İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 27
BÖLÜM 1
İMAR HUKUKUNA GİRİŞ VE İMAR PLANLARI
I. İMAR HUKUKUNA GİRİŞ 31
A. Şehircilik, Hukuk, İmar Hukuku İlişkileri ve İmar Planlarının Önemi 31
1. İmar Hukuku ve Şehircilik Bilimi 31
2. İmar Hukukunun Hukuk Dalları İçerisindeki Yeri 37
3. İmar Hukukunun Kaynakları ve Mevzuattan Örnekler 38
B. İmar Planlarına İlişkin Tanımlar ve İmar Planlarının Önemi 44
1. Mevzuattaki Tanımlar 44
a. Nazım imar Planı 44
b. Uygulama İmar Planı 50
c. Mekânsal Strateji Planı 59
d. İlave İmar Planı 59
e. Mevzi İmar Planı 60
f. Revizyon İmar Planı 61
g. Islah imar Planı 61
h. Diğer Plan Türleri 62
2. Öğretideki (Doktrindeki) Tanımlar 62
3. İmar Planlarının Önemi 64
C. Terminoloji, Yakın Kavramlarla İlişki ve İmara İlişkin İrtifaklar 65
1. Terminoloji 65
2. Yakın Kavramlarla İlişki 66
a. Bölge Planı 66
b. Çevre Düzeni Planı 68
c. Halihazır Harita 69
d. İmar Programları 72
e. Parselasyon Planı 78
3. Plan Notları 84
4. İmar İrtifakları 87
D. Tarihi Gelişim 90
1. Genel Olarak 90
2. Ülkemizdeki Tarihi Gelişim 91
a. Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuruluşundan Tanzimat’a Kadar Olan Dönem 91
b. Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Kadar Olan Dönem 92
c. Cumhuriyet Dönemi 93
aa. 1923–1955 Dönemi 93
bb. 1955–1972 Dönemi 95
cc. 1972–1985 Dönemi 95
dd. 1985–2012 Dönemi 96
ee. 2012 Sonrası Dönem 98
II. İMAR PLANININ AMACI, HUKUKÎ NİTELİĞİ VE PLANLAR ARASI HİYERARŞİ 101
A. Amaç 101
1. Plan Koşulları ve Planlama İlkelerine Uygunluk 105
2. Fen Kurallarına Uygunluk 106
3. Sağlık Kurallarına Uygunluk 106
4. Estetik Kuralları 107
5. Trafik Kuralları 108
B. Hukukî Nitelik 110
C. Plan Hiyerarşisi 113
1. Plan Ölçeği Yönünden 113
2. Normlar Hiyerarşisi Yönünden 117
III. İMAR PLANLARINA EGEMEN OLAN BAŞLICA İLKELER 120
A. Hukuk Devleti İlkesi 120
B. Aleniyet İlkesi 121
C. Plan Hiyerarşisi/Üst Derecedeki Düzenlemeye Bağlılık İlkesi 122
D. Kamu Yararı İlkesi 124
E. Esneklik / Elastikiyet İlkesi 130
F. Bilimsellik İlkesi 131
G. Halk Katılımı İlkesi 133
H. Genellik İlkesi 135
I. Süreklilik İlkesi 136
J. Bağlayıcılık İlkesi 136
K. Bütüncüllük İlkesi 136
L. Kazanılmış Haklara Saygı İlkesi 136
BÖLÜM 2
BELEDİYELERİN İMAR PLANINI YAPMA VE DEĞİŞTİRME YETKİSİNİN HUKUKİ REJİMİ
I. İMAR PLANININ YAPILMASI, HAZIRLANMASI VE YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ 139
A. İmar Kanunu’nun Uygulama Kapsamı, Nüfus, Mücavir Alan ve
Kadastro Durumu 139
1. İmar Kanunu’nun Uygulama Kapsamı 139
2. İmar Planlaması ve Nüfus 139
3. İmar Planının Uygulanacağı Coğrafi Alan ve Mücavir Alanların Durumu 140
4. Kadastro–İmar Planı İlişkisi 142
5. Halihazır Harita 143
B. Genel Olarak İmar Planlamasındaki Ön Çalışmalar, Planların Hazırlanması ve Yürürlüğe Girmesi 144
II. PLANLAMA İLKELERİ VE ESASLARI 152
A. Mekânsal Strateji Planlarındaki Durum 152
1. Mekânsal Strateji Planlarındaki Başlıca Planlama İlke ve Esasları 152
2. Mekânsal Strateji Planının Unsurları 153
3. Uygulama ve İzleme 154
4. Veri yapısı ve analizler 154
B. Yetkili Makam 155
1. Belediye Kanununa Tâbi Belediyelerde 156
2. Büyükşehirler Belediyelerinde 159
a. Genel Olarak 159
b. İmar Hukuku Yönüyle 5216 s. Büyükşehir Belediyesi Kanunu 162
3. İstisnai Durumlar 167
a. 3194 İmar Kanunu md.9– Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 168
b. Kıyı Kanunu Bakımından Yetki 176
aa. Genel Açıklama 176
bb. Kıyı Kanununa Göre Yetki 184
cc. Kıyı Kullanımdaki Genel Esaslar, Başlıca İlkeler ve Yapılaşma 187
dd. Sahil Şeridinde Planlama ve Yapılaşma 194
c. 2634 S. Turizmi Teşvik Kanunu Bakımından Yetki 196
aa. Taşınmaz Malların Turizm Amaçlı Kullanımı 198
bb. Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Planları ve Türleri 201
cc. Planların Hazırlanmasına Dair Esaslar 204
d. 2863 S. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Bakımından Yetki 208
aa. Genel Açıklama 208
bb. Koruma Amaçlı İmar Planları 210
e. Boğaziçi Kanunu Bakımından Yetki ve Planlama 227
aa. Boğaziçi Kanunu–İmar Kanunu İlişkisi 227
bb. Boğaziçi Alanı, Boğaziçi Sahil Şeridi, Öngörünüm, Geri Görünüm, Etkilenme Bölgesi Kavramları 230
cc. Boğaziçi İmar İdare Heyeti 230
dd. Boğaziçi İmar Müdürlüğü 231
ee. Boğaziçindeki İmar Planlarının Yapılması, Onayı ve Tadili 232
f. 388 s. Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Teşkilatının Kuruluş ve Görevleri Hakkında KHK Bakımından Yetki 236
g. Güvenlik Güçlerine Ait Harekât, Eğitim ve Savunma Amaçlı Yapıların Durumu 238
C. İmar Planı Yapma Yöntemi 239
1. İmar Planının Bizzat Belediyelerce Yapılması 239
2. İmar Planının Başkalarına Yaptırılması 249
a. İhale Suretiyle Yaptırma 249
b. İLBANK A.Ş.’ye Yetki Verilmek Suretiyle Yaptırma 249
D. İmar Planının Yapılmasının Hukuki Sonuçları 252
1. İlgili Belediye Bakımından 252
a. İmar Programını Yapma Yükümlülüğü 252
b. Parselasyon planını yapımı yükümlülüğü 253
c. Diğer yükümlülükler 254
2. Diğer Kişi ve Kurumlar Bakımından 255
a. Devlet ve Kamu Tüzel Kişileri Bakımından 255
b. Özel Hukuk Kişileri Bakımından 256
E. Belediyenin İmar Planını Değiştirmesi ve Bunun Hukuki Sonuçları 256
1. Ana Kural; Değiştirilmeme İlkesidir 256
2. Ana Kuralın İstisnası: İmar Planlarında Değişiklik Yapılabilmesi 257
a. Değişiklik Usulü 259
b. Plan Değişikliğine İlişkin Esaslar 260
F. İmar Planlarının Yapılması veya Değiştirilmesinde Ortaya Çıkabilen Bazı Hatalar 271
1. Yeterliliğe Sahip Plan Müellifinin Olmaması 271
2. Teknik Zorunluluklar 272
3. Eşdeğer Alan Ayrılmaması 272
4. Şehircilik İlkeleri, Planlama Esasları ve Kamu Yararına Aykırı Olması 273
5. İmar Planı Tadilatı ile Tek Bir Alanda Fonksiyonel Değişiklik Yapılarak Plan Bütünlüğünün Bozulması 276
6. İlk Kez Yapılan veya Değiştirilen İmar Planlarının Üst Ölçekteki Planlara Uymaması 277
7. İmar Planlarının Değiştirilmesine İlişkin Usul Kurallarına Uyulmaması 277
8. Resmi Kurum Alanlarında Yatırımcı Kuruluşun Görüşünün Alınmaması 278
G. Plan Değişikliğinin Hukukî Sonuçları 278
III. İMAR PLANI DEĞİŞİKLİĞİNE DAİR DEĞER ARTIŞ PAYI DÜZENLEMESİ 280
A. Amaç ve Kapsamı 280
B. Temel Kavramlar 281
C. Değer Artış Payına Konu Olacak Plan Değişiklikleri ve Değer Artışının Konusu 282
D. Değer Artış Payına Konu Olmayan Alanlar ve İşlemler 283
E. Değerleme Raporu ve Kıymet Takdir Komisyonu 283
1. Değerleme Raporları 283
2. Kıymet Takdir Komisyonunun Teşekkülü ve Çalışma Esasları 284
F. Başvuru, Değer Artış Payının Tespiti, Kesinleşmesi, Ödenmesi ve İdareler Arası Dağılım İşlemleri 285
1. Başvuru 285
2. Değer Artış Payının Tespiti 285
3. Değer Artış Payının Kesinleşmesi 286
4. Değer Artış Payının Ödenmesi 286
5. Değer Artış Payının Dağılımı 287
G. Tapu Müdürlüğüne Şerh Verilmesi ve Denetim 288
IV. İMAR HAKKI AKTARIMI 288
BÖLÜM 3
BELEDİYE İMAR PLANLARININ YARGISAL DENETİMİ
I. İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI 309
A. Görev ve Yetki 309
1. Görev 309
2. Yetki 311
B. İdari Merci Tecavüzü 313
C. Ehliyet 313
D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı 320
E. Süre Aşımı 324
F. Husumet 328
G. İYUK md.3 ve md.5'e Uygunluk 329
II. ESAS YÖNÜNDEN İNCELEME 331
A. Yetki 331
B. Şekil 334
C. Sebep 339
D. Konu 341
E. Maksat 342
III. İMAR PLANINA İLİŞKİN DAVALARDA BİLİRKİŞİLİK 344
IV. İPTAL KARARININ SONUÇLARI 348
A. İşlem Yönünden 348
B. Kişiler Yönünden 350
1. Taraflar Bakımından 350
2. Üçüncü Kişiler Bakımından 351
V. KANUN YOLLARI 351
BÖLÜM 4
İFRAZ VE TEVHİD
I. İFRAZ 355
A. Kavram ve Pozitif Temelleri 355
B. Başlıca Türleri ve Hukuki Rejimi 359
1. Rızai İfraz 359
a. Koşulları 359
aa. Umumi Hizmetlere Ayrılan Yerler İfraz Olunamaz 359
bb. İfraz, Parselasyon Planına Uygun Olmalıdır 360
cc. İfraz, İmar Planında Belirtilen Ölçülere Uygun Olmalıdır 361
aaa. Planlı Alanlarda İfraz İşlemi 361
bbb. Plansız Alanlarda İfraz İşlemleri 365
b. Tapuya Tescil 366
2. Kazai İfraz 367
3. Cebri İfraz (Hamur Kaidesi) 371
a. İmar Plan Sınırları İçerisinde Olma Şartı 371
b. Saik Şartı 372
II. TEVHİD (BİRLEŞTİRME) 372
A. Kavram ve Amacı 372
B. İmar Planına Uygunluğun Sağlanması İçin Belediye veya Valilik Emlakını Birleştirme 376
1. Taşınmaz Müstakil İnşaata Elverişli Değilse 376
2. Taşınmaz Müstakil İnşaata Elverişliyse 377
C. Sair Binalı ve Binasız Taşınmazları İnşaata Elverişli Hale Getirmek İçin Birleştirme 378
1. Genel Olarak 378
2. İmar Parseli Sınırlarının Kadastro Parseli Sınırlarına İntibak Zorunluluğu 379
3. Kadastrosu Yapılmayan Yerlerde İmar Parsellerinin Tapuya Tescili 379
D. Tevhid Uygulamasında Yetkili Makam 379
E. Ortaklığın Giderilmesi (Şüyûun İzalesi) 380
F. Tevhid Uygulamalarına Karşı Yargısal Korunma 380
G. Plan ve Şüyu Cetvellerinin İptali 381
BÖLÜM 5
DÜZENLEME ORTAKLIK PAYI– İMAR KANUNU md.18 UYGULAMASI
I. GENEL OLARAK DÜZENLEME ORTAKLIK PAYI 383
A. Tanım ve Kavram 383
B. DOP Uygulamasının Faydaları ve Mülkiyet Hakkıyla İlişkisi 397
C. Kısa Tarihi Gelişimi 399
D. DOP’un Hukuki Niteliği ve Yakın Kavramlardan Ayırt Edilmesi 401
1. İdari İşlemin Unsurları ve DOP 401
2. Bedelsiz Terk ve DOP’un Ortak ve Farklı Yönleri 402
3. Hamur Kuralı ile Düzenleme Ortaklık Payı Arasındaki Nüans 403
4. Kamu Ortaklık Payı (KOP) ile Düzenleme Ortaklık Payı (DOP) Farkı 403
5. Değerlenme Resmi (Şerefiye) ve Düzenleme Ortaklık Payı 405
6. Kamulaştırma ve Düzenleme Ortaklık Payı 406
II. DOP SÜRECİ VE İŞLEYİŞİ 406
A. 2020 Yönetmeliği ile Getirilen Başlıca Düzenlemeler 408
1. DOP Tanımı 408
2. Umumi Hizmetlere ve Kamu Hizmetlerine Ayrılan Alanlarda Özel Tesis Yapılması 413
3. Düzenleme Ortaklık Payına Ait Esaslar 414
4. Düzenleme Ortaklık Payını Aşan Umumi ve Kamu Hizmet Alanlarının Elde Edilmesi 421
5. Düzenleme Ortaklık Payının Alınmadığı Durumlar 423
6. Korunması Gereken Yapılar ve Alanlar 424
7. Kat Mülkiyetine Konu Alanlar 425
B. Parselasyon Planları 425
1. Parselasyon Planlarının Yapımı ve Dağıtım Esasları 426
2. Parselasyon Planı Açıklama Raporu 432
3. Parselasyon Planlarının Kontrolü 433
4. Parselasyon Planlarının Onayı 433
5. Parselasyon Planlarının Tebliği 434
6. Uygulama Masrafı 434
7. Düzenleme Sahasına Giren Parsellerin Yüzölçümü Kontrolü ve Hisse Hesabı 435
8. Geri Dönüşüm İşlemleri 436
a. Mahkeme Kararıyla İptal Edilen Parselasyon Planları 436
b. Hatalı Parselasyon Planları 438
C. Düzenleme Ortaklık Payı Kesintisi Yaparken Uyulması Gereken Usule İlişkin Şartlar 438
1. DOP Kesintisinin İmar Planına Uygun Olması 438
2. Arazi ve Arsa Düzenlemesinin Yapılmış Olması 440
3. Mevzuatta Belirtilen Umumi Hizmetler İçin Alınabilmesi Kuralı 440
4. Tüm Parsellerden Eşit Olarak Kesinti Yapılması 441
5. Azami Orana Dikkat Edilmesi 442
6. Taşınmazların Gerçek Yüzölçümü Değerinin Doğru Bilinmesi 443
7. Giderlere İştirakin İstenmemesi 444
8. DOP Kesintisi Yapılan Parsellerden Değerleme Resminin Alınmaması 444
9. Taşınmaz Malikinin Rızasının Aranmaması 444
10. Diğer Hususlar 445
D. 12.12.2024 Tarihindeki Yasal Değişiklikle İmar Planlarında Umumi Hizmetlere ve Kamu Hizmetlerine Ayrılan Yerlerin Durumu 448
III. İMAR UYGULAMALARI (PARSELASYON) SIRASINDA AYNI YERDEN İMAR PARSELİ VERİLMESİNİ ENGELLEYEN ZORUNLULUK HALLERİ 449
A. Hukuki Zorunluluk 450
B. Teknik Zorunluluk 450
C. Fiili Zorunluluk 451
IV. DÜZENLEMEYE TABİ TUTULAN ARAZİ VE ARSALAR ÜZERİNDEKİ YAPILARIN DURUMU 451
A. Kişilerinin Taşınmazları Üzerindeki Yapılar 451
B. Hazine veya Belediye Taşınmazları Üzerindeki Yapılar 452
C. Ağaçların Durumu 453
V. YENİ PARSELASYON PLANI HAZIRLANIRKEN KAZANILMIŞ HAKLARIN KORUNMASI 453
BÖLÜM 6
YAPI İŞLERİ VE RUHSAT
I. KAVRAMLAR 457
A. Yapı Kavramı 457
B. Yapı İşlerinin İzne Bağlılığı Prensibi ve Yapı Ruhsatı 463
II. GENEL OLARAK YAPI İŞLERİ VE RUHSAT 465
A. Yapı Ruhsatının Hukuki Niteliği 465
1. İnşaat Ruhsatı Hükümlerinin Uygulanması 468
2. Yapının Niteliği Yönünden Ruhsat Hükümlerinin Uygulanması ve İstisnalar 469
3. İnşaat Ruhsatının Kişi Bakımından Uygulanması 471
4. İnşaat Ruhsatının Tâbi Olduğu Mevzuat 471
5. Şekil Unsuru 471
B. Yapı Ruhsatı Vermeye Yetkili Makam 475
C. Yapı Ruhsatına Tâbi Yapılar ve Onarımı 477
D. İdarenin Başvuru Sonucu Verebileceği Kararlar 481
E. Yapı Ruhsatını Yapıda Bulundurma Zorunluluğu 482
F. Ruhsatın Geçerli Olacağı Süre 482
G. Kamuya Ait Yapılarda ve Sanayi Tesislerinde Ruhsat 483
H. Yapı Ruhsatı Aranmayacak Yapılar 487
I. Gelişme Alanlarında Yapı Ruhsatı 489
J. Ruhsat İptali 491
III. RUHSAT ALMANIN İSTİSNASI OLARAK KÖYLERDE YAPILACAK YAPILAR 492
A. Yerleşik Alan, Yerleşme Alanı ve Köylerde Tespiti 492
B. Köylerde Yapılaşma (Entegre Tesis, Konut ve Diğer Yapılaşmalar) 493
IV. GEÇİCİ (MUVAKKAT) YAPILAR VE GEÇİCİ RUHSAT 495
A. Kavram ve Başlıca Esaslar 495
B. Geçici Yapı İzninin Verildiği Durumlar 499
C. Geçici Ruhsat Verilebilmesinin Koşulları 499
D. Geçici Yapının Hükümleri 500
V. İNŞAAT RUHSATINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI, RUHSATIN İPTALİ VE GERİ ALINMASI 501
VI. YAPI RUHSATI İŞLEMLERİNİN YARGISAL DENETİMİ 502
VII. YAPININ BİTİRİLMESİ VE YAPI KULLANMA İZNİ 504
VIII. İMAR DÜZENİNE AYKIRI İNŞAAT 506
BÖLÜM 7
İMAR YAPTIRIMLARI
I. İMAR YAPTIRIMLARI KAVRAMI VE AMACI 511
A. Genel Olarak 511
B. İmar Yaptırımlarında Dikkate Alınması Gereken Başlıca İlke ve Hususlar 511
1. Şahsilik İlkesi 511
2. Kanunilik İlkesi 513
3. Mükerrer Yaptırım Yasağı 513
4. İdari İstikrar ve İdareye Güven İlkesi 514
5. Etkin Denetim İlkesi 514
6. Ölçülülük İlkesi 514
7. Kazanılmış Haklara Saygı İlkesi 515
8. Gerekçe İlkesi 523
9. Tekerrür ve Ağırlatıcı Nedenler 524
10. Geçmişe Uygulama Yasağı 525
II. İMAR YAPTIRIMLARININ İDARİ İŞLEM VE EYLEM NİTELİĞİ 525
III. İMAR MEVZUATINA AYKIRI YAPILARA UYGULANAN İŞLEMLER VE YAPTIRIMLAR 527
A. İmar Mevzuatına Aykırı Yapı Kavramı 527
B. Yapı İzni Alınmaksızın Yapılmış Yapılar Hakkında Yürütülecek İşlemler 532
1. İzinsiz Ancak İmar Mevzuatına Uygun Yapılmış Yapılar 533
2. İzinsiz ve İmar Mevzuatına Uygun Olmayan Yapılar 534
3. Taşkın Yapılar 534
IV. İMAR YAPTIRIMLARI 535
A. Yapı Ruhsatının Verilmemesi 535
B. Verilmiş Yapı Ruhsatının İptal Edilmesi 536
C. Yapı Kullanma İzninin Verilmemesi 537
D. Yapı Kullanma İzninin İptal Edilmesi 539
E. Yapının Mühürlenmesi 539
F. Kamu Hizmet ve Tesislerinden Faydalandırılmaması 544
G. Faaliyetten Men 545
H. Yıkım 547
1. Kamuya veya Kişilere Ait Taşınmaz Üzerinde Bulunan Yapının Yıktırılması 554
2. Ruhsatsız Olması Nedeniyle Yapının Yıktırılması 557
3. Ruhsat veya Ruhsat Eklerine Aykırı Olması Nedeniyle Yıktırılması 559
4. Yıkılacak Derecedeki Tehlikeli (Mâil–i İnhidam) Yapıların Yıktırılması 560
I. İmar Para Cezaları (Yaptırımları) 563
1. İmar Para Cezasının Başlıca Nedenleri 565
a. Ruhsat Alınmadan veya Ruhsat ve Eklerine Aykırı Yapı Yapılması 567
b. Muvakkat Yapıların Süresi Geldiği Halde Kaldırılmaması 567
c. Yıkılacak Derecede Tehlikeli Yapıların Yıktırılmaması veya Tamir Ettirilmemesi 568
d. Umumun Selameti İçin Alınması Gereken Tedbirlerin Alınmaması 568
e. İnşaat ve Tamirat Yapılırken Uyulması Gereken Kurallara Uyulmaması 569
f. İmar Kanunu md.18’deki Kısıtlamalara Aykırı Davranılması 569
g. İmar Kanunu md.32’deki Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi veya Hükme Aykırı Davranılması 569
h. İmar Kanunu md.28’deki Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi veya Bu Maddeye Aykırı Davranılması 570
i. İmar Kanunu md.35’e Aykırı Davranılması 571
j. Kapıcı Dairesi ve Sığınaklara İlişkin Mükellefiyetlerin Yerine Getirilmemesi 572
k. Otoparklarla İlgili Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi 572
l. Yol Üzerinde Mahzurlu Binaların veya Binasız Arsaların Yola Bakan Yüzlerini Belirtilen Şekilde Kapatmama 572
m. Yapı İnşaat Alanı Üzerinden Mevzuata Aykırılığın Hesaplanması Mümkün Olan ve Olmayan Yapıların Durumu 572
n. Para Cezalarının Faizsiz İadesi 574
o. Para Cezalarını Verecek Merciler 574
p. Para Cezalarının Verileceği Kişiler 575
r. İmar Para Cezalarının Tahsili 576
s. Ruhsatsız Yapılarda Ruhsat İsteminde Bulunulmasının İmar Cezalarına Etkisi 577
t. İmar Para Cezaların Karşı İtiraz Yolu 577
V. İMAR KİRLİLİĞİNE NEDEN OLMA SUÇU 577
A. Yasal Tanım, Gerekçesi, Suçla Korunan Hukuki Yarar 577
B. Zaman Bakımından Uygulanma Alanı 580
C. Yer Bakımından Uygulanma Alanı 582
D. Fail 586
E. Suçun Konusu 588
F. Mağdur 589
G. Nedensellik Bağı 590
BÖLÜM 8
GECEKONDU SORUNU, AFET DÖNÜŞÜM – KENTSEL DÖNÜŞÜM
I. GECEKONDU SORUNU 591
A. Genel Açıklamalar 591
B. İmar Afları 592
C. İmar Barışı 595
II. AFET DÖNÜŞÜM–KENTSEL DÖNÜŞÜM, İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER VE
TARİHSEL GELİŞİM 609
III. AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ 612
A. Genel Gerekçe 612
B. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesindeki Amaç ve Temel Kavramlar 615
C. Afet Dönüşüm Uygulaması 618
1. Riskli Alan ve Riskli Tespiti, Tespitin Engellenmesi ve İlgili Başlıca Hususlar 619
a. Rezerv Yapı Alanının Tespiti 621
b. Planlama 621
c. Planlama Standartlarının Belirlenmesi 622
d. Riskli Yapı Tespiti ve Hukuki Rejimi 623
e. Riskli Yapıların Tespitinde Görev Alacak Kurum ve Kuruluşlar 627
f. Lisanslandırılan Kurumların Denetimi, Lisans İptali ve Uygulanacak İdari Yaptırımlar 629
g. Tespitin Engellenmesi 631
h. İdari İtiraz 631
ı. Tapu kütüğü 631
i. Hazinenin Özel Mallarının Durumu 632
j. Tescil Dışı Alanların Durumu 632
k. Tahsis ve Devir Amacına Uygun Kullanılmayan Taşınmazlar 633
l. Mer’a Kanunu Kapsamındaki Yerlerin Durumu 633
m. Kişilerin Taşınmazlarını Rezerv Alanı Olarak Belirlenmesini İstemesi 633
2. Tasarrufların Kısıtlanması 633
3. Uygulama İşlemleri 634
a. Riskli Yapıların Bulunduğu Parsellerde, Riskli Alanlarda ve Rezerv Yapı Alanlarında Yapılacak Uygulamalar 634
b. Arsa Payı Satış İşlemi Sürecinde Tebligat 641
c. Acele Kamulaştırma 642
d. Mirasçının Belli Olmaması, Kayyum, İhtilaflı veya Üzerinde Sınırlı Ayni Hak Bulunan Taşınmazların Durumu 642
e. Konut Sertifikası 642
f. Taşınmazların Değerinin Tespiti 643
g. Kentsel Dönüşüm Başkanlığının Yetkileri ve Devredilen Hazine Taşınmazları 644
h. Uygulamaların Re’sen Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’nca Yapılması 645
ı. Satın Alma ve Trampa Durumu 647
i. Köhne Yapılar ve Muhdesatın Durumu 648
j. Güçlendirme Kredisi 648
k. İdari Yargıda Dava Açma Süresi 648
l. Kat İrtifakı Kurulması 648
m. Müteahhitlerin Payına Düşen Bağımsız Birimlerin Satışı 649
n. Müteahhittten Kaynaklanan Sebeplerle İnşaata Devam Edilememesi 649
o. Arsa Haline Gelen Taşınmazlarda Ortaklığın Giderilmesi 650
4. Uygulama Alanında Hak Sahipliği ve Diğer Uygulamalar 650
a. Kira Yardımı, Yapım Yardımı, Geçici Konut Tahsisi, İşyeri Tahsisi 657
b. Kiracı veya Sınırlı Ayni Hak Sahibi Olanlara Konut ve İşyeri Verilmesi 660
5. Riskli Yapıların Yıktırılması 661
6. Güçlendirme ve Riskli Yapının Yıktırılması Yerine Güçlendirilmesinin İstenilmesi 662
7. Tahliye 666
8. Diğer Bazı Hususlar 666
a. Dönüşüm Gelirleri, Dönüşüm Projeleri Özel Hesabı, Harç Durumları 666
b. Kamu İhale Kanununa Tâbi Olmama 669
c. Yapım Müteahhitlerinin Asgari İş Tecrübesi 670
d. Dönüşüm ve İyileştirme Uygulaması Başlatılmayan Taşınmazların Tahsislerinin Re’sen Kaldırılması 670
D. Kanunun İrdelenmesi (Eleştiriler, Görüşler) 670
1. Genel Eleştiriler 670
2. TMMOB Şehir Plancıları Odası’nın “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı” Değerlendirme Raporu 673
IV. YAPI DENETİM KURULUŞLARININ İŞLEVİ 682
A. Yapı Denetimin Niteliği, Önemi ve Başlıca Kavramlar 682
B. Yapı Denetim Kuruluşunun Başlıca Görevleri 684
C. Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmeleri 684
1. Yapı Denetim Kuruluşunun Proje Denetimi Safhasındaki Görevleri 686
2. Yapı Denetim Kuruluşunun Yapı Ruhsatı Alınması Safhasındaki Görevleri 687
3. Yapı Denetim Kuruluşunun Yapım Safhasındaki Görevleri 687
D. Yapı Denetimden Kaynaklanan Sorumluluk 689
1. İlgili İdarenin Görev ve Sorumlulukları 689
2. Yapı Denetim Kuruluşunun Sorumlulukları ve Müeyyideler 690
E. Karar Örnekleri 691
V. TAŞKIN SULARA KARŞI İDARENİN ÖNLEM ALMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 694
VI. DEPREM SONRASI BAZI MÂLİ KOLAYLIKLAR 698
VII. DOĞAL AFET NEDENİYLE MÜLKİYET DÖNÜŞTÜRMESİNİN İDARENİN MÂLİ SORUMLULUĞU BAKIMINDAN ÖNEMİ 699
VIII. ANAYASA MAHKEMESİ, DANIŞTAY, YARGITAY VE AİHM KARARLARINDA DEPREMDEN DOĞAN SORUMLULUK KONUSUNDAKİ ÖRNEKLER 701
A. Anayasa Mahkemesi Karar Örneği 701
B. Danıştay Kararlarından Örnekler 706
C. Yargıtay Kararlarından Örnekler 708
IX. BAZI TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER 711
BÖLÜM 9
İMAR HUKUKUNA İLİŞKİN BAZI SPESİFİK (ÖZELLİKLİ) KONULARA GENEL BAKIŞ
I. HUKUKİ VEYA FİİLİ KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMALAR 717
II. YÜKSEK YAPILAR VE İMAR HUKUKU 726
A. İmar Hukukunda Yüksek Yapı Kavramı ve Sebepleri 726
B. Yüksek Yapı, Gökdelen, Anıtsal Yapı Ayırımı 728
C. Yüksek Yapılara İlişkin Görüşler 730
1. Gökdelenleri Reddeden Görüşler ve Gerekçeleri 730
a. Sömürgecilik ve Yabancı Tahakkümünü Simgelediği Görüşü 730
b. Yüksek Yapıların Parsel Bazında Rant ve Spekülatif İlişki Doğurduğu Görüşü 731
c. Yüksek Yapıların Risklere Karşı Koyamayacağı Görüşü 731
d. Diğer Sebepler 731
2. Yüksek Yapıları Kabul Eden Görüş 732
3. Karma Görüş 732
D. Yüksek Yapılar ve Planlama 732
II. İMAR HUKUKU YÖNÜYLE YÜKSEK YAPILAR ve YIKIMI 736
A. Yüksek Yapılardaki Yıkım Gerekçeleri ve Teknik Raporun Önemi 736
B. Yüksek Yapıya İlişkin Yıkım Kararının İmar Hukuku Yönüyle İrdelenmesi 738
1. Şehircilik ilkelerine Uygunluk Bakımından Değerlendirmeler 738
a. Yol Cepheleri Bakımından 738
b. Otopark Bakımından 739
c. Yayalar Bakımından 740
d. Sosyal Alt Yapı, Teknik Alt Yapı ve Yeşil Alan Bakımından 740
e. Trafik Bakımından 740
f. Kent Silueti Bakımından 740
2. Planlama Esasları Bakımından Değerlendirme 741
C. Yüksek Yapı Niteliğindeki Ticari İşletmelerin Yıkımı ve Kamu Yararının Belirlenmesi İlişkin Değerlendirmeler 742
1. Kamu Yararı Kavramı 742
a. Genel Olarak Kamu Yararı Kavramı ve Ölçülülük İlkesi Bakımından Değerlendirmeler 742
b. Yüksek Yapı Niteliğindeki Ticari İşletmelerin Yıkılmaması İçin İleri Sürülebilen Bazı Gerekçeler 743
2. Yüksek Yapının Kamuya Yararlı İhtiyaçları Gidermesi Durumu 744
a. Yüksek Yapının Kentsel Hedeflerin Gerçekleştirilmesine Katkısı 744
b. Sosyal Alt Yapı İhtiyacını Karşılama Yönü 745
c. Yıkıma Konu Yüksek Yapının Ülke ve Bölge Turizmine Katkısı 745
d. Yoğunluk Artırıcı Nitelik Taşımama, Sosyal ve Teknik Donatı Alanlarını Etkilememe 745
e. Bölgenin Yapılaşma ve/veya Demografik Konumunda Sonradan Ortaya Çıkan Durumlar 746
f. Eşitlik İlkesi ve Kazanılmış Haklar Bakımından Değerlendirme 746
3. Görüntü Kirliliği Bakımından Değerlendirme 748
II. KENT ESTETİĞİ VE İMAR HUKUKU 753
A. Tanım ve Pozitif Temelleri 753
1. Tanım 753
2. Pozitif Temelleri 754
a. Anayasa 754
b. Yasal Düzenlemeler 754
aa. 3194 s. İmar Kanunu 754
bb. 5393 s. Belediye Kanunu 758
cc. 5216 s. Büyükşehir Belediyesi Kanunu 758
dd. Diğer Bazı Kanunlar 759
B. Kent Estetiğine Olumlu Katkı Sağlanması Amacıyla “Kent Estetiği Kurulu” Oluşturulması 759
C. Uygulama ve Yargı Kararlarından Örnekler 762
1. Uygulamadan Örnekler 762
2. Yargı Kararlarından Örnekler 762
a. Balkonlar 763
b. Tabela – Reklam Panosu 764
c. Pencere 765
d. Klima 765
e. Panjur 765
f. Baz İstasyonu 765
D. Bazı Tespitler ve Değerlendirme 766
III. OTOPARKLAR 769
A. Tanım 769
B. İlgili Mevzuat 769
C. Otoparklara İlişkin Genel Esaslar 769
D. Otopark Türleri 773
E. Park Et–Devam Et Otoparklarının Düzenlenme Esasları 776
F. Otopark Bedeli 776
G. Karar Örnekleri 778
IV. TARIM ALANLARININ KORUNMASI 779
V. KALDIRIMLAR VE HUKUKİ REJİMİ 785
BÖLÜM 10
İMAR UYUŞMAZLIKLARI KONUSUNDAKİ AİHM YAKLAŞIMI VE KARAR ÖRNEKLERİ
I. MÜLKİYET HAKKININ KAPSAMI 789
A. Uyuşmazlıklara Uygulanan Üç Ana İlke 793
1. Mal ve Mülkün Dokunulmazlığı İlkesi 795
2. Mülkten Mahrum Bırakma 797
3. Kullanımın Kontrol Edilmesi 799
B. Mülkiyet Hakkına Müdahalenin Haklılığı 801
1. Meşru Amaç 801
2. Müdahalenin Yasallığı 802
3. Müdahalede Orantılılık 803
II. İMAR KONUSUNDAKİ AİHM KARARLARINDAN BAZI ÖRNEKLER 806
A. Öneryıldız – Türkiye Kararı 806
B. Kıyı Kenar Çizgisi–Mülkiyet Hakkı Bağlamında Doğrusöz ve Aslan/Türkiye Kararı 817
C. Yordanova ve Diğerleri–Bulgaristan Kararı (24 Nisan 2012) 820
D. Lopez Ostra C. / Espagne Kararı 821
E. Zander C. Suede Kararı 822
F. Moreno Gomez / İspanya Kararı 822
G. Giacomelli / İtalya Kararı 822
H. Balmer–Schafroth ve Diğerleri / İsviçre Kararı 822
I. Rustam Makhmudov / Rusya Kararı 823
J. Karaman / Türkiye Kararı 823
K. Göksel Tütün Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi / Türkiye Kararı 824
L. N.A. ve Diğerleri / Türkiye Kararı 824
M. Bölükbaş ve Diğerleri / Türkiye Davası 825
N. Hakan Arı / Türkiye Kararı 825
O. Hafize Çalışkan ve Diğerleri/Türkiye 826
Ö. Sporrong ve Lönnroth–İsveç Kararı (Başvuru No: 7151/75, 23.09.1982) 826
P. İmar Uygulama Konuları ile İlgili Diğer Bazı Örnekler 827
Çalışma Soruları 831
Danıştay Karar Okumaları 833
Kaynakça 907
Kavram Dizini 923 |