İÇİNDEKİLER
Dördüncü Baskıya Önsöz 7
Üçüncü Baskıya Önsöz 9
İkinci Baskıya Önsöz 11
Önsöz 13
Kısaltmalar 21
GENEL KISIM
BİRİNCİ BÖLÜM
HAKSIZ TAHRİK KAVRAMI VE TANIMI – TARİHİ GELİŞİM
§ 1. HAKSIZ TAHRİK KAVRAMI VE TANIMI 23
A. Genel Anlamda Tahrik 23
B. Haksız Tahrik 23
C. Haksız Tahrik Tanımı 24
§ 2. TARİHİ GELİŞİM 24
A. Genel Olarak 24
B. Ceza Hukuku Dönemleri 25
I. İlkel Ceza Hukuku Dönemi 25
1. Genel Olarak 25
2. Eski Yunan Ceza Hukuku 25
3. Roma Ceza Hukuku 26
II. Müşterek Ceza Hukuku Dönemi 27
III. Yeni Zamanlar Ceza Hukuku Dönemi 30
IV. Modern Ceza Hukuku Dönemi 31
C. Türk Ceza Hukuku Tarihinde 32
I. Genel Olarak 32
II. İslâm Ceza Hukuku 32
III. Osmanlı Devleti Kanunları 33
İKİNCİ BÖLÜM
HAKSIZ TAHRİKİN PSİKOLOJİK VE HUKUKİ ESASI
§ 1. HAKSIZ TAHRİK VE PSİKOLOJİ 35
A. Genel Olarak 35
B. Heyecan (Affekt) 35
C. Ceza Psikolojisi Yönünden Suçluların Sınıflandırılması 38
§ 2. HAKSIZ TAHRİKİN HUKUKİ ESASI 40
A. Genel Olarak 40
B. Haksız Tahrikin Hukuki Esası Konusunda İleri Sürülen Görüşler 41
I. Takas Teorisi (Ausgleichsteorie) 41
II. Haksız Tahrikin Hukuki Esasını Kusura Dayandıran Görüşler 41
1. Genel Olarak 41
2. Subjektif Kusur Belirtileri (Die subjektive Schuldmerkmale) Görüşü 42
3. Objektif Kusur Belirtileri (Die objektive Schuldmerkmale) Görüşü 43
4. Karma Görüş 44
III. Haksız Tahrikin Hukuki Esasını Kusurun ve Hukuka Aykırılığın Kapsamının Azalmasında Gören Görüş 45
IV. Görüşümüz 46
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA HAKSIZ TAHRİK
§ 1. GENEL OLARAK 49
§ 2. FEDERAL ALMANYA 49
A. Genel Olarak 49
B. Kısmi İsnat Yeteneği 50
C. Cezanın Hesaplanması 51
D. Kasten Öldürmenin Hafif Hali (§ 213) 53
I. Genel Olarak 53
II. Haksız Tahrik Üzerine Öldürme (Birinci İhtimal) 54
1. Kötü Davranış veya Ağır Hakaret 54
2. Failin Kusuru Olmaksızın Tahrik Yapılmalıdır 55
3. Haksız Tahrike Hemen Mukabelede Bulunulmalıdır 56
III. Hafif Hal (İkinci İhtimal) 56
IV. Öldürmenin Hafif Halinde Kısmi İsnat Yeteneğinin Uygulama Alanı 57
1. Birinci İhtimalin Varlığında 57
2. İkinci İhtimalin Varlığında 57
E. Karşılıklı İşlenen Tahkirler (§ 199) 57
F. Askeri Ceza Kanununda Haksız Tahrik 58
§ 3. İSVİÇRE 59
A. Genel Olarak 59
B. Genel Haksız Tahrik (m. 48) 60
C. Heyecan İçerisinde Öldürme (m. 113) 61
D. Uygunsuz Davranış Üzerine Hakaret ve Hakarete Karşılık Verme (m. 177/2, 3) 62
§ 4. AVUSTURYA 63
A. Genel Olarak 63
B. Genel Haksız Tahrik (§ 34/1,b. 8) 64
C. Heyecan İçerisinde Öldürme (§ 76) 64
D. Haksız Davranışa Karşılık Verme (§ 115/3) 65
§ 5. İTALYA 66
§ 6. FRANSA 67
§ 7. POLONYA 68
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
HAKSIZ TAHRİK
§ 1. GENEL OLARAK 69
§ 2. HAKSIZ TAHRİKİN ŞARTLARI 70
A. Tahriki Teşkil Eden Bir Fiil Olmalıdır 70
B. Bu Fiil Haksız Olmalıdır 76
I. Genel Olarak 76
II. Taksirli Hareket 78
III. Hakkın Kullanılması 79
IV. İlk Haksız Hareketi Yapan ve Haksız Tahrik 81
V. Kusur Yeteneğine Sahip Olmayanların Hareketi 84
VI. Kişisel Cezasızlık 84
VII. Kültürel Algının Etkisi 85
VIII. Tahrike Neden Olan Haksız Fiilin Bağışlanması 86
C. Fail, Bu Fiil Sebebiyle Öfke veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmelidir 87
D. Failin İşlediği Suç Bu Ruhi Durumun Tepkisi Olmalıdır 90
I. Genel Olarak 90
II. Tepkinin Zamanı 90
III. Tepki ile Tahriki Doğuran Hareket Arasında Oran 92
IV. Suç Tahriki Yapana Karşı İşlenmelidir 93
V. Mefruz (Farazi) Tahrik 94
VI. Taksirli Suçlarda Tahrik 97
§ 3. HAKSIZ TAHRİKİN DERECESİ 98
§ 4. HAKSIZ TAHRİKİN DİĞER HALLERLE BİR ARADA BULUNABİLMESİ 101
A. Meşru Savunma 101
B. Kısmi Akıl Hastalığı 102
C. Tasarlama 103
I. Soğukkanlılık Teorisi 103
II. Plân Kurma Teorisi 104
III. Teemmül Teorisi 104
IV. Teorilerin Değerlendirilmesi ve Haksız tahrik 104
F. Haksız Tahrike İlişkin Bazı Özel Durumlar 107
I. Yaş Küçüklüğü 107
II. Takdiri Hafifletici Neden 107
III. Hata ve Sapma 108
IV. İştirak 109
V. Zincirleme Suç 110
VI. Kan Gütme Saiki 110
VII. Töre Saiki 111
VIII. Tazminat 112
ÖZEL KISIM
TÜRK CEZA KANUNUNDA VE ASKERİ CEZA KANUNUNDA ÖZEL HAKSIZ TAHRİK HALLERİ
§ 1. TÜRK CEZA KANUNUNDA ÖZEL HAKSIZ TAHRİK HALLERİ 115
A. Genel Olarak 115
B. HAKARET SUÇLARINDA HAKSIZ TAHRİK HALLERİ (TCK m. 129) 116
I. Genel Olarak 116
II. Kendi Haksız Hareketi ile Hakarete Sebebiyet Verme (TCK m. 129/1) 117
1. Tahrike Neden Olan Haksız Bir Fiilin Varlığı 117
2. Haksız Fiil, Faili Öfke Veya Şiddetli Elem Durumuna Sürüklemelidir 119
3. Failin, Haksız Tahrikin Neden Olduğu Bu Ruhi Durumun Tepkisi Olarak İşlediği Suç Hakaret Olmalıdır 120
III. Hakaretin Kasden Yaralama Suçuna Tepki Olarak İşlenmesi (TCK m. 129/2) 122
1. Genel Olarak 122
2. TCK m. 129/2’nin Uygulanma Şartları 124
a. Faile Karşı Kasten Yaralama Suçu İşlenmiş Olmalıdır 124
b. Fail, Öfke Veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmiş Olmalıdır 125
c. Failin Tepkisi Hakaret Şeklinde Olmalıdır 126
3. Mahkemenin Yetkisi 127
IV. Karşılıklı Tahkir (TCK m. 129/3) 129
1. Hukuki Niteliği 129
a. Takas Teorisine Dayanan Görüş 129
b. Meşru Savunmaya Dayanan Görüş 129
c. Şikâyet veya Davadan Zımnen Vazgeçmeye Dayanan Görüş 130
d. Cezalandırılabilme Unsurunun Bulunmamasına Dayanan Görüş 131
e. Kusurun Azalmasına Dayanan Görüş 131
f. Hukuka Aykırılığın ve Kusurun Kapsamının Daralmasına Dayanan Görüş 131
g. Görüşümüz 132
2. TCK m. 129/3’ün Uygulanma Şartları 132
a. İlk Tahkir Haksız Olmalıdır 132
b. Fail, Öfke veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmiş Olmalıdır 133
c. Tahkirler Karşılıklı Olmalıdır 135
aa. Faillerin Çokluğu 137
bb. Oran 138
d. Karşılıklı Olarak İşlenen Fiiller, TCK m. 125’de Düzenlenen Hakaret Suçu Olmalıdırlar 139
aa. İlk Failin Cezasının Kaldırılabilmesi Bakımından 140
bb. İkinci Failin (Karşılıkta Bulunan) Cezasının Kaldırılabilmesi Bakımından 141
3. Muhakeme Hukukuna İlişkin Sorunlar 143
a. Karşılıklı Tahkir Fiillerinin İspatı TCK m. 129/3'ün Uygulanabilmesi İçin Şart Değildir 143
b. TCK m. 129/3'ün Uygulanabilmesi İçin Şikâyet Gerekli Değildir 145
c. Mahkemenin Yetkisi 147
d. Muhakeme Masrafları 148
V. TCK m. 129’un Değerlendirilmesi 150
§ 2. ASKERİ CEZA KANUNUNDA HAKSIZ TAHRİK 150
YARGITAY KARARLARI 153
Yararlanılan Kaynaklar 225
Kavram Dizini 237 |