İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
TABLOLAR LİSTESİ 15
KISALTMALAR 17
GİRİŞ 19
BİRİNCİ BÖLÜM
SİYASAL İKTİDAR VE SINIRLANDIRMA DÜŞÜNCESİ
I. SİYASAL İKTİDAR 27
A. Siyasal İktidar ve İlgili Kavramlar 27
1. İktidar 27
2. Otorite 30
3. Egemenlik 31
4. Devlet 33
5. Siyasal iktidar 37
B. Siyasal İktidarın Özellikleri 37
1. Üstün olma 38
2. Maddi kuvvet ve zor kullanma tekeli 38
3. Kapsayıcılık 40
4. Meşruiyet 40
II. SİYASAL İKTİDARIN SINIRLANMASI 42
A. Sınırlama Düşüncesinin Tarihsel Gelişimi 43
1. Antik Yunan’da sınırlama düşüncesi 44
2. Orta Çağ’da sınırlama düşüncesi 46
3. Yeni Çağ’da sınırlama düşüncesi 49
B. Siyasal İktidarı Sınırlandıran Hukuki Mekanizmalar 54
1. Siyasal iktidarın bölünerek sınırlanması: kuvvetler ayrılığı 55
a. Kuvvetler ayrılığı ve hükûmet sistemleri 57
(1) Başkanlık sistemi 59
(2) Parlamenter sistem 63
(3) Yarı başkanlık sistemi 66
2. Kuvvetler arası denge ve denetim mekanizmaları 67
a. Yasama üzerindeki denge ve denetim mekanizmaları 68
(1) Veto 68
(2) İkinci meclis 70
(3) Yasama bağışıklıkları 72
(4) Fesih 74
(5) Kararnameler 75
b. Yürütme üzerindeki denge ve denetim mekanizmaları 76
(1) Soru 76
(2) Genel görüşme 77
(3) Gensoru 78
(4) Güvensizlik önergesi 79
(5) Meclis araştırması 80
(6) Meclis soruşturması 81
(7) Yeniden seçilme 82
(8) Seçimlerin yenilenmesi 83
(9) Bütçe 83
3. Seçimler ve siyasal partiler 84
a. Seçim sistemleri 86
(1) Çoğunluk sistemleri 88
(2) Nispi temsil sistemi 90
b. Siyasal partiler 94
(1) Siyasal partilerin ortaya çıkışı 95
(2) Siyasal partilerin işlevleri 96
(3) Siyasal partilerin sınıflandırılması 97
(4) Siyasal parti sistemleri 99
c. Seçim sistemi ve siyasal partilerin siyasal iktidarın
sınırlandırılması üzerindeki etkisi 103
4. Anayasal denetim 108
a. Anayasacılık düşüncesi 109
b. Hukuk devleti ve anayasal devlet 112
c. Demokrasi ve anayasal devlet 116
d. Bir statü olarak anayasa 119
e. Normların anayasaya uygunluk denetimi 120
(1) Anayasa yargısı modelleri 120
(2) Anayasa denetim türleri 124
f. Kurucu iktidar ve tali kurucu iktidar 128
(1) Asli kurucu iktidar ve sınırlama ilişkisi 129
(2) Tali kurucu iktidar ve sınırlama ilişkisi 132
5. Siyasal iktidarın dokunulmazlık alanı: olağanüstü hâl rejimi 135
İKİNCİ BÖLÜM
MODERN DEVLETLERDE SİYASAL İKTİDARI
SINIRLANDIRMA MEKANİZMALARI
I. İNGİLTERE 141
A. Siyasal İktidarın Genel Yapısı 142
B. Hükûmet Sistemi 144
1. Yasama: Avam Kamarası ve Lordlar Kamarası 145
2. Yürütme: Taç ve Hükûmet 148
3. Kuvvetler arası ilişkiler ve denetim 150
a. Yasamanın denetlenmesi 151
b. Yürütmenin denetlenmesi 153
C. Seçimler 156
1. Yasama seçimi 157
2. Yürütme seçimi 158
D. Parti Sistemi 158
E. Anayasal Denetim Mekanizmaları 161
F. İngiltere’de Olağanüstü Hâl Rejimi 163
G. İngiltere’de Siyasal İktidarın Sınırlanması Üzerinde Değerlendirme 164
II. ABD 166
A. Siyasal İktidarın Genel Yapısı 166
B. Hükûmet Sistemi 169
1. Yasama: Temsilciler Meclisi ve Senato 170
2. Yürütme: Başkan 172
3. Kuvvetler arası ilişkiler ve denetim 173
a. Yasamanın denetlenmesi 174
b. Yürütmenin denetlenmesi 176
C. Seçimler 178
1. Yasama seçimi 179
2. Yürütme seçimi 180
D. Parti Sistemi 181
E. Anayasal Denetim Mekanizmaları 182
F. ABD’de Olağanüstü Hâl Rejimi 185
G. ABD’de Siyasal İktidarın Sınırlanması Üzerine Değerlendirme 187
III. FRANSA 189
A. Siyasal İktidarın Genel Yapısı 189
B. Hükûmet Sistemi 190
1. Yasama: Millet Meclisi ve Senato 192
2. Yürütme: Cumhurbaşkanı ve Hükûmet 195
3. Kuvvetler arası ilişkiler ve denetim 199
a. Yasamanın denetlenmesi 199
b. Yürütmenin denetlenmesi 202
C. Seçimler 205
1. Yasama seçimi 206
2. Yürütme seçimi 207
D. Parti Sistemi 208
E. Anayasal Denetim Mekanizmaları 210
F. Fransa’da Olağanüstü Hâl Rejimi 213
G. Fransa’da Siyasal İktidarın Sınırlanması Üzerine Değerlendirme 215
IV. ALMANYA 217
A. Siyasal İktidarın Genel Yapısı 217
B. Hükûmet Sistemi 218
1. Yasama: Alman Federal Meclisi ve Federal Konsey 219
2. Kuvvetler arası ilişkiler ve denetim 222
a. Yasamanın denetlenmesi 222
b. Yürütmenin denetlenmesi 225
3. Yürütme: Cumhurbaşkanı ve Hükûmet 228
C. Seçimler 230
1. Yasama seçimi 230
2. Yürütme seçimi 231
D. Parti Sistemi 232
E. Anayasal Denetim Mekanizmaları 234
F. Almanya’da Olağanüstü Hâl Rejimi 236
G. Almanya’da Siyasal İktidarın Sınırlanması Üzerine Değerlendirme 239
V. DÖRT ÜLKENİN SİYASAL İKTİDARI SINIRLAMADA ÖNE ÇIKAN
MEKANİZMALARI 241
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SİYASAL İKTİDARI SINIRLAMA MEKANİZMALARI VE TÜRKİYE’DEKİ DURUM
I. TÜRKİYE’DE SİYASAL İKTİDARIN SINIRLANMASININ GELİŞİMİ 243
A. 1808 Sened–i İttifak ve İktidarın Sınırlandırılması 243
B. Tanzimat Fermanı ve İktidarın Sınırlandırılması 245
C. Islahat Fermanı ve İktidarın Sınırlandırılması 247
D. Kanun–ı Esasi 248
1. Kuvvetler arası ilişkiler 249
2. Seçimler ve siyasal partiler 250
3. Anayasal denetim mekanizması 251
4. Olağanüstü hâl rejimi 252
5. Genel değerlendirme 252
E. 1909 Kanun–ı Esasi Değişiklikleri 253
1. Kuvvetler arası ilişkiler 253
2. Seçimler ve siyasal partiler 254
3. Anayasal denetim mekanizması 255
4. Olağanüstü hâl rejimi 255
5. Genel değerlendirme 256
F. 1921 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu 256
1. Kuvvetler arası ilişkiler 258
2. Seçimler ve siyasal partiler 259
3. Anayasal denetim mekanizması 260
4. Olağanüstü hâl rejimi 261
5. Genel değerlendirme 261
G. 1924 Anayasası 261
1. Kuvvetler arası ilişkiler 263
2. Seçimler ve siyasal partiler 264
3. Anayasal denetim mekanizması 267
4. Olağanüstü hâl rejimi 268
5. Genel değerlendirme 268
H. 1961 Anayasası 269
1. Kuvvetler arası ilişkiler 274
2. Seçimler ve siyasal partiler 279
3. Anayasal denetim mekanizması 280
4. Olağanüstü hâl rejimi 281
5. Genel değerlendirme 282
İ. 1982 Anayasası 283
II. TÜRKİYE’DE SİYASAL İKTİDARIN SINIRLANMASI 288
A. Siyasal İktidarın Genel Yapısı 289
B. Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi 290
1. Yasama: TBMM 292
2. Yürütme: Cumhurbaşkanı 298
3. Kuvvetler arası ilişkiler ve denetim 303
a. Yasama üzerindeki denge ve denetim mekanizmaları 303
(1) Veto 304
(2) İkinci meclis 305
(3) Yasama bağışıklıkları 306
(4) Fesih 310
(5) Kararnameler 311
b. Yürütme üzerindeki denge ve denetim mekanizmaları 317
(1) Soru 317
(2) Genel görüşme 318
(3) Gensoru 319
(4) Güvensizlik oyu 320
(5) Meclis araştırması 320
(6) Meclis soruşturması 322
(7) Yeniden seçilme 323
(8) Seçimlerin yenilenmesi 325
(9) Bütçe 326
C. Seçimler 328
1. Türkiye’de seçim sistemi 328
a. Yasama organı seçimi 330
b. Yürütme organı seçimi 334
c. Seçimlerin siyasal iktidarı sınırlama gücü 336
D. Türkiye’de Siyasal Partiler 336
1. Siyasal parti sınıflandırması 340
2. Siyasal parti sistemleri 342
E. Anayasal Denetim Mekanizmalarını 346
1. Anayasa Mahkemesi 348
2. Anayasa denetimi başvuru yolları 352
a. Soyut norm denetimi 353
b. Somut norm denetimi 353
c. Norm denetiminde verilebilecek kararlar 355
d. Bireysel başvuru 356
F. Türkiye’de Olağanüstü Hâl Rejimi 358
G. İncelenen Ülke Örnekleri Kapsamında Türkiye’de Sınırlı Bir Siyasal
İktidar Oluşturulmasına İlişkin Öneriler 362
SONUÇ 367
KAYNAKLAR 385 |