İÇİNDEKİLER
İçindekiler
İkinci Baskı İçin Önsöz 7
Birinci Baskı İçin Önsöz 9
Okura Notlar 11
Kutu Listesi 23
Şekil Listesi 25
Tablo Listesi 26
Örnek Metin Listesi 27
Örnek Olay Listesi 28
QR Kodu Listesi 29
Kısaltmalar 31
BİRİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BÜTÜNLEŞMESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
GİRİŞ 35
1. AVRUPA KÖMÜR VE ÇELİK TOPLULUĞU ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 38
1.1. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması’na Giden Yol (…1940’lar–1951) 38
1.2. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması (1951/1952–2002) 44
2. AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞU ANTLAŞMASI VE AVRUPA ATOM ENERJİSİ TOPLULUĞU ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 46
2.1. Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (1952–1957) 46
2.2. Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması (1957/1958) 48
3. AVRUPA TEK SENEDİ VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 51
3.1. Avrupa Tek Senedi’nin Arka Planındaki Gelişmeler (1958–1986) 51
3.2. Avrupa Tek Senedi (1986–1987) 57
4. MAASTRİCHT ANTLAŞMASI (AVRUPA BİRLİĞİ ANTLAŞMASI) VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 61
4.1. Maastricht Antlaşması’nın (Avrupa Birliği Antlaşması’nın) Arka Planındaki Gelişmeler (1987–1992) 61
4.2. Maastricht Antlaşması (Avrupa Birliği Antlaşması) (1992–1993) 62
5. AMSTERDAM ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 69
5.1. Amsterdam Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (1993–1997) 69
5.2. Amsterdam Antlaşması (1997–1999) 71
6. NİCE ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 76
6.1. Nice Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (1999–2001) 76
6.2. Nice Antlaşması (2001–2003) 77
7. LİZBON ANTLAŞMASI VE ÖNCESİNDEKİ DÖNEM 79
7.1. Lizbon Antlaşması’nın Arka Planındaki Gelişmeler (2003–2007) 79
7.2. Lizbon Antlaşması (2007–2009) 82
8. LİZBON ANTLAŞMASI SONRASINDAKİ DÖNEM (2009–…) 90
Okuma Listesi 95
İKİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ’NİN AKTÖRLERİ
GİRİŞ 101
1. ÜYE DEVLETLER 103
1.1. Üye Olma 103
1.1.1. Üye Devletler 103
1.1.2. Üye Olmanın Kriterleri ve Usulü 105
1.1.2.1. Üyelik Kriterleri 105
1.1.2.2. Üyelik Usulü 108
1.2. Üyelikten Ayrılma / Avrupa Birliği’nden Çekilme 111
1.2.1. Çekilme Kararı 112
1.2.2. Çekilme Anlaşması 115
1.2.3. Çekilmenin Tamamlanması 120
1.2.4. Çekilmenin Tamamlayıcıları 121
1.3. Üyelik ve Avrupa Birliği’nin Değerleri 124
1.3.1. Madde 7 Prosedürü 125
1.3.2. Madde 7 Prosedürünün Tamamlayıcıları 127
1.3.2.1. Hukukun Üstünlüğü Çerçevesi 127
1.3.2.2. Avrupa Hukukun Üstünlüğü Mekanizması 129
1.3.2.3. Birlik Bütçesinin Korunması İçin Koşululluk Genel Rejimi 129
1.3.2.4. İhlal Davası 130
2. KURUMLAR (BAŞLICALARI) 135
2.1. Avrupa Birliği’nin Kurumsal Yapısının Temel Özellikleri 136
2.2. Avrupa Parlamentosu 144
2.2.1. Oluşumu 145
2.2.2. İç Örgütlenişi 148
2.2.3. İşleyişi 150
2.2.4. Yetkileri 152
2.3. Komisyon 154
2.3.1. Oluşumu 154
2.3.2. İç Örgütlenişi 159
2.3.3. İşleyişi 161
2.3.4. Yetkileri 163
2.4. Konsey 165
2.4.1. Oluşumu 166
2.4.2. İç Örgütlenişi 167
2.4.3. İşleyişi 169
2.4.4. Yetkileri 172
2.5. Avrupa Birliği Zirvesi 173
2.5.1. Oluşumu 173
2.5.2. İç Örgütlenişi 174
2.5.3. İşleyişi 175
2.5.4. Yetkileri 176
2.6. Avrupa Birliği Adalet Divanı 177
2.6.1. Oluşumu 178
2.6.1.1. Adalet Divanı 178
2.6.1.2. Genel Mahkeme 179
2.6.2. İç Örgütlenişi 179
2.6.2.1. Adalet Divanı 179
2.6.2.2. Genel Mahkeme 180
2.6.3. İşleyişi 180
2.6.3.1. Adalet Divanı 180
2.6.3.2. Genel Mahkeme 181
2.6.4. Yetkileri 182
Okuma Listesi 187
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ’NİN ANAYASAL İLKELERİ
GİRİŞ 193
1. YETKİ İLE İLGİLİ İLKELER 195
1.1. Yetkinin Varlığı: Yetkilendirilme İlkesi 195
1.1.1. Yetkilendirilme İlkesi 195
1.1.2. Yetkinin Varlığının Görünümleri 198
1.1.2.1. Açık Yetki veya Zımni Yetki 198
1.1.2.2. Geniş Kapsamlı Madde Örneği: ABİHA md. 352 201
1.2. Yetkinin Niteliği: Yetki Kataloğu 204
1.2.1. Münhasır Yetki (Avrupa Birliği) 204
1.2.2. Paylaşılan Yetki 206
1.2.3. Destekleyici, Koordine Edici ve Tamamlayıcı Yetki 207
1.2.4. Ekonomi ve İstihdam Politikalarının Koordinasyonu 208
1.2.5. Ortak Dış ve Güvenlik Politikası 209
1.3. Yetkinin Kullanımı: Katmanlı Yetki İlkesi ve Orantılılık İlkesi 210
1.3.1. Katmanlı Yetki İlkesi 210
1.3.1.1. Katmanlı Yetki İlkesinin Temelleri 210
1.3.1.2. Katmanlı Yetki İlkesinin Siyasi Denetimi 212
1.3.1.3. Katmanlı Yetki İlkesinin Hukuki Denetimi 216
1.3.2. Orantılılık İlkesi 219
1.3.2.1. Orantılılık İlkesinin Temelleri 219
1.3.2.2. Orantılılık İlkesinin Siyasi Denetimi 221
1.3.2.3. Orantılılık İlkesinin Hukuki Denetimi 221
2. TEMEL HAKLAR 224
2.1. İç Denetim 227
2.2.1. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkesi Olarak Temel Haklar 227
2.2.2. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı 233
2.2.3. Avrupa İnsan Haklar Sözleşmesi 241
2.2. Dış Denetim 245
2.2.1. Avrupa Birliği’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Katılımı Öncesi Durum 246
2.2.2. Avrupa Birliği’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Katılımı Sonrası Durum 247
Okuma Listesi 251
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI
GİRİŞ 257
1. NE KAYNAK OLUŞTURUR? 258
1.1. Yazılı Kaynaklar 259
1.1.1. İç Kaynaklar 259
1.1.1.1. Üye Devlet Tasarrufları 259
1.1.1.2. Avrupa Birliği Kurumu Tasarrufları 264
1.1.2. Dış Kaynaklar 270
1.2. Yazılı Olmayan Kaynaklar 274
1.2.1. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkeleri 274
1.2.2. Uluslararası Hukukun Genel İlkeleri ve Uluslararası Teamül Hukuku 277
2. KAYNAKLAR NASIL OLUŞTURULUR? 280
2.1. Yazılı Kaynaklar 280
2.1.1. İç Kaynaklar 280
2.1.1.1. Üye Devlet Tasarrufları 280
2.1.1.2. Avrupa Birliği Kurumu Tasarrufları 284
2.1.1.2.1. Yasama Tasarrufları 285
2.1.1.2.1.1. Olağan Yasama Usulü 285
2.1.1.2.1.2. Özel Yasama Usulleri 292
2.1.1.2.2. Yasama Dışı Tasarruflar 297
2.1.1.2.2.1. Yetki Devrine Dayanan Tasarruflar 297
2.1.1.2.2.2. Uygulama Tasarrufları 303
2.1.2. Dış Kaynaklar 306
2.2. Yazılı Olmayan Kaynaklar 313
Okuma Listesi 315
BEŞİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA DAVALAR
GİRİŞ 321
1. İPTAL DAVASI 324
1.1. Kabul Edilebilirlik 324
1.1.1. Konu Bakımından Yetki 324
1.1.2. Kişi Bakımından Yetki 326
1.1.3. Zaman Bakımından Yetki 336
1.2. Esastan Denetim 337
1.2.1. Esastan Denetim Gerekçeleri 338
1.2.2. Esastan Denetimin Yoğunluğu 341
1.3. Karar ve Sonuçları 343
2. İHMAL DAVASI 348
2.1. Kabul Edilebilirlik 348
2.1.1. Konu Bakımından Yetki 348
2.1.2. Kişi Bakımından Yetki 350
2.1.3. Zaman Bakımından Yetki 351
2.2. Esastan Denetim 351
2.3. Karar ve Sonuçları 351
3. TAZMİNAT DAVASI 355
3.1. Kabul Edilebilirlik 355
3.1.1. Konu Bakımından Yetki 355
3.1.2. Kişi Bakımından Yetki 356
3.1.3. Zaman Bakımından Yetki 357
3.2. Esastan Denetim 358
3.3. Karar ve Sonuçları 361
4. İHLAL DAVASI 365
4.1. İhlal Davası ve/veya Prosedürü Yönünden Ön Tespit: “İhlal”in Anlamı 365
4.2. İhlal Davası Prosedürü 367
4.2.1. Komisyonun İhlal Davası Prosedürünü Başlatması: “İdari Aşama” 367
4.2.2. Üye Devletin İhlal Davası Prosedürünü Başlatması 372
4.3. İhlal Davası 373
4.3.1. Kabul Edilebilirlik 374
4.3.2. Esastan Denetim 374
4.3.3. Karar ve Sonuçları 377
5. ÖN KARAR PROSEDÜRÜ 382
5.1. Başvuruya Konu Olabilecekler 382
5.1.1. Yorum Yönünden 382
5.1.2. Geçerlilik Yönünden 383
5.2. Başvuru Yapabilecekler 384
5.3. Başvuru Hakkı ve/veya Yükümlülüğü 386
5.3.1. Birlik Hukukuna İlişkin Soru 387
5.3.2. Başvuru Hakkı ve/veya Yükümlülüğü 388
5.3.2.1. Yorum Yönünden 388
5.3.2.2. Geçerlilik Yönünden 391
5.4. Uygun Bulunmayan Başvurular 392
5.5. Karar ve Sonuçları 394
5.5.1. Yorum Yönünden 394
5.5.2. Geçerlilik Yönünden 396
Okuma Listesi 401
ALTINCI BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN TEMEL ÖZELLİKLERİ
GİRİŞ 407
1. ÖNCELİK İLKESİ 409
1.1. Öncelik İlkesinin Temelleri 409
1.2. Öncelik İlkesinin Kapsamı 411
1.2.1. Öncelik İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları 411
1.2.2. Öncelik İlkesi / Ulusal Hukukun Kaynakları 412
1.2.3. Öncelik İlkesine Etki Verecek Organlar 414
1.2.4. Öncelik İlkesinin Etkisi 415
2. DOĞRUDAN ETKİ İLKESİ 421
2.1. Doğrudan Etki İlkesinin Temelleri 421
2.1.1. Dikey İlişkiler Yönünden (Devlete Karşı) Doğrudan Etki İlkesi 421
2.1.2. Yatay İlişkiler Yönünden (Bireye Karşı) Doğrudan Etki İlkesi 424
2.2. Doğrudan Etki İlkesinin Kapsamı 426
2.2.1. Doğrudan Etki İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları 426
2.2.1.1. Genel Olarak 427
2.2.1.2. Üye Devletlerin Kurucu Nitelikli Tasarrufları (ve Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı) Yönünden 428
2.2.1.3. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkeleri Yönünden 429
2.2.1.4. Avrupa Birliği Kurumu Tasarrufları Yönünden 431
2.2.1.4.1. Tüzük Yönünden 431
2.2.1.4.2. Direktif Yönünden 433
2.2.1.4.3. Karar Yönünden 438
2.2.1.5. Avrupa Birliği’nin Uluslararası Anlaşmaları Yönünden 440
2.2.1.6. Uluslararası Hukukun Genel İlkeleri ve Uluslararası Teamül Hukuku Yönünden 442
2.2.2. Doğrudan Etki İlkesine Etki Verecek Organlar 442
2.2.3. Doğrudan Etki İlkesinin Etkisi 443
2.2.4. Doğrudan Etki İlkesinin Koşulları 443
3. UYGUN YORUM İLKESİ 446
3.1. Uygun Yorum İlkesinin Temelleri 446
3.1.1. Dikey İlişkiler Yönünden (Devlete Karşı) Uygun Yorum İlkesi 446
3.1.2. Yatay İlişkiler Yönünden (Bireye Karşı) Uygun Yorum İlkesi 448
3.2. Uygun Yorum İlkesinin Kapsamı 451
3.2.1. Uygun Yorum İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları 451
3.2.2. Uygun Yorum İlkesi / Ulusal Hukukun Kaynakları 452
3.2.3. Uygun Yorum İlkesine Etki Verecek Organlar 452
3.2.4. Uygun Yorum İlkesinin Etkisi 452
4. DEVLET SORUMLULUĞU İLKESİ 457
4.1. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Temelleri 457
4.1.1. Dikey İlişkiler Yönünden (Devlete Karşı) Devlet Sorumluluğu İlkesi 457
4.1.2. Yatay İlişkiler Yönünden (Bireye Karşı) Devlet Sorumluluğu İlkesi 461
4.2. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Kapsamı 463
4.2.1. Devlet Sorumluluğu İlkesi / Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları 463
4.2.2. Devlet Sorumluluğu İlkesine Etki Verecek Organlar 464
4.2.3. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Etkisi 465
4.2.4. Devlet Sorumluluğu İlkesinin Koşulları 465
4.2.4.1. İhlal Koşulu 465
4.2.4.2. Zarar Koşulu 471
4.2.4.3. İlliyet Bağı Koşulu 471
5. ULUSAL HUKUKİ ÇARELER VE PROSEDÜRLER 473
5.1. Avrupa Birliği Hukuku Bir Konu ile ilgili Hukuki Çareler ve/veya Prosedürler Öngörüyorsa 473
5.2. Avrupa Birliği Hukuku Bir Konu ile ilgili Hukuki Çareler ve/veya Prosedürler Öngörmüyorsa 474
5.2.1. Ulusal Prosedürel Özerklik 475
5.2.2. Denklik Gerekliliği 475
5.2.3. Etkililik Gerekliliği 478
5.3. Etkili Başvuru Hakkı ve Adil Yargılanma Hakkı 481
Okuma Listesi 484
Kaynakça 487
Kavram Dizini 491 |