İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
İKİNCİ BASKI İÇİN ÖNSÖZ 7
ÖNSÖZ 9
İÇİNDEKİLER 13
KISALTMALAR 17
GİRİŞ 19
I. GENEL OLARAK 19
II. HUKUK EĞİTİMİNDE İNSAN HAKLARI 20
BİRİNCİ BAŞLIK
KAVRAMLAR
I. “İNSAN HAKLARI” 23
A. Genel Olarak 23
B. İnsan Haklarının Tanımı 25
C. Çeşitli Boyutlarıyla İnsan Hakları – Pozitif Hukuk İlişkisi 29
D. İnsan Haklarının Dinamizmi ve Oluşum Süreci 34
E. İnsan Haklarının Zaman ve Mekânla İlişkisi 37
F. İnsan Haklarının Özellikleri / Nitelikleri 40
1) Evrensellik 41
2) Bireysellik 47
3) Dokunulmazlık 51
4) Mutlaklık 52
5) Devredilmezlik ve Vazgeçilmezlik 55
6) İnsan Haklarının Üstünlüğü 56
7) İktidar – İnsan Hakları Karşıtlığı (Devlete Karşı İleri Sürülen
İddialar Niteliğinde Olma) 57
II. İNSAN HAKLARIYLA İLİŞKİLİ DİĞER KAVRAMLAR 59
A. “Özgürlük” ve “Hak” Kavramları ve İkisi Arasındaki İlişki 59
B. Kamu Özgürlükleri 66
C. İnsan Onuru 68
İKİNCİ BAŞLIK
BAŞLICA İNSAN HAKLARI SINIFLANDIRMALARI &
UYGULAMAYA YANSIMALARI
I. GENEL OLARAK 71
II. KLASİK İNSAN HAKLARI TASNİFİ 72
A. Negatif Statü Hakları 73
B. Pozitif Statü Hakları 77
C. Aktif Statü Hakları 79
D. Bu Ayrımın Eleştirisi 81
III. KUŞAKLARA GÖRE İNSAN HAKLARI TASNİFİ 85
A. Tarihsel Süreç 88
B. Birinci Kuşak Haklar 90
C. İkinci Kuşak Haklar 92
D. Üçüncü Kuşak Haklar 96
E. Yeni Talepler, Yeni Haklar, Yeni Kuşaklar 101
IV. BİREYSEL HAKLAR / KOLEKTİF HAKLAR AYRIMI 105
V. KONULARINA GÖRE İNSAN HAKLARI TASNİFİ 108
VI. 1982 ANAYASASI’NDA BENİMSENEN TASNİF 110
ÜÇÜNCÜ BAŞLIK
İNSAN HAKLARI VE DEVLET
I. GENEL OLARAK 113
II. BİREY VE DEVLET ARASINDAKİ BİR İLİŞKİ OLARAK İNSAN HAKLARI 113
A. İnsan Haklarının Yükümlüsü 113
B. İnsan Hakları: İki Taraflı Bir İlişki 115
C. İnsan Haklarının Dikey ve Yatay Etkisi 118
D. İnsan Haklarıyla İlgili Temel Bir Çelişki 123
III. DEVLETİN İNSAN HAKLARINA İLİŞKİN OLARAK ÜSTLENDİĞİ EDİM
TÜRLERİ 125
A. Pozitif ve Negatif Edimler 125
B. Saygı Gösterme, Koruma ve Gereğini Yerine Getirme Edimleri 126
1) İnsan Haklarına “Saygı Gösterme” Edimi 128
2) İnsan Haklarını “Koruma” Edimi 130
3) Devletin İnsan Hakları Konusunda “Gereğini Yerine Getirme”
Edimi 132
a) Gerekli Koşulları Sağlama Edimi 133
b) Doğrudan Sağlama Edimi 134
C. Esasa ve Usule İlişkin Edimler 135
DÖRDÜNCÜ BAŞLIK
TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN DÜZENLENMESİ
VE SINIRLANDIRILMASI
I. GENEL OLARAK 137
II. İNSAN HAKLARININ “DÜZENLENMESİ” 137
III. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN “SINIRLANDIRILMASI”NIN ANLAMI 143
IV. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN “SINIRLARI” 144
A. Doğal/İçkin/Nesnel Sınırlar 144
B. Hakların Kötüye Kullanılamaması 146
C. Sınırlandırmanın Gerekliliği 148
V. HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN DÜZENLENMESİNE İLİŞKİN REJİMLER 149
A. Önleyici Rejimler 150
1. Basit Önleme Rejimi / Bildirim Rejimi 150
2. Düzenleyici Önleme Rejimi 152
3. Yasaklayıcı Önleme Rejimi 153
B. Düzeltici Rejim / Serbestlik Rejimi 153
VI. SINIRLAMA REJİMLERİ 154
A. Temel Hak ve Özgürlüklerin Genel Sınırlama Rejimi 155
1. Kanunla Sınırlama İlkesi /Kanunilik İlkesi 156
2. Nedensellik /Sebebe Bağlılık İlkesi 158
3. Sınırlamanın Ölçüsü ya da “Sınırlamanın Sınırı” 159
B. Olağanüstü Hallerde Sınırlandırma Rejimi 161
VII. 1982 ANAYASASI’NA GÖRE TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN
SINIRLANDIRILMASI 163
A. Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması Genel Rejimi: Anayasanın
13. Maddesi 163
B. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılamaması 167
C. 1982 Anayasası’na Göre Temel Hak ve Özgürlüklerin Olağanüstü
Hallerde Sınırlandırılması Rejimi 168
BEŞİNCİ BAŞLIK
HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN BİRBİRLERİYLE İLİŞKİSİ
I. GENEL OLARAK 171
II. HAKLARINBÜTÜNLÜĞÜ,BÖLÜNMEZLİĞİ,KARŞILIKLIBAĞIMLIĞIĞI 171
III. HAKLARIN ÇATIŞMASI, DENGELENMESİ, YARIŞMASI 173
A. Hakların Çatışması ve Dengelenmesi 173
B. Hakların Yarışması 179
ALTINCI BAŞLIK
TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN YORUMU VE YORUM İLKELERİ
I. GENEL OLARAK 181
II. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERE İLİŞKİN NORMLARIN YORUMUNUN ÖZEL
GÖRÜNÜMÜ 183
III. ÖZGÜRLÜK LEHİNE YORUM YA DA IN DUBIO PRO LIBERTATE 184
IV. ÖZGÜRLÜK KURAL, SINIRLAMA İSTİSNADIR 185
V. İSTİSNALAR DAR YORUMLANIR 187
VI. YORUM YOLUYLA YENİ İSTİSNA TÜRETİLEMEZ 188
VII. AÇIKÇA YASAKLANMAYAN, SERBESTTİR 189
VIII. YETKİ DAR, ÖZGÜRLÜK GENİŞ YORUMLANIR 190
IX. NORM ÇATIŞMASI HALİNDE ÖZGÜRLÜK LEHİNE OLAN NORM UYGULANIR 190
YEDİNCİ BAŞLIK
EVRENSELLİK – KÜLTÜREL GÖRECELİK GERİLİMİ
I. GENEL OLARAK 195
II. EVRENSELLİK VE GÖRECELİK KAVRAMLARININ ANLAMI 197
III. İNSAN HAKLARININ EVRENSEL OLDUĞUNU SAVUNAN YAKLAŞIM 199
IV. KÜLTÜREL RÖLATİVİZM 204
V. KÜLTÜREL RÖLATİVİZMİ SAVUNAN FARKLI ÇEVRELER 208
A. Asya’nın Değerleri 208
B. (Sahra–Altı) Afrika’da İnsan Hakları Anlayışı 211
C. İslam’da İnsan Hakları Anlayışı 214
VI. DEĞERLENDİRME: EVRENSELLİK – KÜLTÜREL GÖRECELİK
TARTIŞMASININ PRATİK SONUÇLARI 219
KAYNAKÇA 225 |