İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz V
Giriş 1
BİRİNCİ KISIM
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK HUKUKU
I. İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK DEVLETLERİNE GENEL BİR BAKIŞ 3
II. İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK DEVLETLERİNİN DİNİ İNANÇLARI 3
III. İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK HUKUKU 4
A. İslamiyet Öncesi Türk Hukuk Tarihinin Kaynakları 4
1. Çin Kaynakları 4
2. Epigrafik ve Arkeolojik Kaynaklar 4
3. Kanunnameler 5
4. Dil ve Dil Üzerine Yapılan Çalışmalar 5
5. Tarihi–Edebi Eserler 5
B. Türk Devletlerinin Yapısı ve İşleyişi 5
1. Hakan 5
2. Kurultay 6
3. Vezirler 6
4. Töre 6
C. Ceza Hukuku 6
D. Adli Yapı ve Yargılama Hukuku 7
E. Aile Hukuku 7
1. Genel Olarak Türk Ailesi 7
2. Evlenme 7
3. Boşanma 8
4. Evlat Edinme 8
5. Miras Hukuku 8
6. Borçlar Hukuku 8
İKİNCİ KISIM
Birinci Bölüm
İSLAMİYET'İN KABULÜNDEN SONRA TÜRK HUKUKU
I. TÜRKLERİN İSLAMİYET'İ KABUL ETMELERİ 11
II. İSLAMİYET'İN KABULÜNDEN SONRAKİ TÜRK HUKUK TARİHİNİN KAYNAKLARI 11
III. İSLAM HUKUKU VE ÖZELLİKLERİ 12
IV. İSLAM HUKUKUNUN KAYNAKLARI 12
A. Asli Kaynaklar 12
1. Kitap (Kur’an ı Kerim) 12
2. Sünnet 12
3. İcma 13
4. Kıyas 13
B. Tali Kaynaklar 13
1. İstihsan 14
2. Maslahat (Mesâlih–i Mürsele) 14
3. Örf 14
4. Sahabe Fetvası 14
V. İSLAM HUKUKUNUN TEŞEKKÜLÜ 14
A. Hz. Peygamber Dönemi 14
B. Dört Halife ve Sahabeler Dönemi 15
C. Tâbiin Dönemi 15
D. Mezheplerin Teşekkül Dönemi (Müçtehid İmamlar Devri) 15
1. Hanefi Mezhebi 16
2. Maliki Mezhebi 16
3. Şafii Mezhebi 16
4. Hanbeli Mezhebi 16
E. Taklid Dönemi 17
F. Kanunlaştırma ve Yeni İçtihat Dönemi 17
İkinci Bölüm
OSMANLI HUKUKU
I. OSMANLI HUKUKUNUN GENEL YAPISI 19
II. OSMANLI HUKUKUNUN ŞER’İ VE ÖRFİ KARAKTERİ 19
III. RESMİ MEZHEP UYGULAMASI 20
Üçüncü Bölüm
DEVLETİN YAPISI VE İŞLEYİŞİ
I. İSLAM VE TÜRK HUKUK TARİHİNDE YAZILI ANAYASA UYGULAMASI 21
A. İslam Hukuk Tarihinde Medine Anayasası 21
B. Türk Hukuk Tarihinde 21
1. Fatih’in Teşkilat Kanunnamesi (Kanunname–i Âl–i Osman) 21
2. Kanun–i Esasi (1876) 21
II. DEVLETİN YAPISI 21
A. Devlet Başkanlığı (Hilafet) 21
1. Belirlenmesi 22
2. Devlet Başkanında Aranan Nitelikler 22
3. Görevleri 22
B. Vezirlik (Vezaret) 22
C. Divan 22
III. DEVLETİN FONKSİYONLARI 23
IV. DEVLETİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 23
Dördüncü Bölüm
OSMANLI DEVLET TEŞKİLATI
I. PADİŞAH 25
A. Belirlenmesi 25
B. Görev ve Yetkileri 26
II. VEZİRİÂZAM 27
III. DİVAN I HÜMAYUN 27
A. Üyeleri 27
1. Veziriâzam/Sadrazam 27
2. Kubbealtı Vezirleri 27
3. Kazaskerler 28
4. Nişancı 28
5. Defterdar 28
6. Rumeli Beylerbeyi 28
7. Kaptan ı Deryâ 29
8. Yeniçeri Ağası 29
B. Gördüğü İşler 29
C. Çalışma Esasları 29
1. Toplantı Zamanı ve Yeri 29
2. Arza Çıkma 29
IV. OSMANLI TAŞRA TEŞKİLATI 30
Beşinci Bölüm
OSMANLI HUKUKUNDA REAYA (VATANDAŞ)
I. ASKERİ VE REAYA 31
II. GAYRİMÜSLİMLER 31
A. Zimmiler 32
B. Müste’menler 32
C. Millet Sistemi 33
Altıncı Bölüm
KLASİK DÖNEMDE OSMANLI YARGI KURUMLARI
I. MAHKEMELER 35
A. Şeriyye Mahkemeleri 35
B. Divan ı Hümayun 35
C. Cuma Divanı 35
D. Cemaat Mahkemeleri 35
E. Konsolosluk Mahkemeleri 35
II. MAHKEME GÖREVLİLERİ 36
A. Kadı 36
B. Kadı Yardımcıları 37
1. Naib 37
2. Muhzır 37
3. Subaşı 37
4. Asesbaşı 38
5. Çavuş 38
6. Tercümanlar 38
7. Müşavirler 38
8. Mübaşirler 38
9. Katipler 39
10. Kassamlar 39
11. Şühudül–hâl 39
Yedinci Bölüm
CEZA HUKUKU
I. SUÇ 41
A. Kısımları 41
1. Had–Kısas–Tazir Suçları 41
2. Allah (İslam Kamu) Haklarına Yönelik Suçlar – Kul (Şahıs) Haklarına Yönelik Suçlar 41
B. Unsurları 42
1. Kanuni Unsur 42
2. Maddi Unsur 42
3. Hukuka Aykırılık 42
4. Manevi Unsur (Kusurluluk) 42
II. CEZA 43
A. Özellikleri 43
B. Cezayı Düşüren veya Azaltan Sebepler 43
III. SUÇLAR 43
A. Had Suçları 43
1. Hırsızlık 43
2. Yol Kesme – Silahlı Gasp – Soygun (Hırâbe) 44
3. Zina 44
4. Zina İftirası (Kazf) 45
5. Şarap İçme – Sarhoşluk Suçu 45
6. İsyan (Bağy) 45
7. İrtidat 45
B. Kısas ve Diyet Suçları 46
1. Adam Öldürme 46
2. Müessir Fiiller 46
3. Diyet ve Akile 47
C. Tazir Suçları 47
Sekizinci Bölüm
KİŞİLER HUKUKU
I. GERÇEK KİŞİLER 49
A. Kişiliğin Başlangıcı 49
B. Kişiliğin Sona Ermesi 49
C. Ehliyet 49
1. Tanım 49
2. Vücub Ehliyeti 49
3. Eda Ehliyeti 50
4. Ehliyet Açısından İnsan Hayatının Devreleri 50
a. Cenin Devresi 50
b. Çocukluk Devresi 50
c. Temyiz Devresi 50
d. Büluğ Devresi 51
e. Rüşt Devresi 51
5. Ehliyeti Daraltan veya Ortadan Kaldıran Sebepler (Ehliyet Arızaları) 51
a. Akıl Hastalığı 51
b. Akıl Zayıflığı–Bunama (Ateh) 51
c. Uyku ve Bayılma 51
d. Ölümle Sonuçlanan Hastalık (Marazu’l Mevt) 51
e. Sarhoşluk 52
f. Sefahet 52
g. Borçluluk ve İflas 52
h. Kölelik 52
D. Hukuki Temsil 52
II. TÜZEL KİŞİLER 52
Dokuzuncu Bölüm
KÖLELİK
KÖLELİK 55
Onuncu Bölüm
VAKIFLAR
I. TANIMI 57
II. VAKFIN UNSURLARI 57
A. Vakfeden Kimse (Vâkıf) 57
B. İrade Beyanı 57
C. Vakfedilen Mal (Mevkûf) 58
D. Vakıftan Yararlananlar (Mevkûfun Aleyh) 58
III. KURULUŞU 58
IV. İDARESİ 59
V. DEĞİŞMESİ (İSTİBDAL) 59
VI. ÇEŞİTLERİ 59
A. Gayelerine Göre 59
1. Hayrî Vakıflar 59
2. Aile Vakıfları (Zürrî Vakıflar) 59
B. Gerçek Anlamda Vakıf Olup Olmamasına Göre 60
1. Sahih Vakıflar 60
2. Gayrisahih Vakıflar 60
C. Vakfa Gelir Getiren Malların Tabi Olduğu Statüye Göre 60
1. Tek Kiralı Vakıflar (İcâre–i Vâhideli Vakıflar) 60
2. İcareteynli Vakıflar (İki Kiralı Vakıflar) 60
3. Mukataalı Vakıflar 61
D. İdaresine Göre 61
1. Mazbut Vakıflar 61
2. Mülhak Vakıflar 61
On Birinci Bölüm
AİLE HUKUKU
I. EVLENME 63
A. Tanımı 63
B. Evlenmenin Unsurları (Rükünleri) 63
1. Taraflar 63
2. İrade Beyanı 63
C. Evlenmenin Şartları 63
1. İnikat (Kuruluş) Şartları 63
2. Sıhhat (Geçerlilik) Şartları 63
3. Nefaz (Yürürlük) Şartları 63
4. Lüzum (Bağlayıcılık) Şartları 64
D. Velâyet 64
E. Evlenme Engelleri (Evlenmesi Yasak Olan Kadınlar) 64
1. Daimi Evlenme Engelleri 64
2. Geçici Evlenme Engelleri 64
F. Evliliğin Çeşitleri 64
1. Geçerlilik Bakımından 64
2. Bağlayıcılık (Lüzum) Bakımından 65
3. İşlerlik (Nefâz) Bakımından 65
G. Osmanlı Devleti’nde Nikah Akitlerinin Yapılışı 65
H. Evliliğin Sonuçları 66
1. Mehir 66
2. Nafaka 66
II. EVLİLİĞİN SONA ERMESİ 66
A. Talak 66
1. Tanımı 66
2. Talakın Şartları 67
3. Talakın Kısımları 67
a. Ric’î Talak (Dönülebilir Boşama) 67
b. Bâin Talak (Ayırıcı Boşanma) 67
4. Talakın Şarta ve Vadeye Bağlanması 67
B. Muhâlaa (Hul) 67
C. Tefrik (Kazai Boşanma) 68
1. Hastalık ve Kusur 68
2. Nafakanın Temin Edilmemesi 68
3. Gâiplik 68
4. Fena Muamele ve Geçimsizlik 68
D. Evliliğin Sona Ermesinin Sonuçları 69
1. İddet 69
2. İddet Nafakası 69
III. DOĞUM VE SONUÇLARI 69
A. Nesep 69
B. Evlat Edinme 69
C. Hidâne (Çocuğun Bakım ve Terbiyesi) 70
On İkinci Bölüm
MİRAS HUKUKU
Birinci Ayrım
ŞER’İ MİRAS HUKUKU
I. GENEL OLARAK 71
II. MİRASÇILIKLA İLGİLİ GENEL HÜKÜMLER 71
A. Mirasın Unsurları 71
B. Mirasçılık Sebepleri 71
C. Mirasın Şartları 71
D. Miras Engelleri 71
III. TEREKE 72
IV. MİRASÇILAR VE TEREKENİN TAKSİMİ 72
A. Belirli Pay Sahipleri (Ashâbü’l–Feraiz) 72
B. Asabe 75
C. Zevi’l–Erhâm 76
V. HACB (MİRASTAN MAHRUMİYET) 76
VI. SULH VE TEHARÜC (KARŞILIKLI RIZAYLA TEREKEDEN ÇIKMA) 76
VII. REDDİYE VE AVLİYE 77
İkinci Ayrım
ÖRFİ MİRAS HUKUKU
I. MİRİ ARAZİDE VE GAYRİSAHİH VAKIFLARDA İNTİKAL 79
II. İCARETEYNLİ VAKIFLARDA İNTİKAL 82
III. MUKATAALI VAKIFLARDA İNTİKAL 82
On Üçüncü Bölüm
EŞYA HUKUKU
I. EŞYA VE MAL KAVRAMI 85
II. MAL ÇEŞİTLERİ 85
A. Mütekavvim Mal – Gayrimütekavvim Mal 85
B. Misli Mal – Gayrimisli (Kıyemî) Mal 85
C. Menkul Mal – Gayrimenkul Mal 85
III. MÜLKİYET HAKKI 85
A. Mülkiyetin Çeşitleri 86
B. Mülkiyetin Kazanılması (İktisabı) 86
IV. HAKLAR 87
A. Sınırlı Ayni Haklar 87
1. İrtifak Hakları 87
2. İntifa Hakkı 87
B. Fer’i Ayni Haklar (Teminat Hukuku) 88
1. Rehin 88
2. Vefaen Satım ve İstiğlalen Satım (Bey’ bi’l–vefa–Bey’ bi’l–istiğlal) 88
V. ZİLYEDLİK 88
On Dördüncü Bölüm
ARAZİ HUKUKU
I. GENEL OLARAK 89
II. ARAZİ TÜRLERİ 89
A. Mülk Arazi 89
B. Miri Arazi 89
C. Metruk Arazi 89
D. Mevat Arazi 90
E. Vakıf Arazisi 90
III. MİRİ ARAZİ 90
IV. MİRİ ARAZİ VE TIMAR SİSTEMİ 91
On Beşinci Bölüm
BORÇLAR HUKUKU
I. GENEL OLARAK 93
II. AKİT 93
III. HAKSIZ FİİLLER 94
IV. BORCUN SONA ERMESİ 94
On Altıncı Bölüm
ŞİRKETLER HUKUKU
I. ŞİRKET AKDİ 95
II. ŞİRKET ÇEŞİTLERİ 95
A. Mufâvada Şirketi 95
B. İnan Şirketi 95
C. Mudârebe (Emek–Sermaye Şirketi) 95
On Yedinci Bölüm
TANZİMAT SONRASI OSMANLI HUKUKU
I. TANZİMAT DÖNEMİNDE HUKUKİ GELİŞMELER 97
II. TANZİMAT DÖNEMİNDEKİ HUKUK HAREKETLERİNİ DOĞURAN SEBEPLER 97
A. Islahata Duyulan İhtiyaç 97
B. Hukuki Sebepler 97
C. Ticari Gelişmeler 98
D. Dış Baskılar 99
III. ADLİ TEŞKİLAT ALANINDAKİ GELİŞMELER 100
A. Meclis–i Vâlâ–yı Ahkâm ı Adliye 100
B. Ticaret Mahkemeleri 100
C. Nizamiye Mahkemeleri 101
D. Nizamiye Mahkemelerinin Üst Organı (Divan ı Ahkâm ı Adliye) 102
E. Şurâ–yı Devlet 102
F. Şeriyye Mahkemeleri 103
IV. KANUNLAŞTIRMALAR 103
A. Milli Kanunlar 103
1. 1840 Ceza Kanunu 103
2. 1851 Ceza Kanunu 103
3. Arazi Kanunnamesi (1858) 104
4. Mecelle–i Ahkâm ı Adliye (1868–1876) 104
5. Hukuk ı Aile Kararnamesi (1917) 105
B. Batı Menşeli Kanunlar 106
1. Ticaret Kanunnâmesi (1850) 106
2. Ceza Kanunnâmesi (1858) 106
3. Usûl–i Muhâkeme–i Ticaret Nizamnâmesi (1861) 106
4. Ticaret–i Bahriye Kanunnâmesi (1863) 106
5. Usûl–i Muhâkemât ı Cezaiye Kanunu (1879) 107
6. Usûl–i Muhâkemât ı Hukukiye Kanunu (1879) 107
Kaynakça 109 |