|
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Takdîm 7
Önsöz 11
2. Baskıya Önsöz 13
3. Baskıya Önsöz 15
4. Baskıya Önsöz 17
5. Baskıya Önsöz 19
Kısaltmalar 37
Giriş 41
1. Bölüm
TARİHÇE, KAYNAKLAR VE TANIMLAR
§1. GÖÇÜN TARİHÇESİ 45
I. İNSANCIL HUKUK YAKLAŞIMLARI 45
A. İnsancıl Hukuk ve İnsan Hakları Kavramları 45
B. Haklı Savaşın Davranış Kuralları 46
C. Sığınma Hakkının Kökeni 48
1. Genel Olarak 48
2. Dini Yaklaşımlar 49
3. Egemenlik Alanı Olarak Ülkedeki Yabancıların Kontrolü 50
D. Teorik Görüşler 50
1. Grotius – Sığınma ve Uluslararası Ceza Hukuku 50
2. Grotius ile Mücadele: Pufendorf, Wolff, Vattel 52
a. Pufendorf 52
b. Wolff 53
c. Vattel 54
II. SİYASİ SUÇLAR İSTİSNASI 56
A. İngiliz Geleneği 56
B. Kara Avrupasının Tutumu 57
C. Bir Aksiyon Adamı Olarak Nansen 59
III. SUÇLULARIN İADESİNDEN SINIRDIŞI ETMEYE; SIĞINMACILAR İÇİN GÖÇ POLİTİKASININ FARKINA VARMAK 60
IV. SIĞINMAYI GELİŞTİREN POLİTİK DEĞERLER 61
§2. GÖÇ VE SIĞINMA HUKUKUNUN ULUSLARARASI KAYNAKLARI 64
I. GENEL OLARAK 64
II. ULUSLARARASI KAYNAKLAR 65
A. Uluslararası Adalet Divanı Statüsü 65
B. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 67
C. Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme ve 1967 Protokolü 68
D. İşkencenin ve Diğer Zalimane Onur Kırıcı İnsanlık Dışı Muamele ve Cezanın Önlenmesi Sözleşmesi 68
E. Avrupa İnsan Haklarını Koruma ve Temel Özgürlükler Sözleşmesi ve Ek Protokoller 69
F. Diğer İnsan Hakları Sözleşmeleri 70
G. Yapılageliş Kuralları (Customary Rules) 71
1. Genel Olarak 71
a. Maddi Unsur (Material Element) 71
b. Manevi Unsur (Opinion Juris) 72
2. İnsan Hakları Konusundaki Evrensel Kurallar 73
H. Genel Hukuk İlkeleri (General Principles of Law) (Principes Généraux de Droit) 74
1. Ahde Vefa (Pacta Sund Servanda) İlkesi 75
2. Buyruk Kural (Jus Cogens) 76
§ 3. TANIMLAR 80
I. TERİM SORUNU 80
II. HUKUKİ AÇIDAN MÜLTECİ TANIMI 83
A. Genel Olarak 83
B. Andlaşmaların Yorumu 85
C. Cenevre Sözleşmesindeki Tanım 89
1. Mülteci Statüsü Kazanılmasının Şartları 90
a. Ülke Dışında Bulunma Koşulu–Yabancı Olmak 91
b. Vatansızların Durumu 91
c. Birden Çok Vatandaşlığa Sahip Kişilerin Durumu 94
d. Haklı Nedenlerle Zulüm Korkusu 96
aa. Zulüm Nedenleri 98
aaa. Irka Dayalı Zulüm 99
bbb. Dine Dayalı Zulüm 103
ccc. Belli Sosyal Gruba Aidiyet 108
ddd. Siyasi Görüş Nedeniyle Zulüm 112
bb. Haklı Zulüm Korkusu’nun “Well–Founded Fear of Persecution” Yeniden Yorumlanması 115
cc. Uluslararası Korumaya İhtiyacı Olmayan Kişiler 117
dd. Uluslararası Korumaya Layık Olmayan Kişiler 118
aaa. Barışa Karşı Suç, Savaş Suçu ve İnsanlığa Karşı Suç 118
bbb. Siyasi Olmayan Ağır Suçlar (1 (F)/b) 120
ccc. Birleşmiş Milletlerin Amaç ve İlkelerine Aykırı Eylemler (1 F(c)) 121
2. Mülteci Statüsünün Sona Ermesi 122
a. Statüyü Sona Erdiren İradi Nedenler 123
b. Statüyü Sona Erdiren Diğer Nedenler 124
D. Diğer Sözleşmelerdeki Tanımlar 125
1. Milletler Cemiyeti Döneminde Mülteci Tanımı 126
2. BM Döneminde Mülteci Tanımları 126
3. Uluslararası İnsan Hakları Hukuku 130
III. SIĞINMACILAR 132
IV. YERİNDEN EDİLMİŞ KİŞİLER 135
V. GÖÇMENLER 136
VI. GÖÇMEN İŞÇİ VE HUKUK DIŞI GÖÇMEN İŞÇİLER 138
2. Bölüm
ULUSLARARASI, BÖLGESEL VE ULUSAL KORUMA
§1. MÜLTECİLERİN ULUSLARARASI HUKUKTA KORUNMASI (The Protection of Refugees in International Law) 143
I. ULUSLARARASI HUKUKTA KORUMA YOLLARI 143
A. Genel Olarak 143
B. Andlaşmalar ve İç Hukukta Uyum Sorunları (Treaties and Municipal Law) 144
C. Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü 146
II. KORUMA KONULARI VE ÇÖZÜMLER 148
A. Ülkeye Giriş ve Kalışın Engellenmemesi 148
1. Kabul (Access) 148
2. Cezalandırılmama İlkesi (Non–Penalization) 151
3. Durdurma (Interception) 153
4. Ülkeye Ulaşımı Engelleme Politikaları 154
5. Ön–Giriş İzni ve Taşıyıcı Cezaları (Carrier Sanctions) 155
6. İdari Gözetim (Administrative Detention) Yasağı 156
a. Genel Olarak 156
b. Cenevre Sözleşmesindeki Hükümler 157
c. İstisnalar 159
d. Tutuklamanın Alternatifleri 160
e. Usuli Garantiler 161
f. Özel Durumdaki Kişiler 161
aa. 18 Yaşın Altındakilerin Tutuklanması 161
bb. Kırılgan (Vulnerable) Kişilerin Tutuklanması 162
cc. Kadınların Tutuklanması 163
dd. İnsan Ticareti Mağdurlarının Tutuklanması 163
ee. Engelli Sığınma Arayanlar 163
ff. Yaşlı Sığınma Arayanlar 163
gg. Lezbiyen, Gay, Çift Cinsiyetli (Bisexual), Cinsiyet Değiştiren (Transgender) Sığınma Arayanlar 163
g. İdari Gözetim Koşulları 164
h. İdari Gözetim ve Kitle Akını 165
B. Sınırdışı (Expulsion) veya İade Etme (Return “refoulement”) ve Geri Verme (Extradition) Yasağı 166
1. Sınırdışı Etme (Expulsion) Yasağı 166
2. Geri Göndermeme (Non–refoulement) İlkesi 168
a. Genel Olarak 168
b. Geri Göndermeme İlkesine İlişkin Uluslararası Örf ve Âdet Hukuku Kaynakları 170
c. Geri–Göndermeme İlkesinin Sonuçları 171
d. Kitle Akını (mass influx) ve Geri–Göndermeme (non–refoulement) Prensibi 172
e. Devlet Uygulamalarından Örnekler 173
3. İade Etme (Extradition) Yasağı 174
a. Kural 174
b. İstisnalar 176
§2. BÖLGESEL KORUMA 178
I. AFRİKA’DA KORUMA 178
A. Afrika Birliği Örgütü Sözleşmesi 178
B. Mültecilere Karşı Muameleye İlişkin İlkeler 178
II. CARTAGENA MÜLTECİLER BİLDİRİSİ (1984) 179
III. ARAP BİRLİĞİ SÖZLEŞMESİ 180
IV. AVRUPA KONSEYİ’NDE KORUMA 182
A. AİHS Bakımından 182
B. Ek Protokollerde 183
1. İnsan Haklarını Korumaya Dair Avrupa Sözleşmesine Ek 4 No.lu Protokol 183
2. AİHS’ye Ek 7 No.lu Protokol 183
C. Avrupa İkamet Sözleşmesi 184
D. Suçluların İadesi Avrupa Sözleşmesi ve Ek Protokoller 184
E. Avrupa Sosyal Şartı 185
V. AİHM’NİN KARARLARI 186
A. AİHS’nin 3. Maddesine Aykırılıkla İlgili Davalar 186
1. K.R.S. v. Birleşik Krallık Davası 186
2. Boutagni v. Fransa Davası 186
3. Hursi Jamaa v. İtalya Kararı 187
4. I. M. v. Fransa Kararı 188
5. Rahimi c. Yunanistan Davası 189
6. M.S.S. v. Belçika ve Yunanistan Kararı 191
7. A.G.R.v. Hollanda Kararı 192
8. Aboya Boa Jean v. Malta Kararı 192
9. Abdi Mahamud v. Malta Kararı 193
10. İllios ve Ahmet v Macaristan Kararı 193
B. AİHS 5. Maddeyle İlgili Kararlar 194
1. Saadi c v. Birleşik Krallık Kararı 194
2. Mubilanzila Mayeka and Kaniki Mitunga v. Belçika Kararı 196
3. Moghaddas v. Türkiye Kararı 198
4. Asalya v. Türkiye Kararı 199
5. Yarashonen v. Türkiye Kararı 199
6. A.D ve Diğerleri v. Türkiye 200
7. A. H and S. K v. Kıbrıs Kararı 201
8. AKKAD v. Türkiye Kararı 202
C. AİHS 6. Maddeyle İlgili Karar 203
M.K. and others v. Fransa 203
D. AİHS 2, 8 ve 13. Maddeyle İlgili Kararlar 203
1. T.I. c. Birleşik Krallık Kararı 203
2. Gül v. İsviçre Kararı 205
3. Abdulaziz, Cabales and Balkandali v. Birleşik Krallık Kararı 205
4. Kaplan vd. v. Norveç Kararı 206
5. F. G. v. İsveç Kararı 207
6. Kuric vd. v. Slovenya Kararı 208
7. M. P. E. V. vd. v. İsviçre Kararı 208
8. Gasper v Rusya Kararı 209
9– Ghadamian v. İsviçre 210
10– M.T. and Others v. İsveç 210
E. AİHS 3, 4, 5 ve 4 No’lu Ek Protokol ile İlgili Kararlar 211
1. J. A. and others v. İtalya 211
2. Muhammad ve Muhammad v. Romanya Kararı 211
3. Asady vd. v. Slovakya Kararı 212
F. Değerlendirme 212
1. Devletin İşkence ve Kötü Muameleyi Soruşturma Yükümlülüğü 212
2. Etkili Başvuru Hakkının Maddi ve Usuli Haklarla Olan İlişkisi 214
a. 13. Maddenin Sözleşmenin 2. ve 4. Maddeleri ile İlişkisi 214
b. 13. Maddenin 8. Madde ile İlişkisi 215
c. Usuli Haklarla İlişkisi 216
d. Sözleşmenin 2. ve 3. Maddesi Arasındaki İlişki 216
e. Sınırdışı Etme ve 5. Madde 217
f. Adil Yargılanma Hakkı 217
g. Diğer İlgili Maddeler 218
VI. AB’DE SIĞINMACILARIN KORUNMASI 218
A. Schengen Kazanımları 218
1. Amsterdam Andlaşmasından Önce 218
2. Amsterdam Andlaşmasından Sonra 219
B. Viyana Eylem Planı 220
C. Tampere Zirvesi ve Ortak Bir Sığınma Sisteminin Ortaya Çıkışı 221
D. Avrupa Sığınma Göç, Entegrasyon Fonu’nun Kurulması 222
E. Lahey Programı 223
F. AB’de Ayrımcılık Yasağı 223
1. Genel Olarak Eşitlik Prensibi 223
2. AB’de Eşitlik ve Ayrımcılık Yapmama İlkesi 225
3. Avrupa Vatandaşlığı 226
G. Özgürlük, Güvenlik ve Adalet Alanı 229
1. Ülkeye Giriş, İkamet ve Aile Birleşmesi Hakkı 229
2. Sınır Kontrolü 230
3. Üçüncü Ülke Vatandaşları İçin Özgürlük, Güvenlik ve Adalet Alanı 231
a. Göçün Kontrolü 232
b. İnsan Hakları Boyutu 236
c. Avrupa Dayanışması 238
d. Dönüş Direktifi 239
e. Uzun Süreli İkamet Direktifi 241
f. AB 2016/801 Sayılı ve 11 Mayıs 2016 Tarihli (Recast) Direktifi 243
g. AB 2021/1883 Sayılı ve 20 Ekim 2021 tarihli Mavi Kart Direktifi 244
H. Avrupa Birliği’nin Göç ve Sığınma Politikası 244
1. Avrupa Birliğinin İşleyişine Dair Andlaşmada (Birincil Normlar) Yer Alan Hükümler 244
a. AB Temel Haklar Şartı ve AB’nin AİHS’ye Katılımı 245
b. Geri Kabul (Readmission) Andlaşmaları 246
c. Stockholm Programı 247
2. İkincil Mevzuat 249
a. Sorumlu Devletin Belirlenmesine İlişkin Konsey Tüzüğü 249
b. Vasıf Yönergesi 252
c. Kabul Koşulları Yönergesi 256
d. Geçici Koruma Yönergesi 258
e. Usul Yönergesi 259
f. Sığınma, Göç ve Entegrasyon Fonu Tüzüğü (AMIF) 262
g. EU 603/2013 sayılı ve 26.06.2013 tarihli Eurodac Tüzüğü 262
VII. BMMYK’NİN AB İKİNCİL MEVZUATINA BAKIŞI 263
A. Geçici Koruma Yönergesine İlişkin Eleştiriler 263
B. Ülkeye Kabulün Asgari Standartları Belirleyen Yönerge Hakkında Görüş 264
C. 2003/86 Sayılı Aile Birleşmesi Yönergesi ile İlgili Görüş 265
D. Vasıf Yönergesine İlişkin Eleştiriler 265
E. BMMYK’nin 2725/2000 Sayılı Eurodac’ın Kullanılması ile İlgili Tüzüğe ve Bu Tüzüğün Uygulanması Kurallarını Belirleyen 407/2002 Sayılı Tüzüğe İlişkin Görüşleri 266
F. 343/2003 Sayılı Konsey Tüzüğü ve Uygulanmasına Yönelik Ayrıntılı Kuralların Belirlendiği 1560/2003 Sayılı Komisyon Tüzüğü Hakkındaki Görüşü 267
G. Avrupa Mülteci Fonu Hakkındaki Görüş 268
VIII. ABAD KARARLARINDA SIĞINMA HAKKI 269
A. AB Vatandaşlığı ve Serbest Dolaşım Hakkı 269
1. Rottman Kararı 269
2. Micheletti Kararı 269
3. Zambrano Kararı 270
4. Melki/Abdeli Kararı 270
B. Sığınma Hakkı (The Right to Seek Asylum) 270
1. Dublin Tüzükleri İlgili ABAD Kararları 270
a. Migrationsverket v. Petrosians Davası 270
b. C–130/08 Komisyon v. Yunanistan Davası 272
c. C–411/10 ve 493/10 Sayılı Birleşik Dava 272
d. C–620/10 Kastratis Davası 274
e. C–4/11, Federal Alman Cumhuriyeti v. Kaveh Puid Davası 275
f. C–245/11, K. v. Avusturya Davası 275
g. C–528/11, Zuheyr Freyeh Halaf v. BulgaristanDavası 275
h. C–648/11, MA,BT,DA v. İngiltere İçişleri Bakanlığı Davası 277
ı. C–155/15, George Karim v. Migrationsverket Kararı 277
i. C. 63/15 Mehrdad Ghezelbash Kararı 278
j. C–695/15 PPU Mirza v. Macaristan Kararı 278
k. C–670/16 Tsegezab Mengisteab v. Alman Federal Devleti Kararı 279
l. C–56/17 Bahtiar Fatti v. Bulgaristan Kararı 279
m. C–823/21 Komisyon v. Macaristan Kararı 280
2. Geçici Koruma Direktifi İlgili Karar 280
3. Kabul Şartları Direktifleri ile İlgili Kararlar 280
a. C–102/06 Sayılı ve 26 Ekim 2006 Tarihli Karar 280
b. C–72/06 Sayılı ve 19 Nisan 2007 Tarihli Karar 281
c. C–179/11 Sayılı ve 18 Nisan 2011 Tarihli Başvuru 281
d. C–601/15 Sayılı Karar 281
e. C–186/21 PPU, S.A v. Slovenya Cumhuriyeti Kararı 281
f. C–601/15 PPU v. Hollanda Devleti Kararı 282
4. 2003/86/AT Sayılı Aile Birleşmesi Direktifi ile İlgili Kararlar 282
a. European Parliament v. Council of the European Union davası 282
b. C–57/07 Sayılı ve 6 Aralık 2007 Tarihli Karar 284
c. C–578/08 Sayılı ve 4 Mart 2010 Tarihli Karar 284
d. C–155/11PPU Sayılı 10 Haziran 2011 Tarihli Bibi Mohammad Imran v. Hollanda Dışişleri Bakanlığı Davası 285
e. C. 601/15 PPU sayılı ve 15 Şubat 2016 tarihli karar 286
f. C–380/17 Kanal B v. Hollanda Devleti Kararı 286
g. C–381/18, C–381/18, G.S. an V.G. v. Hollanda Devleti Kararı 287
5. Vasıf Direktifleri ile İlgili Kararlar 287
a. C–191/08 Sayılı ve 7 Mayıs 2008 Tarihli Dava 287
b. C–220/08 Sayılı ve 22 Mayıs 2008’de Açılan Dava 288
c. C–269/08 Sayılı ve 20 Haziran 2008 Tarihli Komisyon’un Malta Cumhuriyeti Aleyhine Açtığı Dava 288
d. C–293/08 Sayılı ve 5 Şubat 2009 Tarihli Karar 288
e. C–256/08 Sayılı ve 30 Nisan 2009 Tarihli Karar 288
f. C–322/08 Sayılı ve 14 Mayıs 2009 Tarihli Karar 289
g. C–272/08 Sayılı ve 9 Temmuz 2009 Tarihli Karar 289
h. Birleşik Dava C–175/08, C–176/08, C–178/08, C–179/08, 2 Mart 2010 290
ı. Birleşik Dava C–57/09 ve C–101/09, 9 Kasım 2010 291
i. C–71/11, C–99/11 Sayılı ve 05.09.2012 Tarihli Karar 293
j. C–277/11 Sayılı ve 6 Haziran 2011’de Açılan Dava 294
k. C–364/11 Sayılı ve 11 Temmuz 2011’de Açılan Dava 294
l. C–465/07 Sayılı Elgafaji Davası 295
m. C–443/14 ve c. 444/14 Sayılı Birleşik Dava 296
n. C–579/20 F, A, G, H, I v. Hollanda Devleti Davası 297
o. C–507/19 Almanya Federal Cumhuriyeti v. X.T. Davası 297
6. Usul Direktifleri ile İlgili Kararlar 297
a. C–133/06 Sayılı ve 6 Mayıs 2008 Tarihli Karar 297
b. C–105/10 Sayılı ve 25 Şubat 2010 Tarihli Finlandiya Mahkemesi Başvurusu 298
c. C–431/10 Sayılı ve 7 Nisan 2011 Tarihli Karar 299
d. C–175/11 Sayılı ve 13 Nisan 2011 Sayılı Başvuru 299
e. C–69/10 PPU Sayılı ve 28 Temmuz 2011 Tarihli Karar 300
f. C–808/18 Komisyon v. Macaristan Kararı 301
g. C– 294/17 İbrahim Bashan v. Federal Almanya Devleti Davası 302
h. C–517/17 Milkias Addias v. Alman Federal Devleti Kararı 302
ı. C–504/21 Başvuran 1 ve diğerleri v. Almanya Federal Devleti Davası 302
i. C–36/20 PPU, Ministerio Fiscal v. V.L. Kararı 302
j. C–556/17 Alekszij Torubanov v. Macaristan Kararı 303
k. Komisyon v. Macaristan Kararı, 304
l. 2011/95 Sayılı Direktifin 2 (f) Maddesinde Yer Alan İkincil Koruma İle İlgili Kanun Sözcüsü Richard De La Tour’un Görüşü 304
7. Son Gelişmeler 305
8. Göç ve Sığınma Konusunda Yeni Anlaşma Paketi (New Pact on Migration and Asylum) 305
§3. ULUSAL UYGULAMALAR 307
I. DEVLETLERİN UYGULAMALARINDAN ÖRNEKLER 307
A. Avustralya 307
B. Belçika 308
C. Fransa 309
D. Almanya 310
E. İtalya 312
F. Lüksemburg 313
G. Hollanda 313
H. İspanya 314
I. İsveç 315
İ. Birleşik Kırallık 315
J. İrlanda 316
K. ABD 317
3. Bölüm
MÜLTECİLERİN HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİ
§1. ULUSLARARASI HUKUK VE ULUSAL HUKUKTA KORUMA 319
I. ULUSLARARASI KORUMA 319
A. BMMYK (UNHCR) 319
B. Uluslararası Hukuk Açısından BMMYK ile BM Genel Kurulunun İlişkileri 320
C. AİHM’nin Koruma Kıstasları 321
II. ULUSAL KORUMA 324
III. BMMYK KARARLARININ VE ULUSÜSTÜ YARGI KARARLARININ ULUSAL HUKUKA ETKİSİ 325
A. Kararların Bağlayıcılığı 325
B. Geçici Önlemler Konusunda Uluslararası Yargı–Ulusal Yargı İlişkileri 326
C. Uluslararası veya Uluslarüstü Mahkeme Kararlarının Âkit Devletlerde Uygulanması 329
D. Ulusötesi Uygulamalar 331
§ 2. MÜLTECİLERİN ULUSLARARASI HUKUKTAN DOĞAN HAKLARI 335
I. MÜLTECİLER SÖZLEŞMESİNDE KABUL EDİLEN GENEL ESASLAR 335
A. Devlet Yetkisine Tâbi Olmak 335
B. Statüye Göre Değişen Haklar 336
1. Fiziki Bulunmaya (Physical Presence) Tâbi Haklar 339
2. Hukuka Uygun Bulunmaya (Lawful Presence) Tâbi Haklar 340
3. Hukuka Uygun Kalmaya (Lawful Stay) Tâbi Haklar 342
4. Sürekli Oturmaya (Durable Residence) Tâbi Haklar 342
II. GENEL MUAMELE STANDARTLARI (The General Standards of Treatment) 343
A. Yabancılarla Aynı Muameleye Tâbi Tutulmak (Same Treatment with Aliens) 344
B. Aşılması Güç İstemlerden Muafiyet (Exemption From Insurmountable ments) 345
C. En Çok Gözetilen Ulus Kaydı (Most Favored Nation Clause) 346
D. Milli Muamele İlkesi (National Treatment) 347
III. MUTLAK (ABSOLUTE) VE ŞARTA BAĞLI (CONTINGENT) HAKLAR 348
IV. TAMAMLAYICI KORUMA ŞEKİLLERİ: De Facto Mülteciler 349
A. Genel Olarak 349
B. Tamamlayıcı Koruma ve Çocuk Hakları 350
V. MADDİ HAKLAR (Substantive Rights) 352
A. Ülkeye Girme ve Kalma Hakkı 352
1. Ülkeye Girişin Önlenmesi, İade ve Geri Gönderme Yasağı 352
2. İkamet ve Serbest Dolaşım Hakkı (Right of Entry and Establishment) 355
3. İstisnai ve Geçici Önlemler 357
B. Fiziki Güvenlik Hakkı (Pyhsical Security) 358
1. Yaşam Hakkı (Right to Life) 358
2. İşkence, Kötü, İnsanlıkdışı ve Onur Kırıcı Muameleye Tâbi Olmamak Hakkı (Right to Protection Against Torture, Inhuman, Cruel and Degrading Treatment) 359
3. Kişi Güvenliği Hakkı (Security of Person) 360
C. Yaşam İhtiyaçlarının (Necessities of Life) Karşılanması Hakkı 361
1. Yoksunluktan Muafiyet (Freedom from Deprivation) 361
2. Yiyecek (Tayın) Hakkı (Rationing) 362
3. Barınma Hakkı (Access to Shelter) 364
4. Sağlık Hizmetlerine Ulaşma (Access to Health Care) ve Sosyal Yardım 364
D. Mülkiyet Hakları (Property Rights) 366
1. Mallara Sahip Olmak Hakkı veya Zilyetlik Hakkı 366
2. Vergi Eşitliği 368
3. Fikri Mülkiyet Hakkı 369
E. Aile Birleşmesi Hakkı (Family Unity) 369
F. Düşünce, İnanç ve Din Hürriyeti (Freedom of Thought, Belief and Religion) 373
G. Eğitim Hakkı (Education) 374
H. Kimlik Belgesi ve Statü (Identity Card and Status) 375
I. İdari Yardım Hakkı 376
İ. Mahkemelere Başvuru Hakkı (Right of Appeal to Court) 378
J. Çalışma Hakkı (Freedom of Work) 379
1. Ücretli Çalışma 379
2. Serbest Meslekler (Self–Employment) 380
K. Sosyal Güvenlik Hakkı (The Right of Social Security) 381
L. Düşünceyi Açıklama ve Dernek Kurma Özgürlüğü (Freedom of Expression of Thought and Right of Association) 383
M. Uluslararası Seyahat Hakkı (Freedom of Travel) 384
4. Bölüm
UYGULANAN USULLER VE ÇÖZÜM YOLLARI
§1. STATÜ KAZANILMASINDAN ÖNCEKİ DURUM 387
I. CENEVRE SÖZLEŞMESİNDE USULE İLİŞKİN TEMEL İLKELER 387
A. Genel Standartlar 387
B. İdari Usuller (25. md.) 388
1. Kimlik Belgeleri (27. md.) (Identity Documents) 388
2. Seyahat Belgeleri (28. md.) (Travel Documents) 389
3. Hukuka Aykırı Olarak Ülkeye Girenlerin Durumu (31. md.) 389
4. Sınırdışı Etme (Expulsion) (32. md.) 391
C. İltica–Sığınma Usulüne Kabul (Access to Procedures for Determining Refugee Status) 391
1. Kişisel (Bireysel) Belirleme Usulü 392
2. Tamamlayıcı Koruma (Complementary Protection) 393
3. Geçici Koruma (Temporary Protection) 394
D. Başvurunun İncelenmesi 395
II. MÜLTECİ STATÜSÜNÜN BELİRLENMESİ USULÜ VE KANUN YOLLARI 397
A. Statü Belirleme Usulü 397
B. Kanun Yollarına Başvuru veya İtiraz Hakkı (AppealReview) 398
III. MÜLTECİ VE SIĞINMACILARIN GÖZETİM ALTINDA TUTULMASI 400
IV. SORUMLULUĞUN PAYLAŞILMASI 401
A. İlk Sığınma Ülkesi (First Country of Asylum) 401
B. “Güvenli 3. Ülke” Kavramı (The “Safe Third Country” Concept) 402
C. Başvuru İçin Sınırlı–Süre Zorunluluğu 403
§2. STATÜ KAZANILMASI VEYA BAŞVURUNUN REDDİ 403
I. CENEVRE SÖZLEŞMESİ VE 1967 PROTOKOLÜNE GÖRE 403
II. MİLLİ HUKUKLARA GÖRE 404
III. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNA GÖRE 405
A. Birincil Hukuka Göre 406
B. İkincil Hukuka Göre 406
1. Sınır Kontrolleri 406
2. İltica Usulü 408
§3. KİTLE AKINLARI, YERİNDEN EDİLMİŞ KİŞİLER VE İNSAN TİCARETİ MAĞDURLARINA UYGULANACAK USULLER 408
I. GENEL OLARAK 408
II. KİTLE AKINLARI (Large–scale Influx) 410
A. Prensipler 410
B. Alınacak Önlemler 411
1. Materyal (Malzeme) Yardımı 411
2. Mali Yardım 412
3. Uzun Süreli Kalma 413
4. İnsancıl Yerleştirme (Evacuation) ve Transfer 414
5. Yeniden Yerleştirme (Resettlement) 414
C. Usul Mekanizmaları 415
III. YERİNDEN EDİLMİŞ KİŞİLER 415
A. Genel Olarak 415
B. Yerinden Edilmiş Kişileri Koruma Prensipleri 417
1. Yer Değiştirmeden Korunmaya İlişkin Prensipler 417
2. Yer Değiştirme ile İlgili Prensipler 418
3. Yerlerine Dönme, Yeniden Yerleşme ve Yeniden Entegrasyon 419
C. BMMYK’nin Rolü 419
D. İç Hukukta Koruma ve Dış Denetim 420
IV. İNSAN TİCARETİ MAĞDURLARI (Victims of Trafficking in Persons) 423
A. Tanım 423
B. Usule İlişkin Konular 425
§4. MÜLTECİ SÖZLEŞMESİNDEKİ ÇÖZÜM YOLLARI 425
I. GENEL OLARAK 425
II. ÜLKESİNE GERİ GÖNDERME (Repatriation) 426
III. YENİDEN İKAMET (Reestablishment) 429
IV. YENİDEN YERLEŞTİRME (Resettlement) 430
A. BMMYK’nin Rolü 431
B. Kent Mültecileri (Urban Refugees) 432
V. VATANDAŞLIĞA ALINMA (Naturalization) 434
5. Bölüm
KARŞILAŞTIRMALI HUKUK VE
TÜRK HUKUKUNDA DURUM
§1. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA UYGULAMA 437
I. HOLLANDA 437
II. FRANSA 438
III. BELÇİKA 441
IV. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ 442
A. Sığınma Hakkı ve Usulü 443
B. Göçmen Olarak Kabul 444
V. NORVEÇ KRALLIĞI 445
A. Mevzuat 445
B. Yetkili Merciler 446
VI. BİRLEŞİK KRALLIK, İSKOÇYA VE KUZEY İRLANDA 448
A. Mevzuat 448
B. Yargılama Usulü 449
VII. İTALYA 450
VIII. YUNANİSTAN 452
IX. KANADA 453
A. Amaç ve Uygulama 453
B. Yetkili Merciler 454
C. Ülkeye Giriş ve İkamet 454
D. Sınırdışı Etme ve Tutuklama 455
E. Temyiz Hakkı 455
F. Mültecilerin Korunması 456
X. ALMANYA 457
§2. TÜRK HUKUKUNDA MÜLTECİ VE SIĞINMACILARA İLİŞKİN HÜKÜMLER 461
I. YÜRÜRLÜKTEKİ MEVZUAT 461
A. Anayasa 461
B. Diğer Kanunlardaki Hükümler 464
1. İskân Kanunu 464
2. Muharip Yabancı Ordu Mensuplarından Türkiye’ye İltica Edenler Hakkında Kanun 465
3. Askerlik Kanunu 465
4. Ahıska Türklerinin Türkiye’ye Kabulü ve İskanına Dair Kanun 466
5. Bilgi Edinme Hakkı Kanunu 466
II. ULUSAL EYLEM PLÂNI VE YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA MEVZUATI 466
A. Ulusal Eylem Plânı 466
B. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Çerçevesinde Koruma 471
1. Amaç ve Kapsam 471
2. Türkiye’ye Giriş, Vize ve İkamet 472
3. Sınırdışı Etme 473
4. Uluslararası Koruma Çeşitleri 474
5. Genel Usuller 474
a. Başvuru 474
b. İdari Gözetim Altında Tutma 475
C. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik 475
D. Geçici Koruma Yönetmeliği 478
E. Uluslararası İşgücü Kanunu 479
F. Uluslararası İşgücü Kanunu’nun Uygulama Yönetmeliği 481
G. Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik 482
H. Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi ve Uluslararası Koruma Statüsü Sahibi Kişilerin Çalışmasına Dair Yönetmelik 483
III. KONUYA İLİŞKİN DANIŞTAY KARARLARI 483
A. Sınırdışı Edilmeye İlişkin Kararlar 483
1. Ruslan Kurkaev v. İçişleri Bakanlığı Kararı 483
2. Alimujiang Abuderuheman v. İçişleri Bakanlığı Yürütmeyi Durdurma Kararı 485
3. Golafghan Mirafghan v. İçişleri Bakanlığı Kararı 487
4. Ali Osmanov v. İçişleri Bakanlığı Davası 487
B. Sığınma Talebinin Reddine İlişkin Kararlar 488
1. Mohammad Sharif Mohammadi ve Pervin Barai Navara v. İçişleri Bakanlığı Kararı 488
2. Alfred Shkurti (Aldo Bare) v. İçişleri Bakanlığı Davası 489
3. Afganistan uyruklu E.K v. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü 489
C. Geçici Olarak İkamet İzni ve Uydu Kent’te Serbest Dolaşım ile İlgili Kararlar 490
1. Parviz Norouzi v. İçişleri Bakanlığı Kararı 490
2. İçişleri Bakanlığı ve Mariam Pourkar (Kendisine Asaleten, Sara Afoar’a Velayeten), Chiya Afsar, Tara Afsar, Serdar Afsar Davası 490
3. İçişleri Bakanlığı v. Ali Abdullahi Davası 491
D. Malvarlığının Dondurulması ile İlgili Kararlar 492
1. Yasin A. A. Kadi v. Başbakanlık/Dışişleri Bakanlığı/Maliye Bakanlığı Davası 492
2. Yasin A. A. Kadi v. Başbakanlık, Dışişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı Kararı 494
IV. KARARLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 495
6. Bölüm
GÖÇ HUKUKU
§1. GÖÇ VE İLTİCA 499
I. GÖÇ VE İLTİCA ARASINDAKİ İLİŞKİ 499
II. GİRİŞ YERLEŞME VE ÇALIŞMA HAKKI 500
A. Türk Vatandaşlarının Avrupa Ülkelerine Giriş Hakkı 500
1. Genel Olarak 500
2. Avrupa Konseyi Üyesi Devletler Arasında Kişilerin Seyahatine İlişkin Avrupa Sözleşmesi 501
B. Ortaklık Hukuku Çerçevesinde Türk Vatandaşlarının AB Ülkelerine Giriş ve İkamet Hakkı 501
C. Yabancıların Türkiye’ye Giriş Hakkı 503
D. Türkiye’de Yabancıların İkamet Hakkı 504
E. Yabancıların Türkiye’de Çalışma Hakkı 506
1. Genel Olarak 506
2. Yabancıların Türkiye’de Çalışma Şartları 506
3. Çalışma İzni Türleri 507
III. GÖÇMEN İŞÇİLERİN KORUNMASI 508
A. Uluslararası Belgelerde 508
B. Avrupa Birliği’nde 510
1. Birincil Normlarda 510
2. İkincil Normlarda 511
a. Sınır Kontrolü 511
b. Vize 513
IV. YASADIŞI GÖÇMEN İŞÇİLER 514
A. AB Hukukunda 514
1. Yasadışı Göç Yönergesi 514
2. ABAD Kararları 516
a.C–209/08 Komisyon v. Lüksemburg Davası 516
b. C–266/08 Sayılı Karar 516
c. C–58/21 Sayılı Dava 516
d. C–66/21 Sayılı Dava 517
B. Türk Hukukunda 517
1. Ulusal Eylem Plânı 517
2. İç Hukuktaki Hükümler 518
a. Genel Olarak 518
b. Sınır Dışı Etme 519
c. Kabul Barınma ve Geri Gönderme Merkezleri 520
d. Çalışma Hakkı 521
e. İdari Gözetim Altında Bulundurma (Muhafaza Altına Alma) 521
f. YUKK’nın Yürürlüğe Girmesinden Sonra AİHM’in Türkiye Kararları 525
aa. G.B. ve Diğerleri v. Türkiye Kararı 526
bb. Amerkhanov v. Türkiye Kararı 526
cc. R.M. v. Türkiye Kararı 527
C. Uluslararası Sözleşme ve Protokol 527
D. AB–Türkiye Geri Kabul Anlaşması 528
1. Hazırlanışı 528
2. Kapsamı 529
§ 2. İNSAN TİCARETİ SUÇU VE GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI 530
I. GENEL OLARAK 530
II. 27.10.2006 TARİHLİ VE 2006/81 SAYILI İNSAN TİCARETİ İLE MÜCADELE KONULU BAKANLIK GENELGESİ 533
III. İNSAN TİCARETİ MAĞDURLARININ GÜVENLİ VE GÖNÜLLÜ DÖNÜŞ İŞLEMLERİ 534
IV. İNSAN TİCARETİYLE MÜCADELE VE MAĞDURLARIN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK 537
V. DENİZDE GERİ–GÖNDERİLMEME İLKESİ 538
Sonuç 541
EKLER 545
YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU 546
YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU GENEL GEREKÇE 546
YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU MADDE GEREKÇELERİ 546
ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURU SAHİBİ VE ULUSLARARASI KORUMA STATÜSÜ SAHİBİ KİŞİLERİN ÇALIŞMASINA DAİR YÖNETMELİK 546
GEÇİCİ KORUMA YÖNETMELİĞİ 546
ULUSLARARASI İŞGÜCÜ KANUNU 547
GEÇİCİ KORUMA SAĞLANAN YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİNE DAİR YÖNETMELİK 547
İNSAN TİCARETİYLE MÜCADELE VE MAĞDURLARIN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK 547
Kaynakça 549
Kavram Dizini 565 |
Bilgisayar, Teknoloji Kitapları 
