|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Teşekkür 5
Kısaltmalar Cetveli 13
Giriş 15
Birinci Bölüm
GENEL OLARAK TEHLİKE SORUMLULUĞU
I. TEHLİKE SORUMLULUĞU 17
II. TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN TANIMI 21
III. TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN DÜŞÜNSEL DAYANAKLARI 22
A. Hakkaniyet Düşüncesi 23
B. Riskin Topluma Dağıtılması Düşüncesi 23
C. Sosyal Devlet Düşüncesi 24
IV. TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ 25
A. Dünyada Tehlike Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi 25
1. Roma Hukuku Dönemi 26
2. Liberalizm Dönemi 28
3. Sosyalizm Dönemi 31
4. Sosyal Devlet Düşüncesi Dönemi 32
B. Türkiye’de Tehlike Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi 33
1. Mecelle–i Ahkâm–ı Adliyye Dönemi 33
2. 818 Sayılı Borçlar Kanunu Dönemi 35
3. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Dönemi 38
V. TEHLİKE SORUMLULUĞUNA HAKİM OLAN İLKELER 41
A. Nimet–Külfet Dengesi İlkesi 41
B. Faaliyetin Tehlikeli Olması İlkesi 42
C. Hakkaniyet İlkesi 44
D. Zayıf Olanın Korunması İlkesi 45
E. Hâkimiyet İlkesi 46
F. Zararın Topluma Dağıtılması İlkesi 47
İkinci Bölüm
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA TEHLİKE SORUMLULUĞU
I. ALMANYA 53
A. Almanya’da Tehlike Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi 53
B. Alman Mevzuatında Tehlike Sorumluluğunun Düzenlenişi 56
C. Alman Hukukunda Tehlike Sorumluluğu Çeşitleri 58
1. Trenyolları Taşımacılık Faaliyeti Sırasında Meydana Gelen Zararlardan Tehlike Sorumluluğu 58
2. Trafik Kazaları Sonucu Meydana Gelen Zararlardan Tehlike Sorumluluğu 61
3. Havacılık Faaliyeti Sırasında Meydana Gelen Zararlardan Tehlike Sorumluluğu 66
D. TBK 71. Maddesi Karşısında Alman Hukukundaki Düzenlemelere İlişkin Değerlendirme 70
II. İSVİÇRE 71
A. İsviçre’de Tehlike Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi 71
B. İsviçre Mevzuatında Tehlike Sorumluluğunun Düzenlenişi 72
C. İsviçre Hukukunda Tehlike Sorumluluğu Çeşitleri 74
1. Trafik Kazaları Sonucu Meydana Gelen Zararlardan Tehlike Sorumluluğu 74
2. Üreticinin Ürün Nedeni ile Meydana Gelen Zararlardan Tehlike Sorumluluğu 77
3. İşletenin Nükleer Faaliyet Sonucu Meydana Gelen Zararlar Nedeni İle Tehlike Sorumluluğu 79
D. TBK 71. Maddesi Karşısında İsviçre Hukukundaki Düzenlemelere İlişkin Değerlendirme 82
III. İNGİLTERE 85
A. İngiltere’de Tehlike Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi 85
B. Tehlike Sorumluluğunun Haksız Fiil Sorumluluğu İçinde Ortaya Çıkışı 87
C. İngiliz Mevzuatında Tehlike Sorumluluğunun Düzenlenişi 88
1. Haksız Fiil, Kusur ve Sorumluluk Kavramları 89
2. Tehlike ve Tehlike Sorumluluğu Kavramları 93
3. Rylands v Fletcher Kuralı 94
D. İngiliz Hukukunda Tehlike Sorumluluğunun Uygulama Alanı 97
E. TBK 71. Maddesi Karşısında İngiliz Hukukundaki Düzenlemelere İlişkin Değerlendirme 101
Üçüncü Bölüm
TÜRK BORÇLAR HUKUKUNDA GENEL TEHLİKE SORUMLULUĞU
I. TÜRK SORUMLULUK HUKUKU İÇİNDE TEHLİKE SORUMLULUĞU 105
A. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk ve Tehlike Sorumluluğu Arasındaki İlişki 105
B. Kusur Sorumluluğu ve Tehlike Sorumluluğu Arasındaki İlişki 109
C. Sebep Sorumluluğu Türleri ve Tehlike Sorumluluğu Arasındaki İlişki 110
D. Fedakârlığın Denkleştirilmesi İlkesi ve Tehlike Sorumluluğu Arasındaki İlişki 112
II. TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN MEVZUAT SİSTEMİ İÇİNDEKİ DÜZENLEME YÖNTEMLERİ VE TBK 71. MADDESİNİN DURUMU 117
III. TBK 71. MADDESİNDE DÜZENLENEN TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ 118
IV. HAKİMİN TBK 71. MADDESİ İLE DEĞİŞEN TAKDİR YETKİSİNİN YENİ SINIRLARI 124
V. TÜRK BORÇLAR HUKUKUNA GÖRE GENEL TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN UNSURLARI 126
A. Tehlike Sorumluluğunun Genel Unsurları 127
1. Fiil–Davranış Unsuru (Tehlikeli Faaliyet) 127
2. Zarar Unsuru (Tipik Zarar) 131
3. İlliyet Bağı Unsuru 135
a. İlliyet Bağı Teorileri 135
b. Normun Koruma Amacına Uygun İlliyet Bağı Kuralı 137
c. İlliyet Bağını Kesen Sebepler 139
aa. Mücbir Sebep 140
bb. Zarar Görenin Kusuru 142
cc. Olaya Etki Eden Üçüncü Kişinin Kusuru 144
4. Hukuka Aykırılık Unsuru ve İlgili Tartışmalar 147
a. Genel Açıklamalar 147
b. Hukuka Aykırılığın Sorumluluğun Unsuru Olamayacağı Görüşü 150
c. Hukuka Aykırılığın Sorumluluğun Unsuru Olduğunu İleri Süren Görüş 151
d. TBK’nın 71/I Fıkrası Karşısında TBK’nın 71/IV. Fıkrasındaki Düzenlemenin Anlamı 152
5. Kusur Unsurunun Aranmaması 157
B. TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN ÖZEL UNSURLARI 159
1. İşletme Faaliyetinin Varlığı 159
2. İşletme Faaliyeti Kavramının Kapsamı 161
3. İşletme Faaliyetinin Önemli Ölçüde Tehlikeli Olması 165
a. ‘Önemli Ölçüde Tehlikeli Olma’ Kriterinin Kaynakları 166
b. ‘Önemli Ölçüde Tehlikeli Olma ’ Kriterinin Varlık Unsurları 168
c. ‘Önemli Ölçüde Tehlikeli Olma’ Kriterinin Şartları 170
4. Karakteristik Rizikonun Varlığı 173
Dördüncü Bölüm
ÖZEL KANUNLARDA DÜZENLENEN TEHLİKE SORUMLULUĞU HALLERİ
I. 2918 SAYILI KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNA GÖRE TEHLİKE SORUMLULUĞU 176
A. 2918 Sayılı Kanuna Göre Tehlike Sorumluluğunun Kapsamı ve Hukuki Niteliği 176
1. Kusur Sorumluluğuna İlişkin Düzenlemeler: 176
2. Sebep Sorumluluğuna İlişkin Düzenlemeler 177
3. Genel Sorumluluk Kurallarının Uygulanmasına İlişkin Düzenlemeler 178
4. Tehlike Sorumluluğuna İlişkin Düzenlemeler 179
B. 2918 Sayılı Kanuna Göre Tehlike Sorumluluğunun Unsurları 180
1. 2918 Sayılı Kanuna Göre Tehlike Sorumluluğunun Olumlu Unsurları 181
a. Bir Zararın Doğmuş Olması 181
b. Zararın Trafik Kazasından Doğmuş Olması 182
c. Kazaya Motorlu Aracın Sebebiyet Vermiş Olması 184
d. Zarar ile Kaza Arasında Uygun İlliyet Bağının Bulunması 185
e. Bir İşleten ve/veya Bir Müteşebbisin Bulunması 187
aa. Gerçek İşleten 187
bb. Farazi İşleten 190
cc. Müteşebbis 192
f. Zarara Aracın İşletilmesinin Sebebiyet Vermesi 192
2. 2918 Sayılı Kanuna Göre Tehlike Sorumluluğunun Olumsuz Unsurları 194
a. İşletenin veya Müteşebbisin Kurtuluş Kanıtı Getirmemiş Olması 194
b. Zararın Hatır Taşımacılığından İleri Gelmemiş Olması 195
c. Kazaya Motoru Bulunmayan Bir Aracın Sebebiyet Vermemiş Olması 197
C. 2918 Sayılı Kanundaki Tehlike Sorumluluğu Düzenlemesinin TBK’nın 71. Maddesi Karşısında Durumu 198
II. 2872 SAYILI ÇEVRE KANUNUNA GÖRE TEHLİKE SORUMLULUĞU 201
A. 2872 Sayılı Çevre Kanununa Göre Tehlike Sorumluluğunun Kapsamı 201
B. 2872 Sayılı Çevre Kanununa Göre Sorumluluğunun Hukuki Niteliği 204
C. 2872 Sayılı Çevre Kanununa Göre Tehlike Sorumluluğunun Unsurları 210
1. 2872 Sayılı Yasaya Göre Tehlike Sorumluluğunun Genel Unsurları 210
a. Bir Zararın Doğmuş Olması 210
b. Zararın, Çevrenin Kirletilmesinden Doğmuş Olması 212
c. Kirletme Faaliyetinin Hukuka Aykırı Olması 214
d. Zarar ile Çevrenin Kirletilmesi Arasında Koruma Amacına Uygun İlliyet Bağının Bulunması 216
2. 2872 Sayılı Yasaya Göre Tehlike Sorumluluğunun Özel Unsurları 220
a. Bir Kirletenin Bulunması 220
b. Kirletmenin, Tipik Tehlike İçeren Atıklar ya da Faaliyetlerden İleri Gelmesi 221
D. 2872 Sayılı Çevre Kanununa Göre Tehlike Sorumluluğunun TBK’nın 71. Maddesi Karşısındaki Durumu 223
III. 2920 SAYILI TÜRK SİVİL HAVACILIK KANUNUNA (TSHK) GÖRE TEHLİKE SORUMLULUĞU 226
A. 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununa Göre Sorumluluğun Kapsamı 226
1. 2920 sayılı Kanunun İçerik Bakımından Uygulama Alanı 227
2. 2920 Sayılı Kanun Yer Bakımından Uygulama Alanı 230
3. 2920 Sayılı Kanun Zaman Bakımından Uygulama Alanı 231
B. 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununa Göre Tehlike Sorumluluğunun Hukuki Niteliği 231
C. 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununa Göre Tehlike Sorumluluğunun Şartları 234
1. Genel Unsurlar 234
a. Bir Zararın Doğmuş Olması 234
b. Zarara Hava Aracının Sebebiyet Vermiş Olması 236
c. Hava Kazası ile Meydana Gelen Zarar Arasında, Normun Koruma Amacına Uygun İlliyet Bağı Bulunması 238
2. Özel Unsurlar 239
a. Bir İşletenin Bulunması 239
b. Zararın, Üçüncü Kişiye Verilmiş Olması 243
c. Müterafik Kusurun Bulunmaması 245
D. 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununa Göre Tehlike Sorumluluğunun TBK’nın 71. Maddesi Karşısındaki Durumu 248
IV. SİVİL AMAÇLI NÜKLEER SANTRAL İŞLETENİN TEHLİKE SORUMLULUĞU 250
A. Sivil Amaçlı Nükleer Santral İşletenin Tehlike Sorumluluğunun Kapsamı 250
1. Paris Sözleşmesine Göre Nükleer Tesisi İşletenin Sorumluluğunun Zaman Bakımından Kapsamı 252
2. Paris Sözleşmesine Göre Nükleer Tesisi İşletenin Sorumluluğunun Miktar Bakımından Kapsamı 253
3. Paris Sözleşmesine Göre Nükleer Tesisi İşletenin Sorumluluğunun Yer Bakımından Kapsamı 254
4. Paris Sözleşmesine Göre Nükleer Tesisi İşletenin Sorumluluğunun Konu Bakımından Kapsamı 255
B. Sivil Amaçlı Nükleer Santral İşletenin Sorumluluğunun Hukuki Niteliği 256
C. Sivil Amaçlı Nükleer Santral İşletenin Tehlike Sorumluluğunun Unsurları 262
1. Genel Unsurlar 262
a. Bir Zararın Doğmuş Olması 262
b. Zararın Nükleer Bir Kazadan Doğmuş Olması 267
c. Zarar ile Nükleer Kaza Arasında Normun Koruma Amacına Uygun İlliyet Bağının Olması 268
2. Özel Unsurlar 272
a. Bir Nükleer Tesis İşleteninin Bulunması 272
b. Nükleer Faaliyetin, 1964, 1982 ve 2004 Tarihli Ek Protokollerle Değişik Paris Sözleşmesinde Düzenlenen Sorumluluk Alanında Yer Alması 273
c. Zararın Nükleer Tesisin İşletilmesinden İleri Gelmiş Olması 274
D. Sivil Amaçlı Nükleer Santral İşletenin Tehlike Sorumluluğunun TBK’nın 71. Karşısındaki Durumu 277
Sonuç 281
Kaynakça 285
Kavramlar Dizini 299
Özgeçmiş 303 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
