İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
BİRİNCİ BÖLÜM
VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ NEDENLERİ VE ÇÖZÜM YOLLARININ TASNİFİ
1. UYUŞMAZLIK KAVRAMI VE VERGİ UYUŞMAZLIĞINA İLİŞKİN GENEL AÇIKLAMALAR 19
1.1. Vergi Uyuşmazlığı Kavramı 19
1.2. Vergi Uyuşmazlığının Tarafları 20
2. VERGİ UYUŞMAZLIĞININ NEDENLERİ 22
2.1. Vergilendirme İşleminin Hukuka Aykırılığı 22
2.1.1. Yetki Yönünden Hukuka Aykırılık 23
2.1.2. Konu Yönünden Hukuka Aykırılık 25
2.1.3. Şekil Yönünden Hukuka Aykırılık 25
2.1.4. Sebep Yönünden Hukuka Aykırılık 27
2.2. Vergi İncelemeleri 28
2.3. Hatalı Vergi Tarhiyatı 30
2.4. Matrahın Düşük Beyanı 31
2.5. Verginin Ödenmemesi 32
3. VERGİ UYUŞMAZLIĞININ DOĞMA ZAMANI 32
4. VERGİ HUKUKUNDA VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI BAŞVURU YOLLARININ TASNİFİ 34
5. VERGİ İDARESİNİN YAPISI VE VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI İDARİ AŞAMADA BAŞVURU YOLLARI 36
5.1. Vergi İdaresi ve Yapısının Analizi 36
5.2. Vergileme ve/veya Ceza Kesme İşlemlerine Karşı İdari Aşamada Başvurunun Nedenleri 39
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK VERGİ HUKUKUNDA VERGİLEME VE/VEYA
CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI İDARİ AŞAMADA BAŞVURU YOLLARI
1. HATALARIN DÜZELTİLMESİ 41
1.1. Vergi Hatası Kavramı 42
1.2. Vergi Hatalarının Sınıflandırılması 43
1.3. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Yolunun İçeriği 45
1.4. Hata Düzeltmede Kullanılan Yollar 48
1.4.1. Re’sen Hata Düzeltme 48
1.4.2. Başvuru Üzerine Hata Düzeltme 49
2. ÜST MAKAMLARA BAŞVURU 53
2.1. Üst Makamlara Başvuru Yolunun İçeriği 53
2.2. Talep Şekli ve Süresi 54
2.3. Başvuru Şartları 55
2.4. Başvurunun Sonuçları 55
3. CEZALARDA İNDİRİM 57
3.1. Cezalarda İndirim Yolunun Kapsamı ve İçeriği 58
3.1.2. Vergi ve Cezanın Türü Açısından 58
3.1.2. Tarhiyatın Türü Açısından 60
3.2. Cezalarda İndirimin Şartları 61
3.2.1. Vergi Aslı ve Cezanın Dava Konusu Yapılmaması 62
3.2.2. Dava Açma Süresi İçinde İndirim İçin Başvurulmuş Olması 63
3.2.3. Kanunda Belirtilen Sürede Ödeme Yapılmış Olması 64
3.3. Cezalarda İndirim Oranları 65
4. UZLAŞMA 67
4.1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 70
4.1.1. Genel Açıklama 70
4.1.2. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Kapsamı 71
4.1.3. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Komisyonlarının Oluşumu 71
4.1.4. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Süreci 72
4.1.4.1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebinin Yapılması 72
4.1.4.2. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talep ve Davet Süreci 73
4.1.4.3. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Davetine Uyulmaması 73
4.1.4.4. Uzlaşmanın Yapılması 74
4.1.4.5. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Sonuçları 75
4.2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma 77
4.2.1. Genel Açıklama 77
4.2.2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşmanın Kapsamı 78
4.2.3. Tarhiyat Sonrası Uzlaşmaya Başvuru Şartları 79
4.2.4. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Süreci 80
4.2.4.1. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Talebinin Yapılacağı Merci 80
4.2.4.2. Uzlaşma Talebinin Şekli ve Talepte Bulunma Süresi 81
4.2.4.3. Uzlaşma Talebinin İncelenmesi ve Görüşmelerin Yapılması 83
4.2.4.4.Tarhiyat Sonrası Uzlaşmanın Sonuçları 86
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK VERGİ HUKUKUNDA UYUŞMAZLIKLARI ÖNLEME AMAÇLI YOLLARI
1. PİŞMANLIK VE ISLAH 89
1.1. Genel Açıklama 89
1.2. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Kapsamı 92
1.3. Pişmanlık ve Islah Müessesesinden Yararlanma Şartları 94
1.4. Pişmanlık ve Islah Müessesesinden Yararlanmanın Sonuçları 103
2. İZAHA DAVET 108
2.1. Genel Açıklama 108
2.2. İzaha Davet Uygulamasının Kapsamı ve Yasal Çerçevesi 109
2.2. İzaha Davet Uygulamasının Şartları 112
2.3. İzah Değerlendirme Komisyonu ve Görevleri 113
2.4. İzaha Davet Yazısı 114
2.5. İzaha Davette Vergi Kaçakçılığı ile ilgili Özel Düzenleme 115
2.6. İzaha Davet Uygulamasının Sonuçları 119
3. PİŞMANLIK VE ISLAH MÜESSESİ İLE İZAHA DAVET UYGULAMASININ KARŞILAŞTIRILMASI 124
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI
YARGI AŞAMASINDA BAŞVURU
1. VERGİ YARGISI VE UYUŞMAZLIKLARIN YARGI AŞAMASINDA ÇÖZÜMLENMESİ 127
1.1. Vergi Yargısı Kavramı ve Nitelikleri 127
1.2. Genel Yargı Sistemi İçinde Vergi Yargısının Yeri ve Vergi Yargısında Görevli Mahkemeler 128
1.2.1. Yargı Sistemi İçinde Vergi Yargısının Yeri 128
1.2.2. Vergi Yargısında Görevli Mahkemeler 136
1.2.2.1. Vergi Mahkemeleri 137
1.2.2.2. Bölge İdare Mahkemesi 139
1.2.2.3. Danıştay 143
1.3. Vergi Yargısının İşlevleri 146
1.3.1. Menfaat Dengesini Koruma 146
1.3.2. İçtihat Yaratma 147
1.3.3. Yargısal Denetimi Sağlama 147
1.3.4. Uyuşmazlıkların Çözülmesi 148
1.4. Vergi Yargılama Hukukunun Temel İlkeleri 148
1.4.1. Yazılılık İlkesi 148
1.4.2. Resen Araştırma İlkesi 149
1.4.3. Delil Serbestisi İlkesi 150
1.4.4. Kıyas Yasağı İlkesi 151
1.4.5. Toplu Yargılama Usulü İlkesi 151
1.4.6. Ekonomik Yaklaşım İlkesi 152
1.4.7. Usul Ekonomisi İlkesi 152
1.4.8. Adil (Doğru) Yargılanma Hakkı İlkesi 153
2. VERGİ YARGISININ GELİŞİMİ VE VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI YARGI AŞAMASINDA BAŞVURUNUN YERİ 155
3. VERGİ YARGI SİSTEMLERİ 157
BEŞİNCİ BÖLÜM
VERGİ YARGILAMA USÜLÜ VE DAVA SÜRECİ
1. VERGİ DAVASININ KONUSU VE NİTELİĞİ 161
1.1. Vergi Davasının Niteliği 161
1.2. Vergi Davasının Konusuna Giren İşlemler 170
2. VERGİ DAVASININ TARAFLARI VE DAVAYA TARAF OLMA AÇISINDAN ÖZELLİKLİ DURUMLAR 177
2.1. Davacı 177
2.2. Davalı 179
2.3. Davaya Vekalet ve Avukat ile Temsil Zorunluluğu 181
2.4. Davanın Taraflarının Değişmesi 182
2.5. Davaya Katılma 183
2.6. Davanın İhbarı 185
3. VERGİ YARGILAMASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 186
3.1. Vergi Yargılamasında Görevli Mahkeme 186
3.1.1. Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümünde Görevli Olmayan Yargı Yerlerine Başvuru 187
3.1.2. Görev Uyuşmazlıklarının Giderilmesi 188
3.2. Vergi Yargılamasında Yetkili Mahkeme 189
3.2.1. Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümünde Yetkili Olmayan Yargı Yerlerine Başvuru 189
3.2.2. Yetki Uyuşmazlıklarının Giderilmesi 190
3.3. Merci Tayini 190
3.4. Bağlantılı Davaların Birleştirilmesi 192
3.4.1. Bağlantılı Dava Kavramı ve Şartları 192
3.4.2. Bağlantılı Davaların Birleştirilmesinde Yetki 194
3.4.3. Bağlantılı Davaların İncelenmesi ve Sonuçları 194
4. DAVA AÇMA SÜRELERİ 196
4.1. Sürelerle İlgili Genel Esaslar 196
4.2. Vergi Yargılama Hukukunda Dava Açma Süreleri ve Hesaplanması 196
4.2.1. İlk Derece (Vergi) Mahkemelerinde Dava Açma Süreleri 197
4.2.2. Üst Mahkemelerde Dava Açma Süreleri 199
4.2.3. Sürelerin Başlangıcı ve Hesaplanması 201
4.3. Dava Açma Sürelerinin Hukuki Niteliği 206
4.4. Dava Açma Sürelerini Etkileyen Haller 206
4.4.1. Dava Açma Sürelerini Uzatan Haller 206
4.4.2. Dava Açma Sürelerini Durduran Haller 210
5. VERGİ DAVASININ AÇILMA SÜRECİ 213
5.1. Dava Dilekçesi ve İçeriği 213
5.1.1. Dava Dilekçesinin Düzenlenmesi ve İçeriği 213
5.1.2. Dava Dilekçesinin Verileceği Yerler 216
5.1.3. Tek Dilekçe ile Dava Açılması 217
5.1.4. Dilekçe ile İlgili Uygulanacak İşlemler 220
5.2. Davanın Görüşülmesi ve Karara Bağlanması 222
5.2.1. İlk İnceleme ve İlk İnceleme Üzerine Verilecek Kararlar 222
5.2.1.1. Dava Dilekçelerinde İlk İnceleme Konuları 223
5.2.1.2. İlk İnceleme Sonucu Verilebilecek Kararlar 224
5.2.2. Dosyanın Tekemmül Etmesi (Tamamlanması) Süreci 226
5.2.2.1. Dava Dilekçesinin Tebliği ve Cevap Verilmesi 226
5.2.2.2. Davanın Görülmesi ve Duruşma 228
5.3. Dava Dosyasının İncelenmesi ve Karara Bağlanması Süreci 229
5.3.1. Dava Dosyasının İncelenmesi 229
5.3.2. Davanın Karara Bağlanması 231
5.3.3. Kararların Davanın Taraflarına Tebliği, Sonuçları ve Uygulanması 232
5.3.3.1. Kararların Davanın Taraflarına Tebliği 232
5.3.3.2. Kararların Uygulanması ve Sonuçları 233
5.3.4. Dava Dosyasının İşlemden Kaldırılması 236
5.4. Dava Açılmasının Hukuki Sonuçları 237
5.4.1. Yürütmenin Dur(durul)ması 237
5.4.1.1. Yürütmenin Dur(durul)ması Kavramı ve Hukuki Niteliği 238
5.4.1.2. Yürütmenin Durdurulması Kararı için Gereken Şartlar 239
5.4.1.3. Vergi Yargılamasında Yürütmenin Durdurulması Kararı ve Etkileri 242
5.4.1.3.1. Vergi Mahkemesinde Dava Açılması Sürecinde Yürütmenin Durdurulması ve Özellikli Durumlar 243
5.4.1.3.2. Yürütmenin Durdurulması Talebinde Usul, Karar ve Karara İtiraz 247
5.4.2. Zamanaşımı Süresine Etkisi 250
5.4.3. Davaya Bakma Zorunluluğu 251
5.4.4. Dava Şartlarının Tespiti 252
5.4.5. Derdestlik 253
5.4.6. Feragat ve Kabul 254
ALTINCI BÖLÜM
İLK DERECE (VERGİ) MAHKEMESİ KARARLARINA KARŞI
KANUN YOLLARI VE SINIFLANDIRILMASI
1. GENEL AÇIKLAMA 259
1.1. Kanun Yolu Kavramı 260
1.2. Vergi Yargılamasında Kanun Yollarının Sınıflandırılması 261
1.3. Vergi Yargılamasında Kanun Yoluna Başvurunun Yarattığı Etkiler 264
2. OLAĞAN KANUN YOLLARI 265
2.1. İstinaf 266
2.1.1. İstinaf Kanun Yolu ve Hukuki Niteliği 267
2.1.2. İstinafa Konu Edilebilecek Kararlar 269
2.1.3. İstinaf Talebi ve Süresi 270
2.1.4. İstinaf Sürecinde Dava Dosyasının Tekemmülü (Tamamlanması) 273
2.1.5. İstinaf Yoluna Başvuru ve Yürütmenin Durdurulması Talebi 276
2.1.6. İstinaf Talebinin Karara Bağlanması 278
2.2. Temyiz 281
2.2.1. Temyiz Kanun Yolu ve Temyiz Mercii 281
2.2.2. Temyize Konu Edilebilecek ve Edilemeyecek Kararlar 283
2.2.3. Temyiz Talebinde Bulunabilecekler 291
2.2.4. Temyize Başvuru Süresi 292
2.2.5. Temyiz Sürecinde Dosyanın Tekemmülü ve İncelenmesi 294
2.2.5.1. Temyiz Dilekçesinin İçeriği 294
2.2.5.2. Temyiz Talebinin Usul Yönünden İncelenmesi ve Dosyanın Tekemmülü 296
2.2.5.3 Temyiz Talebinin Bozma Nedenleri Yönünden İncelenmesi 297
2.2.6. Temyize Başvurma ve Yürütmenin Durdurulması 299
2.2.7. Temyiz Talebi Hakkında Verilebilecek Kararlar ve Sonuçları 300
2.2.7.1. Temyiz Talebi Hakkında Verilebilecek Kararlar 300
2.2.7.2. Temyiz Talebi Hakkında Verilebilecek Kararların Sonuçları 302
3. OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI 305
3.1. Kanun Yararına Temyiz 305
3.1.1. Kanun Yararına Temyiz Kavramı 305
3.1.2. Kanun Yararına Temyize Konu Edilebilecek Kararlar 306
3.1.3. Kanun Yararına Temyiz Şartları ve Talepte Bulunabilecekler 307
3.1.4. Kanun Yararına Temyiz Talebinin İncelenmesi ve Karara Bağlanması 307
3.2. Yargılamanın Yenilenmesi 308
3.2.1. Yargılamanın Yenilenmesi Kavramı 308
3.2.2. Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri 309
3.2.2. Yargılamanın Yenilenmesi Talebine Konu Edilebilecek Kararlar 310
3.2.3. Yargılamanın Yenilenmesinin Şartları 310
3.2.4. Yargılamanın Yenilenmesinde Süre ve Talepte Bulunabilecekler 311
3.2.5. Yargılamanın Yenilenmesi Talebinin İncelenmesi ve Karara Bağlanması 312
4. DİĞER YOLLAR 313
4.1. Açıklama 313
4.2. Yanlışlıkların Düzeltilmesi 314
YEDİNCİ BÖLÜM
VERGİ YARGILAMASINDA İDDİA VE SAVUNMALARIN
KANITLANMASI VE KANIT TÜRLERİ
1. İDDİALARIN İSPATI 317
1.1. İspat Yükü 318
1.2. İspat Yükünün Paylaşımı 322
1.2.1. İspat Yükünün Mükellefte Olduğu Durumlar 324
1.2.2. İspat Yükünün İdarede Olduğu Durumlar 325
2. DELİLLERİN TESPİTİ, TOPLANMASI VE VERGİ YARGILAMASINA ESAS DELİLLER 326
2.1. Vergi Yargılamasında Delil Kavramı ve Delillerin Değerlendirilmesine İlişkin İlkeler 326
2.2. Delillerin Toplanması 331
2.3. Delillerin Tespiti 333
2.4. Delillerin Değerlendirilmesi 337
2.5. Vergi Yargılamasına Esas Delil Türleri 338
2.5.1. Bildirimler ve Beyannameler 340
2.5.2. Özel Sözleşmeler 340
2.5.3. Defter ve Belgeler 341
2.5.4. İkrar 343
2.5.5. Üçüncü Kişilerin Beyanı 344
2.5.5.1. Tanık Beyanı 344
2.5.5.2. Bilirkişi 346
2.5.5.2.1. Bilirkişi İncelemesini Gerektiren Durumlar ve İncelemeye Karar Verilmesi 346
2.5.5.2.2. Bilirkişi Seçimi 347
2.5.5.2.3. Bilirkişinin Reddi 350
2.5.5.2.4. Bilirkişi İncelemesi, Bilirkişi Raporunun Sonuçları ve Rapora İtiraz 351
2.5.5.3. Uzman Görüşü 352
2.5.5.4. Bilirkişi ve Uzman Görüşünün Karşılaştırılması 353
2.5.6. Keşif 354
2.5.7. İdarenin Düzenlediği Tutanaklar 355
2.5.8. Karineler 355
2.5.8.1. Fiili Karineler 356
2.5.8.2. Kanuni Karineler 357
2.5.8.3. Kanuni Ölçü 358
2.5.8.4. Karinelerin Delil Niteliği 359
3. VERGİ YARGILAMASINDA HÂKİMİN ÇEKİNMESİ VE REDDİ 359
3.1. Genel Açıklama 359
3.2. Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklı Olduğu Durumlar 360
3.3. Hâkimin Davanın Taraflarınca Reddedilebileceği Durumlar 360
3.4. Hâkimin Reddi Usulü 361
3.5. Çekinme ve Ret İsteminin Karara Bağlanması 362
3.5.1. Danıştay’da Çekinme ve Ret 362
3.5.2. Mahkemelerde Çekinme ve Ret 363
SEKİZİNCİ BÖLÜM
VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI
KARMA NİTELİKLİ BAŞVURU YOLLARI
1. KANUN YOLUNDAN VAZGEÇME MÜESSESESİ 365
1.1. Genel Açıklama 365
1.2. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Hukuki Niteliği 365
1.3. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Kapsam ve Esasları 368
1.3.1. Vergi Aslı ve Vergi Ziyaı Açısından 370
1.3.2. Vergi Aslı ve Usulsüzlük Cezaları Açısından 373
1.4. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinden Yararlanma Şartları 376
1.5. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Davadan Feragat ile Karşılaştırılması 376
1.6. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Diğer Başvuru Yolları ile Karşılaştırılması 379
2. MALİ YAPILANDIRMA KANUNLARI 386
2.1. Genel Açıklama 386
2.2. Mali Af ile Mali Yapılandırma Kanunları Arasındaki Farklar 389
2.3. Mali Yapılandırma Kanunlarında Uyuşmazlık Önleme ve Uyuşmazlık Çözümü Açısından Sunulan Yollar 393
2.3.1. İnceleme ve Tarhiyat Aşamasındaki Vergiler ile İhtilaflı Alacaklar Açısından 395
2.3.2. Yapılandırma Kanunlarında Matrah ve Vergi Artırımı 399
2.4. Mali Yapılandırma Kanunlarından Yararlanma Şartları 403
2.5. Mali Yapılandırma Kanunları ve Kanun Yolundan Vazgeçmenin Karşılaştırılması 405
3. VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇUNDA CEZA İNDİRİMİ VE ETKİN PİŞMANLIK UYGULAMASI 408
3.1. Genel Açıklamalar 408
3.2. Kapsam ve Esaslar 410
3.3. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesi ile Karşılaştırılması 416
Kaynakça 419 |