İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 13
Giriş 17
Birinci Bölüm
TIBBİ MÜDAHALE VE TIBBİ MÜDAHALEYE RIZA
§ 1. TIBBİ MÜDAHALE KAVRAMI 21
I. TANIMI 21
A. Mevzuatta Yapılan Tanımlar 22
B. Öğretide Yapılan Tanımlar 23
C. Yargı Kararlarında Yapılan Tanımlar 29
II. TARAFLARI 31
A. Hasta 31
B. Hekim 32
III. UNSURLARI 34
A. Tıp Mesleğini İcraya Yetkili Kişiler Tarafından Gerçekleştirilmesi 36
B. Kişinin Sağlık Refahının Sağlanması, Korunması veya Arttırılması Amaçlarına Yönelmesi 39
C. Tıp Biliminin Kural ve Standartlarına Uygun Olarak ve Tıbbın Sınırları İçinde Uygulanan Fiziki ve Ruhi Tüm Tıbbi Hareketlerden Oluşması 41
IV. TÜRLERİ 44
§ 2. TIBBİ MÜDAHALEYE RIZA KAVRAMI 47
I. RIZA KAVRAMI 47
II. TIBBİ MÜDAHALEYE RIZANIN TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ 51
A. Tanımı 53
B. Hukuki Niteliği 56
III. TIBBİ MÜDAHALEYE RIZANIN GEÇERLİLİK UNSURLARI VE ŞEKLİ 58
A. Geçerlilik Unsurları 58
1. Tıbbi Müdahaleye Yönelik Olması ve Açıklanması 61
2. Rıza Ehliyeti 62
3. Aydınlatmaya Dayanması 67
4. Hukuka Uygun Olması 71
B. Şekli 72
IV. TIBBİ MÜDAHALEYE RIZANIN GERİ ALINMASI VE ESİRGENMESİ 75
A. Geri Alınması 76
B. Esirgenmesi 77
C. Rızanın Geri Alınması ve Esirgenmesinin Ötenaziyle İlgisi 79
İkinci Bölüm
TIBBİ MÜDAHALEYE RIZANIN HASTA DIŞINDA BİR KİMSE
TARAFINDAN AÇIKLANMASI
§ 3. RIZANIN TEMSİLCİ TARAFINDAN AÇIKLANMASI 83
I. TIBBİ MÜDAHALEYE RIZA VE TEMSİL 83
II. HASTANIN TIBBİ TEMSİLCİ ATAMASI VE HASTA TASARRUFU 87
A. Hastanın Ayırt Etme Gücüne Sahip Olduğu Dönemde Tıbbi Temsilcinin Durumu 87
B. Hastanın Ayırt Etme Gücünü Kaybettiği Dönemde Tıbbi Temsilcinin Durumu 89
C. Hasta Tasarrufu 92
§ 4. KÜÇÜKLERİN VE KISITLILARIN DURUMU 105
I. KÜÇÜKLERİN DURUMU 105
A. Ayırt Etme Gücü Olmayan Küçüklerin Durumu 108
B. Ayırt Etme Gücüne Sahip Küçüklerin Durumu 114
C. Tıbbi Müdahaleye Rıza Açısından Velayetin Kullanılması 120
D. Küçükler Açısından Özellik Gösteren Bazı Tıbbi Müdahaleler 126
1. Zorunlu Aşı ve Topuk Kanı 127
2. Sünnet 132
3. Kan Nakli 138
II. KISITLILARIN DURUMU 142
A. Ayırt Etme Gücü Olmayan Kısıtlıların Durumu 144
B. Ayırt Etme Gücüne Sahip Kısıtlıların Durumu 148
Üçüncü Bölüm
CİNSİYETE VE ÜREME HAKKINA İLİŞKİN
TIBBİ MÜDAHALELERDE RIZA
§ 5. CİNSİYETE İLİŞKİN TIBBİ MÜDAHALELERDE RIZA 153
I. CİNSİYET DEĞİŞİKLİĞİ 153
A. TMK’nın Yürürlüğü Öncesinde 155
B. TMK’ya Göre Cinsiyet Değişikliği 159
1. Cinsiyet Değişikliğine İlişkin Tıbbi Müdahaleye İzin Verilmesinin Şartları 161
2. Cinsiyet Değişikliğine İlişkin Tıbbi Müdahalenin Sonuçları 167
II. KASTRASYON 171
A. Türleri 171
B. Nüfus Planlaması Hakkında Kanun’da Kastrasyon 172
C. Cinsel Suçlardan Hüküm Giymiş Kişiler Hakkında Kastrasyon 175
§ 6. ÜREME HAKKINA İLİŞKİN TIBBİ MÜDAHALELERDE RIZA 179
I. ÜREME HAKKI 179
II. ÜREMEYE YARDIMCI TEDAVİ UYGULAMALARI 180
A. Başlıca ÜYTE Uygulamaları 187
B. Türk Hukuku’nda İzin Verilen ÜYTE Uygulamaları 193
1. Homolog Döllenme 193
2. Çiftin Çocuk Sahibi Olamaması 198
3. Üreme Hücresi ve Gonad Dokusu Saklanmasının Şartları 200
C. ÜYTE Uygulamalarına Rıza 201
III. GEBELİĞİN SONA ERDİRİLMESİ VE STERİLİZASYON 208
A. Gebeliğin Sona Erdirilmesi 209
1. Tanımı 211
2. Türleri 212
3. Gebeliğin Sona Erdirilmesinde Rıza Sorunları 215
B. Sterilizasyon 226
Dördüncü Bölüm
KANUN GEREĞİ VEYA MAHKEME KARARIYLA
GERÇEKLEŞTİRİLEN TIBBİ MÜDAHALELERDE RIZA
§ 7. KANUN GEREĞİ GERÇEKLEŞTİRİLEN TIBBİ MÜDAHALELERDE RIZA 235
I. ACİL TIBBİ MÜDAHALELER VE VARSAYILAN RIZA 235
A. Acil Tıbbi Müdahaleler 236
B. Varsayılan Rıza 239
II. KAMU SAĞLIĞININ KORUNMASINA YÖNELİK TIBBİ MÜDAHALELER 247
A. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve Sıtmanın İmhası Hakkında Kanun’da Düzenlenen Tıbbi Müdahaleler 248
B. Evlilik Öncesi Sağlık Raporu Alınması İçin Gerekli Olan Tıbbi Müdahaleler 248
C. Sürücülerin Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanımı Hakkında Düzenlenen Rapor İçin Gerekli Olan Tıbbi Müdahaleler 250
III. CEZA İNFAZ KURUMLARINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN MÜDAHALELER 251
§ 8. MAHKEME KARARIYLA GERÇEKLEŞTİRİLEN TIBBİ MÜDAHALELERDE RIZA 253
I. HUKUK YARGISI KARARIYLA 253
A. Soybağının Belirlenmesi Amacıyla 254
1. TMK Gereğince 255
a. Rıza Gösterme Yükümlülüğünün Şartları 256
b. Rıza Gösterme Yükümlülüğüne Aykırılığın Sonuçları 260
2. HMK Gereğince 261
3. Değerlendirme 263
B. Akıl Sağlığı Hakkında Resmi Sağlık Kurulu Raporu Alınması Amacıyla 271
1. Akıl Hastalığı Nedeniyle Boşanma Kararı Verilebilmesi Amacıyla 271
2. Akıl Hastalığı veya Akıl Zayıflığı Nedeniyle Kısıtlama Kararı Verilebilmesi Amacıyla 274
3. Akıl Hastalığı veya Zayıflığı Nedeniyle Kısıtlanan Kişi Üzerindeki Vesayetin Kaldırılması Amacıyla 283
C. Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması 285
1. Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanmasının Şartları 288
a. Kişiye İlişkin Şartlar 288
b. Toplum İçin Tehlike Oluşması 290
c. Kişinin Korunmasının Başka Şekilde Sağlanamaması 291
2. Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanmasının Sonuçları 291
3. Değerlendirme: Akıl Hastalarının Rıza Aranmaksızın Tedavisi 293
D. Şiddetin Önlenmesi Amacıyla 300
1. İstanbul Sözleşmesi Gereğince 300
2. 6284 Sayılı Kanun Gereğince 301
3. Değerlendirme 305
II. CEZA YARGISI KARARIYLA 307
A. Akıl Hastalığı Nedeniyle 308
B. Bağımlılık Nedeniyle 309
C. Fuhuş Nedeniyle 310
D. Beden Muayenesi Nedeniyle 312
Beşinci Bölüm
ÜÇÜNCÜ KİŞİ YARARINA TIBBİ MÜDAHALELERDE RIZA
§ 9. ORGAN VE DOKU NAKLİNE RIZA 317
I. GENEL OLARAK ORGAN VE DOKU NAKLİ 317
II. YAŞAYAN VERİCİDEN ORGAN VE DOKU ALINMASI 321
III. ORGAN VE DOKU VERİCİSİ OLABİLECEK KİŞİLER 325
IV. ORGAN VE DOKU ALINMASINA RIZA 332
Sonuç 341
Kaynakça 353
Kavramlar Dizini 381 |