacıyla Yararlanma Serbestisi 318 1. Genel Olarak 318 2. Söz ve Nutukların Haber ve Bilgi Verme Maksadıyla Kullanılması Serbestisi 318 3. Basın İktibasları 322 a. Basın Münderecatının Basın Tarafından İktibas Serbestisi 322 aa. Genel Olarak 322 ab. Haber ve Havadisleri İktibas Serbestisi 328 b. Basının Fikir ve Sanat Eserlerinden Haber ve Bilgi Verme Kapsamında Yararlanma Serbestisi 332 D. İrade Dışı Lisanslar ve Eser Sahibine İradesi Dışında Yüklenen Bazı Külfetler 337 1. İrade Dışı Lisanslar 337 a. Genel Olarak 337 b. Türk Hukuku ve İrade Dışı Lisanslar 340 ba. Kazaî veya Zorunlu Lisanslar 340 bb. Kanunî Lisanslar 341 2. Eser Sahibine İradesi Dışında Yüklenen Bazı Külfetler 342 a. Fikir ve Sanat Eserlerinin Tescili ve Tevdii Mecburiyeti 342 b. İşaret, Ses ve Görüntü Taşıyıcılarının Umumî Yerlerde Temsili İçin Bandrollenmesi Yükümlülüğü 345 c. Fikir ve Sanat Eserlerinin İşaretlenmesi ve Bazı Taşıyıcı Materyallerin İmali ve İthaline İlişkin Ödeme Yükümlülükleri 346 E. Devletin Eserden Faydalanma Yetkisi ve Eserin Kamuya Mal Edilmesi 348 IV. KAMU DÜZENİ MÜLAHAZASINA DAYANAN SINIRLAMALAR 350 A. Genel Olarak 350 B. Eser Üzerindeki Hakkın Kamu Mercilerince Kullanılması 352 C. Eser Sahibinin Haklarını Kullanmaktan Menedilmesi veya Kısıtlanması 359 I. GENEL OLARAK 359 II. ÇOĞALTMA HAKKININ SINIRLANDIRILMASI 362 A. Üçüncü Kişilere Tanınan Çoğaltma Yetkisinin Genel Şartları 363 1. Çoğaltmanın Şahsen Kullanmaya Mahsus Olarak Yapılması 363 2. Çoğaltmanın Eser Sahibinin Meşru Menfaatlerine Zarar Vermemesi ve Eserden Normal Yararlanmaya Aykırı Olmaması 368 a. Çoğaltılmış Eser Nüshalarının Şahsî İhtiyacın Üzerinde Olması 369 b. Şahsî İhtiyaç İçin Çoğaltılmış Eser Nüshalarının Ticarî Gaye ile Kullanılması 370 c. Çoğaltılmış Eserin Yayımlanması 371 3. Çoğaltmayı Yapan Kişi ve Çoğaltmada Kullanılan Teknikler 373 B. İlim, Edebiyat ve Musiki Eserleri Üzerindeki Çoğaltma Hakkının Sınırlandırılması 378 1. Genel Olarak İlim, Edebiyat ve Musiki Eserlerinin Çoğaltılması 378 2. Bilgisayar Programlarının Şahsen Kullanmaya Mahsus Olarak Çoğaltılması 378 a. Genel Olarak 378 b. Bilgisayar Programını Kullanabilecek Kişiler ve Kullanabilecekleri Yetkiler 381 ba. Bilgisayar Programını Kullanabilecek Kişiler 381 bb. Programın Hukukî Müktesibi ve Kullanma Hakkını Haiz Kişilere Tanınan Yetkiler 384 bba. Programı Normal Kullanma Yetkisi 384 bbb. Programının Düşünüldüğü Amaca Uygun Olarak Kullanılabilmesi İçin Çoğaltma ve İşleme Yetkisi 385 bbc. Programdaki Hataları Düzeltme 385 bbd. Bir Adet Yedek Kopya Çıkarma Yetkisi 385 bbe. Programın İşleyişini Gözlemleme Yetkisi 386 bbf. Ayrıştırma (Decompilation) Yetkisi 386 c. Bilgisayar Programlarının Çoğaltılması Yöntemleri ve Şahsî Yararlanma 386 ca. Bilgisayar Programının Sabit Diske Kopyalanması 388 cb. Bilgisayar Programının Sabit Olmayan Disklere Kopyalanması 389 cc. Bilgisayar Programının Ağ (Network) Üzerinde Kullanılması 390 cd. Araişlerliğin Sağlanması İçin Yapılacak Ayrıştırma (Decompilation) Kapsamında Çoğaltma 394 ce. Yazılım Kopyacılığı Yoluyla Yapılan Çoğaltmalar 397 C. Güzel Sanat Eserleri Yönünden Çoğaltma Hakkının Sınırlandırılması 3 98 1. Genel Olarak 398 2. Güzel Sanat Eserlerinin Hususî Menfaat Mülahazasıyla Çoğaltılması 400 a. Mimarî Eserlerin Hususî Menfaat Mülahazasıyla Çoğaltılması 400 b. Diğer Güzel Sanat Eserlerinin Hususî Menfaat Mülahazasıyla Çoğaltılması 402 D. Sinema Eserlerinin Hususî Menfaat Mülahazasıyla Çoğaltılması 405 III. İŞLEME HAKKININ SINIRLANDIRILMASI 406 A. Genel Olarak 406 B. İşleme Serbestisinden Yararlanma Şartları 407 C. Şahsî Kullanım Çerçevesinde İşlenebilecek Eser Türleri 408 IV. YAYMA HAKKININ SINIRLANDIRILMASI 409 A. Genel Olarak 409 B. Eseri Satım Yetkisinin Sınırlanması (İlk Satım ve Tükenme İlkesi) 411 1. İlk Satımın Eser Sahibinin İradesi Dairesinde Yapılmış Olması 412 2. İlk Satım veya Dağıtımın Ülke Toprakları İçerisinde Gerçekleşmiş Olması 414 C. Kiralama ve Ödünç Verme Hakkının Sınırlandırılması 415 1. Kiralama ve Ödünç Vermenin Tanımı 416 2. Tükenme İlkesi Karşısında Kiralama ve Ödünç Verme Hakkı 419 3. Kiralama ve Ödünç Vermeden Dolayı Eser Sahibine Yapılacak Ödeme 422 V. ESERİN TEMSİLİ VE ELEKTRONİK ARAÇLARLA KAMUYA İLETİM HAKKININ SINIRLANDIRILMASI 425 A. Genel Olarak 425 B. Eser Türüne Göre Temsilin ve Elektronik İletimin Caiz Olduğu Haller 428 1. İlim ve Edebiyat Eserleri ile Musiki Eserlerinin Temsili Serbesti 428 2. Güzel Sanat Eserlerinin Temsili Serbestisi 430 3. Sinema Eserlerinin Temsili ve İletimi Serbestisi 431 5.12.1951 TARİHLİ VE 5846 SAYILI FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU 433 Sonuç 473 Summary 483 Kaynaklar 485 Dizin 501 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
